SlideShare a Scribd company logo
1 of 24
Download to read offline
Ýðò öàãò íýãýí хүн Áóðõàíààñ ººðò
íü äàðààõ ç¿éëñèéã ºãºõèéã õ¿ñ÷ýý.


       Ãî¸ öýöýã.....




                          ...̺í
                          Ýðâýýõиé.
Ãýâ÷ Áóðõàí ò¿¿íä
ýäãýýðèéí îðîíä


Êàêòóñ ....
...ìºí íýãýí
Àâãàëäàéã ºãºâ.
ͺ㺺 хүн, õ¿ññýí ç¿éëèéã íü
ºãººã¿é òóë ìàø èõýýð óéòãàðëàâ.

    Òýãýýä òýð áîäîõäîî;
  Çà ÿàõàâ äýý, Áóðõàí ìàø
  îëîí õ¿íä õàéð õàëàìæàà
  çîðèóëæ áàéäàã áîëîõîîð
ýíý àñóóäëûã øèéäýæ
      ÷àäñàíã¿é äýý ãýæ...



 Äàðàà íü ìºíººõ ýðèéí õ¿ñýë íü
áèåëýõ òýð ë àãøèíä, òýðýý𠺺ðèéí
    õ¿ññýí ç¿éëýý àëü õýäèéí
        ìàðò÷èõñàí áàéëàà.
ªðãºñò êàêòóñíààñ ãî¸ öýöýã óðãàñàí
                  áàéãààã




 Ìºí ¿çýìæ ìóóòàé àâãàëäàé íü ìàø
    ¿çýñãýëýíòýé Ýðâýýõиé áîëîí
ººð÷ëºãäñºíèéã õàðààä, Òýðýýð ìàø èõ
               ãàéõàâ.
 Алунгуа эх
 Өэлүн Үжин
 Бөртэ Үжин
 Есүй хатан
 Есүгэн хатан
 Хулан хатан
 Мандухай хатан
 Ану хатан
Сайн эр шиг саадаг нум агсаж, их цэрэг
    удирдан хөдөлгөж, тархай бутархай болсон
    Монгол аймгуудыг нэгтгэсэн хатан бий.
       Тэрбээр монгол хүн бүрийн бахархал,
    монгол эмэгтэйчүүдийн үлгэр жишээ их
    Монголын алдарт удирдагч байсан.
   Цахар
   Халх
   Урианхай /Зүүн гурван түмэн/
   Ордос
   Алтай
   Харчин, Еншеев /Баруун гурван түмэн/
Хичээлийн зорилго

   “Мандухай сэцэн хатны домог”- ийг
мэдэж,     түүнээс    улбаалан     өвөг
дээдсийнхээ байгуулсан баатарлаг үйл
хэргээр бахархах сэтгэлтэй болгох.
Хичээлийн зорилт:
1.   Зохиолын агуулга, утга санааг ойлгох
2.   Баатрын баатарлаг үйл хэргээс
     суралцах
3.   Домгийн хэрэг явдлыг кино зохиолтой
     нь харьцуулах
Зохиолын баатар
          Хүүхдүүд ээ!
• Та бүхэн Мандухай сэцэн
хатны байгуулсан баатарлаг
гавьяаг тоочин бичил тоочимж
эх
• Мандухай сэцэн хатан найман
хүүхдийн энэрэлт эх юм.
Эргэцүүлэмж эх
• Хаант     улсыг     дотоодын
хямралыг түвшитгэсэн чин
зоригт баатар. Тайлбарламж эх
тус тус зохионо уу?
• Домогтой холбогдуулсан 4
мөрт зохионо уу?
• Батмөнх хаан, Мандухай
хатан, Өнөболод ван нарын уг
гарал, удам угсааны бүдүүвч
зураг зурна уу?
Р. Чойном "Монгол бүсгүй"
 Шулуун бус адармаатай түүхийн
 Чулуун хуудсууд эргэж байхад
 Халуун тэмцлийн тоосон дунд
 Бүлээн цус асгарч байхад
 Морин цэргийн сэтэрсэн эгнээг
 Монгол бүсгүй нөхөж явсан юм
 Хайртыгаа тэвэрдэг уяхан гараараа
 Хаттай сэлэм атгаж явсан юм
 Хар хилэн гэзгээ шууж
 Хаж мөнгөн дуулгаар даруулж
 Найр наадмын гоѐлын дурданд
 Нарийн гялтан хуяг тааруулж
 Саалийн хувин барьдаг гартаа
 Саран дугараг бамбай атгаж
 Исгэрээд ирэх гилбэрт сумыг
 Ирмэх ч үгүй сөрж явсан юм"
Хичээлээ дүгнэж
    үзвэл:
Домогт
                                    Монголын ихэнх ноѐдын хооронд
                                их монгол улсыг алтан ургийнхан
                                удирдаж чадахгүй хагарган буталж
                                байна гэсэн үзэл ихэд дэлгэрч Эсэн
                                хааны    үед    алтан   ургийнхныг
                                хоморголон устгаж байжээ.

