1. T BÀO TH C V T
MM c tiêu hc tiêu h c tc t pp
1. Nêu kh1. Nêu kháái nii ni m, hm, hìình dnh d ng, kng, kíích thưch thư c cc c a ta t
bbàào.o.
2. Tr2. Trìình bnh bàày cy cáác phương phc phương phááp ưp ư c sc s dd ngng
nghiên cnghiên c u tu t bbàào.o.
3. Mô t3. Mô t cc u tru trúúc vc vàà chch c năng cc năng c a ca cáác thc thàànhnh
phph n trong cn trong c u tu t o to t bbàào tho th c vc v t.t.
2. KHÁI NI M T BÀO
TT bbàào lo làà n vn v c bc b n vn v cc u tru trúúc cc cũũng nhng nh
chch c năngc năng ((sinh trưsinh trư ng, vng, v nn ng, tng, traorao ii
chch t, ct, cáác quc quáá trtrìình sinh hnh sinh hóóa, sinh sa, sinh s n)n) cc aa
c thc th thth c vc v tt..
-- ThTh c vc v t ơn bt ơn bàào:o: cơ thcơ th chch ccóó mm t tt t bbàào.o.
-- ThTh c vc v t a bt a bàào:o: cơ thcơ th gg m nhim nhi u tu t bbàào.o.
3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U T BÀO
-- KKíính hinh hi n vi quang hn vi quang h cc
-- KKíính hinh hi n vi in vi i n tn t : 50: 50 –– 100 l100 l n ln l n hơn kn hơn kíính hinh hi n vin vi
quang hquang h c, cc, cóó thth phân biphân bi tt nn ÅÅ..
TEM: TrTEM: Transmission Electron Microscopy (KHVansmission Electron Microscopy (KHV TT
truytruy n qua)n qua)
SEMSEM:Scanning:Scanning Electron Microscope (KHElectron Microscope (KHV T quV T quéét)t)
-- KKíính hinh hi n vi hun vi huỳỳnh quangnh quang
-- TTáách vch vàà nuôi tnuôi t bbààoo
-- Phân oPhân o n (fractionnement) cn (fractionnement) cáác thc thàành phnh ph n cn c a ta t
bbàào:o: Phương phPhương phááp siêu ly tâm,p siêu ly tâm, Phương phPhương phááp sp s c ký,c ký,
Phương phPhương phááp ip i n di,n di, áánh dnh d u phân tu phân t bb ng ơn vng ơn v
phphóóng xng x vvàà khkhááng thng th
4.
5. HÌNH D NG VÀ KÍCH THƯ C T BÀO
Kích thư c:
- 10 - 100 µm: h u h t TBTV
-- 1010--3030 µµµµµµµµm: km: kíích thưch thư c trung bc trung bìình cnh c a TB môa TB mô
phân sinh thphân sinh th c vc v t bt b c cao.c cao.
-- mm t st s TB cTB cóó kkíích thưch thư c rc r t lt l n,n, như snhư s i gaii gai
ddàài ti t i 20 cm.i 20 cm.
HHìình dnh d ngng::
6.
7. C U T O C A T BÀO TH C V T
- vách ít nhi u r n ch c và àn h i bao quanh
- màng sinh ch t. Màng sinh ch t là màng bao
ch t nguyên sinh, n m sát vách t bào th c
v t tr ng thái trương nư c.
- Ch t nguyên sinh g m ch t t bào bao quanh
nhân và các bào quan như l p th , ty th , b
Golgi, ribosome, peroxisome, l i n i sinh
ch t. Ngoài ra, trong ch t nguyên sinh còn
có nh ng ch t không có tính ch t s ng như
không bào, các tinh th mu i, các gi t d u,
h t tinh b t v.v.
8.
9. Vách t bào
CHCH C NĂNGC NĂNG::
-- ngăn cngăn cáách cch cáác tc t bbàào vo v i nhau hoi nhau ho c ngănc ngăn
ccáách tch t bbàào vo v i môi trưi môi trư ng ngong ngoàài.i.
