1. ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ

2. ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΗ
ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
• Μπορεί να έμεινε στην Ιστορία ως η μητέρα του Θησέα, αλλά πόσοι
γνωρίζουν πως η Αίθρα ήταν δασκάλα λογιστικής; Και πως στη
σύντροφο του σπουδαίου μαθηματικού Πυθαγόρα, Θεανώ, φέρεται ότι
οφείλεται η θεωρία της χρυσής τομής;
• Είναι δύο μόλις από τις 40 άγνωστες αρχαίες Ελληνίδες
μαθηματικούς, που αν και συνέβαλαν στην εξέλιξη της επιστήμης
βυθίστηκαν στη λήθη της Ιστορίας.
• Προέρχονται από διάφορες γωνιές του ελληνικού κόσμου. Οι
περισσότερες είχαν σπουδάσει πέραν της βασικής εκπαίδευσης.
Εκείνες που ανήκαν στην Πυθαγόρειο Σχολή δεν αντιμετώπιζαν
προβλήματα, διότι ο Πυθαγόρας έκανε δεκτές γυναίκες στη σχολή
του. Υπήρχαν και ορισμένες όμως όπως η Λασθενία από την Αρκαδία
που φαίνεται πως φοίτησαν και στην Ακαδημία του Πλάτωνα ντυμένες
ως άνδρες, επειδή δεν επιτρέπονταν γυναίκες.

3. Η ΠΙΟ ΓΝΩΣΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΑΠΟ
ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ:
• Υπατία η «Γεωμετρική» (4ος αι. μ.Χ.), ασχολήθηκε με τα
μαθηματικά, την αστρονομία και τη μηχανική.
Κατακρεουργήθηκε από χριστιανούς που έκαψαν το νεκρό
σώμα της.
• Αίθρα: Η κόρη του βασιλιά της Τροιζήνας και μητέρα του
Θησέα δίδασκε λογιστική στους νέους με τη χρήση άβακα και
συμβόλων (κρητικοκομυκηναϊκό σύστημα) ήδη από τον 10 αι.
π.Χ.
• Θεμιστόκλεια: Μύησε τον Πυθαγόρα στις αρχές της
αριθμοσοφίας και της γεωμετρίας και αποτέλεσε την αιτία για
να δεχτεί ο Πυθαγόρας γυναίκες στη σχολή του (6ος αι.
π.Χ.).
• Θεανώ: Μαθήτρια και σύντροφος του Πυθαγόρα (παρά τα 36
χρόνια διαφοράς τους) και στην οποία αποδίδεται η
πυθαγόρεια άποψη περί χρυσής τομής (6ος αι. π.Χ.).
• Φιντύς: Αναφέρεται ως εμπνεύστρια της ισότητας που
συνδέει τις πυθαγόρειες τριάδες (6ος αι. π.Χ.).
• Λασθενία: Σπούδασε ντυμένη ως άνδρας στην Ακαδημία
Πλάτωνος, έγινε σύντροφος του Σπευσίππου και της
αποδίδεται ο ορισμός της σφαίρας (4ος αι. π.Χ.).

4. ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΑΘΗΜΑΙΚΟΙ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ
•ÉMILIE DU CHÂTELET (1706-1749)
Σε μια εποχή αποκλεισμού των γυναικών από την
επιστημονική γνώση, αναδύθηκε μια σημαντική μορφή
των μαθηματικών του 18ου αιώνα, η Gabrielle Emilie Le
Tonnelier de Bretuil du Chatelet.
Διδάχτηκε μεταξύ άλλων Λατινικά, Ελληνικά και
Μαθηματικά, ενώ στην ηλικία των δώδεκα γνώριζε ήδη
έξι γλώσσες.
Η du Châtelet και ο Βολταίρος έγραψαν μαζί το πρώτο γαλλικό βιβλίο γύρω
από την νευτώνεια φυσική, το οποίο ονόμασαν Éléments de la philosophie de
Newton (1738) Στη συνέχεια η du Châtelet θέλησε να γράψει ένα εγχειρίδιο
φυσικής στο οποίο θα εξηγούσε τις σχέσεις που εμφανίζουν οι θεωρίες των
Newton, Descartes και Leibniz. Εργαζόταν με απόλυτη μυστικότητα γιατί
φοβόταν πως θα την περιγελάσουν για το παράτολμο αυτό εγχείρημά της. Το
τελευταίο της μεγάλο εγχείρημα ήταν η μετάφραση, ερμηνεία και ανάλυση του
έργου του Νεύτωνα «Principia Mathematica». Το όνομά της,
έγινε γνωστό τελικά το 1759, δέκα χρόνια μετά τον θάνατό της.