                                                                              Мандухай       сэцэн
     Батмөнх    даян    хаан,                                        хатан
Мандухай сэцэн хатан төр                                             Дайны талбарт баатрыг орлон их
барьж байх үед хүн ард “Гар                                          жанжин, энхийн цагт хааныг
газар, хөл хөсөр” амар жимэр                                         орлон төрийг баригч, гэртээ 8
байсан учир улс орны тусгаар                                         хүүхдийн элбэрэлт эх байж 19
тогтнолыг           хамгаалж                                         наснаасаа эхлэн 40 нас хүртлээ
бэхжүүлсэн хөгжлийн он                                               их Монголын төрийг төвхнүүлэн
жилүүд байлаа.                                                       барьсан гайхамшигт эмэгтэй
                                                                     байв.
                                        Батмөнх Даян хаан
                                   Мандухай сэцэн хатны дэмээр
                                      бүх Монгол улсаа 40 жил
                                   нэгтгэн захирч, “...Зургаан түг
                                     түмнийг эмхлэн цуглуулж,
                                    энхжин жаргуулсан” билээ.

More Related Content

What's hot

д.мөнхмаа
д.мөнхмаад.мөнхмаа
д.мөнхмааaltaa e
 
б.лхагвасүрэнгийн боржгины бор тал
б.лхагвасүрэнгийн боржгины бор талб.лхагвасүрэнгийн боржгины бор тал
б.лхагвасүрэнгийн боржгины бор талshand1_Bondok
 
аян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэлаян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэлCh Moonoo
 
Хэлзүй, түүний үндсэн ойлголт
Хэлзүй, түүний үндсэн ойлголтХэлзүй, түүний үндсэн ойлголт
Хэлзүй, түүний үндсэн ойлголтGe Go
 
8. ж.нэр бүтэх арга
8. ж.нэр бүтэх арга  8. ж.нэр бүтэх арга
8. ж.нэр бүтэх арга oogii553
 
4. buteewerzui
4. buteewerzui4. buteewerzui
4. buteewerzuitelmenten
 
Lecture 7 8.
Lecture 7 8.Lecture 7 8.
Lecture 7 8.Ge Go
 
мандухай цэцэн хатны домог
мандухай цэцэн хатны домогмандухай цэцэн хатны домог
мандухай цэцэн хатны домогBolopchimeg Bolopoo
 
хангайн магтаал х2
хангайн магтаал х2хангайн магтаал х2
хангайн магтаал х2B_Otgoo
 
р.о өгүүлбэрийг салаалах-8
р.о  өгүүлбэрийг салаалах-8р.о  өгүүлбэрийг салаалах-8
р.о өгүүлбэрийг салаалах-8school14
 
