Het Cometa-model. Het maken van beschrijvingen op (deel)collectieniveauDavid Coppoolse
1. Wat is het Cometa-model? Waarom beschrijven op collectieniveau? Wat is een (deel)collectie?
2. Welke elementen vindt je in Cometa? Welke aanvullende standaarden gebruik je het best? Overeenkomsten met internationale standaarden?
3. Hoe verzamel je gegevens? Hoe verwerk je die in een (online) toepassing? Welke collectieregisters bestaan er al?
4. Praktijkvoorbeelden
Het Cometa-model. Het maken van beschrijvingen op (deel)collectieniveauDavid Coppoolse
1. Wat is het Cometa-model? Waarom beschrijven op collectieniveau? Wat is een (deel)collectie?
2. Welke elementen vindt je in Cometa? Welke aanvullende standaarden gebruik je het best? Overeenkomsten met internationale standaarden?
3. Hoe verzamel je gegevens? Hoe verwerk je die in een (online) toepassing? Welke collectieregisters bestaan er al?
4. Praktijkvoorbeelden
Jürgen Vanhoutte (FARO)
Jürgen Vanhoutte ging onlangs aan de slag als de nieuwe stafmedewerker behoud en beheer bij FARO. Hij gaat in op de voornaamste ontwikkelingen binnen het regionaal erfgoeddepotbeleid dat sinds 2009 door de provincies wordt uitgebouwd. Ook schetst hij de krijtlijnen voor de ondersteuning van erfgoedbibliotheken door FARO inzake behoud en beheer.
Met de contactdag van vrijdag 29 mei 2015 bood het Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG) aan de erfgoedgemeenschap van landbouw, platteland en voeding de kans om inspiratie op te doen over de toekomst van het roerend agrarisch erfgoed in het bredere erfgoedveld. Zowat 65 geïnteresseerden waren verzameld in het typerende kader van de Smoufelbeekhoeve in het landelijke Maldegem-Donk, tussen Maldegem en Brugge. Het publiek was een mooie mix van collectiebeheerders, zowel private verzamelaars als erkende musea, en professionele erfgoedwerkers.
Vanuit Nederland was Tessa Luger, wetenschappelijk medewerker van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in Amsterdam, gevraagd om een presentatie te brengen over een nieuwe waarderingsmethodiek voor erfgoed. In ‘Op de museale weegschaal. Waarderingsmethodiek en erfgoedcollecties’ ging zij dieper in op de mee door haar uitgewerkte methode. Zij lichtte de zes stappen van waarderen toe om vervolgens aan de hand van een aantal concrete erfgoedcases ook de praktijk aan het woord te laten. Uit de ervaringen van erfgoedmedewerkers blijkt dat waarderen nog steeds een intensief proces is, dat het bovendien telkens weer maatwerk is dat moeilijk in algemene termen kan worden aangebracht, maar dat het tegelijk wel veel kennis over de collectiestukken oplevert.
David Coppoolse en Eva Wuyts (Vlaamse Erfgoedbibliotheek)
Een collectieplan is een belangrijk instrument in het beleid van een erfgoedbibliotheek. Maar de opmaak ervan is geen eenvoudige klus. Om elkaar hierbij te ondersteunen en al doende ervaringen en tips uit te wisselen, komen de partnerbibliotheken van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek regelmatig samen in een collegagroep. Een traject dat een vervolg verdient voor de bredere sector?
De noden in Vlaamse erfgoedbibliotheken voor de preservering, conservering en restauratie van hun bewaarcollecties zijn hoog en de huidige middelen te klein om hieraan te voldoen. In deze tijden van economische crisis en budgettaire krapte is er dan ook de (interne) vraag en de (externe) verwachting om alternatieve financiering te zoeken. Dit gaat hand in hand met het feit dat deze instellingen als jonge sector nog op zoek zijn naar een breder maatschappelijk draagvlak voor hun cultureel-erfgoedwerking. In het buitenland komt men aan deze wensen tegemoet via ‘Adopt-a-Book’-programma’s voor bedrijven en mecenassen. Tegenwoordig gebeurt fondsenwerving echter steeds vaker online - door het inzetten van sociale media en via zogenaamde crowdfundingplatformen op het internet – en bij het grote publiek.
Samen met diverse deskundige partners (zoals de VVBAD, de Koning Boudewijnstichting, het Vlaams Fonds voor de Letteren en de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience) wil de Vlaamse Erfgoedbibliotheek onderzoeken of deze concepten ook toepasbaar zijn in Vlaanderen. Concreet doen we dit door een online fondsenwervingsplaform op te richten waarop erfgoedbibliotheken hun eigen ‘Adopt-a-Book’-projecten in de etalage kunnen zetten. Dit experimenteel platform, dat potentiële schenkers en ‘goede doelen’ met elkaar in contact brengt, wil niet alleen geld ophalen voor conserveringsprojecten van erfgoedbibliotheken. Het verbreedt ook het sociale netwerk en cultureel-erfgoedgemeenschap van de betrokken instellingen.
