Đề thi HSG môn Ngữ văn Lớp 7 (30 đề + đáp án chi tiết)

Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Ngữ văn – Lớp 7 (30 đề + đáp án chi tiết)
1
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN - NGỮ VĂN LỚP 7
Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề)
ĐỀ SỐ: 01
ĐỀ BÀI
Câu 1: (2 điểm)
Xác định và phân tích hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ được dùng trong
đoạn thơ sau:
“ Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút
Lá vẫn xanh rất mực dịu dàng
Rễ dừa cắm sâu vào lòng đất
Như dân làng bám chặt quê hương ”.
( Dừa ơi – Lê Anh Xuân )
Câu 2: (6 điểm)
- Đem chia đồ chơi ra đi ! - Mẹ tôi ra lệnh.
Thủy mở to đôi mắt như người mất hồn, loạng choạng bám vào cánh tay tôi. Dìu em vào
trong nhà, tôi bảo:
- Không phải chia nữa. Anh cho em tất.
Tôi nhắc lại hai ba lần, Thủy mới giật mình nhìn xuống. Em buồn bã lắc đầu:
- Không, em không lấy. Em để hết lại cho anh.
(Cuộc chia tay của những con búp bê - Khánh Hoài, Ngữ văn 7, Tập I)
Từ đoạn trích trên, em hãy viết một đoạn văn trình bày suy nghĩ về tình cảm gia
đình.
Câu 3: (12 điểm)
Trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà” (Ngữ văn 7, Tập I) Nguyễn Khuyến đã nói rất
khéo, rất hóm hỉnh về sự không có thức gì để đãi bạn. Nhưng đằng sau cách nói đùa
ấy bài thơ lại nêu lên một ý nghĩa thật sâu xa: Tình bạn còn đáng quý hơn tất cả mọi
thứ trên đời.
Bằng sự hiểu biết về bài thơ, em hãy làm sáng tỏ nhận định trên.
---------------------- Hết ----------------------
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ SỐ: 01
I. Yêu cầu chung
Giám khảo cần:
- Nắm bắt kĩ nội dung trình bày của thí sinh để đánh giá được một cách tổng quát
và chính xác, tránh đếm ý cho điểm.
- Vận dụng linh hoạt hướng dẫn chấm, nên sử dụng nhiều mức điểm một cách hợp
lí. Đặc biệt khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo...
- Điểm lẻ tính đến 0,25. Chấm theo thang điểm 20
II. Yêu cầu cụ thể
Câu 1: (2 điểm)

2
- Biện pháp tu từ (0.5 điểm):
+ Nhân hóa: Dừa “đứng hiên ngang ”, lá “rất dịu dàng”.
+ So sánh: “Rễ dừa …như dân làng…”
- Tác dụng:
Khổ thơ đã sử dụng hình ảnh so sánh, nhân hóa độc đáo
+ Hình ảnh nhân hóa: Dừa “đứng hiên ngang ”, lá “rất dịu dàng”.  phẩm chất anh
dũng, hiên ngang, dịu dàng của cây dừa trên mảnh đất Nam Bộ trong chiến tranh, bom
đạn. (0.5 điểm)
+ Hình ảnh so sánh: “Rễ dừa …như dân làng…” ca ngợi sức sống của cây dừa nhằm
nói lên phẩm chất kiên cường thủy chung, đẹp đẽ của người dân trong kháng chiến chống
Mỹ cứu nước.(0.5 điểm)
+ Đoạn thơ thể hiện tài quan sát và tình yêu thiên nhiên, đất nước, con người của nhà
thơ….(0.5 điểm)
C©u 2 : (6 điểm)
- Yêu cầu về mặt kỹ năng: (0,5 điểm)
Hình thức là một đoạn văn, diễn đạt rõ ràng, linh hoạt, không mắc các lỗi diễn đạt, chính
tả; có sự thống nhất chủ đề trong toàn đoạn.
- Yêu về mặt kiến thức: (5,5 điểm)
Học sinh cần làm rõ một số ý cơ bản:
- Đoạn văn trích trong văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê (Khánh Hoài) thể
hiện:
+ Nỗi đau buồn của hai anh em phải xa nhau khi gia đình đổ vỡ. (0,75 điểm)
+ Sự yêu thương, nhường nhịn, lo lắng, tình cảm thắm thiết, gắn bó của Thành và Thủy.
(0,75 điểm)
- Suy nghĩ về tình cảm gia đình:
+ Tình cảm gia đình là tình cảm thiêng liêng, cao quý, được thể hiện một cách phong
phú, đa dạng trong cuộc sống. (1,0 điểm)
+ Trong đời sống mỗi người, tình cảm gia đình có ý nghĩa quan trọng, đặc biệt trong việc
hình thành nhân cách, bồi dưỡng tâm hồn, cảm xúc… (1,0 điểm)
+ Hiện nay, tình trạng hôn nhân đổ vỡ, tình cảm gia đình bị rạn nứt ngày một nhiều dẫn
đến những cuộc chia ly, gây tổn thương cho tâm hồn những đứa trẻ và nhiều hệ lụy khác
cho xã hội. (1,0 điểm)
+ Mỗi người cần trân trọng, gìn giữ, xây dựng tình cảm gia đình bền vững, vượt qua khó
khăn, thử thách, không để xảy ra chia lìa, đổ vỡ… (1,0 điểm)
Câu 3: (12,0 điểm)
1. Yªu cÇu vÒ h×nh thøc: (1,0 điểm)
- X¸c ®Þnh ®óng kiÓu bµi chøng minh nhËn ®Þnh vÒ v¨n häc.
- ViÕt bµi ph¶i cã bè côc râ rµng, cã luËn ®iÓm, luËn cø, luËn chøng.
- Tr×nh bµy s¹ch ®Ñp, c©u ch÷ râ rµng, hµnh v¨n giµu c¶m xóc vµ tr«i ch¶y.
2. Yªu cÇu vÒ néi dung: (11,0 điểm)
a) Mở bài: (1,0 điểm)

3
- Đề tài tình bạn trong thơ Nguyễn Khuyến khá phong phú về nội dung và giọng điệu.
- Bài “Bạn đến chơi nhà” có một cách biểu hiện rất đặc biệt: nói đùa để khắc sâu một ý
nghĩa rất chân thực và sâu xa là: Tình bạn còn đáng quý hơn tất cả mọi thứ trên đời.
b) Thân bài: (9,0 điểm)
* Nguyễn Khuyến đã nói rất khéo, rất hóm hỉnh về sự không có thức gì để đãi bạn.
(6,0 điểm)
- Nguyễn Khuyến cáo quan về quê vui thú ruộng vườn, bởi thế có người bạn nào đến
thăm thì đó là người bạn tâm giao đáng trân trọng. Càng trân trọng hơn khi người bạn ấy
xa cách lâu ngày không gặp.
+ Cách xưng hô thân mật bác - tôi ...
+ Câu nói đùa hóm hỉnh: Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
- Nhà thơ tiếp tục giãi bày cái khó của chủ nhà, toàn những tình huống đùa mà cứ như
thật :
+ Không đi chợ được, muốn đãi bạn bằng cá, gà của nhà nhưng Ao sâu nước cả, khôn
chài cá / Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà -> người đọc bắt đầu ngờ ngợ cái lí do lúc đầu
mà nhà thơ nêu ra là để gài sẵn, làm cái cớ chắc chắn cho những câu bông đùa tiếp theo.
+ Lại muốn tiếp bạn bằng cây nhà lá vườn, vườn nhà đủ cả nhưng Cải chửa ra cây, cà
mới nụ / Bầu vừa rụng rốn mướp đương hoa -> nào cải, cà, bầu, mướp ấy đem ra xào xáo
thì rất ngon nhưng tất cả còn đang non lắm chưa ăn được. Nguyễn Khuyến dùng đến bốn
hình ảnh với bốn cách nói khác nhau thể hiện tài dùng từ làm cho câu nói đùa thật đậm
đà uyển chuyển.
+ Lời nói đùa lan xuống cả câu thơ thứ bảy (trong thơ Đường luật câu này phải là trong
phần kết), vậy mà vẫn hợp lí, vẫn hay Đầu trò tiếp khách, trầu không có -> không có cả
miếng trầu tiếp khách thì thật khó tin. Dùng cái việc thiếu miếng trầu để chấm dứt chuỗi
cười, tài thơ của cụ đã làm cho chuỗi cười thêm duyên.
* Nhưng đằng sau cách nói đùa ấy bài thơ lại nêu lên một ý nghĩa thật sâu xa: Tình
bạn còn đáng quý hơn tất cả mọi thứ trên đời. (3,0 điểm)
- Nguyễn Khuyến không chỉ đùa vui, ẩn sau những câu đùa vui ấy là để nói nói một triết
lí sâu xa về tình bạn Bác đến chơi đây ta với ta - sự đùa vui của chủ nhân để tỏ tình thân
mật với bạn hiền chủ yếu để khẳng định một tình bạn trong sạch, chân tình vô cùng.
- Trong ta với ta, chữ ta thứ nhất như để chỉ nhà thơ và ông bạn mang tính cá thể. Còn ta
thứ hai lại giống như một tập thể. Tất cả đã hòa làm một...
- Trong thời Nguyễn Khuyến, khẳng định tình bạn như vậy cũng là để đề cao nhân cách
những nhà nho chân chính.
c) Kết bài: (1,0 điểm)
- Bài thơ là tiếng nói giản dị mà thanh cao về một tình cảm thiêng liêng, đó là tình bạn.
- Với Nguyễn Khuyến trong tình thế xã hội hỗn loạn đương thời, một tình cảm như vậy
là nguồn an ủi nhà thơ rất lớn.
- Bài thơ còn giúp chúng ta có thêm cái nhìn tin tưởng, yêu mến những tình bạn chân thật
trong cuộc sống.
---------------------- Hết ----------------------

4
ĐỀ SỐ: 02
ĐỀ BÀI
Câu 1: (6,0 điểm )
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
“Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta.
Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành
một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn
chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.”
1. Đoạn văn trích từ văn bản nào? Tác giả là ai? Xác định phương thức biểu đạt
trong đoạn văn trên?
2. Theo em, luận điểm chính của đoạn văn thể hiện trong câu văn nào?
3. Liệt kê các từ láy có trong đoạn văn?
4. Đoạn văn đã giúp em hiểu được điều gì?
Câu 2:(4,0 điểm)
Em hãy cho biết nội dung, ý nghĩa câu tục ngữ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” bằng
một đoạn văn nghị luận.
Câu 3:(10,0 điểm)
Hãy chứng minh rằng bảo vệ rừng là bảo vệ cuộc sống của chúng ta.
---------------------- Hết ----------------------
Câu 1:(6đ)
1. Đoạn văn trích từ văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta. Tác giả Hồ Chí
Minh. Xác định phương thức biểu đạt Nghi luận.(1đ)
2. Luận điểm chính của đoạn văn thể hiện trong câu văn: Dân ta có một lòng nồng
nàn yêu nước.(1đ)
3. Liệt kê các từ láy có trong đoạn văn: nồng nàn, sôi nổi,mạnh mẽ.(2đ)
4. Đoạn văn đã giúp em hiểu được: Truyền thống yêu nước sôi nổi chân thành
mãnh liệt của nhân dân ta.(2đ)
Câu 2:(4đ) Em hãy cho biết nội dung, ý nghĩa câu tục ngữ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”
bằng một đoạn văn nghị luận.