чингис шүлэг
чингис шүлэгчингис шүлэг
чингис шүлэгUzaya
 
эрээн цоохор
эрээн цоохорэрээн цоохор
эрээн цоохорsainaa88
 

What's hot (20)

д.мөнхмаа
д.мөнхмаад.мөнхмаа
д.мөнхмаа
 
эхэд задлал хийх нь
эхэд задлал хийх ньэхэд задлал хийх нь
эхэд задлал хийх нь
 
б.лхагвасүрэнгийн боржгины бор тал
б.лхагвасүрэнгийн боржгины бор талб.лхагвасүрэнгийн боржгины бор тал
б.лхагвасүрэнгийн боржгины бор тал
 
Тууль
Тууль Тууль
Тууль
 
аян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэлаян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэл
 
Tnu
TnuTnu
Tnu
 
эхийн хувиргал.
эхийн хувиргал.эхийн хувиргал.
эхийн хувиргал.
 
Хэлзүй, түүний үндсэн ойлголт
Хэлзүй, түүний үндсэн ойлголтХэлзүй, түүний үндсэн ойлголт
Хэлзүй, түүний үндсэн ойлголт
 
миний ээж
миний ээжминий ээж
миний ээж
 
8. ж.нэр бүтэх арга
8. ж.нэр бүтэх арга  8. ж.нэр бүтэх арга
8. ж.нэр бүтэх арга
 
4. buteewerzui
4. buteewerzui4. buteewerzui
4. buteewerzui
 
зөвлөгөө
зөвлөгөө зөвлөгөө
зөвлөгөө
 
Zowlomj
ZowlomjZowlomj
Zowlomj
 
үзүүлэн
үзүүлэнүзүүлэн
үзүүлэн
 
Lecture 7 8.
Lecture 7 8.Lecture 7 8.
Lecture 7 8.
 
мандухай цэцэн хатны домог
мандухай цэцэн хатны домогмандухай цэцэн хатны домог
мандухай цэцэн хатны домог
 
хангайн магтаал х2
хангайн магтаал х2хангайн магтаал х2
хангайн магтаал х2
 
р.о өгүүлбэрийг салаалах-8
р.о  өгүүлбэрийг салаалах-8р.о  өгүүлбэрийг салаалах-8
р.о өгүүлбэрийг салаалах-8
 
чингис шүлэг
чингис шүлэгчингис шүлэг
чингис шүлэг
 
эрээн цоохор
эрээн цоохорэрээн цоохор
эрээн цоохор
 

Viewers also liked

мандухай сэцэн хатан.
мандухай сэцэн хатан.мандухай сэцэн хатан.
мандухай сэцэн хатан.Mungunshatar
 
монгол хатад
монгол хатадмонгол хатад
монгол хатадBolzooo
 
Монгол хатад
Монгол хатадМонгол хатад
Монгол хатадUurtsaikh Uuje
 
нээлттэй хичээл
нээлттэй хичээлнээлттэй хичээл
нээлттэй хичээлnansaaa
 
5. hee ugalz. dursleh urlag.bolormaa.04.13
5. hee ugalz. dursleh urlag.bolormaa.04.135. hee ugalz. dursleh urlag.bolormaa.04.13
5. hee ugalz. dursleh urlag.bolormaa.04.13bolorzbayn
 
Эх, түүний үндсэн шинж
Эх, түүний үндсэн шинжЭх, түүний үндсэн шинж
Эх, түүний үндсэн шинжSukhee Sukh-Ochir
 

Viewers also liked (7)

мандухай сэцэн хатан.
мандухай сэцэн хатан.мандухай сэцэн хатан.
мандухай сэцэн хатан.
 
