rất hay

1. GÃY CỔ XƢƠNG ĐÙI
Phùng Ngọc Hoà - Bộ môn Ngoại

2. ĐẠI CƢƠNG
1.ĐỊNH NGHĨA:
G.C.X.Đ là loại gãy nằm giữa chỏm và
khối mấu động.
 Gãy cổ - mấu chuyển (nền cổ): một phần
nằm ngoài bao khớp
 Gãy dưới chỏm và xuyên cổ: hoàn toàn
nằm trong bao khớp.

3. Giới hạn của GCXĐ

4. Các loại gãy cổ xƣơng đùi

8. (ĐẠI CƢƠNG)
2.DỊCH TỄ HỌC:
 Tỷ lệ: G.C.X.Đ hay gặp ở người lớn tuổi
( trên 60T)
 Nữ nhiều hơn nam (3/1)
3.NGUYÊN NHÂN:
 Do chấn thương.
 Do loãng xương ở người già.
 Do điểm yếu của cổ xương đùi.

10. NHẮC LẠI G.P.B & S.L.B
1.GIẢI PHẪU:
Cấu tạo đầu trên xương đùi:
Các bè xương hình vòm phía ngoài và
hình quạt phía trong. Giữa 2 bè xương
là điểm yếu của cổ xương đùi, nên rất
dễ gãy

11. Hình ảnh
các bè
xƣơng ở cổ
xƣơng đùi

12. Đầu trên xƣơng đùi ở ngƣời trẻ (A )và ở ngƣời già (B)
A
B

13. (NHẮC LẠI G.P.B & S.L.B)
Cấu trúc bao khớp:
 Là một bao xơ rất khoẻ, bao bọc hết chỏm
và gần hết cổ.
 Phía trước bao khớp bám vào đường liên
mấu chuyển, phía sau bám nửa ngoài của
xương đùi => một phần ngoài khớp

14. Cấu trúc bao khớp cổ xƣơng đùi

15. (NHẮC LẠI G.P.B & S.L.B)
Mạch máu nuôi dưỡng cổ xương đùi:
 Động mạch dây chằng tròn (nuôi ¼ chỏm).
 Động mạch mũ, được chia từ động mạch
đùi sâu
 Động mạch từ thân xương đùi đi lên nuôi, là
nguồn cung cấp máu quan trọng để nuôi cổ
xương đùi.

16. Mạch máu vùng cổ xƣơng đùi

17. (NHẮC LẠI G.P.B & S.L.B)
2.GIẢI PHẪU BỆNH (phân loại):
 Đường gãy:chia ra 3 loại;gãy dưới chỏm,
gãy xuyên cổ và gãy nền cổ.
 Độ chếch của đường gãy: PAWELS chia 3
loại. P1: <30o, P2: 30o  70o,
P3:>70o
 Loại gãy, dựa vào sự di lệch của cổ xương
đùi mà GARDEN có 4 loại
 Theo góc cổ- thân có GCXĐ cài nhau &
GCXĐ rời nhau.

18. Vị trí đƣờng gãy

19. Ảnh hƣởng của đƣờng gãy đến tƣới máu chỏm

20. Góc  tạo bởi diện gãy và mặt phẳng ngang

21. Phân loại theo Powels
70 70

24. Các loại gãy theo Garden

25. Các loại gãy
theo A.O

26. SINH LÝ BỆNH
GCXĐ là môt gãy xương lớn trong cơ thể,
lại hay gặp ở người già, nằm lâu, khó liền,
nên gây ra nhiều nguy hiểm cả về toàn thân
cũng như tại khớp háng (Đây là các biến
chứng của GCXĐ)

27. (SINH LÝ BỆNH)
BIẾN CHỨNG TOÀN THÂN: BN có thể
chết do các biến chứng
 Nhiễm trùng tiết niệu.
 Nhiễm trùng phổi.
 Loét do tỳ đè vùng cùng cụt nhiễm trùng.
 Suy tim, cao H.A, viêm tắc động mạch, tĩnh
mạch…

28. (SINH LÝ BỆNH)
BIẾN CHỨNG TẠI KHỚP ( gây tàn phế):
 Tiêu chỏm.
 Khớp giả.
 Thoái hoá khớp.
 Can lệch CXĐ.
 Vôi hoá quanh khớp…

29. Tiêu chỏm xƣơng đùi

30. Tiêu chỏm xƣơng đùi

31. CHẨN ĐOÁN
1.CHẨN ĐOÁN GCXĐ CÀI NHAU( GÃY
DẠNG). tỷ lệ gặp 30%.
LÂM SÀNG:Triệu chứng LS rất nghèo nàn
 Sau TN, BN đau vùng khớp rất mơ hồ.
 Các động tác của khớp háng làm BN đau ít
nhưng vẫn bình thường. Ấn đau nhẹ vùng tam
giác Scarpa.
X.Q: thay đổi cấu trúc bè xương ở hệ quạt, vết
cản quang đậm ở cổ xƣơng đùi.

