3. A vide é unha planta
leñosa perenne e
trepadora.
As vides poden vivir
mais de cen anos, pero
a partir dos 35 anos
diminúe a
produtividade.
A vide orixinouse no
norte de África e na
actualidade está
extendida por todos os
continentes e pode
vivir nos solos máis
variados.
4. En varios lugares de Galiza consérvanse vides centenarias.
Vide de caíño que pode ter 300
anos. Mosteiro de Camanzo
(Vila de Cruces).
5. A cepa é parte áerea da vide na que
se distinguen o talo, os brazos e a
gomariza, que duran varios anos, e
as follas, os gaviláns e os acios (de
flores e despois de froitos) cunha
duración anual.
6. TALO
Leñoso e retorcido, pode chegar a medir ata uns trinta metros,
aínda que case nunca llo permiten os labores de poda.
A tona é de cor castaña escura e despréndese en tiras finas.
7. Nos nós xorden as xemas que son a orixe de todos os
órganos: follas, gaviláns, acios... Cando están pechadas
chámanse ollos e cando se abren gomos.
8. A gomariza (ponlas herbáceas dun ano, que ao lignificaren
chámanse vides ou videiras) ten nós ben marcados dos que
xorden as follas, os gaviláns, as xemas e os acios.
9. FOLLAS
Caedizas, alternas,
simples co limbo de
forma palmeada e,
segundo a variedade,
poden presentar os cinco
lóbulos ben marcados ou
parecer case redondas. A
beira é serrada e o seu
tamaño oscila entre 15 e
30 cm de longo (1/3 o
peciolo) e entre 10 e 20
cm de ancho.
cabernet
albariño
espadeiro
folla redonda
10. Os GABIÁNS que saen dos nós e
opostos ás follas, enrólanse aos
soportes para suxeitar a planta.
11. FLORES
Pequenas e agrupadas en acios
compostos (panículas).
Cada flor está formada por un cálice
verde ancho na base e un pistilo
rodeado de cinco estames amarelos.
A corola, formada por cinco pétalos
verdes soldados nunha peza a xeito
de capucha, despréndese ao abrir a
flor.
Á floración coñecese co nome de purga.
12. FROITOS (uvas ou bagos). Bagas
esféricas ou oblongas coa tona lisa e
a polpa carnosa, con varias sementes
(pebidas) pequenas e leñosas.
Son de cor e tamaño diferentes
segundo o tipo e a variedade, desde
case negras ata verde-amarelas.
Cando un acio ten poucas uvas chámase
cangalla ou cangalleiro.
O “esqueleto” chámase cadrazo
14. 1.Xema de inverno: do ano anterior,
totalmente pechada e recuberta polas
escamas protectoras.
15. 2. Lanuxe: cando a temperatura do aire acada os 10ºC de media a xema
comeza a brotar, incha, sepáranse as escamas e deixase ver a lanuxe
interior que a cobre.
19. 6. Acios visibles: aparecen os acios na punta
do ramo da gomariza, seguidos dunhas folliñas.
20. 7. Acios separados: os acios espácianse ao
longo do ramo cos botóns florais apegados.
21. 8. Botóns florais: aparecen separados os botóns
florais, na forma típica do acio de uvas.
22. 9.Floración, purga ou esfarna: apertura da flor deixando
visibles os estames e pistilo para polinizar (cando a
temperatura media dos días rebasa os 15ºC).
23. 10.Froito purgado: os ovarios fecundados
comezan o seu desenvolvemento. .
Froito tamaño chícharo.
24. 11. Pintado ou envero:
Inicio da maduración co
cambio da cor verde
polo propio de cada
variedade.
32. PODA
Eliminación das vides non axeitadas e
recorte das outras ata o nivel preciso para
manter o desenvolvemento da vide e a
produción de uva nos niveis óptimos.
Realízase despois da caída da folla,
durante o descanso invernal da planta,
entre os meses de novembro e febreiro.
38. PROTECCIÓN CONTRA PRAGAS E ENFERMIDADES
As pragas máis importantes que padecen as vides son
producidas por fungos (oídio ou polvillo, mildeu, escoriose,
botrite ou podremia...), ácaros (araña vermella), insectos
(pulgóns, mosquilla, avelaíñas, pedroulo...), virus, bacterias...
