Zonja Bovari Bisede Letrare

1. Zonja Bovari
Lorina Elezi

2. ANALIZE E NOVELES “ZONJA BOVARI”
Titulli: Zonja Bovari
Autori: Gustav Flober
Lloji: Novele
Gjuha origjinale: Frengjisht
Koha e botimit: 1856
Vendi: France (Tot, Jonvil, Ruan)
Konflikti: Ema dëshiron dashuri romantike, pasuri dhe
status shoqëror por ajo nuk mund t’i ketë pasi është e
martuar me një doktor të shtresës së mesme.
Stili i shkrimit të Zonjës Bovari: Ironik dhe përshkrues
● Subjekti psikologjik:
Ema Bovari, gruaja e Sharl Bovarise, e tradheton dy
here te shoqin, i shpenzon te gjithe pasurine dhe
ne fund vret veten.
● Ne kete veper nuk tregohet veprim, por
gjendje.
● Te gjitha ngjarjet dhe veprimet ndodhin
brenda personazhit.
● Bovarizem - prirja per te enderruar dhe per
t’u zhgenjyer pafundesisht.

3. Personazhet
Ema Bovari - grua romantike, naive, enderrimtare, e larguar nga realiteti
Sharl Bovari - prezantim i shoqerise se asaj kohe, doktor i paafte, njeri me vullnet, i sinqerte, pa imagjinate
Leoni - i pelqen te lexoje romane per romancen; enderrimtar; ka shpirt te lire
Rudolfi - shfrytezon Emen financiarisht dhe eshte shume dinak; “mashkulli ideal” ne syte e Emes
Zoti Ome - egoist, flet per filozofi dhe mjekesi; nderohet me medalje ne fund te librit pasi Ema dhe Sharli kane
vdekur
Babai i Emes - e shikonte Emen si nje barre para martese, por ne fund kur ajo vdes lihet te kuptohet se ai e
donte shume te bijen
Nena e Sharlit - ka duruar dhe heshtur para tradhetive te te shoqit; e perkushtuar ndaj te birit
Berta - vajza e vetme e Sharlit dhe e Emes

4. Permbajtja
Sharl Bovari ishte i biri i nje ish-ndihmësi kirurg ushtarak, Bartoleme Bovari, dhe i Znj. Bovari. Martesa e ketyre te
dyve nuk ishte e lumtur, pasi babai i Sharlit bente nje jete te shkujdesur duke shperdoruar pasurine e se shoqes,
duke e tradhetuar kete te fundit shume here dhe duke marre pothuajse aspak pjese ne edukimin e te birit. Nga ana
tjeter Znj. Bovari u perkushtua ne edukimin e djalit te saj dhe arriti ta beje student te mjekesise. Mirepo, Sharli
tregon shume paaftesi dhe mungese zgjuarsie, edhe pse me nje vullnet te hekurt. Kjo tregohet ne fillim te librit, me
menyren se si tallet nga shoket e klases. Ne universitet, edhe pse punon shume dhe sistematikisht, fillon t’i pelqeje
dembelizmi, dhe i le mesimet, duke krijuar shume boshlleqe dhe nuk i kalon provimet ne fund te vitit. Nena e tij e
merr me te mira dhe i ve fajin komisionit qe ishte treguar i padrejte. Sharli meson edhe nje here per te gjitha lendet
dhe arrin te kaloje provimet dhe te behet mjek ne fshatin Tot. I ati, Zoti Bovari, mendoi se tani qe i biri u be mjek i
duhej edhe nje nuse. Keshtu qe Sharli martohet me vejushën e një nëpunësi përmbarimi nga Diega, zonja Dybyk,
qe u be edhe zonja Bovari. Kjo grua kontrollonte pothuajse cdo aspekt te jetes se Sharlit dhe ishte shume tekanjoze.
Nje dite Sharlit i vjen nje leter dhe i kerkohet ndihme per nje pacient qe ka thyer kemben. Ai udheton per ne Berto,
ku ishte edhe pacienti. Zoti Ruo, babai i nje vajze qe quhet Ema, behet edhe nje nder pacientet e preferuar te
Sharlit. Ky i fundit e vizitonte ate edhe pasi kemba ishte sheruar. Gruaja e Sharlit fillon te dyshoje per vizitat e
shpeshta te Sharlit, por nuk kalon shume kohe dhe vdes. Sharli e harron shume shpejt dhe kupton se ka rene ne
dashuri me Emen dhe i kerkon doren per martese. Ema, nga ana tjeter, eshte rritur ne manastir duke lexuar
romane, te cilat e kane bere te enderroje per dashurine dhe martesen si dicka ideale. Ata martohen, por Ema nuk
ndihet asnjehere e plote, dhe sic shprehet autori “sa me shume i afronte jeta bashkeshortore, aq me e huaj ndihej
ajo me te shoqin”.