Cometa is een praktisch model dat voor en door Vlaamse cultureel-erfgoedinstellingen werd ontwikkeld om iedereen die erfgoed wil beschrijven op het niveau van (deel)collecties snel op weg te helpen. Cometa werd gelanceerd op Informatie aan Zee 2011. Ondertussen kwam het tot enkele praktische implementaties. De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience maakte een begin met het beschrijven van haar deelcollecties in de bibliotheeksoftware Brocade, dat werd uitgebreid met een collectiebeschrijvingsmodule op basis van Cometa. Voor de collectiebeschrijvingen in haar erfgoeddatabank baseerde de provincie West-Vlaanderen zich op Cometa, dat hiervoor werd geïmplementeerd in het collectieregistratiesysteem AdLib. Erfgoedcel CO7 (zuidelijke Westhoek) bereidt met behulp van het Cometa-model de komst van het regionaal erfgoeddepot en de uitbouw van de regionale depotwerking voor. Overleg Cultuur regio Kortrijk bracht met Cometa de lokale archeologische vondstensembles en andere collecties stelselmatig in kaart. FARO ontwikkelde een sjabloon om binnen CollectiveAccess Cometa-informatie te kunnen bewaren. In Archiefbank kunnen archiefbestanden en collecties Cometa-conform worden beschreven, en Cometa-beschrijvingen uit andere databanken kunnen worden geharvest door Archiefbank. De Collectiewijzer Erfgoedbibliotheken werd aangepast aan het Cometa-model. KU Leuven begint dit jaar met de registratie van haar erfgoedcollecties volgens Cometa. In deze presentatie laten mensen uit de praktijk u kennis maken met inhoudelijke en technische aspecten van enkele Cometa-implementaties.
De presentatie kan worden gedownload in PPTX- en PDF-formaat via http://www.vlaamse-erfgoedbibliotheek.be/node/2929.
Hidden Automatic Navigator & SURFfederatie: toegang tot de digitale bibliothe...Raymond Snijders
Interne presentatie over het aanbieden van databanken aan gebruikers in een onderwijsinstelling. Van proxy tot Hidden Automatic Navigator tot SURFfederatie en de impact die het heeft op informatiedienstverlening van een hbo bibliotheek
Jürgen Vanhoutte (FARO)
Jürgen Vanhoutte ging onlangs aan de slag als de nieuwe stafmedewerker behoud en beheer bij FARO. Hij gaat in op de voornaamste ontwikkelingen binnen het regionaal erfgoeddepotbeleid dat sinds 2009 door de provincies wordt uitgebouwd. Ook schetst hij de krijtlijnen voor de ondersteuning van erfgoedbibliotheken door FARO inzake behoud en beheer.
Met de contactdag van vrijdag 29 mei 2015 bood het Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG) aan de erfgoedgemeenschap van landbouw, platteland en voeding de kans om inspiratie op te doen over de toekomst van het roerend agrarisch erfgoed in het bredere erfgoedveld. Zowat 65 geïnteresseerden waren verzameld in het typerende kader van de Smoufelbeekhoeve in het landelijke Maldegem-Donk, tussen Maldegem en Brugge. Het publiek was een mooie mix van collectiebeheerders, zowel private verzamelaars als erkende musea, en professionele erfgoedwerkers.
Vanuit Nederland was Tessa Luger, wetenschappelijk medewerker van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in Amsterdam, gevraagd om een presentatie te brengen over een nieuwe waarderingsmethodiek voor erfgoed. In ‘Op de museale weegschaal. Waarderingsmethodiek en erfgoedcollecties’ ging zij dieper in op de mee door haar uitgewerkte methode. Zij lichtte de zes stappen van waarderen toe om vervolgens aan de hand van een aantal concrete erfgoedcases ook de praktijk aan het woord te laten. Uit de ervaringen van erfgoedmedewerkers blijkt dat waarderen nog steeds een intensief proces is, dat het bovendien telkens weer maatwerk is dat moeilijk in algemene termen kan worden aangebracht, maar dat het tegelijk wel veel kennis over de collectiestukken oplevert.
David Coppoolse en Eva Wuyts (Vlaamse Erfgoedbibliotheek)
Een collectieplan is een belangrijk instrument in het beleid van een erfgoedbibliotheek. Maar de opmaak ervan is geen eenvoudige klus. Om elkaar hierbij te ondersteunen en al doende ervaringen en tips uit te wisselen, komen de partnerbibliotheken van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek regelmatig samen in een collegagroep. Een traject dat een vervolg verdient voor de bredere sector?