32. 2. CHẨN ĐOÁN GÃY CỔ CHÍNH DANH
(GÃY KHÉP)
 LÂM SÀNG: là loại gãy rời nhau, hay
gặp(70%).
 BN rất đau sau TN, mất cơ năng của khớp
háng.
 Sưng nề tam giác Scarpa.
 Biến dạng chi điển hình:chân ngắn, đùi
khép…
 Chỉ số đo đạc: tam giác Bryant, đường
Nélaton-Roser thay đổi.

33. LS : Gãy cổ xƣơng đùi Phải

34.  X.Q:
 Góc cổ - thân thay đổi( bt 130o)
 Vòng cung cổ-bịt bị gián đoạn.
 Hai mấu chuyển xương đùi bị che lấp.
 Chụp C.T Scaner hoặc chụp cộng hưởng từ
(M.R.I) để đánh giá mức độ loãng xương.

35. Xquang gãy cổ xƣơng đùi
 Góc cổ thân thay đổi(bình thường 130 độ)
 Vòng cung cổ bịt bị gián đoạn
 Hai mấu chuyển lớn xương đùi bị che lấp
 Chụp cộng hưởng từ để biết mức độ loãng
xương

36. Góc cổ - thân và vòng cung cổ- bịt

37. Vòng cung cổ-bịt gián đoạn

38.  Hình ảnh X.quang gãy CXĐ kiểu G I

39.  Hình ảnh X.quang CXĐ gãy kiểu GII

40.  Hình ảnh X.quang CXĐ gãy kiểu GIII

41.  Hình ảnh X.quang CXĐ gãy kiểu G IV

42. Chụp M.R.I phát hiện GCXĐ

43. ĐIỀU TRỊ
1.CẤP CỨU BAN ĐẦU:
 Theo dõi sát các dấu hiệu sinh tồn: M, HA…
 Bất động chi tạm thời bằng nẹp.
 Giảm đau cho BN.
 Phát hiện các bệnh lý tiềm ẩn ở tuổi già: cao
HA, bệnh tim mạch…

44. 2. ĐIỀU TRỊ BẢO TỒN:
 P.P vận động sớm Lucas-Championiere : với
BN quá già yếu, không thể PT được, nhằm
cứu sống BN là chính.
 Bó bột Whitman: những GCXĐ cài nhau, ở
những BN trẻ khoẻ.
 Xuyên một chùm kim Kirtchner, dưới màn
huỳnh quang tăng sáng.

45. Điều trị bảo tồn
 1. Phương pháp vận động sớm:
Lucaschampion người già quá yếu không
thể phẫu thuật
 2. Bó bột Whitmann: với loại gãy cổ xương
đùi cài nhau, với bn trẻ khỏe
 3. Xuyên kim Kirtchner dưới màn huỳnh
quang tăng sáng

46. 3. ĐIỀU TRỊ PHẪU THUẬT:
 CHỈ ĐỊNH:
- Các loại GCXĐ di lệch.
- Có biến chứng ở cổ xương đùi: tiêu chỏm,
khớp giả, thoái hoá khớp.
Dựa vào tuổi, thể trạng BN và mức độ loãng
xương mà có các phương pháp phẫu thuật
khác nhau

47. Điều trị phẫu thuật
 Chỉ định: gãy cổ xương đùi rời nhau
 Có biến chứng: tiêu chỏm thoái hóa khớp,
khớp giả
 Ngoài ra cđ còn phụ thuộc vào tuổi của BN,
thể trạng

48. Các phƣơng pháp phẫu thuật
 1.Thay khớp: bn trên 60t, đến muộn, có
biến chứng ở cổ xương đùi, thường được sử
dụng hiện nay
 2. Nẹp vít có D.H.S: cho người trẻ khỏe,
gãy nền cổ
 3. Đinh nẹp một khối
 Vít xốp cổ xương đùi
 4. 2-3 vít dưới màn huỳnh quang tăng sáng
 5. các phương pháp khác:ghép xương có

49.  CÁC PHƢƠNG PHÁP:
 Thay khớp: BN trên 60T, đến muộn, có biến
chứng ở cổ xương đùi
 Nẹp vít có ép D.H.S (Dynamic Hip Screw).
 Đinh nẹp một khối: Clou-plaque, Lam- plaque.
 2-3 vít xốp dưới màn tăng sáng.
 Ngoài ra: còn các p.p khác như ghép xương có
cuống mạch, đục xương dưới mấu chuyển…

53. Một số loại
chỏm cổ xƣơng
đùi nhân tạo

54. Thay khớp nhân tạo (BN > 60 tuổi)

55. Thay khớp nhân tạo

56. Nẹp vít DHS (cho ngƣời trẻ, gãy nền cổ)

57. Nẹp vít có ép DHS

58. Vít xốp cổ xương đùi cho BN trẻ, gãy ít di lệch

59. Lam - plaque

60. KẾT LUÂN
GCXĐ ở người lớn tuổi là một loại gãy
xương rất nặng, cả về chức năng của chi,
cũng như toàn trạng BN
Về điều trị: thay khớp nhân tạo là một p.p
tốt nhằm tăng tuổi thọ BN, nâng cao chất
lượng cuộc sống đối với BN GCXĐ.

61. Xin chân thành Cám ơn.