5. Permbajtja
Ema kupton se jeta me Sharlin, ne krahasim me ate qe ajo kishte enderruar, ishte shume ndryshe dhe shume
monotone. Ema kishte krijuar nje “bote te veten” duke enderruar cdo dite dhe duke u larguar nga realiteti gjithnje
e me shume. Paaftesia e Sharlit ne shume aspekte te jetes, dhe nje nder to paaftesi per te qene nje burre i denje, apo
“per te plotesuar kriteret e fantazise se Emes” e largojne ate cdo dite e me shume nga gruaja e tij. Ema dalengadale
bie ne depresion dhe semuret. Por ajo mbetet shtatzene, dhe per kete arsye Sharli vendos te transferohen ne nje
qytet tjeter, dhe ne kete menyre shendeti i saj do te permiresohej. Ema shkon ne Jonvill, dhe aty takohet me nje
nepunes ligjor qe quhet Leon. Ne ngjashmeri me Emen, ky i fundit gjithashtu largohej nga realiteti duke lexuar
romane romantike, duke enderruar dhe duke u shkeputur nga jeta e perditshme. Te dy gjejne dicka te perbashket
dhe fillojne te kene ndjenja per njeri-tjetrin. Mirepo ky i fundit lodhet nga Ema dhe largohet per te vazhduar
juridikun ne Paris. Ema e vuan kete gje, ndersa Sharli nderkohe duke “adhuruar” gruan e tij dhe duke e idealizuar
nuk dyshon per asgje. Fqinji i ri, Rudolfi takohet me Emen dhe kjo fillon nje marredhenie te re me kete te fundit.
Ne menyre qe t’i bleje dhurata Rudolfit, Ema detyrohet te marre para borxh. Por edhe kete here Rudolfi e braktis
Emen duke e shfrytezuar ate si financiarisht edhe emocionalisht. Ajo semuret perseri, dhe nga borxhet e saj, Sharli
gjendet ne nje gjendje te veshtire financiare. Ema takohet perseri me Leonin dhe ata fillojne nje marredhenie te re
shume te fuqishme. Ema fillon te shkoje fshehurazi ne Ruen per te takuar Leonin, dhe ajo vazhdon te shpenzoje
para akoma edhe me shume, duke thelluar borxhet e saj. Dalengadale ajo fillon te merzitet edhe me Leonin, dhe
nga borxhet e medha, pasuria e saj dhe e Sharlit duhet te sekuestrohet.