5
- HS viết thành đoạn: ND thể hiện truyền thống đạo lí tốt đẹp của nhân dân ta đó là
biết ơn, ghi nhớ những người tạo thành quả cho chúng ta hưởng thụ. Thái độ của em…
Câu 3:(10đ) Hãy chứng minh rằng bảo vệ rừng là bảo vệ cuộc sống của chúng ta.
* Hình thức: Đảm bảo các yêu cầu sau:
- Bài văn lập luận chứng minh (ngắn gọn)
- Bố cục 3 phần (MB, TB, KB), đúng nhiệm vụ từng phần
- Có luận cứ, biết lập luận
- Chữ viết dễ đọc, đủ nét; ít lỗi chính tả, dùng từ đặt câu, diễn đạt.
* Nội dung: Dàn bài gợi ý:
a Mở bài(1đ)
- Bảo vệ rừng là một trong những vấn đề cần thiết, cấp bách hiện nay.
- Cuộc sống của chúng ta không thể thiếu sự sống của rừng
b. Thân bài(8đ)
- Cuộc sống con người không thể tách rời môi trường tự nhiên. Rừng là một trong
những môi trường tự nhiên tối cần thiết.
- Từ thuở sơ khai, rừng gắn bó mật thiết với con người .
- Rừng là “lá phổi xanh của trái đất” (Trong quá trình quang hợp, cây cỏ đã bổ
sung lượng dưỡng khí, nếu không, chỉ trong vòng 500 năm con người và động vật sẽ
không còn dưỡng khí)
- Rừng ngăn bão, lũ, chống xói mòn bảo vệ đất, bảo vệ nguồn nước ngầm.
- Rừng là nguồn tài nguyên quý giá cung cấp nhiều lâm sản, là ngôi nhà chung duy
trì sự sinh tồn và phát triển của các loài động vật.
- Rừng là cảnh quan tươi đẹp góp phần tô điểm cho bộ mặt cuộc sống.
- Chúng ta thử hình dung nếu rừng biến mất, cuộc sống có tồn tại không?
- Hiện nay, với nhiều lí do khác nhau, diện tích và chất lượng rừng đang giảm sút
nghiêm trọng, làm mất cân bằng sinh thái, hậu quả là thiên tai diễn biến phức tạp ngày
càng khó chống.
c. Kết bài:(1đ)
- Bảo vệ rừng là bảo vệ cuộc sống của chúng ta. Đó là một ý kiến mà chúng ta cần
phải quan tâm nhiều hơn nữa.
- Chúng ta phải tích cực bảo vệ rừng.
---------------------- Hết ----------------------

6
ĐỀ SỐ: 03
ĐỀ BÀI
Câu 1: (2 điểm)
Nghĩ về người bà yêu quý của mình, nhà thơ Nguyễn Thụy Kha viết:
Tóc bà trắng tựa mây bông
Chuyện bà như giếng cạn xong lại đầy.
Phân tích giá trị của biện pháp tu từ được dùng trong hai câu thơ trên.
Câu 2: (6 điểm)
Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con dắt qua cánh cổng, rồi buông tay mà nói:
“Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, …”.
(Lí Lan, Cổng trường mở ra, Ngữ văn 7- Tập 1, Nhà XBGD, Năm 2011)
Từ việc người mẹ không “cầm tay” dắt con đi tiếp mà “buông tay” để con tự đi, em
hãy viết một bài văn bàn về tính tự lập.
Có ý kiến cho rằng: Hai bài thơ “Cảnh khuya” và “Rằm tháng giêng” của Hồ Chí
Minh đã thể hiện được vẻ đẹp tâm hồn nghệ sĩ và cốt cách chiến sĩ trong con người Hồ
Chí Minh.
Em hiểu ý kiến trên như thế nào? Qua hai bài thơ “Cảnh khuya” và “Rằm tháng
giêng” của Hồ Chí Minh, hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.
---------------------- Hết ----------------------
I. Yêu cầu chung
Giám khảo cần:
- Nắm bắt kĩ nội dung trình bày của thí sinh để đánh giá được một cách tổng quát
và chính xác, tránh đếm ý cho điểm.
- Vận dụng linh hoạt hướng dẫn chấm. Đặc biệt khuyến khích những bài viết có
cảm xúc và sáng tạo...
II. Yêu cầu cụ thể
Câu Yêu cầu cần đạt Điểm
Câu 1 Nghĩ về người bà yêu quý của mình, nhà thơ Nguyễn Thụy
Kha đã viết :
Tóc bà trắng tựa mây bông
Chuyện bà như giếng cạn xong lại đầy .
Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nào đã được sử dụng
trong hai dòng thơ trên ?
2.0

7
* Đoạn thơ miêu tả mái tóc người bà và nói về những câu chuyện
bà kể. Tác giả đã sử dung phép tu từ: so sánh (“Tóc bà trắng tựa
mây bông” và “Chuyện bà như giếng cạn xong lại đầy”)
* Tác dụng:
- Mái tóc trắng của bà được so sánh với hình ảnh đám mây bông
trên trời có tác dụng gợi vẻ đẹp hiền từ, cao quí và đáng kính
trọng. Chỉ với mái tóc của bà đã làm chúng ta liên tưởng tới hình
ảnh bà tiên trong những câu chuyện cổ tích.
- Chuyện bà kể được so sánh với hình ảnh cái giếng thân thuộc ở
làng quê Việt Nam cứ cạn xong lại đầy. Vậy là kho chuyện của bà
rất nhiều, không bao giờ hết và đó là những câu chuyện dành kể
cho cháu nghe với tình yêu thương bao la, đẹp đẽ.
- Với hai câu thơ sử dụng nghệ thuật so sánh rất phù hợp mà cũng
rất riêng, nhà thơ vừa khắc họa được hình ảnh người bà đáng kính
của mình vừa thể hiện tình cảm kính yêu của cháu dành cho bà.
0. 5
0.5
0.5
0.5
Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con dắt qua cánh cổng, rồi
buông tay mà nói: “Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là
của con, …”.
(Lí Lan, Cổng trường mở ra)
Từ việc người mẹ không “cầm tay” dắt con đi tiếp mà “buông
tay” để con tự đi, em hãy viết một bài văn bàn về tính tự lập.
6.0
1.Về kĩ năng:
1.1 Nắm vững phương pháp làm kiểu bài nghị luận.
1.2 Tạo lập một văn bản hoàn chỉnh.
1.3 Diễn đạt trôi chảy, mạch lạc, lập luận chặt chẽ, bài viết sạch
đẹp, không sai chính tả, dùng từ đặt câu,...
1.0
Câu 2
2. VÒ néi dung:
* Mở bài:
- Dẫn dắt vấn đề: Bàn tay dìu dắt của cha mẹ đến một lúc nào đó
cũng phải buông ra để ta tự bước vào đời
- Nêu vấn đề: Việc phải bước đi một mình trên đoạn đường đời
còn lại chính là sự tự lập (trích dẫn ý kiến)
*Thân bài:
1) Giải thích:
- Tự là một mình, không có sự giúp đỡ của người khác. Tự lập là
tự mình làm lấy mọi việc, không dựa vào người khác.
- Hai chữ buông tay trong câu văn trên diễn tả bước ngoặt của hai
trạng thái: được bao bọc, chở che và tự lập (phải tự mình bước đi).
- Người có tính tự lập là người biết tự lo liệu, tạo dựng cuộc sống
5.0
0.5
4.0
1.0
0.25
0.25
0.5

8
cho mình mà không ỉ lại, phụ thuộc vào người khác.
2) Lí giải vì sao con người phải có tính tự lập:
- Tự lập là đức tính cần thiết đối với mỗi người khi bước vào đời.
- Trong cuộc sống, không phải lúc nào ta cũng có cha mẹ ở bên để
dìu dắt, giúp đỡ mỗi khi ta gặp khó khăn.Vì vậy, cần phải tập cho
mình biết sống tự lập để có thể tự lo liệu bản thân.
- Người có tính tự lập biết tự mình vượt qua khó khăn để đi tới
thành công trong cuộc sống, được mọi người yêu mến, quý trọng
(Dẫn chứng, phân tích)
- Phê phán: Những kẻ sống dựa dẫm vào người khác, vì như thế sẽ
trở thành gánh nặng cho họ và cuộc sống sẽ trở nên vô nghĩa.
Người không có tính tự lập khó thành công trong cuộc sống.
3) Bài học:
- Tự lập là một phẩm chất khẳng định nhân cách, bản lĩnh và khả
năng của mỗi người.
- Liên hệ bản thân: cần phải rèn luyện khả năng tự lập một cách
bền bỉ, đều đặn. Để có thể tự lập, mỗi người phải có sự nỗ lực, cố
gắng và ý chí mạnh mẽ để vươn lên, vượt qua thử thách, khó khăn,
để học tậ, rèn luyện năng lực, phẩm chất. HS cần rèn khả năng tự
học để tiến xa trên con đường học vấn và sự nghiệp của mình.
- Mở rộng: tự lập không có nghĩa là tự tách mình ra khỏi cộng
đồng. Có những việc, chúng ta phải biết đoàn kết và dựa vào cộng
đồng để tạo nên sức mạnh tổng hợp.
* Kết bài:
- Tự lập là đức tính tốt.
- Mỗi người hãy biết sống tự lập để khẳng định mình.
2.0
0.25
0.5
0.75
0.5
1.0
0.25
0.5
0.25
0.5
0.25
0.25
Có ý kiến cho rằng: Hai bài thơ “Cảnh khuya” và “Rằm tháng
giêng” của Hồ Chí Minh đã thể hiện được vẻ đẹp tâm hồn nghệ sĩ
và cốt cách chiến sĩ trong con người Hồ Chí Minh.
Em hiểu ý kiến trên như thế nào? Qua hai bài thơ “Cảnh khuya” và
“Rằm tháng giêng” của Hồ Chí Minh, hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.
12.0
1. Về kĩ năng:
1.1 Nắm vững phương pháp làm kiểu bài nghị luận văn học
1.2 Bài viết có bố cục ba phần: mở bài, thân bài, kết bài, rõ các
luận điểm.
1.3 Diễn đạt trôi chảy trong sáng, liền mạch, lập luận chặt chẽ, có
chất văn, có sự cảm thụ tinh tế, bài viết có chất văn.
1.4 . Bài viết sạch đẹp, không sai chính tả, dùng từ, đặt câu,...
2.0
Câu 3
2. VÒ néi dung.
* Mở bài:
10.0
1.0

9
- Giới thiệu vài nét về tác giả, hoàn cảnh sáng tác hai bài thơ
“Cảnh khuya” và “Rằm tháng giêng” của Hồ Chí Minh.
- Nêu vấn đề và trích dẫn nhận định ở đề bài.
* Thân bài:
1) Giải thích nhận định:
- Tâm hồn nghệ sĩ: Là tâm hồn của con người sống giao hòa với
thiên nhiên, có những rung cảm tinh tế trước vẻ đẹp của thiên
nhiên.
- Cốt cách chiến sĩ: Là lòng yêu nước tha thiết, phong thái ung
dung, lạc quan của người chiến sĩ.
2) Chứng minh:
Luận điểm 1: Vẻ đẹp tâm hồn nghệ sĩ của Bác
- Niềm rung cảm, say mê trước vẻ đẹp của đêm trăng rừng ở chiến
khu Việt Bắc (phân tích hai câu đầu của bài “Cảnh khuya” và
“Rằm tháng giêng” để làm rõ):
+ Trong bài “Cảnh khuya”: Nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác,
….. bút pháp so sánh,…. cách dùng âm “a” gợi âm thanh tiếng
suối ngàn từ xa vọng lại trẻ trung, gần gũi, tràn đầy sức sống,...
Đêm trăng rừng Việt Bắc còn có ánh trăng tỏa xuống vòm cây cổ
thụ, bóng cây in xuống mặt đất như muôn ngàn bông hoa lung linh
huyền ảo,…. Điệp từ “lồng” tạo cho bức tranh như có tầng bậc,
giao hòa quấn quýt,….
+ Trong bài “Rằm tháng giêng”: Vầng trăng đêm rằm sáng vằng
vặc, soi tỏ khắp không gian. Điệp từ “xuân” được lặp lại ba lần tạo
nên một không gian tràn đầy sức xuân.
* Đằng sau bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp là tâm hồn yêu thiên
nhiên tha thiết, sự rung cảm tinh tế của thi sĩ Hồ Chí Minh.
Luận điểm 2: Cốt cách chiến sĩ của Bác
- Cốt cách chiến sĩ thể hiện ở lòng yêu nước thiết tha:
+ Nỗi niềm băn khoăn trăn trở cho vận mệnh của đất nước, thức
tới canh khuya lo việc nước. (Phân tích hai câu cuối của bài “Cảnh
khuya” để làm rõ).
+ Bàn công việc trọng đại của đất nước giữa nơi khói sóng….
(Phân tích hai câu cuối của bài “Rằm tháng giêng” để làm rõ)
- Cốt cách chiến sĩ thể hiện ở tinh thần lạc quan, phong thái ung
dung của Bác:
+ Cả hai bài thơ đều được làm trong thời kì đầu của cuộc kháng
chiến chống Pháp đầy gian khổ, hi sinh nhưng trong cả hai tác
phẩm ta đều bắt gặp hình ảnh vị lãnh tụ - người chiến sĩ cách mạng
với phong thái ung dung, thư thái, niềm lạc quan cách mạng: con
0.5
0.5
8.0
1.0
0.5
0.5
6.0
3.0
0.25
1.25
1.25
0.25
3.0
0.25
0.5
0.5
0.25
0.5

