Παρουσιάζονται οι παρεμβάσεις θεών στην Ιλιάδα

1. ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΙΛΙΑΔΑ
Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ
• ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΘΕΩΝ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΙΛΙΑΔΑΣ
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΛΟΥΤΑ
ΕΥΡΥΔΙΚΗ ΜΑΝΙΟ
ΚΙΚΗ ΗΛΙΑΔΟΥ
ΘΕΟΔΩΡΑ
ΜΑΤΣΑΡΙΔΟΥ
ΕΙΡΗΝΗ ΛΕΖΟ

2. Ο Απόλλωνας στέλνει λοιμό
στο Αχαϊκό στρατόπεδο
.
Ο Χρύσης μετά τον διωγμό του από τον Αγαμέμνονα ζητά την
παρέμβαση του Απόλλωνα. Ο Απόλλωνας δέχεται και στέλνει
λοιμό στο στρατόπεδο των Αχαιών.

3. Παρέμβαση της Αθήνας στη διαμάχη μεταξύ
Αχιλλέα –Αγαμέμνονα
• Μετά την διαμάχη η Ήρα αποφασίζει να στείλει την Αθηνά να
παρέμβει και να χωρίσει τον Αχιλλέα από τον Αγαμέμνονα και να
αποτρέψει τον Αχιλλέα να σκοτώσει τον Αγαμέμνονα.

4. Η συνάντηση Αχιλλέα – Θέτιδας
• Ο Αχιλλέας παρακαλεί την μητέρα του να πάει στον Δία και να τον
ικετέψει να βοηθήσει το παιδί της να αποδείξει την αξία του στους
Αχαιούς.

5. Ικεσία Θέτιδας προς τον Δία
• Η Θέτιδα υπακούει στα λεγόμενα του γιου της και ανεβαίνει στον
Όλυμπο να βρει τον Δία . Ο Δίας κουνάει με καταφατικό τρόπο το
κεφάλι του δίνοντας της υπόσχεση ότι θα κάνει πράξη τα λεγόμενά
της. Έτσι μπαίνει σε εφαρμογή το σχέδιο της Θέτιδας.

6. Ο Απόλλωνας θεωρείται ηθικός αυτουργός και είναι
αυτός που δημιούργησε τις συνθήκες που οδηγούν στην
ήττα και στον θάνατο του Πατρόκλου. Ο ρόλος του
Απόλλωνα υπήρξε καταλυτικός και απέβη μοιραίος για
τον Πάτροκλο. Ο θεός, κρυμμένος μέσα σε μια ομίχλη,
χτυπά τον Πάτροκλο στους ώμους και την πλάτη με
αποτέλεσμα να χάσει τις αισθήσεις του ο ήρωας και να
ζαλιστεί. Μ’ αυτόν τον τρόπο, κατορθώνει και αφαιρεί
σταδιακά τα όπλα: το κράνος, το μακρύ κοντάρι με τη
λόγχη, την ασπίδα και τον θώρακα. Έτσι, ο Πάτροκλος
παρέμεινε ανυπεράσπιστος, σαστισμένος, ανίκανος,
εξουθενωμένος και αποδυναμωμένος. Ο τρόπος δράσης
του θεού Απόλλωνα ήταν δόλιος, ύπουλος καθώς
χρησιμοποιεί τις θεϊκές - υπερφυσικές του ικανότητες για
να αποκρούσει και καταβάλει τον Πάτροκλο. Ωστόσο, δεν
μπορούμε να πούμε πως η πράξη αυτή του Απόλλωνα τον
μειώνει ηθικά, καθώς δεν υπάρχει ηθικά σωστό και λάθος
για τους παντοδύναμους θεούς. Αυτό, εξυπηρετεί
συγκεκριμένη σκοπιμότητα.
Ο Όμηρος, κρίνει απαραίτητο να χρησιμοποιήσει ένα
θεό, για να προβάλλει με αυτόν τον τρόπο την εξαιρετική
αντρεία του Πάτροκλου, η οποία μπορεί να
αντιμετωπιστεί μόνο με την παρέμβαση ενός θεού και με
δόλιο τρόπο. Τέλος, ο θάνατος του ήρωα μπορεί να
αποτελεί και θεϊκή τιμωρία , για την ύβρη που διέπραξε
ο ίδιος παραβαίνοντας τις εντολές του Αχιλλέα,
υπερτιμώντας τις δυνάμεις του και αλαζονικά φερόμενος
και τυφλωμένος. Οι δυο στρατοί συναντιούνται και ο
Πάρης (Αλέξανδρος) προκαλεί έναν από τους Αχαιούς
ήρωες, όποιον ήθελε, να μονομαχήσει μαζί του. Αμέσως
προθυμοποιείται ο Μενέλαος. Ο Πάρης, που δεν το
περίμενε θα προσπαθήσει να φύγει. Τον σταματά όμως
ο Έκτορας που τον κατηγορεί για τη δειλία του, ενώ οι
συμπολίτες του αποδεκατίζονται.