5. ΜΑΡΙΑ ΑΝΙΕΖΙ
• Η Μαρία Ανιέζι (1718-1799), κόρη καθηγητή
Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, δείχνει
από μικρή το ταλέντο της για τα Μαθηματικά και γίνεται
διάσημη στην Ευρώπη για τις εργασίες της πάνω στις
εφαπτόμενες καμπυλών. Το όνομά της Ανιέζι επέζησε
μέχρι σήμερα με το δίτομο βιβλίο της «Αναλυτικοί
θεσμοί προς χρήση της ιταλικής νεότητας». Αργότερα, ο
Τζον Κόλσον, καθηγητής Μαθηματικών στο Κέμπριτζ,
μαθαίνει ιταλικά μόνο και μόνο για να μπορεί να
μεταφράσει το βιβλίο αυτό στα αγγλικά (1801). Η
Ανιέζι,παρ’ ότι διάσημη σ ’όλη την Ευρώπη, δεν
κατάφερε να πάρει έδρα σε κανένα πανεπιστήμιο.

6. ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΑΘΗΜΑΙΚΟΙ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ
• MARIE-SOPHIE GERMAIN (1776-1831)
Από παιδί είχε μεγάλο πάθος για τα μαθηματικά. Αξιοσημείωτο
είναι ότι μελετούσε μόνη της, χωρίς να έχει κάποιο δάσκαλο. Η
Marie-Sophie Germain κατάφερε να εξασφαλίσει σημειώσεις
των διαλέξεων του πανεπιστημίου του Παρισιού «Ecole
Polytechnique» μέσω του ονόματος Antoine-August le Blanc.
Έτσι σε μια εποχή όπου η είσοδος στα πανεπιστήμια ήταν
κλειστή σε γυναίκες, η απόκρυψη της γυναικείας ταυτότητας και
η υιοθέτηση μιας αντρικής, αποτελούσε την μόνη λύση.
Κρυμμένη για πολλά χρόνια πίσω από το αντρικό όνομα
Antoine-August le Blanc, η Germain συνεργαζόταν δια
αλληλογραφίας με τον μαθηματικό Gauss. Η Germain έγινε
γνωστή για το έργο της σχετικά με τους πρώτους αριθμούς, την
μερική λύση του θεωρήματος Fermat και την συνεισφορά της
στη μελέτη της ελαστικότητας και των μαθηματικών της φυσικής.
Το 1816 κέρδισε το πρώτο βραβείο για την μελέτη της σχετικά
με τη «θεωρία της ελαστικότητας». Λόγω του πρώτου βραβείου
που κέρδισε ήταν η πρώτη γυναίκα που της επετράπη η είσοδος
στις συναντήσεις της Ακαδημίας.

7. AUGUSTA ADA LOVELACE (1815-1852)
• Η Ada Lovelace, μαθηματικός και μουσικός, κόρη του
λόρδου Byron, γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1815. Η
μητέρα της, θεωρούσε τα μαθηματικά ως την ιδανική
προσέγγιση για την εξάσκηση του μυαλού και την
ανάπτυξη πειθαρχημένης συμπεριφοράς. Η Ada
Lovelace είναι γνωστή ως η πρώτη προγραμματίστρια
υπολογιστών. Ο Babbage σχεδίασε την «Αναλυτική
Μηχανή», η οποία θεωρείται ο πρόδρομος του
ηλεκτρονικού υπολογιστή, και οι προτάσεις της Lovelace
πάνω σε αυτή θεωρούνται οι πρώτες απόπειρες
προγραμματισμού. Οι δημοσιεύσεις της είχαν πάντα την
υπογραφή “A.A.L.” και μόνο μετά από 30 χρόνια έγινε
γνωστό στο ευρύ κοινό το όνομα που κρυβόταν πίσω
από αυτά τα αρχικά. Οι προτάσεις της Lovelace ήταν
τόσο σημαντικές για την επιστήμη των υπολογιστών,
που δόθηκε προς τιμήν της το όνομα ADA σε μια από τις
γλώσσες προγραμματισμού.