Existen multitude de productos fitosanitarios que se presentan en
forma de po para esparexer, po mollable e líquidos.
41. A VENDIMA
Recolleita da uva madura. Xeralmente faise nos meses de
setembro e outubro, aínda que a data concreta depende da
variedade das uvas, do destino da produción, do tipo de viño que
se queira conseguir e das condicións climatolóxicas.
42.
43.
44. TESOURA DE PODAR
Úsase para cortar ponlas nas
faenas de cultivo.
SERRUCHO
Lámina de ferro cunha beira
dentada e afiada e un mango para
manexala. Úsase na poda para
cortar ponlas gordas.
PODA ou PODADOR
Fouce de pequeno tamaño que se
usa para cortar ponlas.
APARELLOS E
FERRAMENTAS
45. VIRADEIRA: utilízase para facer aneis nos
aramados para despois pasar por elas
outros arames que o tensan
MÁQUINA DE ARAMAR OU
TENSAR: tensa os arames, xa que
teñen que quedar apretados e fortes
para suxeitar outros elementos.
VEO e PIÑA: utilízanse para
enroscar os arames para que
vaian dereitos e sexan máis
fortes. Traballan xuntos: a piña
coida que vaia dereito e o veo
enrosca os arames.
ARAMADOS
46. FOL ou
IXOFRADEIRA
Recipiente en forma de
bolsa con dúas pezas
de madeira que serven
de mangos e unha
boquiña pola que colle
o aire e expulsa os
produtos. Úsase para
administrar tratamentos
en po.
MÁQUINAS DE SULFATAR
Bombas, accionadas por unha manivela ou
conectadas a un motor, que se usan para aplicar
tratamentos líquidos.
Nas plantación modernas ordeadas,
úsanse motobombas accionadas por
tractores para aplicar os tratamentos
fitosanitarios.
47. A VENDIMA: é a colleita da uva.
Faise á man cortando os acios
coa axuda de tesoiras, podas,
vendimadoiros ou coitelos.
CESTOS e CESTAS
Recipientes de formas e tamaños
variados feitos con materiais vexetais
entretecidos (palla, xunco, bimbias,
vergas...).
RECIPIENTES DE PLÁSTICO
De forma prismática ou cilíndrica
e tamaños variados.
Cesto culeiro da
Ribeira Sacra.
48. BOCOIS, CUBAS,
TINALLAS
Recipientes de
madeira
construídos con
duelas suxeitas
con aros de ferro e
pechados polas
cabezas con pezas
circulares (fondos).
Recipientes de plástico
En terreos de dificil acceso da Ribeira
Sacra o transporte das uvas faise con
barcos ou con raíles montacargas.
51. O cultivo da vide ten unha longa tradición en Galiza. Na segunda
metade do século XIX as vides sufriron os ataques de pragas
(primeiro o oidiun e despois o mildeu e a filoxera) que diminuíron
moito a produción e levaron ao abandono dos cultivos nas zonas
onde resultaba traballoso, e á substitución das especies tradicionais
de calidade (treixadura, brancellao, caíño, godello, albariño) por
foráneas e híbridos de calidade inferior.
A partir da década de 1980 iníciouse unha profunda transformación
recuperando especies autóctonas e tradicionais. Nalgunhas zonas, o
cultivo da vide, pasou de ser un produto de subsitencia e
autoconsumo a ser o cultivo principal.
Na actualidade cultívanse máis de 24.000 ha de viñedos.
52. En Galiza cultívanse
máis de 200
variedades de vides,
das que 77 (41 de
tinto e 36 de branco)
son autóctonas.
caíño
godello
albariño
mencía
54. ZONAS CON VIÑOS DE CALIDADE
DENOMINACIÓNS DE
ORIXE PROTEXIDAS:
O Ribeiro,
Valdeorras,
Rías Baixas,
Monterrei e
Ribeira Sacra
VIÑOS DA TERRA:
Val do Miño
Betanzos.
Barbanza e Iria
55. ZONA
VARIEDADES DE UVA AUTORIZADAS
Brancas Tintas
Cinco subzonas perfectamente
individualizadas: Ribeira do Ulla (A
Coruña), Val do Salnés, Condado do Tea,
O Rosal e Soutomaior (Pontevedra).
