Үйлдвэрдлэл үйл ажиллагааны менежмент

1. ҮЙЛДВЭРЛЭЛ ҮЙЛҮЙЛДВЭРЛЭЛ ҮЙЛ
АЖИЛЛАГААНЫАЖИЛЛАГААНЫ
МЕНЕЖМЕНТМЕНЕЖМЕНТ
Сэдэв: 1Сэдэв: 1
Үйлдвэрлэл үйл ажиллагааныҮйлдвэрлэл үйл ажиллагааны
менежмент хичээлийн судлахменежмент хичээлийн судлах
зүйлзүйл

2. : 1СЭДЭВ: 1СЭДЭВ
¯ÉËÄÂÝÐËÝ˯ÉËÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÌÅÍÅÆÌÅÍÒ¯ÉËÄÂÝÐËÝ˯ÉËÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÌÅÍÅÆÌÅÍÒ
ÕÈ×ÝÝËÈÉÍÑÓÄËÀÕ Ç¯ÉËÕÈ×ÝÝËÈÉÍÑÓÄËÀÕ Ç¯ÉË
Ñýäâèéí àãóóëãà:
 Үйлдвэрлэл үйл ажиллагааны менежментийн
хичээлийн судлах зүйл, хамрах õ¿ðýý
 Áàéãóóëëàãûí ¿éëàæèëëàãààíû ¿íäñýí 3 ôóíêö тэдгээрийн
уялдаа
 ¯íäñýí үйл ажиллагааны функц
 ¯éëàæèëëàãààíû ìåíåæåðèéí ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýã, øèéäâýð
ãàðãàõ õ¿ðýý 5Ðs

3. ¯ÉËÄÂÝÐËÝË ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÌÅÍÅÆÌÅÍÒ¯ÉËÄÂÝÐËÝË ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÌÅÍÅÆÌÅÍÒ
ÕÈ×ÝÝËÈÉÍ ÑÓДЛАХ ЗҮЙЛ, ХАМРАХ Õ¯ÐÝÝÕÈ×ÝÝËÈÉÍ ÑÓДЛАХ ЗҮЙЛ, ХАМРАХ Õ¯ÐÝÝ
Áàéãóóëëàãà ãýäýã íýã çîðèëãîòîé á¿ëýã õ¿ì¿¿ñèéã õýëýõ áºãººä þóã,
õýíä çîðèóëæ, õè÷íýýí õýìæýýòýé, ÿìàð ÷àíàðòàé
¿éëäâýðëýõýýñ ýõëýýä ò¿¿íèéã õýçýý õèéõ, ÿìàð òîíîã òºõººðºìæ
àøèãëàõ, õýí õààíà õèéõ, õýðõýí õèéõ, ÿìàð çàðäëààð
¿éëäâýðëýõ áîëîí õýðýãëýã÷äýä õýðõýí õ¿ðãýõ, ÿìàð ¿ð ºãººæ
өгөх ãýõ зэрэг маш олон асуудалд нэгэн зэрэг шийдвэр гаргах
болдог.
Үйлдвэрлэл үйл аж иллагааны менеж мент нь зөвхөн
.үйлдвэрлэлийг удирдах гэсэн үг биш юм Гадаад болон дот оод
,орчны өөрчлөлт өнд үйл аж иллагаагаа зохицуулах үйл
,аж иллагаагаа т асралт гүй явуулах боломж ийг бүрдүүлэх өндөр
чанарыг бага зардлаар бий болгох гэх мэт өргөн хүрээний
.асуудлуудыг доорхи чиглэлээр судална

4. Why Study OM?Why Study OM?
 OM is one of three major functions
(marketing, finance, and operations) of any
organization
 We want (We want (and needand need) to know how goods and) to know how goods and
services are producedservices are produced
 We want to understand what operationsWe want to understand what operations
managers domanagers do
 OM is such a costly part of an organizationOM is such a costly part of an organization