-- tt o TBTV mo TBTV m t ht hìình dnh d ng nhng nh tt nh vnh vàà ttíínhnh
vv ng chng ch c.c.
- B o v TB ch ng l i tác nhân gây b nh (vi
khu n, virus, n m…)
- Cân b ng áp su t th m th u
10. Vách t bào
C U T O:
- Phi n gi a (h u như ch có pectin).
- Vách sơ c p (kho ng ¼ cellulose): dày
kho ng 1-3 µµµµm.
- Vách th c p (kho ng ½ cellulose + ¼ lignin):
dày 4 µµµµm ho c hơn.
Trên vách TB có nhi u l
11. Vách t bào
Phi n gi a:
- hình thành chia TB m ⇨⇨⇨⇨2TB con.
- là phi n chung, g n 2 TB li n k .
- Thành ph n là pectin dư i d ng pectat
calcium.
- N u pectin b tan, các TB g n vào nhau y u
hơn
12. Vách t bào
Vách sơ c p:
- do t bào ch t t o ra
- Thành ph n: cellulose 9-25%, pectin 10-35 %,
hemicellulose 25-50% và protein # 15%
(extensins có ch c năng tăng trư ng TB
lectins có ch c năng nh n bi t các phân t
t bên ngoài).
- Các l p s i cellulose x p song song v i
nhau, chéo nhau m t góc 600 - 900.
- S dày không ng u t o các l sơ c p
trên vách TB.
- TB mô m m ch có vách sơ c p phi n
gi a.
13. Vách t bào
Vách th c p
- do t bào ch t t o ra →→→→ n m gi a vách sơ c p
màng sinh ch t
- c ng hơn, có nhi u ch t g hơn. Thư ng mô
g , vách th c p g m kho ng 41- 45%
cellulose, 30% hemicellulose và 22-28% ch t
g (lignin).
- L ơn và l vi n. Khi TB ch t các l trao i
các ch t→→→→ ng trao i.
- S i liên bào: là các s i nh li ti xuyên qua các
l ng trao i n i li n t bào ch t c a các
TB c nh nhau.
14.
15. C u trúc vách t bào th c v t
Phi n gi a
Vách sơ
c p
Màng sinh
ch t
Pectin
Vi s i
cellulose
Pectin
Hemicellulose
16. CELLULOSE - HEMICELLULOSE
-- CelluloseCellulose chch ccóó
ưư ngng glucose.glucose.
- cellulose là 1
polymer th ng g m
7.000 – 15.000 phân
t glucose, không có
nhánh.
-- HemicelluloseHemicellulose:: nhinhi uu lolo ii
ưư ngng xyloseylose , mannose,, mannose,
galactosegalactose,, rhamnoserhamnose
arabinosearabinose
XyloseXylose hihi nn didi nn vv ii ss
lưlư ngng nhinhi uu nhnh tt..
hemicellulose c u t o g m
chu i ng n 500-3.000 ơn
v ư ng.
là 1 polymer nhánh...
17. Pectin
- là m t polysacchrid ph c t p, có n i αααα-1,4-
acid galacturonic.
- là ch t keo vô nh hình, m m d o và có
tính ưa nư c cao. c tính ưa nư c giúp
duy trì tr ng thái ng m nư c cao các
vách còn non.
- pectin có m i quan h g n gũi v i
hemicellulose, nhưng có tính hòa tan khác
nhau
18.
19.
20. Trên vách TB có nhi u l →→→→ nư c, không khí
các ch t hòa tan di chuy n t TB này →→→→TB khác.
21. PlasmodesmataPlasmodesmata provide an easy route for theprovide an easy route for the
movement of ions, small molecules likemovement of ions, small molecules like
sugars and amino acids, and evensugars and amino acids, and even
macromolecules like RNA and proteins,macromolecules like RNA and proteins,
between cells. The larger molecules passbetween cells. The larger molecules pass
through with the aid ofthrough with the aid of actin filamentsactin filaments..
