Revisi tembang macapat Nazwa zainab.M

1. TEMBANG
MACAPAT
Naswa
zainab
mahdia
XI
ips1/23
SMAN
1
PASURUAN

2. Pangerten.......................................................01
DAFTAR
ISI
Halaman i
Unsur kebasaan tembang
macapat..........................................................................10
Paugerane tembang
macapat..........................................................................07
Ancase tembang
macapat..........................................................................06
Filosofi tembang
macapat...............................................................02
Jenise tembang
macapat.........................................................03

3. Tembang utawa sekar yaiku rumpakan
basa kanthi paugeran tartamtu kang
pangucapakae kudu ngagunakake
kagunan swara.
Tembang macapat ( tembang cilik ) yaiku
Syair utawa geguritan jawa seng nduweni
makna tartamtu.
PANGERTEN
Apa iku
tembang
macapat?
Halaman 01

4. Tembang macapat nduweni kawruh utawa
filosofi jawa. Saben tembang jawa nduweni
makna lan wataking tartamtu.
Tembang macapat dewe nduweni XI jenis ing
kaping sewelas iku nduweni makna perjalanan
kauripane manungsa ing ndunya, sing dimulai
saka lahir nganti ngadep marang gusti allah.
FILOSOFI TEMBANG
MACAPAT
Halaman 02

5. JENISE TEMBANG
MACAPAT
Tembang macapat isine piwulang lan kaperang
dadi 11 bab. Macapat ugi dipuntegesi minangka
pados jati diri manungsa ingkang dipun ubengi
dening 4 hawa nepsu ing donya.
lelampahan manungsa sing pertama diwiwitu
karo:
MASKUMAMBANG
Ditegesi minangka manifesto
wiji manungsa saka wong
lanang sing tuwuh ing wadha
manungsa wedok
MIJIL
Ditegesi minangka proses laire
manungsa ing donya
SINOM
Ditegesi minangka gegambaran
wektu mudha sing endah.
Halaman 03

6. GAMBUH
Nyeritakake bab prasetya ing
bebrayan kanggo
manunggalake katresnan ing
omah
DHANDANGGULA
Fase iki nggambarake pahit
manise urip.
DURMA
Ngambarake manungsa sing wani
ngadhepi pacoban uga tulung-
tinulung lan welas asih marang
sesama manungsa
KINANTHI
Dimaknai sebagai masa
pembentukan jati diri dan
pembentukan cita cita
ASMARADANA
Nyeritakake babagan jaman
asmara, larut ing samudra
katresnan utawa bisa diaranai
ngolek ati lan jagad
Halaman 04

7. PANGKUR
Fase iki nyeritakake babangan
carane nyingkirake kepinginan
seng nguwasani manungsa lan
kesadaran babangan watesan
manungsa ing jagad iki
MEGADRUH
Fase iki nyeritakake minangka
wektu kanggo ketemu karo
sang pencipta lan misahake jiwa
saka awak e kene
POCUNG
Fase iki nggambarake minangka
wektu manungsa istirahat
Halaman 05

8. ANCASE
TEMBANG
MACAPAT
Isine pitutur kang diandharake
kanthi wicaksana. Tembang
macapat ngandhut piweling
supaya ing jaman biyen wong
tuwa nggunakake tembang
macapat kangho pitutur marang
bocah -bocah
Ana uga kang nggunakake
pagelaran tradisional, pirantu
korespondensi, mantra kanggo
ngusir bala, upacara
temutemanten adat jawa,
upacara kagiyatan pangesty, lan
filosofi siklus urip.
Tembang macapat wiwit-
wiwitan ana abad XVI masehi
nganti saiki digunakake ing
panguripan sosial,kalebu
minangka hiburan, estetika, lan
pendidikan
Halaman 06

9. Pangerane tembang macapat yen mung sapada mau
wujude guru gatra, guru wilangan, lan guru lagu
Guru gatra, yaiku
akehe gatra (baris)
saben sapada (bait)
tembang
PAUGERANE
TEMBANG
MACAPAT
Guru wilangan, yaiku
akehe wanda (suku
kata) ing saben
gatra(baris) tembang.
Guru lagu, yaiku
dhong-dhenge/
tibane swara ing
saben pungkasane
gatra.
Halaman 07

10. Guru gatra : 9 gatra
guru wilangan lan guru lagu:
8a,8i,8a,8i,7i,8u,7a,8i,12a.
Sinom
Ing nguni caritanira
Nuswantara hanggalami
Jinajah ing liyan bangsa
Inggris jepang lan walandi
Kawula kawlas asih
Kudu trima dadu batur
Neng nagrine priyangga
Dene pametung bumu
Telas amblas jinarah datanpa tilas
TULADHA
SINOM
Halaman 08

11. TABEL GURU
GATRA, GURU
WILANGAN,
LAN GURU
LAGU
Halaman 09

12. UNSUR
KEBASAAN
TEMBANG
MACAPAT
Tembung kawi
- Tembung-tembung sing asale
saka basa jawa tengahan/ jawa
kuno.
Tuladha:
tembung cakrawala ategese: langit
tembung aditya ategese: srengenge
tembung wawarsa ategese: udan
Tembung garba
Tembung kang kadadeyan saka
gandhenge tembung loro utawa
luwih.
Tuladha:
sira padha tegese karo: kowe
rina padha tegese karo: awan
Dasanama
asale saka tembung 'dasan' ateges
sepuluh 'nama' ateges jeneng utawa
aran.
dasanama: jenenge wong utawa aran
siji nduweni jeneng utawa aran
nganti sepuluh (utawa luwih) kang
padha utawa meh padha tegese.
Tuladha:
rina padha tegese karo awan
wulangun padha tegese karo kangen
sudra padha tegese karo sengsara
Halaman 10

13. SANDI ASMA
Cakrawala wis ngawe lukisan sing rapendah
Aditya kang tansah umunar
warsa sing tiba tansah gawe wulangun
lah rina sing cerah tansah gawe muter kenangan
endah
Tanpa tanda pisa
eman-eman, jarene janji ora bakal ngeculake
genggemanku
Nanging tetep lunga doh tanpa nyekek tanganku
Halaman 11
na
S
Wa
Ma
h
Di
A

14. MATUR NUWUN