6. Permbajtja
Ema eshte e frikesuar dhe deshperimisht perpiqet te mbledhe parate duke i kerkuar ndihme
te gjitheve madje Leonit dhe Rudolfit, por te gjithe refuzojne ta ndihmojne. Ema mendon se
ne jeten e saj nuk ka me shprese dhe nga ndjenja e ankthit se mos borxhet dhe marredheniet e
saj jashtemartesore do te zbuloheshin, ajo vendos te pije arsenik, ne menyre qe te vdese. Ajo
ulet ne tryeze, shkruan nje leter dhe i thote Sharlit ta lexoje diten e neserme dhe te mos i beje
asnje pyetje. Edhe pse ka pire goxha helm, ajo nuk vdes menjehere, ashtu sic deshironte, por
vdes ne nje menyre te dhimbshme. Sharli ben cdo gje per ta shpetuar por nuk arrin. Kjo gje e
shkaterron emocionalisht. Babai i saj, kur merr vesh per kete gje, vjen ne shtepine e Emes dhe
nga dedhperimi paralizohet. Sharli zbulon letrat e dashurise se Emes me Leonin dhe Rudolfin
dhe ne fillim nuk deshiron te pranoje te verteten, edhe pse detyrohet ta beje. Sharli vdes dhe
te bijen e merr ne kujdestari nena e Sharlit, por edhe ajo vdes po ate vit, keshtu qe ajo
dergohet te nje kusherire e varfer ku detyrohet te punoje ne nje fabrike pambuku.

7. Cilesite e vepres
Objektivizmi - vullneti per ta trajtuar shpirtin njerezor me te
njejten paanshmeri qe tregojme ne shkencat fizike.
Shkrimtari nuk ka ne dore as jete as vdekje,as varferi as
mireqenie, as lotin as gazin.
Nuk ka rendesi cfare mendon ose ndien ai personalisht per te
gjitha keto,rendesi ka fakti se sa te verteta dalin keto nga pena
e tij.
Floberi na vendos keshtu perpara atij qe quhej paradoks i
shkrimtarit; per te qene ne lartesine e duhur, shkrimtari nuk
ka nevoje t’i provoje vete ndenjat qe pershkruan, t’i jetoje vete
ato cka rrefen, t’i kete njohur personazhet e t’ia marre vajit
ose kenges bashke me ta.
- Vepra ka si qëllim të demaskojë vlerat false të
shoqërisë, moralin hipokrit të saj, kotësinë e letërsisë
romantike dhe influencën negative të saj. “Zonja
Bovari” është vepër realiste që shquhet për pasuri të
vëzhgimeve të jetës dhe psikologjisë së shoqërisë së
kohës për vërtetësinë e fakteve, për përgjithësimin e
madh artistik që i bëhet fenomenit Ema.
- Ajo është viktimë e realitetit francez që ishte duke u
bërë provincial dhe karakterizohej nga amullia dhe
shpërbërja. Konflikti i romanit është ndeshja mes
iluzioneve të prapambetura provinciale. Ideja e
veprës është që njerëz si Ema që kapen pas idealeve
false për t'iu larguar realitetit të vrazhdë përfundojnë
duke rënë në një realitet edhe më të errët.

8. Cilesi te vepres
Veprimi rritës: Ema fillon që të marrë para hua që të paguajë
dhuratat për të dashurin e saj të parë, Rudolfin. Kur ai e lë atë,
ajo sëmuret dhe bashkëshorti i saj, Sharli, merr edhe më shumë
para hua për kujdesin e saj. Ema tashmë duhet që të marrë
edhe më shumë para hua që të paguajë borxhet e saj dhe të
ushqejë shijet e saj ekstravagante. Ajo zë një të dashur të dytë,
Leonin, por ai shpejt lodhet prej saj.
Veprimi zbritës: Deri në dëshpërim, Ema kërkon ndihmë
financiare kudo, por nuk mund të gjejë askënd; ajo gëlltit
arsenik dhe vdes. Pas vdekjes së Emës, Sharli humbet gjithçka.
Ai zbulon pabesitë e së shoqes dhe vdes si një burrë i thyer.
Vajza e Emës, Berta dërgohet në një filaturë pambuku.
Paralajmërimi: Shkatërrimi financiar i Emës
paralajmërohet në kapitullin e parë të novelës, kur Floberi
prezanton rrezikun e financave nëpërmjet përshkrimit të
menaxhimit të paaftë të anëtarëve të familjes së Sharlit.
Prezenca e z.Lërë, që përpiqet për të tunduar Emën,
paralajmëron natyrën e saj në rënie: ajo do ta shohë veten
e saj thellë e më thellë në borxh me z.Lërë. Zhgënjimet
romantike të Emës paralajmërohen gjithashtu; me
Rodolfin dhe Leonin, ne i shohim në ndjenjat e tyre ndaj
Emës që nuk janë as të forta as të gjata sa ajo do të
dëshironte. Përfundimisht, arseniku me të cilin Ema
kryen vetëvrasjen na shfaqet gjashtë kapituj para se ajo t’i
japë fund jetës së saj.