5. ¿ðãýëæëýë
 ßìàð á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýүйлдвэрлэх эсвэл
¿ç¿¿ëýõ âý? Ýíý õ¿ðýýíä á¿òýýãäýõ¿¿íèé òîî õýìæýý, ÷àíàð,
äèçàéí, åðºíõèé øèíæ÷àíàðò íºëººëäºã õ¿÷èí ç¿éëñ¿¿äèéã ñóäëàõ,
ñàéæðóóëàõ àðãà çàìûã ñóäàëíà. Бүтээгдэхүүний зардлыг
бууруулах, чанарыг сайжруулах боломжуудыг авч үзнэ.
Мөн судалгаа шинжилгээ хийж, шинэ бүтээгдэхүүн
үйлдвэрлэж нэвтрүүлэх тухай асуудлыг хамруулна.
 ¯éëäâýðëýëèéí ïðîöåññ. Òåõíîëîãèéí ÿìàð äàðààëàë, õýäèé
õóãàöààíä, ямар ур чадвартай õè÷íýýí õ¿н ашиглах, ýðýëòээс
хамааруулан õ¿÷èí ÷àäëûг нэмэгдүүлэх эсвэл багасгах
õóâаàðиëàëò çýðãèéãñóäàëíà.

6. ¿ðãýëæëýë
 Óäèðäëàãûí øèéäâýð ãàðãàëò. ØÃ-ä íºëººëäºã õ¿÷èí ç¿éëñ,
àðãóóä áîëîí ØÃ-ûã ¿ð ä¿í, ¿ð àøèã, ºíäºð ÷àíàð, áàãà çàðäàë
ãýñýí õýìæ¿¿ðýýð õýìæäýã òóõàé. Ингэснээр ерөнхий
шаардлагуудыг хангаснаар оновчтой шийдвэр болдог.
 Ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàë, ñýëáýã. Ìàòåðèàëûí õýðýãöýý òîî,
÷àíàð áîëîí òàñðàëòã¿é àæèëëàãààã õàíãàõ íººö á¿ðä¿¿ëýõ,
àøèãëàõ õÿíàõ àñóóäàë. Түүхий эд материал, сэлбэг хэрэгсэл,
эд ангиудтай холбоотойгоор ямар хэмжээтэй, ямар чанартай
бараа материалын нөөц шаардлагатай болохыг
тодорхойлох.

7. ¿ðãýëæëýë
 Àæèëëàõ õ¿÷. Àæèëëàõ õ¿÷íèé õýðýãöýýг тооцохоос эхлээд
тэдний ажлын нарийн хуваарилалт, ажлын гүйцэтгэлийн ¿ð
ä¿íãòîîöîõ, äýýøë¿¿ëýõ áîëîìæáîëîí çàðäëûãñóäàëíà.
 Áàéðøëûí øèéäâýð ãàðãàëò. Эрэлттэй зохицуулан
төлөвлөх, удирдах зэрэг асуудлуудыг судална.
 .Туршлага ¯éë àæèëëàãààíû óäèðäëàãûí õ¿ðýýíä ãàð÷ áóé
øèíý îéëãîëòóóä, ºíäºð õºãæñºí îðíû òóðøëàãà çýðýãòýé
òàíèëöàíà.
 .Эрэлт Ýðýëòèéã õýðõýí òààìàãëàõ, ò¿¿íä óÿëäñàí õàìãèéí
áàãà çàðäàë ãàðàõóéö ¿éëäâýðëýëèéí òºëºâëºëò õèéõ, эрэлтийг
хангах өөр боломжит эх үүсвэрүүдийг олж илрүүлэх
асуудал судлагдана.

8. ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ¯ÍÄÑÝÍ 3 ÔÓÍÊÖÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ¯ÍÄÑÝÍ 3 ÔÓÍÊÖ
ТЭДГЭЭРИЙН УЯЛДААТЭДГЭЭРИЙН УЯЛДАА
1.1. ¯íäñýí ¿éëàæèëëàãàà¯íäñýí ¿éëàæèëëàãàà
2.2. ÌàðêåòèíãÌàðêåòèíã
 ÁîðëóóëàëòûãòààìàãëàõÁîðëóóëàëòûãòààìàãëàõ
 ¯íäñýí ìàðêåòèíã¯íäñýí ìàðêåòèíã
1.1. Ñàíõ¿¿Ñàíõ¿¿
 Òºñºâá¿ðä¿¿ëýõÒºñºâá¿ðä¿¿ëýõ
 ÕÎ ýäèéí çàñãèéí øèíæèëãýý õèéõÕÎ ýäèéí çàñãèéí øèíæèëãýý õèéõ
 ͺºö ôîíäáýëòãýõͺºö ôîíäáýëòãýõ

9. Organizing to Produce Goods and ServicesOrganizing to Produce Goods and Services
 Essential functions:
 Marketing – generates demand
 Production/operations – creates the
product
 Finance/accounting – tracks how well
the organization is doing, pays bills,
collects the money

10. Organizational ChartsOrganizational Charts
Operations
Teller Scheduling
Check Clearing
Collection
Transaction
processing
Facilities
design/layout
Vault operations
Maintenance
Security
Finance
Investments
Security
Real estate
Accounting
Auditing
Marketing
Loans
Commercial
Industrial
Financial
Personal
Mortgage
Trust Department
Commercial Bank
Figure 1.1(A)Figure 1.1(A)

11. Organizational ChartsOrganizational Charts
Operations
Ground support
equipment
Maintenance
Ground Operations
Facility
maintenance
Catering
Flight Operations
Crew scheduling
Flying
Communications
Dispatching
Management science
Finance/
accounting
Accounting
Payables
Receivables
General Ledger
Finance
Cash control
International
exchange
Airline
Figure 1.1(B)Figure 1.1(B)
Marketing
Traffic
administration
Reservations
Schedules
Tariffs (pricing)
Sales
Advertising

12. Marketing
Sales
promotion
Advertising
Sales
Market
research
Organizational ChartsOrganizational Charts
Operations
Facilities
Construction; maintenance
Production and inventory control
Scheduling; materials control
Quality assurance and control
Supply chain management
Manufacturing
Tooling; fabrication; assembly
Design
Product development and design
Detailed product specifications
Industrial engineering
Efficient use of machines, space,
and personnel
Process analysis
Development and installation of
production tools and equipment
Finance/
accounting
Disbursements/
credits
Receivables
Payables
General ledger
Funds Management
Money market
International
exchange
Capital requirements
Stock issue
Bond issue
and recall
Manufacturing
Figure 1.1(C)Figure 1.1(C)

13. ÒÓÑËÀÕ ÔÓÍÊÖÓÓÄÒÓÑËÀÕ ÔÓÍÊÖÓÓÄ
 Õ¿íèéíººöòýéõîëáîîòîé¿éëàæèëëàãàà
 Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýë
 Õàíãàìæ
 Çàñâàð ¿éë÷èëãýý
 Èíæåíåðèéí áîëîí òåõíîëîãèéí ¿¿ðýã. Á¿òýýãäýõ¿¿íèéñòàíäàðòûã
òîãòîîõ, òåõíîëîãèéí ãîðèìûãìºðäºõ, ò¿¿íèéãáèåë¿¿ëýõ, õºäºëìºð
õàìãààëëûí äýãëýì ñàõèõ.
 Îëîí íèéòèéí õàðèëöàà. Íèéãìèéí ºìíº õ¿ëýýñýí ¿¿ðýã.