De noden in Vlaamse erfgoedbibliotheken voor de preservering, conservering en restauratie van hun bewaarcollecties zijn hoog en de huidige middelen te klein om hieraan te voldoen. In deze tijden van economische crisis en budgettaire krapte is er dan ook de (interne) vraag en de (externe) verwachting om alternatieve financiering te zoeken. Dit gaat hand in hand met het feit dat deze instellingen als jonge sector nog op zoek zijn naar een breder maatschappelijk draagvlak voor hun cultureel-erfgoedwerking. In het buitenland komt men aan deze wensen tegemoet via ‘Adopt-a-Book’-programma’s voor bedrijven en mecenassen. Tegenwoordig gebeurt fondsenwerving echter steeds vaker online - door het inzetten van sociale media en via zogenaamde crowdfundingplatformen op het internet – en bij het grote publiek.
Samen met diverse deskundige partners (zoals de VVBAD, de Koning Boudewijnstichting, het Vlaams Fonds voor de Letteren en de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience) wil de Vlaamse Erfgoedbibliotheek onderzoeken of deze concepten ook toepasbaar zijn in Vlaanderen. Concreet doen we dit door een online fondsenwervingsplaform op te richten waarop erfgoedbibliotheken hun eigen ‘Adopt-a-Book’-projecten in de etalage kunnen zetten. Dit experimenteel platform, dat potentiële schenkers en ‘goede doelen’ met elkaar in contact brengt, wil niet alleen geld ophalen voor conserveringsprojecten van erfgoedbibliotheken. Het verbreedt ook het sociale netwerk en cultureel-erfgoedgemeenschap van de betrokken instellingen.
Cometa is een praktisch model dat voor en door Vlaamse cultureel-erfgoedinstellingen werd ontwikkeld om iedereen die erfgoed wil beschrijven op het niveau van (deel)collecties snel op weg te helpen. Cometa werd gelanceerd op Informatie aan Zee 2011. Ondertussen kwam het tot enkele praktische implementaties. De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience maakte een begin met het beschrijven van haar deelcollecties in de bibliotheeksoftware Brocade, dat werd uitgebreid met een collectiebeschrijvingsmodule op basis van Cometa. Voor de collectiebeschrijvingen in haar erfgoeddatabank baseerde de provincie West-Vlaanderen zich op Cometa, dat hiervoor werd geïmplementeerd in het collectieregistratiesysteem AdLib. Erfgoedcel CO7 (zuidelijke Westhoek) bereidt met behulp van het Cometa-model de komst van het regionaal erfgoeddepot en de uitbouw van de regionale depotwerking voor. Overleg Cultuur regio Kortrijk bracht met Cometa de lokale archeologische vondstensembles en andere collecties stelselmatig in kaart. FARO ontwikkelde een sjabloon om binnen CollectiveAccess Cometa-informatie te kunnen bewaren. In Archiefbank kunnen archiefbestanden en collecties Cometa-conform worden beschreven, en Cometa-beschrijvingen uit andere databanken kunnen worden geharvest door Archiefbank. De Collectiewijzer Erfgoedbibliotheken werd aangepast aan het Cometa-model. KU Leuven begint dit jaar met de registratie van haar erfgoedcollecties volgens Cometa. In deze presentatie laten mensen uit de praktijk u kennis maken met inhoudelijke en technische aspecten van enkele Cometa-implementaties.
De presentatie kan worden gedownload in PPTX- en PDF-formaat via http://www.vlaamse-erfgoedbibliotheek.be/node/2929.
Hidden Automatic Navigator & SURFfederatie: toegang tot de digitale bibliothe...Raymond Snijders
Interne presentatie over het aanbieden van databanken aan gebruikers in een onderwijsinstelling. Van proxy tot Hidden Automatic Navigator tot SURFfederatie en de impact die het heeft op informatiedienstverlening van een hbo bibliotheek
Genre headings can be very useful in library catalogs in order to let patrons search for particular types of items. In May of this year, the Library of Congress changed how its genre headings are handled, separating them from subject headings and establishing a separate thesaurus, the Library of Congress Genre/Form Terms for Library and Archival Materials (LCGFT). In this session, Emily Nimsakont, the NLC’s Cataloging Librarian, will give an overview of how genre headings are used and discuss the effects of this decision by the Library of Congress.
Op 26 februari 2010 organiseerde het VVBAD / OKBV een workshop over collectiebeleid in kunstbibliotheken. Drie sprekers werden gevraagd om inleidende presentaties te geven die aanleiding konden geven tot verdere discussie nadien in een workshop. Vandaar dat sommige stellingen hier nogal kort door de bocht en/of polemisch zijn.