7. • Έτσι ο Πάρης δέχεται να μονομαχήσει. Προτείνει μάλιστα να σταματήσει ο
πόλεμος και η έκβαση της μονομαχίας να κρίνει ποιος από τους δυο θα κρατήσει
την Ελένη και τους κλεμμένους θησαυρούς. Όλοι συμφωνούν και χαίρονται που
θα τελειώσει ο πόλεμος. Αποφασίζεται μάλιστα να δώσουν επίσημους όρκους οι
δυο αρχηγοί, ο Αγαμέμνονας και ο Πρίαμος. Στο μεταξύ η Ελένη πηγαίνει στα
τείχη για να δει τον τους δύο άντρες που θα μάχονταν για εκείνη, έστω και από
μακριά. Εκεί είναι μαζεμένοι όλοι οι δημογέροντες της Τροίας, που θαυμάζουν
την ξεχωριστή ομορφιά της. Ο Πρίαμος της ζητά πληροφορίες για τους
διάφορους Αχαιούς που βλέπει και τότε η Ελένη του δείχνει τον Αγαμέμνονα,
τον Οδυσσέα, τον Αίαντα τον Τελώνιο και τον Ιδομενέα, γιο του Δευκαλίωνα και
εγγόνο του Μίνωα από την Κρήτη. Η μονομαχία αρχίζει και γρήγορα φαίνεται
πως ο Μενέλαος θα νικήσει.
• Την ώρα όμως που έπνιγε τον Πάρη με το λουρί της περικεφαλαίας του, τον
τραβά η Αφροδίτη από το πεδίο της μάχης και τον πηγαίνει στο παλάτι. Μετά
από μια σύντομη ανακωχή οι συγκρούσεις ξεκίνησαν και πάλι, καθώς οι θεοί
αποφάσισαν για τους Τρώες να πατήσουν τους όρκους τους και να μην
παραδώσουν την Ελένη.

8. • Ο Όμηρος, αφηγούμενος τα γεγονότα του δεκαετούς τρωικού πολέμου,
περιορίζει την αφήγησή τους σε 51 ημέρες και μάλιστα του τελευταίου χρόνου
του πολέμου. Ο ποιητής με την αριστουργηματική του αφήγηση σαγηνεύει τον
αναγνώστη, κινεί το ενδιαφέρον και τον κρατά σε εγρήγορση, προκειμένου να
παρακολουθήσει το αποτέλεσμα της μονομαχίας μεταξύ των δύο ανδρών αλλά
και την εξέλιξη των γεγονότων του πολέμου.
Κι ενώ η αφήγηση κινεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη, ταυτόχρονα τον
παρασύρει, όπως έχουν παρασυρθεί και τα εμπλεκόμενα στη μονομαχία
πρόσωπα, για να καταλήξει σε αμφιλεγόμενα ή και
λαθεμένα συμπεράσματα. Το συνηθίζει ο ποιητής. Δεν αποκαλύπτει εύκολα την
προσωπική του θέση, αλλά δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να
προβληματιστεί και να εκμαιεύσει μόνος του την αλήθεια από τα γεγονότα,
αφού είναι γνωστό πως ο ποιητής στην αφήγησή του ή παίρνει ξεκάθαρη
προσωπική θέση απέναντι στα γεγονότα ή το πράττει υπό μορφή σχολίου ή
υπαινιγμού.
.