10
thuyền cách mạng chở đầy niềm tin và chiến thắng.
+ Là lãnh tụ, vị chỉ huy tối cao của cuộc kháng chiến chống Pháp,
mặc dù ngày đêm lo nghĩ việc trọng đại của đất nước, nhưng tâm
hồn Người vẫn hướng về thiên nhiên, rung cảm trước vẻ đẹp của
thiên nhiên với phong thái ung dung, tự tại.
+ Hình ảnh người chiến sĩ luận bàn việc quân trong vẻ đẹp bát
ngát của đêm trăng trở thành thi sĩ, một tao nhân mặc khách giữa
thiên nhiên.
3) Đánh giá:
Hai bài thơ đều biểu hiện vẻ đẹp tâm hồn của Bác: sự hòa hợp
tuyệt diệu, nhất quán giữa tâm hồn nghệ sĩ và cốt cách chiến sĩ.
* Kết bài:
- Ý kiến trên về con người Bác trong hai bài thơ trên là hoàn toàn
đúng đắn.
- Cảm nghĩ về Bác.
0.5
0.5
1.0
1.0
Lưu ý: Trong quá trình chấm, GV đặc biệt lưu ý đến những bài văn có cách bố cục
và diễn đạt sáng tạo, cảm xúc chân thành thể hiện phong cách cá nhân độc đáo của HS,
bài viết có chất văn. Với những bài này, GV cần cân nhắc và cho điểm hợp lí.
---------------------- Hết ----------------------

11
ĐỀ SỐ: 04
ĐỀ BÀI
Câu 1: (4 điểm) Đọc đoạn văn sau:
“Mưa xuân. Không phải mưa. Đó là sự bâng khuâng gieo hạt xuống mặt đất nồng
ấm, mặt đất lúc nào cũng phập phồng, như muốn thở dài vì bổi hổi, xốn xang… Hoa
xoan rắc nhớ nhung xuống cỏ non ướt đẫm. Đồi đất đỏ lấm tấm một thảm hoa trẩu
trắng”.
(Vũ Tú Nam)
Xác định, phân tích giá trị của các từ láy và biện pháp tu từ có trong đoạn văn trên
để thấy được những cảm nhận của nhà văn Vũ Tú Nam về mưa xuân.
Câu 2: (4 điểm)
Viết về người mẹ thân yêu của mình , nhà thơ Trương Nam Hương có những vần
thơ như sau :
“Thời gian chạy qua tóc mẹ
Một màu trắng đến nôn nao.
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao.
Mẹ ơi trong lời mẹ hát
Có cả cuộc đời hiện ra.
Lời ru chắp con đôi cánh
Lớn rồi con sẽ bay xa.”
( Trương Nam Hương, Trong lời mẹ hát)
Trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ trên bằng một bài viết ngắn gọn (khoảng
một trang giấy thi).
Câu 3 (12 điểm)
Vầng trăng chiến khu và tấm lòng chiến sĩ – nghệ sĩ Hồ Chí Minh qua hai bài thơ
: “Cảnh khuya” (1947) và “Rằm tháng Giêng” (1948)-(Sgk ngữ văn 7).
---------------------- Hết ----------------------
Câu 1: (4 điểm)
- Xác định được các từ láy và biện pháp tu từ có trong đoạn văn: (2 điểm)
+ Từ láy: bâng khuâng, phập phồng, bổi hổi, xốn xang, nhớ nhung, lấm tấm.
+ Biện pháp tu từ:

12
Nhân hóa: mưa xuân bâng khuâng gieo hạt; mặt đất phập phồng, bổi hổi, xốn xang;
hoa xoan nhớ nhung.
So sánh: mặt đất như muốn thở dài.
- Phân tích: ( 2 điểm )
+ Mưa được cảm nhận như là sự bâng khuâng gieo hạt, những hạt mưa xuân từ bầu
trời xuống mặt đất một cách nhẹ nhàng, đem đến cho đất trời một sự nồng ấm.
+ Mặt đất đón mưa được cảm nhận trong cái phập phồng, chờ đợi. Có lẽ sự chờ đón
đó rất lâu rồi nên mặt đất thở dài, xốn xang, bổi hổi.
+ Hoa xoan rụng được cảm nhận như cây đang rắc nhớ nhung.
 Một loạt từ láy nói về tâm trạng, cảm xúc con người kết hợp biện pháp tu từ so
sánh, nhân hóa để diễn tả cảnh vật, thiên nhiên đất trời lúc mưa xuân: làn mưa xuân nhẹ,
mỏng, đáng yêu, đem đến hơi thở, sự sống cho thiên nhiên đất trời của mùa xuân. Mưa
xuân được cảm nhận hết sức tinh tế qua tâm hồn nhạy cảm và tình yêu thiên nhiên của
nhà văn Vũ Tú Nam.
*Lưu ý:
- Học sinh có thể kế thợp việc chỉ ra các từ láy và biện pháp tu từ trong quá trình
phân tích những cảm nhận của tác giả Vũ Tú Nam về mưa xuân, không nhất thiết phải
tách riêng phần xác định các từ láy và biện pháp tu từ.
- Khuyến khích những bài làm có khả năng phân tích, cảm nhận tốt, giám khảo có thể
cân đối cho điểm phù hợp.
Câu 2: (4 điểm)
* Yêu cầu: Học sinh trình bày cảm nhận về đoạn thơ bằng một bài viết ngắn gọn,
không yêu cầu phân tích đoạn thơ. Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau,
nhưng cần nêu được các ý cơ bản như sau:
+ Hai khổ thơ trên trong bài "Trong lời mẹ hát" của nhà thơ Trương Nam Hương
đã bộc lộ những cảm xúc và suy nghĩ của tác giả về người mẹ:(0.5đ)
+ Hình ảnh người mẹ với mái tóc bạc trắng vì thời gian làm cho tác giả thấy xúc
động đến "nôn nao" . (0.5đ)
+ Ý đối lập trong hai câu thơ “Lưng mẹ cứ còng dần xuống – Cho con ngày một
thêm cao" như muốn bộc lộ suy nghĩ về lòng biết ơn của tác giả đối với mẹ. (0.5đ)
+ Người mẹ vất vả chịu thương chịu khó hy sinh cả cuộc đời cho đứa con thân
yêu của mình.(0.5đ)
+ Mẹ đã đem đến cho con cả "cuộc đời" trong lời hát , mẹ chắp cho con “đôi
cánh" để lớn lên có đầy đủ nghị lực niềm tin ,con sẽ bay đi khắp mọi nẻo đường xa.
(1.0đ)
+ Những cảm xúc và suy nghĩ của tác giả về người mẹ thật đẹp đẽ và xúc động
biết bao, tình mẹ là bao la ,mẹ đã cho con tất cả niềm vui, niềm hạnh phúc trên thế gian
này.(1.0đ)
Câu 3 : (12 điểm)
Kiểu bài : Nghị luận chứng minh

13
Nội dung : Vầng trăng và tâm hồn chiến sĩ – nghệ sĩ Hồ Chí Minh
Giới hạn : Bài thơ “Cảnh khuya” và : “Rằm tháng Giêng”.
*Mở bài ( 1.0 điểm )
-Giới thiệu vài nột về Hồ Chí Minh: Một vị lãnh tụ , một chiến sĩ, một thi sĩ
-Thơ Bác thể hiện tình yêu thiên nhiên ,tinh thần lạc quan ,phong thái ung dung...
*Thân bài (10.0điểm) HS thể hiện được các ý sau:
- 2 bài thơ là 2 bức tranh thiên nhiên về trăng ngàn ở chiến khu Việt Bắc rất đẹp và gợi
cảm, thể hiện một tâm hồn nghệ sĩ Hồ Chí Minh tha thiết yêu thiên nhiên tạo vật(
3.5điểm)
+ Cảnh trăng rừng Việt Bắc ở bài “Cảnh khuya”: Bức tranh nhiều tầng lớp, nhiều đường
nét, hình khối và lung linh ánh trăng: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”…Trăng, cổ thụ,
hoa – 3 vật thể cách nhau ngàn trùng mà vẫn lồng vào nhau, soi sáng cho nhau, cùng
nhau họa nên bức tranh tuyệt mĩ…
- Bằng sự cảm nhận tinh tế và tài năng nghệ thuật, nhất là tình yêu thiên nhiên, yêu trăng,
Hồ Chí Minh đã thổi hồn cho bức tranh lung linh sống động…
+ Cảnh đêm trăng nguyên tiêu trong “Rằm tháng Giêng” là một không gian mênh mông
không giới hạn với vầng trăng tròn đầy, cảnh sắc tươi trẻ dào dạt cảnh xuân, tình
xuân…trên dòng sông mùa xuân, giữa bầu trời xuân…
- Đằng sau bức tranh thiên nhiên rất đẹp ấy là một phong thái ung dung bình tĩnh,
thanh thản và nỗi lòng cho đất nước, cho kháng chiến của người chiến sĩ Hồ Chí Minh:
(3.5điểm)
+ Nỗi lo việc nước – tâm trạng đó mang trách nhiệm nặng nề của vị lãnh tụ. Càng yêu
trăng, yêu thiên nhiên tươi đẹp, Bác càng ý thức rõ hơn về trách nhiệm của mình với đất
nước non sông : “Cảnh khuya như vẽ….Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà:”.
+ Trên khói sóng của dòng sông xuân đầy ánh trăng, Bác đang cùng các cán bộ Cách
mạng “đàm quân sự” – cuộc họp bàn ấy đem lại niềm tin chiến thắng cho mọi người. ánh
trăng và con người cùng toả sáng cho nhau trong sức sống thanh xuân và niềm lạc quan
cách mạng.
- Cả 2 bài thơ đều thể hiện tinh thần chủ động, phong thái ung dung, lạc quan, niềm tin
vững chắc vào sự nghiệp Cách mạng của vị lãnh tụ, người chiến sĩ – nghệ sĩ Hồ Chí
Minh.(3 điểm)
*Kết bài ( 1.0 điểm)
- HS nêu nhận xét đánh giá ý kiến của riêng mình về nghệ thuật nội dung 2 bài th ơ
- Chất chiến sĩ và thi sĩ được hoà quyện trong con người của Bác ...qua đó bộc lộ
tình yêu thiên nhiên ,tinh thần lạc quan ung dung cách mạng của Bác ...
* Yêu cầu học sinh làm đúng kiểu bài nghị luận chứng minh
-Bố cục gồm 3 phần rõ ràng : MB, TB, KB.
-Biết cách lập luận chặt chẽ làm sáng tỏ vấn đề.
-Diễn đạt trong sáng, dễ hiểu. Tuỳ bài viết của h/s mà giáo viên linh hoạt cho điểm
phù hợp.
---------------------- Hết ----------------------

14
ĐỀ SỐ: 05
ĐỀ BÀI
Câu 1 (4 điểm):
Chỉ ra và phân tích cái hay của những quan hệ từ và việc sử dụng nghệ thuật trong
những câu thơ sau:
“ Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”.
( Bánh trôi nước - Hồ Xuân Hương)
Câu 2 (6 điểm)
Trình bày cảm nhận của em về đoạn văn sau:
“ Tôi yêu Sài Gòn da diết. Tôi yêu trong nắng sớm, một thứ nắng ngọt ngào, vào buổi
chiều lộng gió nhớ thương, dưới những cây mưa nhiệt đới bất ngờ. Tôi yêu thời tiết trái
chứng với trời đang ui ui buồn bã, bỗng nhiên trong vắt lại như thuỷ tinh. Tôi yêu cả
đêm khuya thưa thớt tiếng ồn. Tôi yêu phố phường náo động, dập dìu xe cộ vào những
giờ cao điểm. Yêu cả cái tĩnh lặng của buổi sáng tinh sương với làn không khí mát dịu,
thanh sạch trên một số đường còn nhiều cây xanh che chở. Nêú cho là cường điệu, xin
thưa:
“Yêu nhau yêu cả đường đi
Ghét nhau ghét cả tông chi, họ hàng”.
(Sài Gòn tôi yêu - Minh Hương)
Câu 3 (10 điểm)
Suy nghĩ của em về hình ảnh người bà trong bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh.
---------------------- Hết ----------------------