Presentatie speel en deelsessie web 3.0 (frans van der horst) (Nieuwe versie)PHC
Uitgesproken tijdens de speel en deelsessie web 3.0 in het Gelders Archief op 6 september 2010. Frans presenteerde hier zijn afstudeer project over het semantisch web en de www.geschiedenisvanzuidholland.nl website van het PHC
Voor het interactieluik van VIAA zijn de CP’s (de media- en erfgoedinstellingen waarmee VIAA samenwerkt) een belangrijke doelgroep. Deze CP’s of ‘content providers’ leveren immers het materiaal aan dat gedigitaliseerd en gearchiveerd wordt om opnieuw ontsloten te worden.
Daarom werd in 2014 een traject opgezet om enerzijds te onderzoeken hoe VIAA cultureel-erfgoedorganisaties kan helpen bij de ontsluiting van het gedigitaliseerd materiaal, en om anderzijds na te gaan hoe VIAA en de CP’s hun krachten kunnen bundelen naar de doelgroepen onderwijs, bibliotheken en wetenschappelijk onderzoek.
In het kader van dit onderzoekstraject heeft iMinds-SMIT-VUB een SOTA uitgevoerd (waarbij naar interessante internationale voorbeelden werd gekeken) en workshops georganiseerd met de steunpunten en de CP’s.
ECHO-core: metadataschema voor het beschrijven van studiecollectiesdatable_be
Presentation held at ‘Studiecollecties, een uitdagende context binnen universiteiten en musea’ Campus Mutsaard – Universiteit Antwerpen
donderdag 29 september 2016
Sam Capiau (Vlaamse Erfgoedbibliotheek)
Volgende maand lanceert de Vlaamse Erfgoedbibliotheek samen met het Vlaams Fonds voor de Letteren een crowdfundingplatform waarmee erfgoedbibliotheken online fondsen kunnen werven voor conserveringsprojecten. Maar dat is niet het enige instrument dat wordt ontwikkeld om erfgoedbibliotheken te ondersteunen in hun fondsenwerving. We lichten alvast een tip van de sluier op.
Presentatie gegeven door meemoo, MoMu en Vlaamse Erfgoedbibliotheken in het kader van de Coachingdag: tools voor digitaal collectiebeheer 2021 (MoMu, 19 oktober)
Cultureel-erfgoedprojecten van de Vlaamse Overheid en kwaliteitslabel - Overl...
Vorming Cometa-model (2 september 2014)
1. HET COMETA-MODEL
Het maken van beschrijvingen op (deel)collectieniveau
David CoppoolseStafmedewerker ontsluiting en digitaliseringVlaamse Erfgoedbibliotheek
Vormingstraject 'Duurzaam Digitaal Beheren' Module 1 | 2 september 2014
2. 2013-04-11
2
|
IN DEZE PRESENTATIE
Wat is het Cometa-model? Waarom beschrijven op collectieniveau? Wat is een (deel)collectie?
Welke elementen vind je in Cometa? Welke aanvullende standaarden gebruik je het best? Overeenkomsten met internationale standaarden?
Hoe verzamel je gegevens? Hoe verwerk je die in een (online) toepassing? Welke collectieregisters bestaan er al?
Praktijkvoorbeelden
4. 2013-04-11
4
|
EEN BEETJE GESCHIEDENIS | 1
2010
Werkgroep ‘Collecties’ (binnen Prisma-traject)
ADVN, Archiefbank Vlaanderen, CAG, CRKC, Erfgoedcel Leuven, Erfgoedcel Waasland, FARO, KADOC, PACKED, Resonant, Vlaamse Erfgoedbibliotheek, VVBAD
Afstemmen aanpak, methoden, modellen
Onderzoek huidige praktijk en internationale modellen
Technische subwerkgroep
FARO, PACKED, Vlaamse Erfgoedbibliotheek
Gemeenschappelijk model voorstellen
5. 2013-04-11
5
|
EEN BEETJE GESCHIEDENIS | 2
2011/2012
Operationalisering van het model
FARO, PACKED, Vlaamse Erfgoedbibliotheek
Documenteren model
Introductie in de cultureel-erfgoedsector
‘Cometa’ (= Collectiemetadata)
6. 2013-04-11
6
|
EEN BEETJE GESCHIEDENIS | 3
2013 >
Vorming organiseren
Concreet gebruik Cometainventariseren
Gebruikersgroep bijeenbrengen
Ervaringen en ‘best practices’ verzamelen
Verbeterpunten identificeren
Update voorbereiden
Van model naar standaard?
7. 2013-04-11
7
|
WAT IS COMETA?
Een model voor het maken van beschrijvingen op collectieniveau
Vertrekpunt, geen doel op zich
Inhoudelijk model, geen technische standaard
Bedoeld als ‘best practice’
Een ‘campagne’
Een brochure
Een online informatiedossier
Vormingsmomenten
8. 2013-04-11
8
|
DOEL VAN COMETA
Promoten van beschrijven op collectieniveau
‘Cometa’ (= Collectiemetadata)
Op een gelijkvormige manier
Gegevensmodel (≠ standaard!)