монгол хатад
монгол хатадмонгол хатад
монгол хатад
 
эхийн тухай
эхийн тухайэхийн тухай
эхийн тухай
 
Монгол хатад
Монгол хатадМонгол хатад
Монгол хатад
 
нээлттэй хичээл
нээлттэй хичээлнээлттэй хичээл
нээлттэй хичээл
 
5. hee ugalz. dursleh urlag.bolormaa.04.13
5. hee ugalz. dursleh urlag.bolormaa.04.135. hee ugalz. dursleh urlag.bolormaa.04.13
5. hee ugalz. dursleh urlag.bolormaa.04.13
 
Эх, түүний үндсэн шинж
Эх, түүний үндсэн шинжЭх, түүний үндсэн шинж
Эх, түүний үндсэн шинж
 

Similar to мандухай

нээлттэй хичээл
нээлттэй хичээлнээлттэй хичээл
нээлттэй хичээлdajaaaaaa
 
монгол дахь улс төрийн бутрал
монгол дахь улс төрийн бутралмонгол дахь улс төрийн бутрал
монгол дахь улс төрийн бутралtungalag
 
монгол дахь улс төрийн бутрал
монгол дахь улс төрийн бутралмонгол дахь улс төрийн бутрал
монгол дахь улс төрийн бутралBaterdene Tserendash
 
Б.Ринчен - Ану хатан
Б.Ринчен - Ану хатанБ.Ринчен - Ану хатан
Б.Ринчен - Ану хатанZaya Battulga
 
монгол төрийн гарамгай зүтгэлтнүүд,баатрууд
монгол төрийн гарамгай зүтгэлтнүүд,баатруудмонгол төрийн гарамгай зүтгэлтнүүд,баатрууд
монгол төрийн гарамгай зүтгэлтнүүд,баатруудSainbuyn Baagii
 
цахим хичээл
цахим хичээлцахим хичээл
цахим хичээлehkhtuya
 
хөх судар’
хөх судар’хөх судар’
хөх судар’sainaa88
 
ìîíãîëûí íóóö òîâ÷îî
ìîíãîëûí íóóö òîâ÷îîìîíãîëûí íóóö òîâ÷îî
ìîíãîëûí íóóö òîâ÷îî96011064
 
залхуугаа давах алтан дүрэм
залхуугаа давах алтан дүрэмзалхуугаа давах алтан дүрэм
залхуугаа давах алтан дүрэмna_suugii
 
Цастын баруун орны халх М.Баянбулаг
Цастын баруун орны халх М.БаянбулагЦастын баруун орны халх М.Баянбулаг
Цастын баруун орны халх М.БаянбулагUlaanbaatar, Mongolia
 
chingisiin uureg
chingisiin uuregchingisiin uureg
chingisiin uuregtolya_08
 
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухайМонголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухайtolya_08
 

Similar to мандухай (20)

Mongol
MongolMongol
Mongol
 
нээлттэй хичээл
нээлттэй хичээлнээлттэй хичээл
нээлттэй хичээл
 
монгол дахь улс төрийн бутрал
монгол дахь улс төрийн бутралмонгол дахь улс төрийн бутрал
монгол дахь улс төрийн бутрал
 
а.амар.монголын түүх
а.амар.монголын түүха.амар.монголын түүх
а.амар.монголын түүх
 
монгол дахь улс төрийн бутрал
монгол дахь улс төрийн бутралмонгол дахь улс төрийн бутрал
монгол дахь улс төрийн бутрал
 
Б.Ринчен - Ану хатан
Б.Ринчен - Ану хатанБ.Ринчен - Ану хатан
Б.Ринчен - Ану хатан
 
монгол төрийн гарамгай зүтгэлтнүүд,баатрууд
монгол төрийн гарамгай зүтгэлтнүүд,баатруудмонгол төрийн гарамгай зүтгэлтнүүд,баатрууд
монгол төрийн гарамгай зүтгэлтнүүд,баатрууд
 
монголын эзэнт гүрэн
монголын эзэнт гүрэнмонголын эзэнт гүрэн
монголын эзэнт гүрэн
 