15
Câu 1 (4điểm)
* Yêu cầu 1 Chỉ ra những quan hệ từ: Mặc dầu, mà.
* Yêu cầu 2: Phân tích được ý nghĩa của việc sử dụng quan hệ từ (2,0 điểm):
- Việc sử dụng các quan hệ từ mặc dầu, mà chỉ sự đối lập giữa bề ngoài của chiếc
bánh trôi nước với cái nhân của nó, chiếc bánh trôi có thể rắn hay nát, khô hay nhão là do
tay người nặn nhưng dù thể rắn hay nát, khô hay nhão thì bên trong cũng có nhân màu
hồng son, ngọt lịm.
- Đó cũng là sự đối lập giữa hoàn cảnh xã hội với việc giữ gìn tấm lòng son sắt của
người phụ nữ.
- Việc sử dụng cặp quan hệ từ trên tạo nên một cách dõng dạc và dứt khoát thể hiện rõ
thái độ quyết tâm bảo vệ giữ gìn nhân phẩm của người phụ nữ trong bất cứ hoàn cảnh
nào.
- Việc dùng cặp quan hệ từ trên cũng đã thể hiện thái độ đề cao, bênh vực người phụ
nữ của Hồ Xuân Hương.
Câu 2 (6 điểm):
* Yêu cầu:
Đây là đoạn văn biểu cảm tình yêu Sài Gòn của nhân vật trữ tình trong tuỳ bút Sài
Gòn tôi yêu của Minh Hương.
- Câu mở đầu đoạn văn bộc lộ tình cảm một cách khái quát, những câu sau bộc lộ
tình yêu Sài Gòn một cách cụ thể của tôi. Với những hình ảnh đối lập, sự liệt kê cho thấy
tôi yêu sài Gòn da diết, yêu rất nhiều thứ, nhiều lúc, nhiều nơi: Yêu thiên nhiên yêu
nắng, yêu mưa, yêu sớm, yêu chiều, yêu đêm, yêu ngày, yêu nhịp sống của phố phường
lúc tĩnh lặng, yêu cả những lúc phố phường náo động, dập dìu, yêu những lúc thời
tiết đẹp trời, rồi yêu cả những lúc thời tiết trái chứng trở trời. Và cuối cùng tác giả lí
giải cho cái tình cảm của mình bằng một câu ca dao càng làm nổi bật tình yêu sâu sắc đối
với quê hương. Thông qua tình yêu của tác giả ta cảm nhận được nét đẹp riêng, độc đáo
của thiên nhiên, khí hậu và phố phường Sài Gòn.
- Điệp ngữ tôi yêu nhắc đi nhắc lại nhiều lần cùng với hình ảnh gợi cảm nắng ngọt
ngào, gió nhớ thương, cây mưa nhiệt đới bất ngờ, trời ui ui buồn bã,… ta như cảm
thấy nhân vật trữ tình huy động tất cả các giác quan để cảm nhận một cách tinh tế thiên
nhiên, phố phường Sài Gòn để bộc lộ tình yêu Sài Gòn sâu nặng, thiết tha.
- Đoạn văn gợi nhắc mọi người về tình yêu đối với quê hương, đất nước.
a. Mở bài :
+ Giới thiệu tác giả Xuân Quỳnh và bài thơ “Tiếng gà trưa”(Hoặc đi từ đề tài viết về bà ).
+ Nêu khái quát cảm xúc về bà : Yêu mến người bà có nhiều phẩm chất tốt đẹp .
b. Thân bài (Cần có dẫn chứng phù hợp)

16
* Trân trọng người bà tần tảo, chắt chiu, chịu thương chịu khó trong khó khăn để bảo
tồn sự sống :
+ Bà nhặt nhạnh từng quả trứng hồng để xây dựng cho cuộc sống gia đình no đủ trong
cần kiệm.
+ Tay bà khum khum soi trứng với tấm lòng chi chút, nâng đỡ từng sự sống nhỏ nhoi
trong từng quả trứng.
* Yêu mến người bà gần gũi, gắn bó và yêu thương cháu tha thiết
+ Bà bảo ban nhắc nhở cháu, ngay cả khi có mắng yêu cháu khi cháu nhìn trộm gà đẻ
cũng là vì thương cháu
+ Bà dành trọn vẹn tình thương yêu để chăm lo cho cháu :
- Bà dành dụm, chi chút chăm sóc, nâng đỡ từng quả trứng, từng chú gà con như chắt
chiu, nâng đỡ những ước mơ hạnh phúc đơn sơ nhỏ bé của đứa cháu yêu :
- Bà hi vọng cháu có niềm vui khi mùa xuân đến qua một quá trình lâu dài : Từ lúc soi
trứng cho gà ấp, nuôi gà lớn, chăm sóc khi mùa đông đến, bán lấy tiền mua quần áo mới:
* Khâm phục người bà giàu đức hi sinh vì con cháu vì đất nước.
+ Bà không dành cho mình điều gì.
c. Kết bài:
+ Khẳng định lại cảm nghĩ : bà hiện lên có nhiều phẩm chất tốt đẹp : Tần tảo, chịu
thương, chịu khó, giàu tình thương yêu, đức hi sinh. Bà là tiêu biểu cho phẩm chất tốt
đẹp của phụ nữ Việt Nam.
+ Liên hệ: Trân trọng, biết ơn những người bà…
---------------------- Hết ----------------------

17
ĐỀ SỐ: 06
ĐỀ BÀI
I. ĐỌC –HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi
Cảm ơn mẹ vì luôn bên con
Lúc đau buồn và khi sóng gió
Giữa giông tố cuộc đời
Vòng tay mẹ chở che khẽ vỗ về.
Bỗng thấy lòng nhẹ nhàng bình yên
Mẹ dành hết tuổi xuân vì con
Mẹ dành những chăm lo tháng ngày
Mẹ dành bao hi sinh để con chạm lấy ước mơ.
Mẹ là ánh sáng của đời con
Là vầng trăng khi con lạc lối
Dẫu đi trọn cả một kiếp người
Cũng chẳng hết mấy lời mẹ ru…
(Trích lời bài hát Con nợ mẹ, Nguyễn Văn Chung)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt trong đọa thơ
Câu 2 .Xác định các từ láy có trong lời bài hát trên.
Câu 3. Em hiểu thế nào về nghĩa của từ đi trong câu: “Dẫu đi trọn cả một kiếp người”?
Câu 4. Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp nghệ thuật trong những câu sau:
Mẹ dành hết tuổi xuân vì con
Mẹ dành những chăm lo tháng ngày
Mẹ dành bao hi sinh để con chạm lấy ước mơ.
II.TẬP LÀM VĂN
Câu 1. (6,0 điểm)
Cảm ơn mẹ vì luôn bên con
Lúc đau buồn và khi sóng gió
Giữa giông tố cuộc đời
Vòng tay mẹ chở che khẽ vỗ về.
Những câu ca trên gợi cho em suy nghĩ gì về ý nghĩa của lời cảm ơn trong cuộc sống?
Câu 2. (10,0 điểm)
Hình ảnh người dân lao động qua chùm Ca dao than thân và trong truyện ngắn Sống
chết mặc bay của Phạm Duy Tốn.
--------------------- Hết ----------------------

18
PHẦN CÂU Yêu cầu Điểm
1
2
PTBĐ: Biểu cảm
- Các từ láy: vỗ về, nhẹ nhàng.
0,5
0,5
3 - Nghĩa của từ đi: sống, trải qua. 1,0
I
(4,0
điểm)
4 - Nghệ thuật: Điệp ngữ (Mẹ dành).
- Tác dụng:
+ Nhấn mạnh sự chăm lo, hi sinh tuổi xuân, đánh đổi cả cuộc đời để
con được trưởng thành, được chạm tới những ước mơ, khát vọng.
+ Khẳng định vai trò và tầm quan trọng của người mẹ trong cuộc đời
mỗi con người.
0,5
1,5
1 Về hình thức:
- Bố cục bài viết rõ ràng, kết cấu mạch lạc, ngắn gọn.
- Văn phong trong sáng, có cảm xúc, không mắc lỗi chính tả, lỗi diễn
đạt…
Về nội dung: Thí sinh có thể viết bài theo nhiều cách, dưới đây là
những gợi ý định hướng chấm bài.
II
(6,0
điểm)
- Giải thích: Cảm ơn là từ đáp thể hiện sự biết ơn của mình với lòng
tốt hay sự giúp đỡ của người khác. Nó chính là cách thể hiện tình
cảm, lối ứng xử của con người có văn hóa, lịch sự và biết tôn trọng
những người xung quanh mình.
- Chứng minh:
+ Khẳng định ý nghĩa và đưa ra những biểu hiện cũng như vai trò,
tác dụng của lời cảm ơn trong cuộc sống.
+ Lấy một số dẫn chứng, những câu chuyện nhỏ trong cuộc sống hay
văn học để làm sáng tỏ.
+ Khẳng định: Cảm ơn là nét sống văn minh của con người có học
thức, có giáo dục. Cảm ơn hoàn toàn không phải là hình thức phức
tạp hóa ứng xử, là sự khách sáo mà nó là một sự cần thiết, là quy tắc
giao tiếp giữa con người với con người. Bạn đang tự làm đẹp mình
khi biết nói hai từ cảm ơn!
- Phê phán những hành động đi ngược lại lối sống tốt đẹp và văn
minh này, đặc biệt trong xã hội ngày nay.
- Đưa ra phương hướng và bài học hành động cho bản thân.
1,0
3,0
1,0
1,0
(10,0
điểm)
2 Yêu cầu chung:
- Bài viết có bố cục chặt chẽ, đủ ba phần; dẫn chứng chính xác; văn
viết trong sáng, có cảm xúc; không mắc lỗi chính tả và lỗi diễn đạt;
trình bày sạch sẽ, chữ viết rõ ràng.
- Học sinh biết lựa chọn bài ca dao phù hợp.

19
2 Yêu cầu cụ thể: Thí sinh có thể sắp xếp các ý theo nhiều cách
nhưng về cơ bản cần đảm bảo những nội dung sau:
a. Dẫn dắt, giới thiệu hai văn bản và nêu cảm nhận chung về hình
ảnh người dân lao động.
b. Hai tác phẩm của hai tác giả khác nhau, ở hai thời điểm và hoàn
cảnh khác nhau nhưng đều gặp gỡ ở sự cảm nhận sâu sắc, tinh tế về
hình ảnh, thân phận của người dân lao động với sự cảm thương, lo
lắng, xót xa trước cuộc sống lầm than của họ trong xã hội cũ.
Mở bài : Hình tượng người nông dân lao động là đề tài xuyên suốt
trong nền văn học Việt Nam từ cổ chí kim, từ dân ca, ca dao đến tục
ngữ, từ văn học Trung đại đến văn học Hiện đại. Đó có thể là người
lao động như thân phận cái cò, cái vạc, như con kiến con tằm...có thể
là nỗi bất hạnh là người nông dân bần cùng hoá như Chí phèo (Nam
Cao), có thể là cuộc đời đắng cay, đen tối với bao nỗi áp bức đoạ đày
như chị Dậu (Tắt đèn), anh Pha (bước đường cùng)…Và một lần nữa
cuộc đời của họ được thể hiện một cách rõ nét, chân thực qua chùm
ca dao than thân và văn bản “sống chết mặc bay” của Phạm Duy
Tốn.
Thân bài:
Luận điểm 1: Trước hết đó là hình ảnh người dân lao động trong
được thể hiện sâu sắc trong chùm ca dao than thân. Đó là hình
ảnh người lao động gian khổ vất vã, nhọc nhằn, gian khổ
Thương thay lũ kiến li ti
Kiếm ăn đợc mấy phải đi tìm mồi
- Phân tích ục từ thương thay (cụm từ này có thể phân tích sau
cùng)
- Lũ kiến li ti là hình ảnh ẩn dụ cho người lao động thấp cổ,
bé họng...
+ Trước hết, hai chữ Thương thay được điệp lại bốn lần ở vị trí đầu
câu lục là lời tự than và than cho những kiếp người khác của người
dân lao động đã làm cho giọng điệu bài ca dao đầy xót thương, oán
trách.
+) Đó còn là hình ảnh người lao động bị bòn rút sức lực đến cạn
kiệt.
Thương thay thân phận con tằm
Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ
+ Con tằm và lũ kiến là hai hình ảnh ẩn dụ cho những thân phận
nhỏ nhoi, thấp cổ bé họng sống âm thầm dưới đáy xã hội cũ. Đó là
những kiếp người suốt đời đầu tắt mặt tối bị bòn rút sức lực, kiếm ăn
được mấy mà cả đời phải đi tìm mồi. Thật bất công, kẻ thì ngồi chỗ
mát ăn bát vàng; kẻ thì ăn không hết, người lần chẳng ra.
+) Ca dao còn phản ánh hình ảnh người lao động
1,0
1,5
5,0