9. • Ο ποιητής αρχίζει την αφήγηση των γεγονότων με μια θαυμάσια εικόνα. Εμφανίζει το
θεόμορφο Πάρης (Αλέξανδρος) πάνοπλο και αγέρωχο να προκαλεί σε μονομαχία τους
Αχαιούς. Η απροσδόκητη και εντυπωσιακή εμφάνιση του Αλέξανδρου ξαφνιάζει τον
αναγνώστη. Ο Πάρης διαθέτει θεϊκή ομορφιά, ωραίο ντύσιμο και άριστο εξοπλισμό,
πλην όμως διακατέχεται από υπέρμετρη αλαζονεία που εκπλήσσει. Η εμφάνισή του
αφήνει άναυδους Τρώες και Αχαιούς, ενώ ταυτόχρονα εξοργίζει το Μενέλαο,
τον ντροπιασμένο σύζυγο της Ελένης, γιατί αντιλαμβάνεται πως η απειλή του στοχεύει
εκείνον, παρά τη γενική διατύπωση της πρόκλησής του. Σκέφτεται πως ήρθε η ευκαιρία
να πάρει εκδίκηση από τον κλέφτη της γυναίκας του και αντιδρά δυναμικά. Ο Μενέλαος
θεωρεί προσωπική την πρόκληση του αντιπάλου του, και αποφασισμένος να τον
αντιμετωπίσει πηδά από το άρμα του και προβάλλει απέναντί του πάνοπλος. Ο
Αλέξανδρος, μόλις τον αντικρίζει, αιφνιδιάζεται, δειλιάζει και τρομοκρατημένος
τρέπεται σε φυγή. Κρίμα στην εμφάνισή του! Η φυγή του ακυρώνει την αγέρωχη
εμφάνιση, γελοιοποιεί και προδίδει το όνομά του και το ηρωικό ιδεώδες. Προκαλεί τη
θυμηδία σ’ αυτούς που παρακολουθούν την αναμέτρηση.
Ο θεόμορφος Πάρης (Αλέξανδρος) , όσο αναπάντεχα και προκλητικά εμφανίστηκε στο
προσκήνιο τόσο γρήγορα και ταπεινωτικά το «έβαλε στα πόδια» και
χάθηκε, τρυπώνοντας στις τάξεις του στρατού του, για να σωθεί!

10. • Αυτή είναι η πρώτη φάση μιας μονομαχίας, ένα φιάσκο, που προετοιμάστηκε με
θαυμάσιο τρόπο από τον ποιητή, αλλά δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, αφού ο
Αλέξανδρος με τη φυγή του διέψευσε το όνομά του (αλέξω+ανήρ=απομακρύνω
τους άνδρες) και γελοιοποίησε το ηρωικό ιδεώδες!
Γι’ αυτό ο τίτλος, που θα άρμοζε να δοθεί στο γεγονός θα ήταν: η γελοιοποίηση
του Πάρη (Αλέξανδρου). Ο τίτλος τα λέει όλα και κάθε σχολιασμός περιττεύει. Ο
Μενέλαος προσεύχεται και ζητά από το δικαιοκρίτη Δία να τον βοηθήσει να
τιμωρήσει τον Πάρη (Αλέξανδρο). Θέλει η τιμωρία του να γίνει παράδειγμα
στους ανθρώπους και να εννοήσουν ότι την αχαριστία δεν την αποδέχονται οι
θεοί, αφού θεωρεί πως, αντί της φιλοξενίας που πρόσφερε με αγάπη στον
Αλέξανδρο, αυτός τον πλήρωσε με την αχαριστία του, αρπάζοντάς του τη
γυναίκα και το βίος του. Υπαινίσσεται πως το δίκιο είναι με το μέρος του και γι’
αυτό ζητά τη βοήθεια του θεού, προκειμένου να τιμωρήσει παραδειγματικά
έναν αχάριστο!

11. • Αυτά λέει και ρίχνει με όλη του τη δύναμη το ακόντιο και μ΄αυτό
χτυπά και τρυπά την ασπίδα του Αλέξανδρου. Τον πληγώνει αλλά δεν
τον σκοτώνει. Γι’ αυτό με το ξίφος του ορμά να τον αποτελειώσει,
αλλά μάταια. Η Αφροδίτη, σκεπάζοντας με ομίχλη τον
προστατευόμενό της, τον σώζει και τον μεταφέρει στο παλάτι του,
για να τον περιποιηθεί η αδιάφορη Ελένη.
Η μονομαχία τελείωσε με τον τραυματισμό του Αλέξανδρου, κάτι
που δεν προέβλεπε η συμφωνία, και όχι με το θάνατο ενός εξ αυτών.
Ο Μενέλαος μπορεί να μην σκότωσε τον αντίπαλό του, μα ουδείς
μπορεί να αμφισβητήσει τη νίκη του. Την ήττα του αποδέχεται και ο
ίδιος ο Πάρης (Αλέξανδρος) την ομολογεί στην Ελένη.

12. Η πανοπλία του Αχιλλέα
• Ο Αχιλλέας μετά τον χαμό του φίλου του Πάτροκλου αποφασίζει να
ξανά γυρίσει στη μάχη . Χρειάζεται όμως μια καινούργια πανοπλία .
Εδώ βλέπουμε πάλι την παρέμβαση των θεών καθώς η Θέτιδα η
μητέρα του Αχιλλέα ζητάει από τον Ήφαιστο να του ετοιμάσει την
πανοπλία , όχι σε έναν απλό τεχνίτη αλλά σε ένα θεό και τον
καλύτερο τεχνίτη .