Superficie: 4.064 ha.
albariña, loureira ou
marqués, treixadura, caíña
branca, torrontés e godello.
caíña, sousón, espadeira,
loureira, mencía,
brancellao e castañal.
DENOMINACIÓN DE ORIXE RÍAS BAIXAS
(aprobada en 1988)
Uva albariña, a principal
variedade do vino Rías Baixas
59. ZONA
VARIEDADES DE UVA AUTORIZADAS
Brancas Tintas
Confluencia dos vales dos ríos Miño, Avia,
Arnoia e Barbantiño na provincia de Ourense.
Superficie: 2.685 ha
treixadura, torrontés,
godello, loureira,
albariña, macabeo,
albilla e Palomino.
caiña, mencía, ferrón,
sousón, brancellao,
garnacha ou alicante e
tempranillo.
DENOMINACIÓN DE ORIXE O RIBEIRO
(aprobado en 1976)
61. ZONA VARIEDADES DE UVA AUTORIZADAS
Brancas Tintas
Concellos de Larouco, Petín, O Bolo,
A Rúa, Vilamartín, O Barco, Rubiá e
Carballeda de Valdeorras (Ourense).
Superficie: 1.352 ha.
godello, dona branca (moza
fresca) e palomino
brancellao, mencía, merenzao
(maría ardoña ou bastardo),
sousón, garnacha tintorera,
gran negro e tempranillo.
DENOMINACIÓN DE ORIXE VALDEORRAS
(aprobada en 1957)
Socalcos no val
do Bibei
64. ZONA
VARIEDADES DE UVA AUTORIZADAS
Brancas Tintas
19 concellos nas Ribeiras dos ríos Miño, Sil
e os seus afluentes, no sur da provincia de
Lugo e norte de Ourense.
Cinco subzonas diferenciadas: Amandi,
Chantada, Quiroga-Bibei, Ribeiras do Miño
e Ribeiras do Sil.
Superficie: 1.250 ha.
godello, albariño, loureira,
treixadura, dona branca,
torrontés e palomino
mencía, brancellao,
merenzao, mouratón ou
negreda e garnacha
tintorera.
DENOMINACIÓN DE ORIXE RIBEIRA SACRA
(aprobada en 1995)
68. ZONA
VARIEDADES DE UVA AUTORIZADAS
Brancas Tintas
Concellos de Castrelo do Val,
Monterrei, Oímbra e Verín
(Ourense)
Superficie: 650 ha.
Verdello (godello), dona branca,
treixadura (verdello louro) e
palomino.
Bastardo (maría ardoña,
mencía e tempranillo (arauxa).
DENOMINACIÓN DE ORIXE MONTERREI
(aprobada en 1992)
70. ZONA VARIEDADES DE UVA AUTORIZADAS
Brancas Tintas
A maioría das parroquias dos concellos da
Peroxa, O Pereiro de Aguiar, Coles, Ourense,
Barbadás, San Cibrao das Viñas e Toén.
treixadura, torrontés,
godello, albariño, loureira e
palomino (xerez).
mencía, brancellao,
mouratón, sousón,
caíño e alicante
(garnacha).
VIÑO DA TERRA VAL DO MIÑO-OURENSE
(aprobada en 2001)
Toén
71. ZONA
VARIEDADES DE UVA AUTORIZADAS
Brancas Tintas
Concellos de Bergondo, Betanzos, Coirós,
Miño e Paderne, e varias parroquias dos de
Abegondo, Oza dos Ríos e Sada.
godello e palomino. mencía, brancellao, merenzao,
gran negro e garnacha
tintureira.
VIÑO DA TERRA DE BETANZOS
(aprobada en 2001)
72. ZONA VARIEDADES DE UVA AUTORIZADAS
Brancas Tintas
Concellos de Boiro, Catoira, Dodro, A Pobra do
Caramiñal, Pontecesures, Rianxo, Ribeira e Valga, así
como as parroquias de Camboño, Fruíme e Tállara, do
concello de Lousame, as parroquias de Iria Flavia e
Padrón, do concello de Padrón, e as parroquias de
Baroña, Caamaño, Queiruga, Ribasieira, San Pedro de
Muro e Xuño, do concello de Porto do Son.
albariño, godello,
palomino, caíño,
loureiro, treixadura e
torrontés.
mencía, caíño,
brancellao,
espadeiro, loureiro
e sousón.