8. SONYA KRUKOVSKY KOVALEVSKAYA (1850-1891)
• Η Kovalevskaya έδειξε ενδιαφέρον στα μαθηματικά σε πολύ νεαρή ηλικία. Μέσα από τις
επισκέψεις του θείου Pyotr Vasilievich Krukovsky ήρθε σε πρώτη επαφή με την ομορφιά
αυτής της «μυστηριώδους» επιστήμης. Η Kovalevskaya ήθελε να σπουδάσει σε
πανεπιστήμιο και ο μόνος τρόπος να το επιτύχει αυτό ήταν να πάει στο εξωτερικό. Για να
καταφέρει μια Ρωσίδα τότε να σπουδάσει χρειαζόταν η έγκριση του συζύγου της γι’αυτό
παντρεύτηκε στα 17. Η Kovalevskaya, σπούδασε για δυο χρόνια (1869-1871). Έπειτα, το
1871, πήγε στο Βερολίνο για να συνεχίσει τις σπουδές της. Όμως το πανεπιστήμιο δεν την
δέχτηκε επειδή ήταν γυναίκα.Έτσι η Kovalevskaya πλησίασε προσωπικά τον
Weierstrass.Ο Weierstrass την «ξεφορτώθηκε» δίνοντάς της να λύσει ορισμένα εξαιρετικά
δύσκολα μαθηματικά προβλήματα και γιατί πίστευε πως δεν θα καταφέρει να τα λύσει. Η
Kovalevskaya όμως επέστρεψε μέσα σε μια βδομάδα, με τις σωστές λύσεις .Έτσι ο
Weierstrass της έκανε ιδιαίτερα μαθήματα για τέσσερα χρόνια. Σε αυτά τα τέσσερα χρόνια,
η Kovalevskaya έγραψε τρεις εξαιρετικές μελέτες για τις «μερικές διαφορικές εξισώσεις»,
τα «ολοκληρώματα Abelian» και τους «δακτυλίους του Κρόνου». Με αυτές τις τρεις μελέτες
της πήρε το διδακτορικό της από τοπανεπιστήμιο του Gottingen, με την βοήθεια του
Weierstrass. Η διδακτορική διατριβή της πάνω στις μερικές διαφορικές εξισώσεις
ονομάζεται σήμερα «θεώρημα Cauchy-Kovelevskaya». Το 1884, το νεοσύστατο
πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης στη Σουηδία κάλεσε σε συνεργασία την Kovalevskaya,
αρχικά ως προσωρινή για πέντε χρόνια και έπειτα ως μόνιμη καθηγήτρια του Πέντε χρόνια
αργότερα έγινε η πρώτη γυναίκα, μετά τις Laura Bassi και Maria Gaetana Agnesi, που
κατάφερε να κατέχει έδρα σε ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο.Το 1888 κέρδισε το βραβείο «Prix
Bordin» της Γαλλικής Ακαδημίας των Επιστημών για την μελέτη της σχετικά με την
περιστροφή ενός στερεού σώματος γύρω από ένα σταθερό σημείο.

9. Στις αρχές του 1891, ενώ η Kovalevskaya
βρισκόταν στο απόγειο
της επιστημονικής της καριέρας, η βαριά
κατάθλιψη που περνούσε την
εποχή εκείνη την οδήγησε σε παραμέληση
της υγείας της και τελικά
απεβίωσε από πνευμονία σε ηλικία 41
ετών.

10. ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΑΘΗΜΑΙΚΟΙ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ
• AMALIE EMMY NOETHER (1882-1935)
H Emmy Noether γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μια μικρή
πόλη της Γερμανίας, το Erlangen. Ο πατέρας της, Max
Noether, ήταν διακεκριμένος μαθηματικός και καθηγητής
στο Πανεπιστήμιο του Erlangen. Το χειμώνα του 1900,
παρακολούθησε μαθήματα στο Πανεπιστήμιο του
Erlangen και ήταν μια από τις δυο συνολικά Την εποχή
εκείνη η Noether αντικαθιστούσε συχνά τον πατέρα της,
δίνοντας διαλέξεις στο πανεπιστήμιο γυναίκες που
φοιτούσαν στο συγκεκριμένο πανεπιστήμιο. Το 1909
κλήθηκε να γίνει μέλος της Γερμανικής Μαθηματικής
Κοινότητας (Deutsche Mathematiker Vereinigung).
Παρ΄όλα αυτά, εξακολουθούσε να μην μπορεί να λάβει μια
θέση επί πληρωμής σε ένα πανεπιστήμιο της Γερμανίας.
Δούλεψε με τους David Hilbert και Felix Klein χωρίς αμοιβή
και πραγματοποίησε σημαντική μαθηματική έρευνα που
επιβεβαίωνε βασικά μέρη της γενικής θεωρίας της
σχετικότητας.

11. • Η εργασία της Noether γύρω στο 1920 πάνω στη θεωρία των
δακτυλίων ήταν θεμελιώδης για την αφηρημένη άλγεβρα. Κατά τη
διάρκεια των ετών που ακολούθησαν, ανέπτυξε μια πολύ αφηρημένη
και γενικευμένη προσέγγιση για την ανάπτυξη αξιωμάτων στην
άλγεβρα. Η εκτεταμένη εργασία της πάνω στις λύσεις του Dedekind
για τα πολυώνυμα έθεσε τα θεμέλια για τη σύγχρονη αφηρημένη
άλγεβρα. Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας της η Noether έγραψε
σαράντα πέντε δημοσιεύσεις τεχνικού περιεχομένου και ενέπνευσε
αμέτρητα άλλα ερευνητικά αποτελέσματα μέσω της συνήθειάς της να
υποβάλει προτάσεις θεμάτων για έρευνα στους σπουδαστές και τους
συναδέλφους της. Είχε όλα τα προσόντα για να γίνει καθηγήτρια
πανεπιστημίου, είχε διδακτορικό, μελέτες και πολύ καλή φήμη. Κι
όμως το γεγονός ότι ήταν γυναίκα επισκίαζε όλα τα προηγούμενα.