Werkwijze
Tools
Binnen de Vlaamse cultureel-erfgoedsector
Alle soorten erfgoedorganisaties
Professionals en amateurs
9. 2013-04-11
9
|
UITGANGSPUNTEN VAN HET MODEL
Efficiëntie
Eenvormigheid bevorderen
Hergebruik voor verschillende toepassingen
Uitwisseling met andere organisaties
Standaardisering
Uitwisseling data via bestaande standaarden
Voor tenminste de basisset
Op basis van RSLP CollectionDescription
Of ISAD(G), EAD, Dublin Core
Brede toepasbaarheid
Moet óók kunnen voorzien in specifieke behoeften
12. 2013-04-11
12
|
INDIVIDUELE OBJECTEN BESCHRIJVEN
Niet altijd haalbaar
Geeft geen informatie over groepen objecten en hun onderlinge relaties
Geeft niet altijd het gewenste overzicht voor beheer van en beleid rond collecties
13. 2013-04-11
13
|
ALTERNATIEF: BESCHRIJF COLLECTIE AHEEL
Collectiebeschrijvingen
Gegevens die van toepassing zijn op
Alle items
De set van items
Bijvoorbeeld
Collectieomschrijving
Materiaaltypes
Omvang
Herkomst
Collectiebeleid
Bewaarplaats
Trefwoorden
…
14. 2013-04-11
14
|
WAT IS EEN (DEEL)COLLECTIE?
Gestructureerd geheel
Van erfgoedobjecten of -data
Waartussen een aanwijsbaar verband bestaat
Thema (‘mode’)
Herkomst (‘abdij van Tongerloo’)
Materiaaltype (‘handgedrukte boeken’)
Soort objecten (‘landbouwwerktuigen’)
Bewaarinstelling (‘museum M’)
…
Mogelijk hybride
Digitaal en fysiek, originelen en kopieën
15. 2013-04-11
15
|
ONDERVERDELING COLLECTIES
Collectie Deelcollecties
Altijd hiërarchisch (1:n)
Moeder/Dochter of Super/Sub
Synoniemen (in Cometa-context):
(archief)bestand, fonds, (deel)verzameling
Wat is een deelcollectie?
Doel van beschrijving bepaalt segmentering, bijv.
Onderzoek, reconstructie Herkomst
Behoud, bewaring Materiaaltype
Verzamelfocus, ontsluiting Thema
16. 2013-04-11
16
|
ONDERVERDELING COLLECTIES
Verschillende tendensen per sector
Archiefinstellingen
Herkomstprincipe (‘Archief van politicus X’)
Bibliotheken
Herkomst (‘Bibliotheek van schrijver Y’)
Materiaaltype (‘Plannen en kaarten’)
Musea
Materiaaltype(‘Prentencollectie’)
Periode(‘Romeinse tijd’)
Thema(‘Industriële vormgeving‘)
17. 2013-04-11
17
|
ONDERVERDELING COLLECTIES
Gerelateerde collecties
= Gedeelde herkomstgeschiedenis
≠ Thematische of materiële overeenkomsten
Conclusie
Wees pragmatisch en werk in de eerste plaats met de reeds bestaandesegmentering
Deelcollecties van een fictieve erfgoedinstelling
18. 2013-04-11
18
|
OPDRACHT
Maak een schets van de ‘stamboom’ van de (deel)collecties die je tegenkomt in je werkomgeving
Deelcollecties van een fictieve erfgoedinstelling
20. 2013-04-11
20
|
COLLECTIEBELEID EN -BEHEER | 2
Ontwikkelen van specifiek beleid voor deelcollecties
Prioriteiten stellen tussen deelcollecties
Sterktes valoriseren, zwaktes ondervangen
Kerncollectie identificeren
Acquisitiebeleid hierop aanpassen
Samenwerkingsmogelijkheden identificeren
Onderlinge afspraken rond collectiebeleid en andere vormen van samenwerking
Ontwikkelen van een sectorbeleid
21. 2013-04-11
21
|
VINDBAARHEID
Collecties zonder objectbeschrijvingen ontsluiten
Ontdekbaarheid van (deel)collecties verhogen
Zoeken van bepaalde types collecties
Versus bepaalde types objecten
Atypische collecties vinden
Bijv. taxidermischecollectie in een bibliotheek
Overkoepelend collectieregister wordt mogelijk
Zoeken naar collecties over instellingen heen
22. 2013-04-11
22
|
CONTEXTUALISERING
Samenhang, belang, relevantie van groep objecten duidelijk maken
Koppeling van objectbeschrijvingen via collectiebeschrijvingen
‘Toon info over de collectie waarin dit object zich bevindt’