9. Iluzioni dhe Realiteti
● “Zonja Bovari” e Floberit gjendet ndërmjet mënyrës se si është bota dhe
mënyrës se si do të dëshironte ajo që të ishte. Kjo novelë franceze është
brilante në në portretin realist të mërzisë ecila ishte tipike për Francën në
këtë kohë. “Zonja Bovari” është e avancuar, revolucionare dhe kontradiktore
për kohën në të cilën është shkruar. Kjo novelë pati influencë në lëvizjen e
realizmit dhe modernizmit në shekujt XIX dhe XX.
● “Zonja Bovari” ishte qendra e romantizmit në shekujt e mëtejshëm dhe
shkatërroi mitet të cilët ishin përplasja e romantizmit me botën moderne.
Floberi e trajton marrëdhënien fizike në një mënyrë të përparuar dhe
modern, duke pranuar që kënaqësia fizike nuk është vetëm dëshirë e
meshkujve por në mënyrë të vullnetshme mund të jetë edhe dëshirë e grave.
● I fuqishëm por i kuptuar, shkrimi i Floberit është më i miri ku bëhet fjalë për
imtësira të çdo dite dhe me thellësinë e karaktereve të secilit. E fortë, e
padobësuar në dëshirën për të arritur të vërtetën e njerëzimit, “Zonja Bovari”
trajton dëshirën për një jetë më romantike dhe mirëkuptimin e këtij irritimi.

10. Papershtatshmeria e gjuhes
● Zonja Bovari eksploron mundësinë që fjalët e shkruara të dështojnë të kapin edhe një pjesë të vogël të thellësisë së jetës njerëzore. Floberi përdor një
shumëllojshmëri teknikash për të shfaqur se si gjuha shpesh është një mjet i papërshtatshëm për të shprehur emocione dhe ide. Paaftësia e
vazhdueshme e karaktereve për të komunikuar më njëri-tjetrin është fakti që fjalët nuk përputhen plotësisht me domethënien e tyre. Një kapitullin e
parë, p.sh. mësuesi i Sharlit mendon se emri i tij është “Sharbovari.” Ai dështon që të bëjë të kuptohet emrin e tij. Papërshtatshmëria e gjuhës është
diçka që Ema do ta hasë shpesh dhe ajo mundohet që ta çliroj&eu ml; stresin e saj duke u rrëfyer te prifti apo apo duke shprehur dashurinë e saj për
Rudolfin. Kjo është gjithashtu e pranishme kur Sharli lexon letrën dhe e keqinterpreton këtë gjë si dashuri platonike.
● Gënjeshtrat e Zonjës Bovari ndikojnë që fjalët të mos marrin kuptimin që duhet dhe bëjnë që fjalët të shërbejnë më shumë për qëllimin e errësimit
të së vërtetës sesa për të treguar të vërtetën. Jeta e Emës përshkruhet si një “pëlhurë gënjeshtash”. Ajo shpik histori njëra pas tjetrës që i shoqi të mos
e merrte vesh për lidhjen e saj. Në mënyrë të ngjashme Rodolfi thotë aq shumë gënjeshta saqë hamendëson se edhe fjalët e Emës nuk janë të vërteta.
Floberi thekson se gështrat e të dashurvë e bëjnë të pamundur për fjalët të prekin të vërtetën.
● Sensi i fortë i gjuhës është një pjesë e një reaksioni kundër realizmit të shkollës. Gjithashtu edhe Floberi ishte realist në disa sense, ai gjithashtu
besonte se ishte e gabuar të pretendohej që realizmi siguronte një pikturë më të mirë të jetës sesa romanticizmi. Floberi përdor disa përshkrime
romantike ironike që të sigurojë një tension ndërmjet aspekteve reale të jetës dhe eksperiencës së ngjarjeve të karaktereve të ndryshme. Floberi
kombinon romantizmin ironik dhe tregimin realist letrar në veprën e tij.