14. ¯ÍÄÑÝÍ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÔÓÍÊÖ¯ÍÄÑÝÍ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÔÓÍÊÖ
 ¯íäñýí ¿éëàæèëëàãààíû ôóíêö íü áàéãóóëëàãûí á¿òýýãäýõ¿¿í
¿éë÷èëãýýãáèéáîëãîõ, ¿éëäâýðëýõ ¿íäñýí ¿éëÿâö áóþó
ïðîöåññèéãèëýðõèéëýõ áà¿éëäâýðëýëäòîäîðõîéá¿òýýãäýõ¿¿í
¿éëäâýðëýõ, ¿éë÷èëãýýíäõýðýãëýã÷èäèéí õýðýãöýý øààðäëàãûã
õàíãàõ ¿éëÿâöààð èëýð÷ áàéäàã.
 ?Үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаа гэж юу вэ
Аливаабайгууллагын үйлдвэрлэлийн хэсэг дээр бүтээгдэхүүн
эсвэл үйлчилгээ бий болгох үүрэг хариуцлагыг хүлээж, удирдан
зохион байгуулах ажиллагааг зохицуулах үйл явц юм. Өөр үгээр
хэлбэл бараабүтээгдэхүүн, үйлчилгээг бий болгох процессийн
нэгдсэн систем.

15. Àæèëëàõ õ¿÷
Кàïèòàë, газар
Ìåíåæìåíò
Мэдээлэл
¯ÉËÀÆÈËËÀÃÀÀ
Á¿òýýãäýõ¿¿í,
¿éë÷èëãýý
¿ðãýëæëýë
Áàéãóóëëàãûí íýýëòòýé ñèñòåìèéí îíîëîîð õàðóóëñàí ñõåì
ÎÐÖ ХУВИРГАХ ÏÐÎÖÅÑÑ ÃÀÐÖ
õîëáîî Эргэх Хяналт

16. What Is Operations Management?What Is Operations Management?
Production is the creation of
goods and services
Operations management (OM)Operations management (OM) isis
the set of activities that createsthe set of activities that creates
value in the form of goods andvalue in the form of goods and
services by transforming inputsservices by transforming inputs
into outputsinto outputs

17. үргэлжлэл
Байгууллагын систем нь НЭЭЛТЭЙ ба ХААЛТТАЙ.
Нээлттэй систем нь гадаад орчны өөрчлөлтөнд дасан
зохицож өөрчлөгдөж байдаг.
Эргэх холбоо: Аливаа байгууллага нь урт богино
хугацаанд амьдрах чадвараа барьж байх, оршин тогтнож
байх үүднээс бүтээгдэхүүн үйлчилгээний чанарын
шаардлагыг хангахын тулд, гологдлыг багасгах, нөөцийн
ашиглалтыг сайжруулах үүднээс хяналтын
тусламжтайгаар эргэх холоотой ажиллана. Үүний үндсэн
дээр үйлдвэрлэлийн бүхий л процессд засварлагдан
сайжирч байдаг.

18. ¿ðãýëæëýë
 ¯íäñýí ¿éëàæèëëàãààíü øààðäëàãàòàéíººö¿¿äèéãàøèãëàí
(õºäºëìºð, êàïèòàë, òåõíîëîãè, ìàòåðèàë, õºðºíãº, ýð÷èì õ¿÷,
ìýäýýëýë, öàãõóãàöàà) ãàðö áîëãîí õóâèðãàõ ¿éëÿâöûãõýëíý.
ͺºö¿¿äèéãäîòîð íü:
 Áèåò áóþó ìàòåðèàë, õºäºëìºð, òåõíèêòîíîãòºõººðºìæçýðýã
íººö¿¿äèéí õóâüäàíõààðàõ ç¿éëíü íººöèéí ÷àíàð, îíîâ÷òîéñîíãîëò,
çºâçàðöóóëàëòàäàíõààðàëõàíäóóëäàã.
 Áèåò áóñ áóþó òåõíîëîãè, àðãààæèëëàãàà, ¿éëÿâö çýðýãíººöèéí
õóâüäòýäãýýðèéí îíîâ÷òîéõóâèàðëàëò, çºâòºëºâëºëò, çîõèîí
áàéãóóëàëò, õÿíàëò çýðýãò èë¿¿àíõààðàëòàâèõ øààðäëàãàòàé.