‘Toon (andere) objecten uit de collectie’
Samenhang tussen (deel)collecties duidelijk maken
24. 2013-04-11
24
|
UITGANGSPUNTEN VAN HET MODEL
Door en voor de sector
Toepasbaar in de brede cultureel-erfgoedsector
Efficiëntie
Hergebruik voor verschillende toepassingen
Uitwisseling met andere organisaties
Standaardisering
Uitwisseling data via bestaande standaarden
Voor tenminste de basisset
Op basis van RSLP CollectionDescription
Of ISAD(G), EAD, Dublin Core
Brede toepasbaarheid
Moet óók kunnen voorzien in specifieke behoeften
25. 2013-04-11
25
|
GEBRUIKSNIVEAUS
1.Staalkaart
Gegevens die mogelijk interessant zijn in collectiebeschrijvingen
2.Gemeenschappelijk model
Gestandaardiseerde elementen
Uitwisseling en hergebruik van informatie
3.Hulpmiddel voor aggregatie
Uitwisseling van data
Gebaseerd op RSLP CollectionDescription
Correspondentie met ISAD(G) en EAD
Toenemende standaardisering
26. 2013-04-11
26
|
DE TRAPPEN VAN HET MODEL
Detailniveau
Uitwisselbaarheid
Veel detailMinder uitwisselbaar
Weinig detailMeer uitwisselbaar
27. 2013-04-11
27
|
DE TRAPPEN VAN HET MODEL
Detailniveau
Uitwisselbaarheid
Veel detailMinder uitwisselbaar
Weinig detailMeer uitwisselbaar
28. 2013-04-11
28
|
BASIS, PLUS, EXTRA
Cometa Basis
Minimale gegevensset
Publieke ontsluiting van erfgoedcollecties
Maximale uitwisselbaarheid
Via internationale standaarden
Cometa Plus
Uitgebreide gegevensset
Beheersfuncties en beleidsontwikkeling
Uitwisselbaar binnen Vlaanderen
O.a. voor Cijferboek Cultureel-erfgoed
35. 2013-04-11
35
|
OPDRACHT
Vul voor een (deel)collectie in je werkomgeving het Cometa-enquêteformulierin
36. 2013-04-11
36
|
SECTIE 1: ALGEMEEN
Identificatieen beschrijvendegegevensvan de collectie
Elementen:
Naam→ HulptabelAgent
Identificatienummer→ Tekst, bijv. ISIL
Collectietype→ Cometa-lijst
Beschrijving→ Tekst
Beheerhistoriek(Provenance) → Tekst
Materialen→ Tabel
Taal→ Lijst, bijv. ISO 639
Verzamelperiode→ Jaartal
Ouderdom→ Jaartal
Opmerkingen→ Tekst
Locatie→ HulptabelLocatie
Eigendom→ Cometa-lijst
37. 2013-04-11
37
|
SECTIE 2: AGENTEN
Bij de collectie betrokken personen en organisaties
Elementen:
Eigenaar
Beheerder Hulptabel Agent
Collectievormer
38. 2013-04-11
38
|
SECTIE 3: RELATIES
Samenhang met andere collecties
Elementen:
Moedercollectie
Deelcollectie
Gerelateerde collectie
Gerelateerde publicaties→ Tekst
Tekst (Naam, ID) of Link
48. 2013-04-11
48
|
ELEMENTEN –WERKWIJZE
Leg vast welkeelementen je gebruikt
Basis, Plus, Extra
Wat wel, wat niet
Leg vast hoeje ze gebruikt
Invoerregels
Eigen lijsten
Gebruik standaarden
Standaardterminologieën
Standaardcodes
Raadpleeg CEST!
49. 2013-04-11
49
|
ELEMENTEN –INTERNATIONALE STANDAARDEN
Uitgangspunt
CometaBasis = uitwisselbaar via bestaande internationale standaarden
‘Cross-walks’ beschikbaar voor
RSLP-CollectionDescription
Archief, Museum, Bibliotheek (UK)
Basis voor Cometa
ISAD(G) & EAD
Archief
Dublin Core
Sectoroverschrijdend
Tip: Kies je internationale standaard en breidt die uit met de bijkomende Cometa-elementen
51. 2013-04-11
51
|
CEST
Cultureel ErfgoedStandaardenToolbox
www.projectcest.be
Overzicht van standaarden voor digitaal erfgoed
Standaard =
Erkende afspraken, specificaties, criteria
Over een product, dienst of methode
Aangevuld met praktijkmaterialen
Voortdurend in ontwikkeling
53. 2013-04-11
53
|
CEST PRAKTIJK
CEST Praktijk: Ik wil collecties…
inventariseren
digitaliseren
bewaren
toegankelijk maken
Welke standaarden, handleidingen, modeldocumenten, evaluatietools, case studies gebruik ik dan best?