12. GRACE MURRAY HOPPER (1906-1992)
• Η Grace Murray Hopper γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη στις 9
Δεκεμβρίου του 1906. Η μητέρα της αγαπούσε πολύ τα
μαθηματικά και αυτή της την αγάπη φαίνεται πως εμφύσησε
και στην κόρη της. Η Hopper σπούδασε σε δυο κορυφαία
πανεπιστήμια της εποχής, το Vassar, το οποίο ήταν
πανεπιστήμιο θηλέων, και το Yale. Συγκεκριμένα, έλαβε ένα
πτυχίο στα μαθηματικά και τη φυσική από το Πανεπιστήμιο
του Vassar το 1928, και αργότερα μεταπτυχιακό και
διδακτορικό στα μαθηματικά από το Yale, το 1930 και το
1934. Η Grace Murray Hopper ήταν διακεκριμένη
Αμερικανίδα επιστήμονας της Πληροφορικής και
αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού. Ήταν μία από τις
πρώτες προγραμματίστριες του πρώτου μεγάλης κλίμακας
αυτόματου ψηφιακού υπολογιστή, του Harvard Mark I, και
ανέπτυξε τον πρώτο μεταγλωττιστή. Η Hopper δούλεψε στο
Vassar ως επίκουρη καθηγήτρια από το 1933 ως το 1943,
διδάσκοντας μαθηματικά. Έπειτα από 12 χρόνια στο
Vassar, αποφάσισε να αλλάξει κατεύθυνση όταν ξεκίνησε ο
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και να καταταγεί στο ναυτικό. Ήταν
η πρώτη Αμερικανίδα υπήκοος και η πρώτη γυναίκα που
έγινε διακεκριμένο μέλος του Βρετανικού Οργανισμού
Πληροφορικής. Το 1991 έλαβε το Εθνικό Μετάλλιο
Τεχνολογίας και το 1996 ναυπηγήθηκε προς τιμήν της το
USS Hopper.

13. EVELYN BOYD GRANVILLE (1924 -…)
• Η Evelyn Boyd Granville, παρά την φτωχή της καταγωγή, κατάφερε να
σπουδάσει εξασφαλίζοντας μερική υποτροφία στο ιδιωτικό κολέγιο θηλέων,
Smith College. Εκεί επικεντρώθηκε στα μαθηματικά, τη φυσική και την
αστρονομία. Όταν αποφοίτησε, συνέχισε τις σπουδές της στο πανεπιστήμιο
του Yale, όπου κέρδισε αρκετές υποτροφίες. Της απονεμήθηκε ο διδακτορικός
τίτλος στα μαθηματικά το 1949, με την διατριβή «On Laguerre Series in the
Complex Domain» που επικεντρωνόταν στην συναρτησιακή ανάλυση. Η
Evelyn Boyd Granville εργάστηκε ως προγραμματίστρια του υπολογιστή IBM
650 για την International Business Machines Corporation (IBM). Από το 1956
ως το 1960, αποτέλεσε μέλος της επιστημονικής ομάδας της ΙΒΜ που είχε ως
αρμοδιότητα τον προγραμματισμό των υπολογιστών ώστε να υπολογίζουν τις
τροχιές των οχημάτων στο διάστημα, στα διαστημικά προγράμματα Vanguard
(πρώτος τεχνητός δορυφόρος της γης) και Mercury (η πρώτη επανδρωμένη
αποστολή στο διάστημα). Το 1962 εργάστηκε στο διαστημικό πρόγραμμα
Apollo (πρώτη αποστολή αστροναυτών στο φεγγάρι) της NASA, αποτελώντας
μέλος της ομάδας που παρείχε τεχνική υποστήριξη ψηφιακών υπολογιστών,
αριθμητικής ανάλυσης, υπολογισμού διαστημικών τροχιών και ουράνιας
μηχανικής. Έχει διδάξει σε διάφορα πανεπιστημιακά ιδρύματα των Η.Π.Α.,
όπως το Πανεπιστημιακό Ίδρυμα της Νέας Υόρκης για τα Μαθηματικά, το
Πανεπιστήμιο του Fisk στο Νάσβιλ, του Τενεσί και το κρατικό πανεπιστήμιο της
Καλιφόρνιας, στο Λος Άντζελες.