6. “Shtepi kukulle”
• Drama “Shtepi kukulle” u shkrua me 1879 dhe pati si pikenisje nje fakt nga jeta reale. Ibsen duke
zbuluar nderlikimet dhe kundershtite e jetes, i shtrengoi shikuesit te hiqnin dore nga ndarja
tradicionale e heronjve pozitive dhe negative, por ti pranoje ata ashtu sic jane ne teresine e tyre te
nderlikuar, me te gjitha mosperputhjet. Teatri i Ibsen shquhet per vertetesine e karaktereve dhe te
detajit artistik, per thellesine e trajtimit te argumentit dhe per nje game te gjere tematike. Ne
kompozicionin e Ibsen rolin me te rendesishem e luan misteri dhe ngjarja.
• Drama fillon per Krishtlindje ne shtepine e zotit Helmer, i cili ka 8 vjet i martuar me Noren dhe ka
bere tre femije. Nora vjen ne shtepi me dhurata per Krishtlindje per femijet dhe burrin. Helmeri i sillet
me ledhe Nores, e cila ishte nje grua shume e bukur. Nores i kishte shkuar jeta vaj. Ne vitin e pare
te marteses burrin e kishin shkarkuar nga puna ne ministri dhe ai ishte i detyruar te punonte pune te
ndryshme private, duke u gdhire mbi letra deri vone. Per pasoje, ai semuret rende dhe mjeket thone
se mund ta sheroje vetem klima e jugut. Gjithe familja e kaloi vitin ne Itali. Ju desh nje shume e
majme per te paguar udhetimin, te cilat tha se ja kishte marre babait, por ne fakt ia kishte marre
borxh nje zoterie me emrin Krogstad. Dhe tani Nora punonte qe t’ja shlyente borxhin zoterise pa i
thene gje burrit. Torvaldi rritet ne detyre dhe shkarkon Krogstadin nga puna, pasi ai nuk i do prane
vetes njerezit me reputacion te dyshimte.
• Si fillim Nora komunikon me mjekun e familjes Rankun i cili eshte i dashuruar ne heshtje me Noren.
Ai ishte i gatshem qe t’i jepte parate Nores por Krogstati kerkonte nje pune tashme dhe jo leket.
Nora shikon si rrugezgjidhje vetevrasjen por Krogstadi i thote se keshtu nuk arrin asgje, vetem se
mbulon me turp kujtimin e saj.
7. • Ndihma ne kete situate vjen nga nje drejtim i papritur. Zonja Lide dhe Krogstati kane qene te
dashuruar me pare por zonja Lide ishte e martuar me nje burre tjeter. Tashme ajo u kthye dhe i
kishte gjithe mundesite qe te mund te martohej me te. Ne kete menyre Krogstadi ndihet i gezuar,
jeta e tij merr nje tjeter me kuptim dhe ai tashme gjen dashurine dhe besinikerine. Keshtu ai heq
dore nga shantazhi, por letren e le ta marri Helmeri ne menyre qe Nora ta njohe mire se kush
eshte burri i saj.
• Kur Helmeri merr letren, gati sa nuk kalon ne histeri. Ai nga laureshe, kukull, harabel i tha
kriminele. U transformua direkt. Do merrte dado per te mbajtur femijet pasi gruaja e tij s’ishte e
denje. Per shkak te turpit se cdo thonin te tjeret, Helmeri nuk e perze Noren nga shtepia, por
tashme jetet e tyre jane ndare. Ne kete moment postieri sjell elteren e Krogstadit, i cili kishte
shkruar ne leter se hoqi dore nga kerkesat dhe pretendimet e do e linte Noren te qete. Ne ate
moment Helmeri transformohet direkt! Ai gezohet e thote ne fillim qe shpetova, pastaj shpetuam.
Por ai ishte mesuar qe gjithmone Noren ta perdorte dhe ta nenshtronte, ndersa Nora ne kete
moment ngre kyre kunder tij. Ajo largohet pergjithmone, iken nga shtepia. Nora gjithnje e ka ditur
qe si nga babi dhe burri eshte trajtuar si nje kukull, por nuk donte ta pranonte pasi ajo i donte.
Helmeri u trondit nga vendimi i Nores, por vendimi i saj ishte i pakthyeshem.
• Perse Ibseni e quan “Shtepi Kukulle”?
Ky eshte nje percaktim simbolik, qe nenkupton dicka te panatyrshme, te
pavertete, te sajuar. Ne kete shtepi, jetonte nje kukull, nje femer e trajtuar si nje
kukull, Nora. Ne fund te vepres, prej kesaj parajse nuk mbetet asnje grime,
asnje gjurme.
8. Elementet e drames realiste:
• Temen, si dhe personazhet, shkrimtari i merr nga jeta. Konflikti dramatik zhvillohet sipas nje logjike
artistike, qe eshte ajo e rrjedhjes se ngjarjeve ne realitetin e perditshem. Pas zgjidhjes se konfliktit ne
shohim nje Nore dhe Torvalt krejt te ndryshem nga ata ne fillim: nese do ti paraqisnim grafikisht keto
personazhe ata do te zhvilloheshin ne krah te kundert. Secili prej tyre behet perfaqesues i
nje shumesie indvidesh qe kane veti te perbashketa. Torvaldi perfaqeson ata burra e bashkeshorte
qe reduktojne rolin e gruas brenda mureve te shtepise, si te nje kukulle ne duart e tyre, ndersa Nora
perfaqeson ato gra qe me guxim arrijne te kundershtojne kete mentalitet dhe te marrin pergjegjesine
e jetes se tyre ne duart e veta.
• Heronjte e Ibsenit nuk jane vetem misherimi i ideve te caktuara te autorit. Ata mbartin te
gjitha pasionet njerezore, gjithcka qe e bene njeriun- njeri. Ne dramat e Ibsen eshte pikerisht
mendja, e afte per te kuptimesuar realitetin dhe per tu dhene mundesi heronjve te ndryshojne fatin e
tyre. Por kur njeriu nuk gjen forca per te perballuar fuqine e mendimit dhe materializmin e tij, ai
paguan rende per kete. “Shtepi Kukulle”, ne te cilen jetojne Helmeri dhe Nora, shkaterrohet, ashtu si
heroi, i cili nuk arrin te largohet mbi egoizmin e vet dhe as mbi paragjykimet e shoqerise.
• Kompozicioni analitik i Ibsenit perpiqet te zbuloje tragjizmin e brendeshem, i cili fshihet pertej
perdes se qete te realitetit. Keshtu eshte ndertuar drama “Shtepi kukulle”, ne te cilen zbulohet thelbi i
jetes familjare, se jashtmi e qete, te avokatit Helmer, jeten e ndertuar mbi egoizmin dhe genjeshtren.
Ne fillim Nora te jep pershtypjen e nje gruaje te paafte per te ndermarre vendime te guximshme, ajo i
nenshtrohet autoritetit te burrit te saj qe e quan model dhe i perkushtohet vetem familjes, burrit dhe
femijeve. Por dalengadale kuptojme qe kjo pershtypje eshte e rreme pasi Nora ne fakt fsheh nje
sekret shume te madh dhe ne fund merr guximin te largohet.