цахим хичээл
цахим хичээлцахим хичээл
цахим хичээл
 
хөх судар’
хөх судар’хөх судар’
хөх судар’
 
хөх судар’
хөх судар’хөх судар’
хөх судар’
 
ìîíãîëûí íóóö òîâ÷îî
ìîíãîëûí íóóö òîâ÷îîìîíãîëûí íóóö òîâ÷îî
ìîíãîëûí íóóö òîâ÷îî
 
Baagii
BaagiiBaagii
Baagii
 
Tuux 7 r angi
Tuux 7 r angiTuux 7 r angi
Tuux 7 r angi
 
залхуугаа давах алтан дүрэм
залхуугаа давах алтан дүрэмзалхуугаа давах алтан дүрэм
залхуугаа давах алтан дүрэм
 
Цастын баруун орны халх М.Баянбулаг
Цастын баруун орны халх М.БаянбулагЦастын баруун орны халх М.Баянбулаг
Цастын баруун орны халх М.Баянбулаг
 
chingisiin uureg
chingisiin uuregchingisiin uureg
chingisiin uureg
 
Tarhan suurishsan mongolchuud
Tarhan suurishsan mongolchuudTarhan suurishsan mongolchuud
Tarhan suurishsan mongolchuud
 
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухайМонголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
 
чингис хааны уг гарал
чингис хааны уг гаралчингис хааны уг гарал
чингис хааны уг гарал
 

More from Altantuya33

хүүхэд бүхэн зураг зурдаг
хүүхэд бүхэн зураг зурдагхүүхэд бүхэн зураг зурдаг
хүүхэд бүхэн зураг зурдагAltantuya33
 
хичээлээс гадуур унших номын нэрс
хичээлээс гадуур унших номын нэрсхичээлээс гадуур унших номын нэрс
хичээлээс гадуур унших номын нэрсAltantuya33
 
өгүүлбэр зүйн хэрэглэгдэхүүн
өгүүлбэр зүйн хэрэглэгдэхүүнөгүүлбэр зүйн хэрэглэгдэхүүн
өгүүлбэр зүйн хэрэглэгдэхүүнAltantuya33
 
ховдог эмгэн
ховдог эмгэнховдог эмгэн
ховдог эмгэнAltantuya33
 
тодорхойлолт бичих
тодорхойлолт бичихтодорхойлолт бичих
тодорхойлолт бичихAltantuya33
 
тодорхойлолт бичих
тодорхойлолт бичихтодорхойлолт бичих
тодорхойлолт бичихAltantuya33
 
авиа найруулах
авиа найруулахавиа найруулах
авиа найруулахAltantuya33
 
хувилбар
хувилбархувилбар
хувилбарAltantuya33
 
найруулгын алдааг олоорой
найруулгын алдааг олооройнайруулгын алдааг олоорой
найруулгын алдааг олооройAltantuya33
 
хувилбар
хувилбархувилбар
хувилбарAltantuya33
 
10 р ангийн хичээл
10  р ангийн хичээл10  р ангийн хичээл
10 р ангийн хичээлAltantuya33
 
Чингис хаан ба дэлхийд алдартай 7 жанжин
Чингис хаан ба дэлхийд алдартай 7 жанжинЧингис хаан ба дэлхийд алдартай 7 жанжин
Чингис хаан ба дэлхийд алдартай 7 жанжинAltantuya33
 
заавал унших зохиол
заавал унших зохиолзаавал унших зохиол
заавал унших зохиолAltantuya33
 
мандухай
мандухаймандухай
мандухайAltantuya33
 
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэхурт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэхAltantuya33
 
Мандухай
МандухайМандухай
МандухайAltantuya33
 

More from Altantuya33 (20)

хүүхэд бүхэн зураг зурдаг
хүүхэд бүхэн зураг зурдагхүүхэд бүхэн зураг зурдаг
хүүхэд бүхэн зураг зурдаг
 