VIÑO DA TERRA DE BARBANZA E IRIA
(aprobada en 2007)
73. USOS DAS UVAS:
Consumo en fresco, elaboración de
zumes, viño, vinagre, licores,
confituras, aromatizantes...
Pasas (uvas secas).
75. O viño é un líquido formado na súa maior parte por auga
(un 80 a 90%) alcohois, sales, azucres, ácidos e outras
substancias que lle dan cor, olor e sabor.
Obtense da fermentación do mosto (zume das uvas
maduras) producida por lévedos que usan para nutrirse o
azucre e producen alcohois, dióxido de carbono e calor.
Azucre lévedos alcohol + dióxido de carbono+ calor
C6H12O6 → 2 C2H5OH + CO2 + calorías
Como resultado da transformación do azucre do mosto o viño
adquire un determinado grao alcólico (concentración de alcol
etílico que se expresa en % ou en volume).
Unha vez rematada a fermentación alcohólica, no viño séguense a
producir modificacións biolóxicas e químicas. Unha delas, a
fermentación maloláctica, producida polas bacterias
(Leuconostoc oenos) que transforman o ácido málico en ácido
láctico, redúcelle a acidez e suavízalle o sabor. Despois desta
fermentación o viño acada o estado de madurez.
A fermentación alcohólica dura entre 40 e 60 días. A maloláctica
entre 30 e 40 días.
76. Unha pinga de
mosto en
fermentación pode
conter de 5 a 6
millóns de lévedos.
Para a formación
de 1 grao de
alcohol
necesítanse 17
gramos de azucre.
OS LÉVEDOS ou FERMENTOS
Son uns fungos microscópicos
unicelulares que están presentes na
tona das uvas e, cando se dan as
condicións axeitadas, participan na
fermentación do viño. Pertenecen ao
xénero Saccharomyces (fungos que
transforman azucre).
77. PROCESO DE ELABORACIÓN DO VIÑO
-Prénsase a uva para extraerlle o mosto.
-Bótase en recipientes para que ferva ou continúe a fermentación.
-Rematada a fermentación atéstanse ou bárranse os recipientes e
zápanse. Máis adiante realízanse diferentes procesos destinados a
mellorar o aspecto e a conservación do viño:
-Trasegas ou resacas: para eliminarlle pousos.
-Recheo dos recipientes: para impedir a entrada de aire
-Clarificación: incorporándolle substancias que fagan
precipitar as partículas en suspensión e arrasten incluso
xermes de enfermidades.
-Filtración: para eliminar os enturbamentos e as impurezas da
clarificación.
-Embotellado
79. Nas adegas tradicionais consérvanse unha gran diversidade de
aparellos e recipientes que varian case tanto como zonas e casas.
Lagar.
O Rosal
Lagar.
O Salnés
Estruchadora.
Museo da Fonsagrada
88. VALDEORRAS
Os viños máis característicos son os
monovarietais, da variedade Godello en
brancos e Mencía en tintos, elaborándose
tamén viños co resto das variedades.
Os viños brancos elaborados a partir da
variedade Godello posúen cores amarelo-
palla con matices verdosos, os seus
recendos son francos e intensos
lembrando algunha variedade de mazá.
Teñen unha acedume natural que os fai
frescos e unha graduación media arredor
dos 12,5º.
Os monovarietais tintos, elaborados con
Mencía, son de cor entre vermello-rubí e
picota, con aromas de intensidade media
que lembran as froitas do bosque como a
grosella, framboesa e amora.
89. RIBEIRA SACRA
Os viños máis característicos da
D.O. Ribeira Sacra son os tintos
elaborados sobre a base da
variedade mencía.
Tamén se elaboran monovarietais
brancos das variedades godello e
albariño, e viños plurivarietais
das distintas variedades
preferentes e autorizadas.
90. RÍAS BAIXAS
Rías Baixas albariño: viño monovarietal elaborado co 100%
de uvas da variedade albariño.