22. Vách t bào
2 lo i l TB có vách th c p: l ơn l vi n.
L ơn
L vi n
24. Vách t bào
SS bibi nn i ci c a va váách tch t bbàào tho th c vc v tt
-- SS hhóóa nha nhààyy
-- SS hhóóa khoa khoáángng
-- SS hhóóa ba b nn
-- SS hhóóa cutina cutin
-- SS hhóóa sa sáápp
-- SS hhóóa ga g
25. Các bào quan
G m l p th , ty th , b Golgi, ribosome,
peroxisome, l i n i sinh ch t
34. Không bào
-- llàà mm t hay nht hay nh ng tng túúi ci cóó hhìình dnh d ng vng vàà kkííchch
thưthư c bic bi n thiên nn thiên n m trong chm trong ch t tt t bbàào.o.
-- Không bKhông bàào ưo ư c bao quanh bc bao quanh b i mi m t mt mààng gng g ii
llàà mmààng không bng không bàào (tonoplast),o (tonoplast),
-- bên trong chbên trong ch a nưa nư c vc vàà ccáác chc ch t tan gt tan g i li làà dd chch
không bkhông bààoo hayhay dd ch tch t bbààoo.. →→ ááp sup su t tht th mm
thth u giu giúúp sp s hh p thu nưp thu nư c bc b i không bi không bàào lo lààmm
cho tcho t bbàào tăng ro tăng r ng.ng.
-- Không bKhông bàào gio giààu enzym thu enzym th y giy gi i: protease,i: protease,
ribonuclease vribonuclease vàà glycosidase mglycosidase màà khi ưkhi ư c gic gi ii
phphóóng vng vàào trong cho trong ch t tt t bbàào, tham gia vo, tham gia vàào so s
suy thosuy thoáái ci c a ta t bbàào trong quo trong quáá trtrìình lão honh lão hoáá..
35. Không bào
ChCh c năngc năng::
-- ThoThoáái hi hóóa ca cáác chc ch t (t (tương ttương t như tiêunhư tiêu
thth TBTB ng vng v t)t)
-- DD trtr
36. Không bào
ChCh c năngc năng::
-- storing foods (e.g., proteins in seeds)storing foods (e.g., proteins in seeds)
-- storing wastesstoring wastes
-- storing malic acid in CAM plantsstoring malic acid in CAM plants
-- storing various ions (e.g., calcium, sodium, iron) which, amongstoring various ions (e.g., calcium, sodium, iron) which, among otherother
functions, helps to maintain turgor in the cell.functions, helps to maintain turgor in the cell.
Plant vacuoles are also important for their role in molecular dePlant vacuoles are also important for their role in molecular degradation andgradation and
storage. Sometimes these functions are carried out by differentstorage. Sometimes these functions are carried out by different vacuolesvacuoles
in the same cell, one serving as a compartment for breaking downin the same cell, one serving as a compartment for breaking down
materials (similar to the lysosomes found in animal cells), andmaterials (similar to the lysosomes found in animal cells), and anotheranother
storing nutrients, waste products, or other substances. Severalstoring nutrients, waste products, or other substances. Several of theof the
materials commonly stored in plant vacuoles have been found to bmaterials commonly stored in plant vacuoles have been found to be usefule useful
for humans, such as opium, rubber, and garlic flavoring, and arefor humans, such as opium, rubber, and garlic flavoring, and are
frequently harvested. Vacuoles also often store the pigments thafrequently harvested. Vacuoles also often store the pigments that givet give
certain flowers their colors, which aid them in the attraction ocertain flowers their colors, which aid them in the attraction of bees andf bees and
other pollinators, but also can release molecules that are poisoother pollinators, but also can release molecules that are poisonous,nous,
odoriferous, or unpalatable to various insects and animals, thusodoriferous, or unpalatable to various insects and animals, thus
discouraging them from consuming the plant.discouraging them from consuming the plant.