хичээлээс гадуур унших номын нэрс
хичээлээс гадуур унших номын нэрсхичээлээс гадуур унших номын нэрс
хичээлээс гадуур унших номын нэрс
 
Zuvluguu
ZuvluguuZuvluguu
Zuvluguu
 
өгүүлбэр зүйн хэрэглэгдэхүүн
өгүүлбэр зүйн хэрэглэгдэхүүнөгүүлбэр зүйн хэрэглэгдэхүүн
өгүүлбэр зүйн хэрэглэгдэхүүн
 
Daalgavar
DaalgavarDaalgavar
Daalgavar
 
ховдог эмгэн
ховдог эмгэнховдог эмгэн
ховдог эмгэн
 
Tongorgoh
TongorgohTongorgoh
Tongorgoh
 
тодорхойлолт бичих
тодорхойлолт бичихтодорхойлолт бичих
тодорхойлолт бичих
 
тодорхойлолт бичих
тодорхойлолт бичихтодорхойлолт бичих
тодорхойлолт бичих
 
авиа найруулах
авиа найруулахавиа найруулах
авиа найруулах
 
хувилбар
хувилбархувилбар
хувилбар
 
найруулгын алдааг олоорой
найруулгын алдааг олооройнайруулгын алдааг олоорой
найруулгын алдааг олоорой
 
хувилбар
хувилбархувилбар
хувилбар
 
10 р ангийн хичээл
10  р ангийн хичээл10  р ангийн хичээл
10 р ангийн хичээл
 
Чингис хаан ба дэлхийд алдартай 7 жанжин
Чингис хаан ба дэлхийд алдартай 7 жанжинЧингис хаан ба дэлхийд алдартай 7 жанжин
Чингис хаан ба дэлхийд алдартай 7 жанжин
 
заавал унших зохиол
заавал унших зохиолзаавал унших зохиол
заавал унших зохиол
 
ном
номном
ном
 
мандухай
мандухаймандухай
мандухай
 
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэхурт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
урт эгшигтэй үгийг тэмдэглэх
 