Rías Baixas Condado do Tea: elaborado con uvas das
variedades albariño e treixadura nun 70% como mínimo, e
outras variedades producidas na subzona.
Rías Baixas Rosal: elaborado a partir de uvas das variedades
albariño e loureira nun 70% como mínimo, e outras variedades
producidas na subzona.
Rías Baixas Salnés: elaborado a partir de uvas albariño nun
70% como mínimo, e outras variedades producidas na
subzona.
Rias Baixas Ribeira do Ulla: elaborado a partir de uvas
albariño nun 70% como mínimo, e outras variedades
producidas na subzona.
Rías Baixas: elaborado a partir das variedades brancas
recoñecidas, producidas en calquera das subzonas
pertencentes á D.O., sendo cando menos cun 70% de uvas das
variedades preferentes.
Rías Baixas barrica: procedente dos viños definidos
anteriormente, que no seu proceso de elaboración permanece
en envases de madeira de carballo por un período mínimo de
tres meses.
Rías Baixas (tinto): elaborado a partir das variedades tintas
recoñecidas, producidas en calquera das subzonas
pertencentes á D.O.
91. RIBEIRO
Os viños brancos son lixeiros, frescos,
secos, afroitados, de cor de palla
pálida, elevada acedume fixa e unha
graduación alcólica entre 9,5º e 13 º.
Estes viños deben consumirse
preferentemente no primeiro ou
segundo ano, ao non ser sometidos a
procesos de avellentado.
Os viños tintos son de cor vermella
morada e compensados de acedume,
sendo a graduación comprendida entre
9,5º e 12º. O seu consumo, igual cos
brancos, deberá ser no primeiro ano.
Os viños tostados elabóranse a partir
de uvas secadas previamente a
cuberto e á sombra, durante un tempo
mínimo de 90 días
92. MONTERREI
Os viños brancos son de cor amarela
pálida ou cor de palla, con irisacións
douradas, potentes en nariz con
aromas frescos e a froita madura. Na
boca, frescos, afroitados e cunha
certa punta de acedume que
equilibra e compensa o grao alcólico
(12-12,5º) e un final lixeiramente
amargo.
Os tintos son dunha intensa cor
morada, con tons violáceos ou
cereixa, sobresaíndo o seu potente
aroma con notas de froitas do
bosque e froitos vermellos
(framboesa e amorodo). Cunha
graduación de 12,5º.
95. Anuncio de 1922
Anuncio de 1958
VIÑOS ESPUMOSOS
Son viños con gas disolto.
O gas conséguese facendo que se produza una
segunda fermentación dentro da botella pechada
e, nalgúns casos, en pequenos. P CO2 que se
produce non pode escapar e disólvese no viño.
Os máis coñecidos son champagnes franceses e
os cavas cataláns.
En Galiza fixéronse diversas experiencias hai
anos e na actualidade estanse volvendo a
relanzar.
96. VIÑOS AROMATIZADOS
Elabóranse a partir de viños de
calidade (en Galiza mencía e
albariño) nos que se maceran
distintas herbas e especias:
loureiro, sabugueiro, clavo, canela,
fraboesa, limón...
Coñecidos co nome xeral de vermú,
unha palabra de orixe francés.
97. VINAGRE
É un líquido de sabor agre,
picante, de olor agradable,
transparente e de cor variable da
vermella á amarela ou branca.
A composición varía segundo a
súa procedencia. Contén
xeralmente do 3 ao 8% de ácido
acético, sales orgánicas e
minerais, aceites esenciais...
Obtense de forma natural
expoñendo o viño ó aire para que
o Mycoderma aceti, un microbio
que adoita vivir nel, poida actuar
sobre o alcohol e transformalo en
ácido. Iste labor pódese acelerar
engadíndolle ó viño “nai do
vinagre”.
O vinagre úsase como
condimento e como conservante.
En Galiza hai varias empresas que
producen vinagres de calidade
98. PRODUTOS DESTILADOS
A partir do viño e do bagazo obtense, por destilación,
alcohol etílico. Con el elabóranse augardentes e licores.
AUGARDENTE OU CAÑA BRANCA
Obtense a partir da destilación do bagazo
da uva en alambiques Ten una graduación
alcohílica entre 40 e 45º.