11. Pafuqia e nje gruaje
● Shpresa e Ema Bovarisë që fëmija i saj do të ishte një mashkull sepse “një grua është gjithmonë e penguar” është vetëm një nga momentet ku Floberi
demonstron një mirëkuptim të lehtë mbi vështirësitë e gruas në këtë kohë. Ne shohim përmes Emës sesi meshujt që rrethojnë Emën zotërojnë fuqinë
që të ndryshojnë jetën e tyre për mirë ose për keq, një fuqi që asaj i mungon. Edhe Sharli ndikon në pafuqinë e Emës. Përtacia e tij ndalon atë prej të
qënit një doktor i mirë, dhe paaftësia e tij e ndalon nga avancimi në një shkallë më të lartë që mund të kënaqte ambicjen e Emës. Si rezultat, Ema ka
ngecur në një qytet pa shumë para. Rodolfi, i cili zotëron fuqinë financiare që ta largojë Emën nga jeta e saj e varfër, e braktis atë, dhe si një grua, është
e paaftë të largohet vetëm. Leoni fillimisht ngjason me Emën. Të dy janë të shkëputur nga jeta e qytetit dhe të dy ëndërrojnë gjëra më të mira dhe më të
mëdha. Por duke qenë se Leoni është një burrë, ai ka fuqinë që ta realizojë ëndrrën e tij të largohet nga qyteti, kurse Ema duhet të qëndrojë e lidhur pas
një burri dhe një fëmije.
● Sidoqoftë, struktura morale e novelës kërkon që Ema të mbajë përgjegjësitë për veprimet e saj. Ajo nuk mund të fajësojë për gjithçka burrat përreth saj.
Ajo lirshmërisht zgjedh që të mos jetë besnike ndaj Sharlit dhe tradhtitë e saj e çojnë Emën në një fund. Nga ana tjetër,në situatën e Emës, dy zgjidhjet
e vetme që Ema ka janë ose të mbajë të dashur ose të qëndrojë besnike në një martesë të kotë. Kur Ema martohet me Sharlin, zgjedhja për të kryer
tradhëti bashkëshortore është mjeti i vetëm që ka Ema për të ushtruar forcë mbi fatin e saj. Ndërsa meshkujt kanë fuqi në pasuri dhe pronë, e vetmja
pasuri që Ema ka për të influencuar të tjerët është trupi i saj, një formë pasurie që ajo mund ta tregtojë në fshehtësi me çmimin e turpit dhe me
shpenzimin e mashtrimit. Kur ajo kërkon dëshpërimisht për para që të paguajë për borxhet e saj, burrat ofrojnë para në këmbim të ndereve të
dashurisë së Emës. Gradualisht, ajo përpiqet ta fitojë mbrapsht Rudolfin si një i dashur nëse ai i paguan borxhet e saj. Vetë akti final i vetëvrasjes është
bërë i mundur nga një veprim i kryer me sharmin e saj, i cili i drejtohet Justinit, që Emën të marrë arsenik nga ena ku mbahet. Edhe për të marrë jetën e
saj, ajo duhet të përdorë fuqinë e sharmit të saj, që të përdorë dashurinë e Justinit në mënyrë që ta bindë atë për të bërë atë qe ai dëshiron.