20
+ Hạc và con cuốc lại là ẩn dụ về những thân phận phải nếm trải
nhiều oan trái, bi kịch cuộc đời. Hạc muốn lánh đường mây để tìm
một cuộc sống khoáng đạt, để thỏa chí tự do nhưng chim cứ bay mỏi
cánh giữa bầu trời với những cố gắng thật vô vọng. Con cuốc lại là
biểu hiện của phận người với nỗi oan trái, bất công dù có kêu ra máu
cũng không được lẽ công bằng nào soi tỏ.
+ Đánh giá: (3 ý)
a. Với biện pháp nghệ thuật điệp ngữ và ẩn dụ, bài ca dao như một
bức tranh sống động về nỗi khổ nhiều bề của người dân lao động
trong xã hội cũ.
b. Qua đó, thể hiện niềm đồng cảm, xót thương
c. Đồng thời lên án, tố cáo xã hội phong kiến bất công.
Luận điểm 2: Hình ảnh người dân lao động với trăm nỗi đớn
đau còn thể hiện chân thực trong truyện ngắn Sống chết mặc bay
của Phạm Duy Tốn:
+ Làm nổi bật 2 bức tranh tương phản cuộc sống của người dân
lao đọng và tên quan phụ mẫu và đám tuỳ tùng.
+ Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn được coi là bông hoa đầu
mùa của truyện ngắn hiện đại Việt Nam. Với hai thủ pháp đặc sắc là
tương phản và tăng cấp, tác giả đã làm sống lại cuộc sống lầm than,
cơ cực của người dân lao động dưới chế độ thực dân nửa phong
kiến.
+ Trong tác phẩm, Phạm Duy Tốn đã đặt người dân vào bối cảnh:
Ra sức vật lộn để giữ gìn tính mạng một khúc đê làng X, thuộc phủ
X (Học sinh lựa chọn chi tiết để phân tích). Đó là một cảnh tượng
nhốn nháo, căng thẳng, cơ cực, khốn khổ và nguy hiểm vô cùng
trước tình thế ngàn cân treo sợi tóc.
+ Sự bất lực của sức người trước sức nước, sự yếu kém của thế đê
trước sức mạnh ngày càng tăng của thiên nhiên thì thảm họa tất sẽ
xảy ra: cảnh đê vỡ. Người dân rơi vào thảm cảnh, kẻ sống không chỗ
ở, kẻ chết không nơi chôn, lênh đênh mặt nước, chiếc bóng bơ vơ,
tình cảnh thảm sầu, kể sao cho xiết.
+ Đánh giá: (3 ý)
a. Với hai thủ pháp tương phản và tăng cấp, Sống chết mặc bay đã
thể hiện niềm cảm thương của tác giả trước cuộc sống lầm than cơ
cực của người dân lao động đồng thời lên án, tố cáo thái độ vô trách
nhiệm, vô nhân tính của quan lại phong kiến với bản chất lòng lang
dạ thú.
b.Lòng cảm thương cho số phận của người nông dân lao động thấp
cổ bé họng
- Lên án, vạch trần tội ác, lòng lang dạ thú của tên quan và cả XHPK
bất công, vô nhân tính
=>c. Qua hai văn bản, ta dễ dàng nhận thấy sự giao thoa trong cảm
xúc của các tác giả. Nếu tác giả dân gian sử dụng hình thức lời thơ
1,5
1,0

21
lục bát với giọng điệu xót xa, thương cảm cùng những hình ảnh
mang tính biểu tượng thì Phạm Duy Tốn lại dùng lời văn cụ thể, sinh
động với việc vận dụng khéo léo hai thủ pháp tương phản và tăng
cấp. Sự cảm nhận và phản ánh của các tác giả thể hiện tâm hồn tinh
tế, nhạy cảm với lòng cảm thương, xót xa trước cuộc sống lầm
than, cơ cực của người dân lao động. Đó còn là lời phản kháng,
lên án, tố cáo xã hội phong kiến bất công, vô nhân tâm, vô nhân
tính.
Kết bài:
Khái quát lại vấn đề và rút ra bài học.
Tổng điểm 20,0
---------------------- Hết ----------------------
ĐỀ SỐ: 07
ĐỀ BÀI
Câu 1: (3 điểm)
Hãy lí giải hành động ngẩng đầu và cúi đầu của tác giả Lí Bạch trong bài thơ Tĩnh
dạ tứ (Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh)
Câu 2: (5 điểm)
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
( Xuân Quỳnh, Tiếng gà trưa)
a. Chỉ ra và nêu đặc điểm của các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ.
b. Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em về hiệu quả nghệ thuật của các biện pháp
tu từ đó trong việc thể hiện nội dung.
Nhận xét về nhân vật quan phụ mẫu trong "Sống chết mặc bay" (Tạ Duy Tốn), có
ý kiến cho rằng: Đó là một viên quan vừa vô trách nhiệm, vừa hống hách, chỉ ham mê
bài bạc, bỏ mặc đê vỡ làm cho dân chúng muôn sầu nghìn thẳm. Em hãy chứng minh ý
kiến đó.
---------------------- Hết ----------------------

22
Yêu cầu Điểm
Hãy lí giải hành động ngẩng đầu và cúi đầu của tác giả Lí Bạch
trong bài thơ Tĩnh dạ tứ
3,0
* Yêu cầu về nội dung:
Hai hành động liền nhau thể hiện tình yêu quê hương sâu nặng
của tác giả:
+ Hành động ngẩng đầu: kiểm nghiệm cảm giác mơ hồ của tác giả
sương hay trăng ? Từ không gian hẹp tác giả hướng ra không gian
rộng
0,5
+ Hành động cúi đầu  Thể hiện sự liền mạch trong cảm xúc của
nhân vật trữ tình.
1,0
+ Nhìn thấy vầng trăng, tác giả chạm vào nỗi nhớ nhà, không muốn
đối diện với nỗi buồn quá lâu  Cúi đầu xuống để tránh nỗi buồn
nhưng lập tức nỗi nhớ quê hương tràn về trong tâm tưởng
1,0
Câu 1
* Yêu cầu về hình thức: Học sinh viết hoàn chỉnh một văn bản ngắn
có đủ ba phần, diễn đạt tốt, kết cấu mạch lạc. 0,5
Yêu cầu Điểm
a. Chỉ ra và nêu đặc điểm của các biện pháp tu từ được tác giả sử
dụng trong đoạn thơ:
1,0
- Điệp ngữ: vì . Đặc điểm: điệp ngữ cách quãng. 0,5
- Liệt kê: Vì lòng yêu Tổ quốc/ Vì xóm làng thân thuộc/ Bà ơi cũng
vì bà/ Vì tiếng gà cục tác/ Ổ trứng hồng tuổi thơ. Đặc điểm: trình
bày từ khái quát đến cụ thể.
0,5
* Lưu ý: Phép liệt kê ở đây về bản chất là liệt kê theo kiểu tăng
tiến – trình tự khái quát đến cụ thể cũng nhằm khắc sâu thêm lòng
yêu quê hương, đất nước. Thí sinh trình bày “tăng tiến” là chấp
nhận được.
b. Viết đoạn văn cảm nhận: 4,0
- Xác định được vị trí, nội dung chính của đoạn thơ: Sau những kỉ
niệm về bà hiện lên trong hồi tưởng, người chiến sĩ trở về với hiện
tại và bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ về mục đích chiến đấu.
0,5
- Điệp ngữ cách quãng “nghe” lặp lại bốn lần ở bốn dòng thơ liên
tiếp gây chú ý cho người đọc, nhấn mạnh nguyên nhân chiến đấu
của người chiến sĩ.
0,5
Câu 2
- Trở về hiện tại, người chiến sĩ nghĩ nhớ ngay đến nhiệm vụ chiến
đấu và mục đích cao cả của nhiệm vụ đó. Phép liệt kê theo trình tự
từ khái quát đến cụ thể đã giúp tác giả đưa ra một loạt hình ảnh gợi

23
cảm và có hệ thống: Tổ quốc, xóm làng, bà, tiếng gà, ổ trứng. Hệ
thống đó nằm trong một tập hợp mà hình ảnh sau là “tập hợp con”
của hình ảnh trước. Nhờ phép liệt kê, tình cảm của tác giả vừa được
thể hiện ở diện rộng vừa có chiều sâu.
1,5
- Điệp ngữ vì kết hợp phép liệt kê trên đây một cách nhuần nhuyễn
không chỉ nhấn mạnh được mục đích chiến đấu mà còn lí giải một
cách cảm động ngọn nguồn của lòng yêu nước, làm sáng lên một
chân lí phổ biến. Liên hệ: “Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền
quê trẻ nên lòng yêu Tổ quốc” (I. Ê-ren-bua). Tiếng gà đã đồng vọng
với tiếng của quê hương, gia đình, đất nước.
1,0
- Đoạn thơ ngắn, diễn đạt tự nhiên với việc kết hợp hai phép tu từ
đã hoàn thiện mạch cảm xúc của bài thơ, làm sâu sắc thêm tình yêu
quê hương đất nước của nhân vật trữ tình.
0,5
*Lưu ý: Thí sinh có thể trình bày theo trình tự khác, miễn là khai
thác hiệu quả các phép tu từ để khám phá các giá trị của đoạn thơ,
làm chủ được ngòi bút. Khuyến khích liên hệ mở rộng hợp lí, giàu
cảm xúc. Cần căn cứ vào bài làm cụ thể để cho điểm.
---------------------- Hết ----------------------

24
ĐỀ SỐ: 08
ĐỀ BÀI
Câu 1:( 3 điểm)
Bằng kiến thức văn học, hãy trả lời các câu hỏi sau:
a) Ai được mệnh danh là “nhà thơ của làng cảnh Việt Nam”? Quê ông ở đâu?
b) Nguyễn Du đã từng đến thăm một ngôi mộ và xúc động viết
“ Văn chương nghìn đời, bậc thầy của nghìn đời.
Bình sinh khâm phục không lúc nào quên.”
 Nguyễn Du đang viết về ai? Ông được mệnh danh là gì?
c) Nội dung phản ánh của các bài thơ trữ tình hiện đại Việt Nam như: Cảnh khuya,
rằm tháng giêng, tiếng gà trưa có nét nào chung?
d) Nguyễn Trãi và Nguyễn Khuyến viết Bài ca Côn Sơn và Bạn đến chơi nhà cùng
trong hòan cảnh nào?
Câu 2: ( 4 điểm)
Chỉ ra và phân tích giá trị của biện pháp tu từ trong bài ca dao sau:
Người ta đi cấy lấy công
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề
Trông trời, trông đất, trông mây.
Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm
Trông cho chân cứng đá mềm
Trời yên biển lặng mới yên tấm lòng.
Viết đoạn văn, chủ đề tự chọn( khoảng 10- 15 câu). Trong đó có sử dụng từ láy.
Gạch chân dưới những từ láy sử dụng.
Câu 4:( 10 điểm)
Thơ Hồ Xuân Hương và Bà huyện Thanh Quan thực chất đều là những tiếng nói
thiết tha của tâm hồn người phụ nữ Việt Nam dưới chế độ phong kiến hà khắc. Nhưng ở
mỗi tác giả, điều đó lại được thể hiện dưới một vẻ riêng. Qua một số bài thơ đã được học
và đọc thêm của hai nhà thơ nói trên, em hãy làm sáng tỏ những nét riêng đó.
---------------------- Hết ----------------------

