hay

1. TRĨ
I. ĐẠI CƯƠNG:
1. Cơ chế bệnh sinh:
 Thuyết mạch máu: Mở các shunt động-tĩnh mạch => Giải thích hiện tượng chảy máu đỏ tươi
 Thuyết cơ học: Áp lực tăng cao khi rặn làm các bộ phân nâng dỡ giãn dần, lỏng lẻo => Sa
2. Yếu tố nguy cơ:
 Chủng tộc: người Do Thái
 Gia đình
 RL lưu thông tiêu hoá: táo bón, ỉa chảy
 Nội tiết: PNCT (xuất hiện khi có thai, khỏi sau đẻ)
 Bệnh lý: Lỵ, viêm đại tràng
 Nghề nghiệp: Đứng/ngồi lâu
II. TRIỆU CHỨNG
1. Cơ năng:
 Ỉa máu đỏ tươi:
- Thường xuất hiện cuối bãi
- Chảy thành tia, nhỏ giọt hoặc dính vào giấy chùi
- Có thể gây thiếu máu mạn tính
 Sa lồi búi trĩ:
- Xuất hiện sau gắng sức hoặc sau đại tiện
- Có thể dùng tay đẩy lên hoặc ko
 Ngứa: do viêm xuất tiết
 Đau rát khi đại tiện (đặc biệt là ỉa lỏng)
 Tắc mạch trĩ:
- Trĩ ngoại tắc mạch: khối nhỏ màu xanh tím, chắc, đau (đạt
đỉnh sau ~48h r giảm dần), có thể tự tiêu đi thành miếng da
thừa (sau vài tuần)
- Trĩ nội tắc mạch: hiếm gặp, gây đau dữ dội trong ống HM
- Sa trĩ tắc mạch: ~trĩ ngoại tắc mạch
 Cần can thiệp khi (<72h): Quá đau hoặc hoại tử
 Khác:
- Biểu hiện trên đường tiết niệu (?)
- Nứt kẽ hậu môn
2. Thực thể:
Thăm HM-TT hoặc soi HM-TT:
- Đánh giá vị trí búi trĩ so vs đường lược
- Tìm các tổn thương khác: Polyps, lỗ rò, …
3. Phân loại:
a. Theo tiến triển (đvs trĩ nội):
Độ I: Ko sa
Độ II: Sa khi rặn, tự co lên
Độ III: Sa khi rặn, lấy tay đẩy ms lên được
Độ IV: Sa thường xuyên, lấy tay đẩy lên khó hoặc sa trĩ tắc mạch

2. b. Theo vị trí:
Trĩ nội: hay gặp vị trí 3h – 8h – 11h
III. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT:
 Các nguyên nhân gây đại tiên máu:
- Polyps trực tràng, u máu
- K hậu môn – trực tràng
- Viêm đại trực tràng chảy máu
 Sa trực tràng: thấy rãnh niêm mạc tạo thành các vòng đồng tâm
IV. ĐIỀU TRỊ:
1. Nội khoa:
 Chỉ định: độ I/II hoặc trước/sau PT
 Chế độ ăn: Giàu chất xơ, ít gia vị
 Chế độ sinh hoạt:
- Vận động thường xuyên
- Tránh táo bón nhưng ko dùng nhuận tràng kéo dài
 Thuốc: Giảm đau – Chống viêm – Chống co thắt – Tăng sức bền thành mạch
2. Thủ thuật:
 Chỉ định
 Phương pháp:
- Thắt bằng vòng cao su
- Tiêm xơ
- Khác: tia hồng ngoại, đốt điện, laser, áp nito lạnh

3. 3. Phẫu thuật:
 Chỉ định
 Phương pháp:
- Milligan-Morgan: Cắt trĩ r để hở
- Ferguson: Cắt trĩ r đóng kín
- Whitehead: Ko dùng nữa
RÒ HẬU MÔN
I. ĐẠI CƯƠNG:
 Là tình trạng NK mạn tính tuyến Hermann-Desfosses tạo nên đường rò
 Ko nguy hiểm nhưng gây khó chịu trong sinh hoạt
II. PHÂN LOẠI:
1. Theo tính chất đường rò:
 Rò đơn giản
 Rò phức tạp: đường rò ngoằn ngoèo, nhiều ngọc
ngách, nhiều lỗ trong/ngoài
2. Theo mối quan hệ vs cơ thắt:
 Rò xuyên cơ thắt:
- Xuyên phần thấp:
+ Hay gặp nhất: 60-65%
+ Đường rò ở nửa dưới cơ thắt ngoài
+ Dễ điều trị
- Xuyên phần cao:
+ Ít gặp hơn: 15-19%
+ Đi xuyên các bó sâu của cơ thắt ngoài
 Rò trên cơ thắt:
- Hiếm gặp
- Đi phía trên cơ thắt ngoài hoặc qua bó mu-trực tràng của cơ
nâng HM
 Rò giữa các cơ thắt:
- Lách giữa cơ thắt ngoài – thắt trong
3. Phân loại của Parks:
Type 1: Giữa cơ thắt
Type 2: Xuyên cơ thắt
Type 3: Trên cơ thắt
Type 4: Ngoài cơ thắt

4. III. TRIỆU CHỨNG:
1. Giai đoạn cấp (Áp xe):
 Đau:
- Đau liên tục, tăng dần
- Đau ko liên quan đến đại tiện
- Lan xuống BP tiết niệu-sinh dục => Đái khó hoặc bí đái
 HCNT: ít nặng nề
 Khám:
- Vùng HM sưng nề, đỏ, mất nếp nhăn
- Sờ thấy khối căng, đau
- Khối áp xe ở sâu => Thăm hoặc soi HM-TT
2. Giai đoạn mạn (Rò):