AUGARDENTES VÍNICAS
Obtéñense por destilación de viños sans
en alambiques. Son líquidos incoloros e
totalmente transparentes. Teñen unha
graduación etre 40 e 60º. Son a base da
elaboración dos coñacs, brandys e
licores.
ALCOHOL VÍNICO
(alcohol etílico ou etanol)
Obtense a partir do viño por sucesivas
destilacións ata acadar a concentración
de 95%. Utilízase como antiséptico, como
disolvente de graxas, en preparacións
farmacéuticas, como combustible...
99. A elaboración da caña ou
augardente ten una longa
tradición nas zonas vitícolas
galegas. Xeralmente facíao un
especialista: o cañeiro, poteiro
ou augardenteiro.
Era costume que fose polas
casas co seu equipo para destilar
o bagazo. Actualmente esta
actividade está regulada e
controlada.
A augardente úsase para o
consumo en directo ou,
mesturada con distintos froitos e
esencias, para a preparación de
licores. Tamén se pode deixar
envellecer en bocois de carballo,
de onde toma a cor e se suaviza
(augardente vella).
100. Para facer a augardente ou caña branca destílase o bagazo mesturado
con auga nunha pota ou alambique. O vapor pasa pola trompa ao
serpentín (que vai dentro dun bidón de auga fría), alí condénsase e sae
como líquido. Cada potada tarda en facerse catro ou cinco horas e
sácanse arredor de 15 litros.
A calidade e a cantidade varían segundo o tipo de bagazo e do ben
conservado que esté. Ten maior graduación se a uva estaba ben madura,
se tivo unha boa fermentación e se a caste produce máis grado
alcohólico. Tamén é importante que o bagazo estivese ben empaquetado
para evitar que se altere.
101. Recoñecida en 1989
Elaborada a partir de bagazos de viños
colleitados nos viñedos situados en
territorio galego. Augardentes de
bagazo, comercializadas no ano da súa
obtención ou despois dun período de
repouso, e augardentes de bagazo
envellecidas que deberán permanecer
en envases de madeira durante un
período mínimo dun ano.
Establecense 9 subzonas
tradicionalmente produtoras, con
peculiaridades propias: Ribeiro,
Valdeorras, Rías Baixas, Ribeira Sacra,
Monterrei, Val do Miño-Ourense,
Betanzos, Ribeira do Ulla e Portomarín.
CARACTERÍSTICAS
Aroma e sabor intenso, fino e
delicado, incoloro e de aspecto
transparente e limpo nas augardentes
de bagazo e ambarino-tostado nas
augardentes envellecidas.
Graduación alcohólica entre 37,5 e
50% Vol.
102. Recoñecida en 1999
Bebida tradicional elaborada a partir
de augardentes amparadas pola
denominación xeográfica
Augardente de Galicia, mediante
maceración e/ou destilación do
alcohol en presenza das herbas que
a caracterizan. Empréganse un
mínimo de tres plantas da seguinte
relación: menta, macela, herba luísa,
romeu, ourego, tomiño, coandro,
azar, fiúncho, regalicia, noz
moscada e canela.
CARACTERÍSTICAS
A “Augardente de herbas de Galiza”
deberá ter un contido en azucres inferior
a 100 gramos por litro. A súa graduación
alcohólica oscila entre os 37,5 e 50% Vol.
103. Recoñecida en 1999
Bebida espirituosa tradicional
obtida a partir de augardentes
amparadas pola denominación
xeográfica Augardente de Galicia
e alcohol etílico de orixe agrícola,
mediante maceración e/ou
destilación do alcohol en
presenza das herbas que a
caracterizan.
CARACTERÍSTICAS:
Dberá ter un contido en azucres mínimo
de 100 gramos por litro. A súa
graduación alcohólica oscilará entre os
15 e 40% Vol. O contido mínimo de
augardente acollida á denominación
xeográfica Augardente de Galicia será
do 50% do total do alcohol absoluto.
104. Recoñecida en 1999
Bebida espirituosa tradicional
obtida a partir de augardentes
amparadas pola denominación
xeográfica Augardente de Galicia
e alcohol etílico de orixe agrícola,
mediante maceración e/ou
destilación do alcohol en
presenza de café de tostadura
natural.