25
Câu 1:( 3 điểm)
a) Đó là nhà thơ Nguyễn Khuyến. ( 0,5 điểm)
- Quê ông ở thôn Vị Hạ, xã Yên Đổ. Nay thuộc xã Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh
Hà Nam.( 0,5 điểm)
b) Đó là Đỗ Phủ. ( 0,5 điểm)
- Ông được mệnh danh là Thánh thơ. ( 0,5 điểm)
c) Đều thể hiện tình yêu thiên nhiên, tình yêu quê hương và lòng yêu nước sâu nặng.
( 0,5 điểm)
d) Khi Nguyễn Trãi và Nguyễn Khuyến đã từ bỏ chốn quan trường lui về quê nhà ở ẩn.
( 0,5 điểm)
- Sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ: “ Đi cấy- 2 lần”, “ trông- 9 lần”. ( 1,0 điểm)
- Phân tích giá trị:
+ “ Đi cấy”: công việc và sự vất vả của người lao động. ( 1,0 điểm)
+ “ Trông”: lặp lại 9 lần thể hiện niềm cầu mong của người nông dân trong công việc
làm ăn cấy cày: gặp mưa thuận, gió hòa, thời tiết tốt đẹp, sức khỏe dẻo dai để được sống
một cuộc đời lao động ấm no, hạng phúc.( 1,0 điểm)
Ngoài ra, điệp ngữ còn góp phần tạo nên âm điệu thiết tha, đằm thắm của bài ca dao
đồng thời còn làm hiện lên một hình ảnh phụ nữ nông dân rất cần cù, chịu thương ,chịu
khó. ( 1,0 điểm)
Câu 3:( 3 điểm)
- Học sinh viết một đoạn văn trọn vẹn, có chủ đề, các câu trong đoạn thống nhất về nội
dung, diễn đạt lưu loát, có sử dụng từ láy. (2,0 điểm)
- Gạch chân chính xác các từ láy sử dụng.(1,0 điểm)
Câu 4:( 10 điểm)
I. Yêu cầu về nội dung.
1. Mở bài. ( 1,0 điểm)
- Giới thiệu về Hồ Xuân Hương và Bà huyện Thanh Quan.
- Trích nhận định.
2. Thân bài ( 7,0 điểm)
a) Thơ Hồ Xuân Hương và Bà Huyện Thanh Quan đều là tiếng nói thiết tha của những
tâm hồn phụ nữ gắn bó với thiên nhiên, đất nước, con người với những tình cảm đời
thường giản dị. Nhưng trong khi thể hiện vấn đề đó mỗi nhà thơ lại có một nét riêng.
( 1,0 điểm)
b) Vẻ riêng trong cách thể hiện cảm xúc.( 2,0 điểm)

26
- Hồ Xuân Hương có cách phô diễn tình cảm mạnh bạo, có khi táo tợn rất gần với cách
phô diễn tình cảm mang màu sắc dân dã, trực tiếp của quần chúng lao động.( dẫn chứng)
Khi cần thiết tỏ thái độ trước một vấn đề cụ thể thì Hồ Xuân Hương thường sôi nổi,
mãnh liệt, có phần ngang tàng đầy bản lĩnh và bao giờ cũng muốn đối thoại với cuộc đời
bên ngoài; khi xem thường, mỉa mai, khinh bỉ; khi tự bênh vực một cách mạnh mẽ.( dẫn
chứng).
- Bà huyện Thanh Quan lại có cách thể hiện tình cảm kín đáo, mực thước, có phần sang
trọng, quý phái. Muốn hiểu được tâm trạng cảm xúc của nhà thơ, người đọc phải dò tìm
qua cảnh vật.( dẫn chứng)
Nếu cần phải bộc lộ thái độ một cách trực tiếp thì nhà thơ hướng vào những xao xuyến
của đời sống bên trong.( dẫn chứng)
-> Đó cũng là hai nét cá tính tiêu biểu của phụ nữ Việt Nam từ xưa đến nay.
c) Vẻ riêng trong cách sử dụng hình ảnh.( 2,0 điểm)
- Hồ Xuân Hương thường sử dụng các hình ảnh gây ấn tượng mạnh như: vừa trắng, vừa
tròn, bảy nổ ba chìm, nước, non, ghé mắt, trông ngang....
- Bà huyện Thanh Quan thường chọn những hình ảnh trang nhã gắn với các điển tích,
mang dấu ấn văn hóa: ngàn mai, dặm liễu. Ngay cả khi các hình ảnh mang tính dân dã
như: lá, đá, hoa...hay các động từ : chen, nhớ( nước), thương( nhà)....được đưa vào thơ
bà thì mục đích chính vẫn là để kí thác tâm sự nhiều hơn là để miêu tả đời sống.
d) Vẻ riêng trong cách sử dụng ngôn từ ( 2,0 điểm).
- Ngôn từ của Hồ Xuân Hương mang màu sắc dân dã thường ánh lên chút tinh quái,
nghích ngợm: thân em, rắn nát, ghé mắt, trông ngang...
- Ngôn từ trong thơ Bà huyện Thanh Quan trang nhã, hoa lệ: ngàn mai, dặm liễu...
3. Kết bài: ( 1,0 điểm)
- Đánh giá chung về 2 nhà thơ.
- Khẳng định nhận xét trên là đúng.
II. Yêu cầu về hình thức.( 1,0 điểm)
- Bài viết đúng thể loại văn chứng minh, có bố cục 3 phần rõ ràng, biết xây dựng luận
điểm, các luận điểm liên kết với nhau chặt chẽ, logíc. Lời văn trong sáng, diễn đạt lưu
loát, không sai lỗi chính tả, dùng từ. Chữ viết đẹp, trình bày sạch sẽ.
* GV có thể tùy vào sự sáng tạo trong bài viết của HS để cho điểm.
---------------------- Hết ----------------------

27
ĐỀ SỐ: 09
ĐỀ BÀI
Câu 1 (3 điểm)
Chỉ ra và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ trong đoạn văn sau:
Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép quân thù. Tre xung phong vào xe tăng đại bác,
tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con
người! Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!”
(Cây tre Việt Nam – Thép Mới)
Câu 2 (5 điểm) Trong bài thơ : “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh”(Tĩnh dạ tứ) nhà thơ
Lí Bạch có viết:
Cử đầu vọng minh nguyệt
Đê đầu tư cố hương
(Ngữ văn 7- Tập 1)
Em hãy giải thích rõ hành động “cử đầu” và “đê đầu” trong hai câu thơ. Hai động từ đó
có tác dụng gì trong việc bộc lộ cảm xúc và suy tư của tác giả?
Câu 3 (12 điểm)
Cảm nhận về những kỷ niệm tuổi thơ và tình bà cháu được thể hiện trong bài thơ
“Tiếng gà trưa” của tác giả Xuân Quỳnh.
---------------------- Hết ----------------------
Câu 1 (3 điểm)
* Yêu cầu chung : HS viết thành văn bản ngắn có bố cục rõ ràng ( Mở – thân - kết )
* Yêu cầu cụ thể:
+ Chỉ ra: đoạn văn sử dụng phép tu từ
Điệp ngữ : “ tre”( 7 lần), “ giữ” (4 lần), anh hùng (2 lần) ( 0.25 điểm )
- Nhân hoá : Tre chống lại, xung phong, giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ
đồng lúa, hi sinh, anh hùng lao động, anh hùng chiến đấu.( 0,75 điểm )
+ Tác dụng : Tạo ra cách diễn đạt sinh động, hấp dẫn, nhấn mạnh công dụng của cây tre
( 2,0 điểm )
- Cây tre trở thành vũ khí đắc lực, có mặt khắp nơi, xông pha tung hoành trong khói
lửa: “ Chống lại sắt thép quân thù”, “ xung phong vào xe tăng đại bác”, “giữ làng, giữ
nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín”.
- Tre mang tầm vóc dũng sĩ, xả thân để bảo vệ quê hương, đất nước “ Giữ làng, giữ
nước, giữ mái nàh tranh, giữ đồng lúa chín.Tre hi sinh để bảo vệ con người”.

28
- Trong lao động sản xuất, trong chiến đấu để bảo vệ Tổ Quốc, tre mang bao phẩm chất
cao quý của con người Việt Nam.Tre sừng sững như một tượng đài được tôn vinh và
ngưỡng mộ “ Tre anh hùng lao động, tre anh hùng chiến đấu”.
-> Tre là biểu tượng tuyệt đẹp về đất nước và con người Việt nam anh hùng, về người
nông dân cần cù, dũng cảm, giàu tình yêu quê hương, đất nước.
Câu 2(5 điểm) Học sinh đáp ứng được các yêu cầu sau
- Giải thích rõ được:( 0,5 điểm) “cử đầu” - ngẩng đầu, nâng đầu lên.
“đê đầu”_ đầu cúi xuống.
-Tác dụng: (4,5 điểm)
=>Lí Bạch là nhà thơ lãng mạn Trung Quốc. Ông xa quê từ nhỏ, thơ Lí Bạch luôn tràn
ngập ánh trăng. Hình ảnh trăng trong thơ Lí Bạch đa dạng và có ý nghĩa vô cùng phong
phú. Hai từ ngữ có ý nghĩa đối lập “cử-đê”đã giúp chúng ta đã hình dung rõ tâm trạng tác
giả: “cử đầu”- ngẩng đầu ngắm vầng trăng trong đêm khuya tĩnh lặng: “ đê đầu”- đầu cúi
xuống lòng suy tư nhớ về quê hương. Trong giây lát, hình ảnh vầng trăng đã đánh thức
nỗi nhớ quê hương luôn thường trực trong lòng tác giả. Với cảm xúc trào dâng, suy tư
sâu lắng kết hợp với hai từ có ý nghĩa đối lập này, tác giả đã diễn tả nhẹ nhàng mà thấm
thía tình quê hương của một người sống xa nhà trong đêm trăng thanh tĩnh.
Câu 3 (12 điểm)
§©y lµ ®Ò v¨n ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc – Häc sinh ph¶i tr×nh bµy
c¶m nghØ cña m×nh vÒ kû niÖm tuæi Êu th¬ vµ t×nh bµ ch¸u ®îc thÓ hiÖn trong bµi th¬ tr÷
t×nh, ®Çy c¶m sóc “TiÕng gµ tra” cña nhµ th¬ Xu©n Quúnh.
a) Yªu cÇu vÒ néi dung:
Mở bài: 0,5 điểm
- Giới thiệu khái quát về nhà thơ Xuân Quỳnh: là nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ
hiện đại Việt Nam. Thơ Xuân Quỳnh thường viết về những tình cảm gần gũi, bình dị
trong đời sống gia đình và cuộc sống thường ngày, biểu lộ những rung cảm và khát vọng
của một trái tim phụ nữ chân thành, tha thiết và đằm thắm...
- Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác bài thơ: bài thơ được viết trong thời kì đầu của cuộc
kháng chiến chống Mĩ, bài thơ thể hiện vẻ đẹp trong sáng về những kỉ niệm tuổi thơ và
tình bà cháu. Tình cảm ấy đã làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất nước...
Thân bài: 11 điểm
Làm sáng tỏ về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu được thể hiện qua
bài thơ. Tình cảm đẹp đẽ và thiêng liêng ấy đã làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất
nước.
+ Ý thứ nhất: Bài thơ Tiếng gà trưa đã gọi về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình
bà cháu: Trên đường hành quân, người chiến sĩ chợt nghe tiếng gà nhảy ổ, tiếng gà đã
gợi về những kỉ niệm tuổi thơ thật êm đềm, đẹp đẽ: 5 điểm
- Hình ảnh những con gà mái mơ, mái vàng và ổ trứng hồng đẹp như trong tranh hiện
ra trong nỗi nhớ:
" Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ …"

29
- Một kỉ niệm về tuổi thơ dại: tò mò xem trộm gà đẻ bị bà mắng:
" - Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt…"
- Người chiến sĩ nhớ tới hình ảnh người bà đầy lòng yêu thương, chắt chiu, dành dụm
chăm lo cho cháu:
" Tay bà khum soi trứng
dành từng quả chắt chiu "
- Niềm vui và mong ước nhỏ bé của tuổi thơ: được bộ quần áo mới từ tiền bán gà -
ước mơ ấy đi cả vào giấc ngủ tuổi thơ…
+ Ý thứ hai: Tình cảm bà cháu đẹp đẽ và thiêng liêng ấy đã làm sâu sắc thêm tình yêu
quê hương đất nước: 5 điểm
- Tiếng gà trưa với những kỉ niệm đẹp về tuổi thơ, hình ảnh thân thương của bà đã cùng
người chiến sĩ vào cuộc chiến đấu …
- Những kỉ niệm đẹp của tuổi thơ như tiếp thêm sức mạnh cho người chiến sĩ chiến đấu
vì Tổ quốc và cũng vì người bà thân yêu của mình:
" Cháu chiến đấu hôm nay
Bà ơi, cũng vì bà…"
- Qua những kỉ niệm đẹp được gợi lại, bài thơ đã biểu lộ tâm hồn trong sáng, hồn nhiên
của người cháu với hình ảnh người bà đầy lòng yêu thương, chắt chiu dành dụm chăm lo
cho cháu.
- Tình cảm bà cháu đẹp đẽ và thiêng liêng ấy đã làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương,
đất nước của mỗi chúng ta. Tình yêu quê hương, đất nước, tình yêu Tổ quốc bắt nguồn từ
những tình cảm gia đình thật gần gũi, thân thương và cũng thật sâu sắc . Những tình cảm
thiêng liêng, gần gũi ấy như tiếp thêm sức mạnh cho người chiến sĩ, như tiếp thêm sức
mạnh cho mỗi người để chiến thắng…
* HS có thể mở rộng và nâng cao bằng việc giới thiệu một số bài thơ khác có cùng chủ
đề viết về bà, về mẹ …
Kết bài: 0,5 điểm
+ Khẳng định lại nội dung bài thơ: Bài thơ Tiếng gà trưa đã gọi về những kỉ niệm đẹp
đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu. Tình cảm đẹp đẽ và thiêng liêng ấy đã làm sâu sắc thêm
tình yêu quê hương đất nước.
+ Học sinh có thể tự liên hệ bản thân, nêu cảm nghĩ về tình cảm gia đình - nguồn sức
mạnh cho mỗi người chúng ta trong cuộc sống hôm nay, có thể mở rộng và nâng cao qua
một số tác phẩm văn học khác nói về tình cảm gia đình ...
---------------------- Hết ----------------------