19. ҮРГЭЛЖЛЭЛҮРГЭЛЖЛЭЛ
Нэмэгдсэн үнэ цэнэ гэж юу вэ? What is meant by the
term value-added?
Орцын өртөг ба гарцын үнэ цэнэ эсвэл үнэ хоёрын ялгаа
value-added—нэмэгдэл орцыг гарц болгоход гарсан
нэмэгдэл үйл ажиллагааны зардлууд
Орцыг гарц болгон хувиргах явцад боловсруулах явцад
төрөл бүрийн нэмэгдэл ажлууд хийгддэг бөгөөд энэ явцыг
нэмэгдсэн өртөг буюу нэмэгдсэн үнэ цэнэ гэж нэрлэдэг.

20. ҮРГЭЛЖЛЭЛ
Үйл ажиллагааны төрлүүд? Type of operations?
Биет үйлдвэрлэл: мал аж ахуй, уул уурхай, хүнсний болон
хөнгөн, эрчим хүчний үйлдвэрлэл
Хадгалах болон тээвэрлэх: барааны агуулах, ачаа болон хүн
тээвэрлэх үйлчилгээ, шуудан илгээмжийн үйлчилгээ
Арилжаа: жижиглэн болон бөөний худалдаа, санхүүгийн үйл
аж, түрээ, зээл, хөрөнгийн бирж
Үзвэр: Кино театр, радио телевиз, концерт, шоу тоглолт
Харилцаа холбоо: сонин, телефон холбоо, хиймэл дагуул,
интернэтийн үйлчилгээ
Сургалт: сургууль цэцэрлэг, их дээд сургуулиуд, курс семинар
Эмнэлэг: эмнэлэг, оношлогоо хийдэг амбултор

21. ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÌÅÍÅÆÅÐÈÉÍ Ã¯ÉÖÝÒÃÝÕ ¯¯ÐÝÃ,¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÌÅÍÅÆÅÐÈÉÍ Ã¯ÉÖÝÒÃÝÕ ¯¯ÐÝÃ,
ØÈÉÄÂÝÐ ÃÀÐÃÀÕ Õ¯ÐÝÝ 5ÐØÈÉÄÂÝÐ ÃÀÐÃÀÕ Õ¯ÐÝÝ 5Ð
¯éëàæèëëàãààíû ìåíåæåðèéí ¿¿ðýã/ýðýëò íººöèéí óÿëäààãõàíãàõ
÷èãëýëýýð/
 ¯éëäâýðëýëèéí ñèñòåìèéí òàñàëäàëã¿éáàéäëûãõàíãàõ
 ¯éëàæèëëàãààãòºëºâëºõ
 Çîõèîí áàéãóóëàõ
 Чиглүүлэх
 Õÿíàõ
Хариуцлага: Төлөвлөлт, Зохион байгуулах, Хүний нөөц,
Чиглүүлэх, Хяналт,

22. What Operations Managers DoWhat Operations Managers Do
 Planning
 Organizing
 Staffing
 Leading
 Controlling
Basic Management FunctionsBasic Management Functions

23. үргэлжлэл
Planning
Capacity, location, product and service, projects, scheduling
Organizing
process selection, degree of centralization
Staffing
Hiring/laying off, use of overtime
Directing
incentive plan, issuannce of work orders, Job assignments
Controling/imroving
Inventory, quality, costs, productivity

24. ¿ðãýëæëýë
¯éëàæèëëàãààíû ìåíåæåðèéí øèéäâýð ãàðãàõ õ¿ðýý 5Ð
 Àæèëëàõ õ¿÷ (People)
 ¯éëäâýðëýëèéí ïðîöåññ (Process)
 ¯éëäâýðëýëèéí íýãæõýñýã, øàò äàìæëàãà(Plants)
 ¯éëäâýðëýëèéí íýãæýýð äàìæèí ºíãºð÷ áóé áàðàà ìàòåðèàë
(Parts)
 ¯éë àæèëëàãààíû òºëºâëºëò áà õÿíàëòûí ñèñòåì (Planning and
Control system)

25. Where are the OM Jobs?Where are the OM Jobs?
Figure 1.2Figure 1.2