CARACTERÍSTICAS
Deberá ter un contido en azucres
mínimo de 100 gramos por litro. A súa
graduación alcohólica oscila entre os
15 e 40 % Vol. O contido mínimo de
augardente acollida á denominación
xeográfica Augardente de Galicia será
do 50% do total do alcohol absoluto.
105. VIÑO E SAÚDE
O resultado final da combinación das técnicas de viticultura e vinicultura é un
produto natural, san e con extraordinarias cualidades organolépticas.
Compañeiro inseparable do ser humano desde os albores da historia, o viño
forma parte da civilización e da cultura e constitúe algo máis que un produto
de consumo.
O viño úsase como parte da alimentación e, en moitos casos, como elemento
de relación social. O viño e as bebidas alcólicas consúmense sobre todo nas
festas e en actividades de ocio, ás veces de maneira excesiva.
As virtudes do viño foron
recoñecidas en todas as épocas:
tranquilizate, anestésico,
diurético, vasodilatador. Se o
consumo é moderado, e
acompañando ás comidas, é bo
para asimilar os alimentos e
axuda a actividade dos fermentos
intestinais producindo un efecto
tónico xeral.
Releve renacentista que
representa un episodio da Biblia
que relata a embriaguez de Noé.
106. Todos os compoñentes do viño actúan
sobre o organismo, sobre todo o
alcohol.
EFECTOS DO ALCOHOL NO
ORGANISMO
O alcohol afecta ao cerebro e ao sistema
nervoso central provocando a destrución das
neuronas e alteracións no comportamento.
Diminúe a capacidade de reacción, polo que
dificulta os traballos que precisen
concentración (conducir, manexar
máquinas...).
Produce ansiedade e irritabilidade.
O alcol é perigoso, sobre todo, porque
actúa no organismo como unha droga
que crea dependencia.
Canto maior grao alcohólico teña unha
bebida máior é o dano que produce.
Nos rapaces estes efectos son máis graves.
Nas mulleres embarazadas pode provocar o
síndrome alcólico nos fillos, o que produce
un menor desenvolvemento físico e unha
perda da capacidade intelectual.
107. O espadeiro! Asios mouros, cepas tortas
follas verdes, douradas e vermellas,
gala nas terras vivas de Castrelo,
nos Casteles de Ouviña e nas areas
de Tragove e Sisán, do mar de Arousa
e o Umia cristaíño nas ribeiras!
O espadeiro amante! O viño doce!
Alegría de mallas e espadelas,
compañeiro das bolas de pan quente
e as castañas asadas na lareira!
RAMÓN CABANILLAS
ESCOLMA LITERARIA
108. REFRÁNS:
•Polo San Simón, apreta o baldón.
•Polo Pilar, nabos á terra e viño a envasar.
•Poda en xaneiro, vendima no sombreiro.
•O que en marzo non poda perde a
vendima toda.
•Gomo de marzo, non vai ó cabazo.
•O vello pon a viña, o mozo vendímaa.
•Nin viña no baixo, nin trigo no cascallo.
•Casas cantas mores, viñas cantas podes.
•San Miguel das uvas, tarde vés e pouco
duras.
•Amoria madura, pinta a uva.
•Polo San Mateu vendima ti, vendimo eu.
•Vendima enxoito se queres coller bo
mosto.
•Boca que canta non come uvas.
•En agosto, nin viño nin mosto.
•No San Martiño xa se coñece o bo viño.
•Chuvia de agosto, mel e mosto.
TRADICIÓN ORAL
109. ADIVIÑAS:
Unha vella xorobada, ten un fillo
enredador, unhas netas moi fermosas
e un xenro predicador
(A CEPA)
Estou encarnado e ben maduriño,
antes do outono de min farán viño
(O ACIO DE UVAS)
Dous irmáns son, un vai á misa e o
outro non
(VIÑO E VINAGRE, VIÑO BRANCO E TINTO)
Unha vella moi enrugada, leva no cú
unha palla atrancada
(UVA PASA)
110. CANTIGAS
Vendimai, vendimadeiras,
na vendima do meu pai.
Vendimai e comer uvas
que outra cousa non a hai.
Meu amor eu quero viño,
a iauga non sei beber,
a iauga ten samesugas,
teño medo de morrer.