30
ĐỀ SỐ: 10
ĐỀ BÀI
Câu 1 (3 điểm)
Tìm các quan hệ từ trong đoạn văn sau đây:
“Nó hay nhìn tôi với cái vẻ mặt đợi chờ đó. Nếu tôi lạnh lùng thì nó lảng đi. Tôi
vui vẻ và tỏ ý muốn gần nó, cái vẻ mặt ấy thoắt biến đi thay vào khuôn mặt tràn trề hạnh
phúc”
(Trích Cổng trường mở ra của Lý Lan, SGK Ngữ văn 7 tập I)
Câu 2 (4 điểm)
Viết một đoạn văn ngắn so sánh cụm từ “ta với ta” trong bài thơ Bạn đến chơi nhà
của Nguyễn Khuyến với cụm từ “ta với ta” trong bài thơ Qua đèo ngang của Bà huyện
Thanh Quan.
Câu 3 (13 điểm) Cảm nghĩ về người cha thân yêu.
---------------------- Hết ----------------------
* Mỗi từ đúng được 0,75 điểm, sai không trừ điểm
Câu Nội dung Điểm
Câu 1 Với, nếu, thì, và 3
* Yêu cầu về nội dung cần làm nổi bật các ý cơ bản sau:
Cụm từ "ta với ta" trong bài thơ "Qua đèo Ngang" của Bà Huyện
Thanh Quan là một nỗi buồn cô đơn của người khách ly hương khi
đứng trên đỉnh đèo Ngang lúc hoàng hôn.
1
Còn cụm từ “ta với ta” trong bài "Bạn đến chơi nhà" của Nguyễn
Khuyến lại ấm áp tình người và sâu nặng tình bạn.
1
"Ta với ta" của nữ sĩ Thanh Quan mang hàm ý "giữa đất trời bao la
chỉ cô quạnh có một mình, mình đối diện với chính mình".
1
Câu 2
Còn cụm từ "ta với ta" của nhà thơ Nguyễn Khuyến lại có ý nghĩa
độc đáo khác: ấy là tình người sâu nặng, bác là tôi, tôi như bác, tuy
hai mà một, tuy một mà hai.
1
* Yêu cầu về nội dung cần làm nổi bật các ý cơ bản sau:

31
Mở bài:
- Trong những quan hệ tình cảm của con người thì tình cha con là tình
cảm máu thịt thiêng liêng.
- Công lao to lớn của người cha được nhắc đến rất nhiều trong ca dao
dân ca (dẫn chứng minh họa ).
1
1
Thân bài :
- Vai trò của người cha:
+ Người cha đóng vai trò trụ cột, thường quyết định những việc quan
trọng trong gia đình; là chỗ dựa về vật chất lẩn tinh thần của vợ con
+ Cha kèm cặp, dạy dổ, truyền kinh nghiệm sống và nâng đỡ các con
trên bước đường tạo dựng sự nghiệp
- Cảm nghĩ của em về người cha thân yêu:
+ Cha em chỉ là một người bình thường, quanh năm vất vả với công
việc. Đức tính nổi bật của cha là cần cù, chịu khó, hết lòng vì vợ con.
+ Cách dạy con của cha rất giản dị: nói ít làm nhiều, lấy lời
nói, hành động của mình làm gương cho các con. Thái độ của cha cởi
mở, dể gần, bao dung nhưng cũng rất nghiêm khắc.
+ Các con kính yêu, quý mến và tin tưởng ở cha, cố gắng chăm
ngoan, học giỏi để cha vui lòng.
2
1
2
2
1
Kết bài :
- Công lao sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ vô cùng to lớn, sánh
ngang với núi cao, biển rộng.
- Con cái phải biết ơn và đền đáp công lao cha mẹ bằng lời nói và
việc làm hiếu nghĩa hằng ngày.
1
1
Câu 3
Trình bày sạch sẽ, khoa học 1
* Lưu ý: Sai lỗi chính tả mỗi lỗi trừ 0,25 điểm, cả bài trừ không quá 1 điểm.
---------------------- Hết ----------------------

32
ĐỀ SỐ: 11
ĐỀ BÀI
Câu 1. (2 điểm)
Phần kết văn bản Ca Huế trên sông Hương (Ngữ văn 7 tập hai), tác giả Hà
Ánh Minh viết:
Nghe tiếng gà gáy bên làng Thọ Cương, cùng tiếng chuông chùa Thiên Mụ gọi
năm canh, mà trong khoang thuyền vẫn đầy ắp lời ca tiếng nhạc.
Không gian như lắng đọng. Thời gian như ngừng lại…
Em cảm nhận như thế nào về vẻ đẹp kì diệu của ca Huế trên sông Hương qua đoạn
văn trên ?
Câu 2. (6 điểm)
Trình bày cảm nhận của em về những dòng thơ sau đây:
Thời gian chạy qua tóc mẹ
Một màu trắng đến nôn nao
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao.
Mẹ ơi trong lời mẹ hát
Có cả cuộc đời hiện ra
Lời ru chắp con đôi cánh
Lớn rồi con sẽ bay xa ...
(Trích Trong lời mẹ hát - Trương Nam Hương)
Câu 3. (12 điểm)
Bài thơ Tiếng gà trưa của nhà thơ Xuân Quỳnh đã gọi về những kỉ niệm đẹp đẽ của
tuổi thơ và tình bà cháu. Tình cảm đẹp đẽ và thiêng liêng ấy đã làm sâu sắc thêm tình yêu
quê hương đất nước.
Em hãy làm sáng tỏ nội dung trên đây bằng một bài văn nghị luận.
---------------------- Hết ----------------------
I. Hướng dẫn chung
- Giáo viên cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài
làm của học sinh, tránh trường hợp đếm ý cho điểm hoặc bỏ sót ý trong bài làm của học
sinh.
- Do đặc trưng của bộ môn Ngữ văn nên giáo viên cần chủ động, linh hoạt trong
việc vận dụng đáp án và thang điểm; khuyến khích những bài viết có sáng tạo, có ý
tưởng riêng và giàu chất văn.

33
- Giáo viên cần vận dụng đầy đủ các thang điểm. Điểm toàn bài tính đến 0,25 điểm
(không làm tròn).
II. Đáp án và thang điểm
Câu 1. 2 điểm
Trình bày cảm nhận về vẻ đẹp kì diệu của ca Huế trên sông Hương qua đoạn văn (…)
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, nhưng phải nêu được 4 ý cơ bản
như sau (mỗi ý 0,5 điểm):
- Ca Huế là một hình thức sinh hoạt văn hóa - âm nhạc thanh lịch, tao nhã. 0,5 điểm
- Ca Huế khiến người nghe quên cả không gian, thời gian, chỉ còn cảm thấy tình
người. 0,5 điểm
- Ca Huế làm giàu tâm hồn con người, hướng con người đến những vẻ đẹp của tình
người xứ Huế: trầm tư, sâu lắng, đôn hậu… 0,5 điểm
- Ca Huế mãi mãi quyến rũ, làm say đắm lòng người bởi vẻ đẹp bí ẩn của nó. 0,5 điểm
Câu 2. 6 điểm
Thơ Trương Nam Hương thường lung linh những hình ảnh về mẹ, về quê hương và
tuổi thơ. Như nhà thơ từng tâm sự: Tôi nhớ về mẹ, về quê hương, về những miền đất, về
những năm tháng gian nan nghèo khó, đã cưu mang nuôi dưỡng mình. Đẹp, buồn và
trong trẻo biết bao …
Học sinh có thể trình bày cảm nhận theo nhiều cách khác nhau, nhưng phải nêu được
những ý cơ bản như sau:
- Đoạn thơ bộc lộ cảm xúc và suy nghĩ của tác giả về người mẹ. Hình ảnh mái tóc mẹ
bạc trắng vì thời gian làm cho ta xúc động đến nôn nao. Ý đối lập trong hai câu thơ “
Lưng mẹ cứ còng dần xuống / Cho con ngày một thêm cao” Như muốn bộc lộ suy nghĩ
về lòng biết ơn của tác giả đối với mẹ. 2 điểm
- Mẹ đem đến cho con cả “cuộc đời” trong lời hát, mẹ chắp cho con “đôi cánh” để lớn
lên con sẽ bay xa. Những cảm xúc, suy nghĩ của tác giả về người mẹ thật đẹp đẽ biết bao
! HS cần cảm nhận về ý nghĩa tiếng hát của mẹ đối với con, nhờ tiếng hát của mẹ mà con
hiểu cuộc đời, đặc biệt là hiểu được sự vất vả và tình yêu thương mà mẹ dành cho con.
2 điểm
- Chính lời ru của mẹ đã chắp cho con đôi cánh, đã cho con ước mơ, niềm tin và nghị
lực để con bay cao, bay xa. Mẹ chính là động lực, là cuộc sống của con. HS có thể nêu
một số câu thơ khác viết về mẹ để mở rộng, nâng cao và làm rõ cảm nhận của mình ...
khuyến khích những bài viết giàu cảm xúc. 2 điểm
Câu 3. 12 điểm
Bài thơ Tiếng gà trưa đã gọi về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu.
Tình cảm đẹp đẽ và thiêng liêng ấy đã làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất nước.
Hãy làm sáng tỏ nội dung trên đây bằng một bài văn nghị luận.

34
1) Yêu cầu chung:
- Văn nghị luận chứng minh (làm sáng tỏ một nhận định qua bài văn nghị luận văn
học).
- Yêu cầu HS biết vận dụng kiến thức đã học về tập làm văn và văn học để làm bài,
trong đó có kết hợp với phát biểu cảm xúc, suy nghĩ và mở rộng bằng một số bài văn, bài
thơ khác để làm phong phú thêm cho bài làm.
- Khuyến khích những bài làm có sự sáng tạo, có cảm xúc, giàu chất văn…
2) Yêu cầu cụ thể:
Mở bài: 2 điểm
- Giới thiệu khái quát về nhà thơ Xuân Quỳnh: là nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ
hiện đại Việt Nam. Thơ Xuân Quỳnh thường viết về những tình cảm gần gũi, bình dị
trong đời sống gia đình và cuộc sống thường ngày, biểu lộ những rung cảm và khát vọng
của một trái tim phụ nữ chân thành, tha thiết và đằm thắm... 1 điểm
- Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác bài thơ: bài thơ được viết trong thời kì đầu của cuộc
kháng chiến chống Mĩ, bài thơ thể hiện vẻ đẹp trong sáng về những kỉ niệm tuổi thơ và
tình bà cháu. Tình cảm ấy đã làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất nước...1 điểm
Thân bài: 8 điểm
Làm sáng tỏ về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu được thể hiện qua
bài thơ. Tình cảm đẹp đẽ và thiêng liêng ấy đã làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất
nước.
+ Ý thứ nhất: Bài thơ Tiếng gà trưa đã gọi về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình
bà cháu: Trên đường hành quân, người chiến sĩ chợt nghe tiếng gà nhảy ổ, tiếng gà đã
gợi về những kỉ niệm tuổi thơ thật êm đềm, đẹp đẽ: 4 điểm
- Hình ảnh những con gà mái mơ, mái vàng và ổ trứng hồng đẹp như trong tranh hiện
ra trong nỗi nhớ:
" Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ …" 1 điểm
- Một kỉ niệm về tuổi thơ dại: tò mò xem trộm gà đẻ bị bà mắng:
" - Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt…" 1 điểm
- Người chiến sĩ nhớ tới hình ảnh người bà đầy lòng yêu thương, chắt chiu, dành dụm
chăm lo cho cháu:
" Tay bà khum soi trứng
dành từng quả chắt chiu " 1 điểm
- Niềm vui và mong ước nhỏ bé của tuổi thơ: được bộ quần áo mới từ tiền bán gà -
ước mơ ấy đi cả vào giấc ngủ tuổi thơ… 1 điểm
+ Ý thứ hai: Tình cảm bà cháu đẹp đẽ và thiêng liêng ấy đã làm sâu sắc thêm tình yêu
quê hương đất nước: 4 điểm

