1. Дорноговь аймаг 1­р сургууль.
Б.Лхагвасүрэнгийн
“Боржгины бор тал” шүлэг
Багш: М.Бондгор

2. Б.Лхагвасүрэнгийн “Боржгины бор тал”
шүлгийн утга санаа, дүр дүрслэлийг
ойлгуулах,
Уран дүрслэлийн талаар ойлголт өгч,
шүлгийн уран дүрслэлийг тайлбарлан
ярилцах,
Шүлгийг цээжлэн урнаах унших,

3. Эх зохиолыг уншин, зохиолын утга
санаа, дүр дүрслэлийн талаар
хамтран ярилцан, дүгнэлт хийнэ.
Эхээс уран дүрслэлийг түүж,
тайлбарлан ярилцана.
Шүлгийг цээжлэн уран тод уншина.

4. Б.Лхагвасүрэн ”Боржгины бор тал”
Санаа алдахад эхийн сүү тагнайд амтагдаж
Салхины үзүүр залгихад агь хоолойд аргасан
Боржгины бор тал минь
Тэргэл саран туулж баралгүй хээр хонодог
Тэнгэрийн хэвтэр буурал тал минь
Таанын цагаан толгойноос өөр
Таанын цагаан толгойноос өөр
Тайтгаруулах цэцэггүй нүцгэн тал минь
Тайтгаруулах цэцэггүй нүцгэн тал минь
Нандин эрхэмсэг эгэл боргилын туйл
Нар хур царайчилсан газрын саальтай хормой
Тэнгэр тийчилж намайг төрөхөд та
Торго шиг зөөлөн байсан

5. Жаргал зовлон хоёрыг амсаж эдэлж
Чулуун дээр чинь баяр гунигийн нулимс унагахад
Эр хүн шиг нуруутай бай гэсэн шиг
Эргүүлж над руу цацан хатуугаас хатуу байсан чи
Сайран дээр чинь өдөлсөн жигүүртэн тэнгэртээ
нөгчихөд
Салхи хөлөглөсөн өд нь эргэж чам дээр унадаг
Ботго нь үхсэн ингэний
Борвио хагартал савирсан цусны туяатай сүүг
Чи л залгилж зовлонг нь хугасалж
Чинэсэн хөхийг нь амирлуулсан

6. Дээдсийн шарил харваж унасан тэнгэрийн солирыг
Дэлхийн төвтэй чи л нийлүүлсэн
Чиний шарх
Зүрхний шархнаас хождож анина тал минь
Тугалын бэлчээрээс эхлэн тоглоом дэлгэсэндээ
Намайг эрх болгосон
Туулсан зуунуудын гашуун сургамжийг
Хэлж зүрхлээгүйдээ чи
Намайг гэнэн болгосон
Газрын нүдэн булгийн чинь
Хад цойлсон догшин цамнаа
Намайг эрэмгий болгосон

7. Хөрөөний ир шиг алсын намхан уулсын чинь
орой
Хөх галын чинь ирт улаан дөл намайг
Бадрангуй болгосон
Сайхан чиний гандах элэгдэх хоёр
Сартай шөнийн чинь чимээнд зангирах цагаан
аялгуу
Намайг уяхан болгосон
Нутаг усны минь хаяа өлзийтэй түмэн
Нуур тойрмын ширхэг чулуу хүртэл
Намайг хүн болгосон

8. Байдуу мянганы уулсаа дуурайн
Толгойд буурал сууж
Багадаа хөхсөн эхийн сүү
Гадагшлахын цагт
Шүлгээ би чам дээрээ
Хүн чулуу шиг орхиод
Сүүдрээ дарж унахдаа
Элгийг чинь цөмлөн шингэнэ
Боржгины бор тал минь

9. Зохиолын уран дүрслэлүүд:
Торго шиг зөөлөн­ зүйрлэл
Эр хүн шиг нуруутай бай гэсэн шиг эргүүлж
над руу цацан­ хүншүүлэл,
Чи л залгилж зовлонг нь хугасалж­ амьдчилал,
Чиний шарх зүрхний шархнаас хождож анина­
тойруулал,
Хөрөөний ир шиг­ зүйрлэл,

10. Намайг эрх болгосон?
Намайг гэнэн болгосон?
Намайг эрэмгий болгосон? Хэн бэ?
Намайг бадрангуй болгосон?
Намайг уяхан болгосон?
Намайг хүн болгосон?

11. Дүгнэлт:
Хүнийг хүн болгож, үзэл бодол, зан
чанарыг нь төлөвшүүлдэг хүн бол
эцэг эх байдаг.
Гэтэл эцэг эхийн энэ их хайр
халамжийг орлож чаддаг эцэг эхээ
хайрладаг шиг хайрлах ганц үнэт зүйл
бол эх нутаг, эх орон юм гэсэн санаанд
зангилагджээ.

12. “Боржгины бор тал” шүлгээс таалагдсан
хэсгээ бичиж, сэтгэгдлээ бичээрэй.
“Төрсөн нутгийн буян” эсээ бичээрэй.
Шүлгийг бүрэн эхээр нь цээжилж, уран
тод уншихад бэлтгээрэй.