Мандухай
МандухайМандухай
Мандухай
 

мандухай

  • 1.
  • 2. Ýðò öàãò íýãýí хүн Áóðõàíààñ ººðò íü äàðààõ ç¿éëñèéã ºãºõèéã õ¿ñ÷ýý. Ãî¸ öýöýã..... ...̺í Ýðâýýõиé.
  • 5. ͺ㺺 хүн, õ¿ññýí ç¿éëèéã íü ºãººã¿é òóë ìàø èõýýð óéòãàðëàâ. Òýãýýä òýð áîäîõäîî; Çà ÿàõàâ äýý, Áóðõàí ìàø îëîí õ¿íä õàéð õàëàìæàà çîðèóëæ áàéäàã áîëîõîîð
  • 6. ýíý àñóóäëûã øèéäýæ ÷àäñàíã¿é äýý ãýæ... Äàðàà íü ìºíººõ ýðèéí õ¿ñýë íü áèåëýõ òýð ë àãøèíä, òýðýý𠺺ðèéí õ¿ññýí ç¿éëýý àëü õýäèéí ìàðò÷èõñàí áàéëàà.
  • 7. ªðãºñò êàêòóñíààñ ãî¸ öýöýã óðãàñàí áàéãààã Ìºí ¿çýìæ ìóóòàé àâãàëäàé íü ìàø ¿çýñãýëýíòýé Ýðâýýõиé áîëîí ººð÷ëºãäñºíèéã õàðààä, Òýðýýð ìàø èõ ãàéõàâ.
  • 8.
  • 9.  Алунгуа эх  Өэлүн Үжин  Бөртэ Үжин  Есүй хатан  Есүгэн хатан  Хулан хатан  Мандухай хатан  Ану хатан
  • 10. Сайн эр шиг саадаг нум агсаж, их цэрэг удирдан хөдөлгөж, тархай бутархай болсон Монгол аймгуудыг нэгтгэсэн хатан бий. Тэрбээр монгол хүн бүрийн бахархал, монгол эмэгтэйчүүдийн үлгэр жишээ их Монголын алдарт удирдагч байсан.  Цахар  Халх  Урианхай /Зүүн гурван түмэн/  Ордос  Алтай  Харчин, Еншеев /Баруун гурван түмэн/
  • 11.
  • 12.
  • 13. Хичээлийн зорилго “Мандухай сэцэн хатны домог”- ийг мэдэж, түүнээс улбаалан өвөг дээдсийнхээ байгуулсан баатарлаг үйл хэргээр бахархах сэтгэлтэй болгох.
  • 14. Хичээлийн зорилт: 1. Зохиолын агуулга, утга санааг ойлгох 2. Баатрын баатарлаг үйл хэргээс суралцах 3. Домгийн хэрэг явдлыг кино зохиолтой нь харьцуулах
  • 15.
  • 16.
  • 17.
  • 18.
  • 19.
  • 20.
  • 21. Зохиолын баатар Хүүхдүүд ээ! • Та бүхэн Мандухай сэцэн хатны байгуулсан баатарлаг гавьяаг тоочин бичил тоочимж эх • Мандухай сэцэн хатан найман хүүхдийн энэрэлт эх юм. Эргэцүүлэмж эх • Хаант улсыг дотоодын хямралыг түвшитгэсэн чин зоригт баатар. Тайлбарламж эх тус тус зохионо уу? • Домогтой холбогдуулсан 4 мөрт зохионо уу? • Батмөнх хаан, Мандухай хатан, Өнөболод ван нарын уг гарал, удам угсааны бүдүүвч зураг зурна уу?
  • 22. Р. Чойном "Монгол бүсгүй" Шулуун бус адармаатай түүхийн Чулуун хуудсууд эргэж байхад Халуун тэмцлийн тоосон дунд Бүлээн цус асгарч байхад Морин цэргийн сэтэрсэн эгнээг Монгол бүсгүй нөхөж явсан юм Хайртыгаа тэвэрдэг уяхан гараараа Хаттай сэлэм атгаж явсан юм Хар хилэн гэзгээ шууж Хаж мөнгөн дуулгаар даруулж Найр наадмын гоѐлын дурданд Нарийн гялтан хуяг тааруулж Саалийн хувин барьдаг гартаа Саран дугараг бамбай атгаж Исгэрээд ирэх гилбэрт сумыг Ирмэх ч үгүй сөрж явсан юм"
  • 24. Домогт Монголын ихэнх ноѐдын хооронд их монгол улсыг алтан ургийнхан удирдаж чадахгүй хагарган буталж байна гэсэн үзэл ихэд дэлгэрч Эсэн хааны үед алтан ургийнхныг хоморголон устгаж байжээ. Мандухай сэцэн Батмөнх даян хаан, хатан Мандухай сэцэн хатан төр Дайны талбарт баатрыг орлон их барьж байх үед хүн ард “Гар жанжин, энхийн цагт хааныг газар, хөл хөсөр” амар жимэр орлон төрийг баригч, гэртээ 8 байсан учир улс орны тусгаар хүүхдийн элбэрэлт эх байж 19 тогтнолыг хамгаалж наснаасаа эхлэн 40 нас хүртлээ бэхжүүлсэн хөгжлийн он их Монголын төрийг төвхнүүлэн жилүүд байлаа. барьсан гайхамшигт эмэгтэй байв. Батмөнх Даян хаан Мандухай сэцэн хатны дэмээр бүх Монгол улсаа 40 жил нэгтгэн захирч, “...Зургаан түг түмнийг эмхлэн цуглуулж, энхжин жаргуулсан” билээ.