35
- Tiếng gà trưa với những kỉ niệm đẹp về tuổi thơ, hình ảnh thân thương của bà đã cùng
người chiến sĩ vào cuộc chiến đấu … 1 điểm
- Những kỉ niệm đẹp của tuổi thơ như tiếp thêm sức mạnh cho người chiến sĩ chiến đấu
vì Tổ quốc và cũng vì người bà thân yêu của mình:
" Cháu chiến đấu hôm nay
Bà ơi, cũng vì bà…" 1 điểm
- Qua những kỉ niệm đẹp được gợi lại, bài thơ đã biểu lộ tâm hồn trong sáng, hồn nhiên
của người cháu với hình ảnh người bà đầy lòng yêu thương, chắt chiu dành dụm chăm lo
cho cháu. 1 điểm
- Tình cảm bà cháu đẹp đẽ và thiêng liêng ấy đã làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương,
đất nước của mỗi chúng ta. Tình yêu quê hương, đất nước, tình yêu Tổ quốc bắt nguồn từ
những tình cảm gia đình thật gần gũi, thân thương và cũng thật sâu sắc . Những tình cảm
thiêng liêng, gần gũi ấy như tiếp thêm sức mạnh cho người chiến sĩ, như tiếp thêm sức
mạnh cho mỗi người để chiến thắng…1 điểm
* HS có thể mở rộng và nâng cao bằng việc giới thiệu một số bài thơ khác có cùng chủ
đề viết về bà, về mẹ …
Kết bài: 2 điểm
+ Khẳng định lại nội dung bài thơ: Bài thơ Tiếng gà trưa đã gọi về những kỉ niệm đẹp
đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu. Tình cảm đẹp đẽ và thiêng liêng ấy đã làm sâu sắc thêm
tình yêu quê hương đất nước. 1 điểm
+ Học sinh có thể tự liên hệ bản thân, nêu cảm nghĩ về tình cảm gia đình - nguồn sức
mạnh cho mỗi người chúng ta trong cuộc sống hôm nay, có thể mở rộng và nâng cao qua
một số tác phẩm văn học khác nói về tình cảm gia đình ...1 điểm
3) Vận dụng cho điểm:
11 - 12 điểm: Vận dụng tốt văn nghị luận chứng minh để làm bài, hiểu rõ yêu cầu của đề
bài, đáp ứng hầu hết các yêu cầu về nội dung và phương pháp, có cảm xúc và suy nghĩ
sâu sắc về bài thơ, bài viết có sáng tạo, diễn đạt tốt.
9 - 10 điểm: Vận dụng tương đối tốt văn nghị luận chứng minh để làm bài, hiểu rõ yêu
cầu của đề bài, đáp ứng được hầu hết các yêu cầu về nội dung và phương pháp, có cảm
xúc và suy nghĩ tương đối sâu sắc về bài thơ, bài viết có một số ý sáng tạo, diễn đạt
tương đối tốt.
7 - 8 điểm: Biết vận dụng văn nghị luận chứng minh để làm bài, hiểu yêu cầu của đề bài,
cảm xúc và suy nghĩ về bài thơ chưa sâu sắc nhưng đã làm sáng tỏ được các ý chính, còn
mắc lỗi về diễn đạt, chính tả.

36
5 - 6 điểm: Vận dụng văn nghị luận chứng minh để làm bài chưa tốt, chưa hiểu rõ yêu
cầu của đề bài, có chỗ còn diễn xuôi ý bài thơ, cảm xúc và suy nghĩ về bài thơ chưa sâu
sắc, còn mắc lỗi về diễn đạt, chính tả, trình bày.
3 - 4 điểm: Chưa biết vận dụng văn nghị luận chứng minh để làm bài, chưa hiểu rõ yêu
cầu của đề bài, có chỗ còn diễn xuôi ý bài thơ, bài làm có chỗ còn lan man, cảm xúc và
suy nghĩ về bài thơ chưa sâu sắc, còn mắc lỗi về diễn đạt, chính tả, trình bày.
1 - 2 điểm: Chưa biết vận dụng văn nghị luận chứng minh để làm bài. Chưa hiểu yêu cầu
của đề bài, nhiều chỗ diễn xuôi ý bài thơ hoặc kể lể lan man lại ý thơ, bài làm lủng củng,
còn mắc nhiều lỗi về chính tả và diễn đạt.
0 điểm: bỏ giấy trắng .
---------------------- Hết ----------------------
ĐỀ SỐ: 12
ĐỀ BÀI
Câu 1 (6 điểm)
Cảm nhận về những kỷ niệm tuổi thơ và tình bà cháu được thể hiện trong bài thơ
“Tiếng gà trưa” của tác giả Xuân Quỳnh.
Câu 2 (14 điểm)
Dân gian ta có câu tục ngữ: “Không thầy đố mày làm nên” nhưng đồng thời lại có
câu “Học thầy không tày học bạn”. Em chứng minh hai câu tục ngữ này không mâu
thuẫn nhau.
---------------------- Hết ----------------------
Câu 1: (6 điểm)
a. Yêu cầu về nội dung: Bài làm cần đạt được các ý sau:
- Trên đường hành quân nghe tiếng gà nhảy ổ đã gợi lại trong tâm trí người chiến
sĩ những hình ảnh và kỉ niệm tuổi thơ: Đó là con gà mái mơ, mái vàng và ổ trứng hồng;
xem trộm gà đẻ lại bị bà mắng, hình ảnh người bà đầy yêu thương chắt chiu dành giụm
cho cháu, niềm vui mong ước nhỏ bé của tuổi thơ diện bộ quần áo mới từ tiền bán gà,
ước mong ấy đi vào cả trong giấc ngũ tuổi thơ.
- Tình bà cháu trong kỉ niệm nỗi bật: Tần tảo chắt chiu trong cảnh nghèo khó, dành
trọn tình yêu thương chăm lo cho cháu báo ban nhắc nhở cháu ngay cả khi có trách mắng
thì cũng là vì tình yêu thương cháu.
Những kỉ niệm về bà đã biểu hiện tình bà cháu sâu nặng thắm thiết, bà chắt chiu chăm lo
cho cháu, cháu yêu thương kính trọng và biết ơn bà.
- “Tiếng gà trưa” đi vào cuộc chiến đấu cùng với người chiến sĩ khắc sâu thêm tình
cảm với quê hương đất nước.

37
- Bài thơ đã khai thác cảm xúc từ những điều gần gủi, bình dị của gia đình, quê
hương để từ đó góp vào những tình cảm chung của thời đại.
b. Yêu cầu về hình thức:
- Bài làm có 3 phần mở bài, thân bài, kết bài.
- Bài viết có cảm xúc, diển đạt trôi chảy, câu văn có hình ảnh mạch lạc.
- Hạn chế các lỗi: chính tả, diển đạt, đặt câu, từ…. chữ viết đẹp, rõ ràng, trình bày
đẹp.
c. Biểu điểm:
- Điểm 5-6: Bài viết trình bày rõ ràng mạch lạc, đủ các yêu cầu nêu trên có thể mắc
1,2 lỗi về chính tả.
- Điểm 3-4: Bài viết nêu được một số ý theo yêu cầu nhưng chưa trọn vẹn, mắc một
số lỗi về chính tả, chữ viết, dùng từ.
- Điểm 1-2: Bài viết yếu, mắc nhiều lỗi về dùng từ, đặt câu, diễn đạt.
- Điểm 0: Không viết được gì.
Câu 2. (14 điểm)
a. Yêu cầu về nội dung, hình thức: Bài làm cần đạt được các ý sau:
- Mở bài: Giới thiệu được hai câu tục ngữ và khảng định chúng không mâu thuẫn
nhau.
- Thân bài:
+ Nêu đựơc ý nghĩa của hai câu tục ngữ.
. “Không thầy đố mày làm nên”: Nêu lên vai trò quan trọng của người thầy đối với
nền giáo dục và học sinh, đồng thời cũng nhắc nhở chúng ta phải biết ơn, kính trọng thầy
cô giáo. Không chỉ vậy, câu tục ngữ này còn mang giá trị truyền thống tôn sư trọng đạo
của dân tộc Việt Nam từ rất lâu đời.
. “Học thầy không tày học bạn”: Nêu lên một thực tế: Chúng ta hằng ngày sống
với bạn bè nhiều hơn, có điều kiện học tập ở bạn bè nhiều hơn, nhất là học về lối sống và
cả hiểu biết nữa. Câu tục ngữ đúng đắn, chỉ nhằm đề cao việc cần khiêm tốn học hỏi bạn
bè, chứ không phủ định việc học thầy.
+ Tìm những dẫn chứng chứng minh công lao của thầy và vai trò của bạn trong
cuộc sống.
+ Khẳng định mối quan hệ tương trợ lẫn nhau chứ không phải là mối quan hệ loại
trừ nhau của hai câu tục ngữ.
+ Liên hệ thực tế.
- Kết luận: những suy nghĩ của bản thân về những mối quan hệ này.
b. Biểu điểm:
- Mở bài (2,5 điểm)
- Thân bài (8 điểm). Trong đó:
+ Nếu được ý nghĩa của hai câu tục ngữ (2 điểm)
+ Lập luận để thấy được hai câu tục ngữ này không mâu thuẫn nhau mà tương trợ
lẫn nhau (3 điểm)

38
+ Tìm được những dẫn chứng tiêu biểu trong văn học cũng như trong thực tế để
chứng minh các mối quan hệ này là gắn bó, tương trợ lẫn nhau (3 điểm)
- Kết luận (2,5 điểm)
- Văn viết lưu loát, trong sáng có tình cảm, không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, lỗi
ngữ pháp (1 điểm)
---------------------- Hết ----------------------
ĐỀ SỐ: 13
ĐỀ BÀI
Câu 1: (4đ) Chỉ ra và phân tích tác dụng của phép tu từ trong đoạn thơ sau.
“ Ôi lòng Bác vậy cứ thương ta,
Thương cuộc đời chung thương cỏ hoa.
Chỉ biết quên mình cho hết thảy,
Như dòng sông chảy nặng phù sa”.
( “Theo chân Bác” - Tố Hữu)
Câu 2:( 6 điểm): Suy nghĩ của em về ý nghĩa giáo dục của câu chuyện sau(Trình bày
bằng một bài văn ngắn khoảng 1 trang giấy thi):
Chuyện kể, một danh tướng có lần đi ngang qua trường học cũ của mình, liền ghé vào
thăm. Ông gặp lại người thầy từng dạy mình hồi nhỏ và kính cẩn thưa:
- Thưa thầy, thầy còn nhớ con không? Con là…
Người thầy giáo già hoảng hốt:
- Thưa ngài, ngài là...
- Thưa thầy, với thầy, con vẫn là đứa học trò cũ. Con có được những thành công hôm
nay là nhờ sự giáo dục của thầy ngày nào...
Phát biểu cảm nghĩ của em về vẻ đẹp trong sáng, đằm thắm của những kỉ niệm tuổi
thơ và tình cảm bà cháu được thể hiện trong bài thơ “Tiếng gà trưa” của tác giả Xuân
Quỳnh
---------------------- Hết ----------------------
Câu 1: (4đ):
Học sinh chỉ ra được phép tu từ được dùng trong đoạn thơ trên là phép tu từ điệp
ngữ. Từ “thương” được nhắc đi nhắc lại 3 lần trong 2 câu thơ đầu. (0,5đ)
- Phép tu từ so sánh trong hai câu thơ sau:
So sánh sự hi sinh quên mình của Bắc với hình ảnh dòng sông chảy nặng phù sa. (0,5đ)
- Phân tích tác dụng (3đ)

Đề thi HSG môn Ngữ văn Lớp 7 (30 đề + đáp án chi tiết)

Đề thi HSG môn Ngữ văn Lớp 7 (30 đề + đáp án chi tiết)

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Đề thi HSG môn Ngữ văn Lớp 7 (30 đề + đáp án chi tiết)

Similar to Đề thi HSG môn Ngữ văn Lớp 7 (30 đề + đáp án chi tiết) (20)

More from nataliej4

More from nataliej4 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Đề thi HSG môn Ngữ văn Lớp 7 (30 đề + đáp án chi tiết)