Vormingstraject PACKED / FARO
56. 2013-04-11
56
|
DEN
Digitaal Erfgoed Nederland
Hoe goed digitaliseren?
http://www.den.nl/digitaliseren
Set van minimale eisen voor digitalisering van erfgoed
http://www.den.nl/debasis
Goed beschrijven goed digitaliseren
58. 2013-04-11
58
| HOE BEGIN JE AAN HET BESCHRIJVEN VAN (DEEL)COLLECTIES?
59. 2013-04-11
59
|
1. MAAK EEN PLAN
Objectieven
Mensen en middelen
Doelpubliek
Breed publiek? Onderzoekers? Erfgoedbeheerders? Beleidsmakers?
Detailniveau
Volledigheid Herbruikbaarheid
Diepgang Tijdsinvestering
Actualiteitswaarde Nu of later?
60. 2013-04-11
60
|
2. KIES EEN MODEL
Gebruik Cometa
Welke elementen gebruik je?
Welke voeg je toe? (= Cometa Extra)
Kies je standaardterminologie
Zie CEST en DEN voor bronnen
Documenteer je schema
Wat wel / niet / toegevoegd?
Interpretatiemarge
69. 2013-04-11
69
|
COLLECTIEWIJZER ERFGOEDBIBLIOTHEKEN
Insteek: Type collectie (‘bibliotheek’)
2006/2007:
Project ‘Collecties Online’
VVBAD, Erfgoedbibliotheken Vlaanderen
Voor het eerst
gestandaardiseerde kwalitatieve en kwantitatieve informatie
over (deel)collecties van erfgoedbibliotheken
Opgenomen in Vlabidoc(VVBAD)
Gebaseerd op RSLP-CollectionDescription
2010
Verbeterde ontsluiting via afzonderlijke website
Op basis van Drupal6
70. 2013-04-11
70
|
COLLECTIEWIJZER ERFGOEDBIBLIOTHEKEN
2011/12
Herformateringrecords op basis van Cometa
Nog niet ‘Cometacompliant’
Integratie met STCV-en Abraham-databank
Objectregistratie
2013-2017
Cometa(Plus) implementeren
Update op basis van
Traject collectiebeleid partnerbibliotheken Vlaamse Erfgoedbibliotheek
Sectorbevraging(?)
71. 2013-04-11
71
|
AFBAKENING SCOPE VAN HET REGISTER
Definitie van ‘erfgoedbibliotheekcollectie’
Een erfgoedbibliotheekcollectieis een verzameling cultureel en/of wetenschappelijk documentair patrimonium van geschreven en gedrukte publicaties (handschriften, boeken en periodieken), gedigitaliseerde en elektronische publicaties en publicaties op andere dragers van regionaal, nationaal of internationaal belang en die met de intentie van een lange-termijnbewaringwordt beheerd (eventueel aangevuld) en (in mindere of meerdere mate) wordt beschikbaar gesteld.
Criteria
Vormelijk
Inhoudelijk
72. 2013-04-11
72
|
CRITERIA VOOR INCLUSIE
Vormelijk
De collectie is fysiek en/of bibliografisch te scheiden van de algemene bibliotheekcollectie
Inhoudelijk
Manuscripten en historische fondsen tot 1830 = altijd erfgoedcollectie
Collecties van na 1830
Erkend als een belangrijke bron
Begrenst onderwerpsveld
Zo volledig mogelijk
73. 2013-04-11
73
|
CRITERIA VOOR EXCLUSIE
Collecties van knipsels, efemeraen documentair en/of archivalisch materiaal
Utilitaire collecties (zoals vakbibliotheek museum)
Algemene collecties (bijv. openbare bibliotheek)
Collecties die niet kunnen worden afgescheiden van de algemene bibliotheekcollectie
Zeer kleine collecties
Privé-collecties
87. 2013-04-11
87
|
MUZIEKBANK VLAANDEREN
Insteek: Thematisch (‘muziek’)
Beschrijving van ‘bestanden’
Archieven en collecties
Momenteel 368 (conversie oude databank nog lopend)
Beperkt aangevuld met beschrijving ‘objecten’
Topstukken of bijzondere stukken uit een bestand
Standaarden: ISAD(G) en Cometa
Cometais volledig geïmplementeerd
Uitwisseling met Archiefbank Vlaanderen in ontwikkeling
Systeem
CollectiveAccess(databank)
Drupal(website)
94. 2013-04-11
94
|
CASE HEEMKUNDIGE KRINGEN
Project i.s.m. Heemkunde Gouw Antwerpen en Provincie Antwerpen (2005)
Heterogene collecties
Archieven
Documenten opgemaakt en ontvangen door een persoon of organisatie bij het uitvoeren van zijn taken of activiteiten
Collecties
Documenten of voorwerpen (vaak rond een thema) doelbewust verzameld door iemand
95. 2013-04-11
95
|
HETEROGENE COLLECTIES
Heemkring bewaart
Bidprentjesverzameling
Vlaggen
Geschonken archief familie X
Geschonken archief fanfare Y
In bewaring gegeven archief brouwerij Z
Prentencollectie
Tijdschriften
Knipselcollectie
Museum bewaart
Museale objecten
Archieven van kunstenaars
100. 2013-04-11
100
|
ERVARINGEN
Gevolg één fiche: verborgen collecties
Waardevolle en omvangrijke archieven en deelcollecties niet afzonderlijk zichtbaar
Sinds 2011: functionaliteit om collecties en deelcollecties te onderscheiden
collectie
deelcollectie
archief
deelarchief
fonds
virtuele collectie
102. 2013-04-11
102
|
ANDERE COMETA-INITIATIEVEN IN VLAANDEREN
Provincie West-Vlaanderen
Erfgoeddatabank en -website met registratie op (deel)collectieniveau
Uitbreiding van AdLibEnterprise7
Stad Antwerpen / Universiteit Antwerpen
Uitbreiding bibliotheekcatalogus met (deel)collectiebeschrijvingen
Nieuwe module binnen de AnetBrocade-software
103. 2013-04-11
103
|
ANDERE COMETA-INITIATIEVEN IN VLAANDEREN
Erfgoedcel CO7 (zuidelijke Westhoek)
Inventarisering lokale erfgoedcollecties ter
Voorbereiding regionaal erfgoeddepot
Overleg Cultuur regio Kortrijk
In kaart brengen lokale archeologische vondstenensembles
Universiteitsbibliotheek Leuven
Beschrijven erfgoedcollecties
Opname in het LIBIS-bibliotheeksysteem
104. 2013-04-11
104
|
ANDERE COMETA-INITIATIEVEN IN VLAANDEREN
ErfgoedcelBrussel
Beschrijven van collecties in de Erfgoedbank Brussel
106. 2013-04-11
106
|
GEBRUIKERSGROEP
Eerste bijeenkomst actieve gebruikers
April 2013
Officiële gebruikersgroep
Sinds september 2013
Faronet(via www.cometamodel.be)
Doelen
Feedback op model verzamelen
Expertise uitwisselen
Ontwikkeling model begeleiden
Coördinatie: Bart De Nil(Faro)
107. 2013-04-11
107
|
UPDATE COMETA
Geen grote aanpassingen (2.0)
Verfijning op basis van reële ervaringen (1.1)
Technische aspecten
Organisatorische aspecten
Omgevingsaspecten
Verwachte ‘ingrepen’:
Verduidelijken documentatie
Kleine aanvullingen (bijv. keuzelijsten)
108. 2013-04-11
108
|
UPDATE COMETA: WERKWIJZE
Een redactie van vijf personen
Cometa-promotoren
Bart De Nil(Faro)
Henk Vanstappen(PACKED)
David Coppoolse (Vlaamse Erfgoedbibliotheek)
Gebruikers
LiviaSnauwaert(Provincie West-Vlaanderen)
Cor van Istendael(ErfgoedcelNoorderkempen)
Eén of twee ‘draft proposals’
Twee of drie feedbackrondes
Afhankelijk van soort en hoeveelheid aanpassingen
111. 2013-04-11
111
|
WWW.COMETAMODEL.BE
Inleidende brochure
Details van de elementen van het model
Sjablonen
‘Cross walk’ met internationale standaarden
Links en achtergrondinformatie
Gebruikersgroep
Contactgegevens
113. Dit document wordt ter beschikking gesteld onder CreativeCommons-licentie‘Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen2.0 België (CC BY-NC-SA 2.0)’ <http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/2.0/be/deed.nl> met als bijkomende bepaling dat de afbeeldingen met een copyrightvermelding niet voor afgeleide werken of andere doeleinden mogen worden gebruikt zonder voorafgaande toestemming van de rechthebbenden.
Dit document bouwt voort op een presentatie van 31 januari 2012 en bevat bijdragen van Henk Vanstappen(PACKED), Bart De Nil(FARO) en KatrienWeyns(Archiefbank).
116. 2013-04-11
116
|
VLAAMSE ERFGOEDBIBLIOTHEEK
Netwerk van erfgoedbibliotheken
Opgericht in 2008 op vraag Vlaamse overheid
Vanuit de samenwerking tussen de partnerbibliotheken zorgen voor
Zichtbare erfgoedbibliotheeksector
Expertiseontwikkeling en -deling
Collectiebeleid
Duurzame bewaring
Bibliografische ontsluiting
Digitale collecties
Publiekswerking
