Օզոն

1. Օզոն: Օզոնային շերտ
<<Մխիթար Սեբաստացի>>
կրթահամալիր
Արեն Պողոսյան
8-1 դասարան

2. Միքիչ Օզոնի մասին
 1765թ. առաջին անգամ օզոնը հայտնաբերեց Հոլանդացի ֆիզիկոս Վան Մարում Մարտինը,
իսկ հետո նրա ուսումնասիրումը ավելի խորացրեցին: Օզոնը օկտագործվում է մանրէների
վերացման նպատակով: Օզոնային շերտը վնասված է Անտակտիդայի շրջանում: Օզոնը
ներկա է ցածր խտությամբ մթնոլորտի բոլոր շերտերում: Վնասման պատճառն այն է, որ մեր
երկրից շատ են արտամղումները, նաև շատ են հրթիռների և արբանյակների արձակումները,
որոնք աղտոտում են տիեզերքը վնասելով նաև օզոնային շերտը։ Երկրի մակերևույթին օզոնը
օդի աղտոտիչ է և վնասում է կենդանիների շնչառական համակարգին։ Բայց ամենինչ կորած
չէ օզոնը ունի վերականգնվելու հատկություն:
Ван Марум Мартин

3. Օզոն
Օզօնը կազմված է երեք ատոմ թթվածնից:
Սովորական պայմաններում այն կապույտ գազ է: Սեղմելու դեպքում այն դառնում է համարյա սև, բայց
գործնականում դրանք հենց սև բյուրեղներ են, իսկ խտանալու դեպքում այն դառնում է
կապտամանուշակագույն, նաև ունի բուրավետ հոտ:

4. Օզոնի կառուցվածքը
 Ինչպես ասեցի օզոնը կազմված է երեք ատոմ ջրածնից: Ամեն ատոմի
հեռավորությունը իրարից 1.272 Å է,իսկ նրանց կազմած անկյունը=116,78°
1 Å = 10−10
=10000Անգստրեմ=1
Å- Անգստրեմ

5. Օզոնի առաջացումը մեր մթնոլորտում
 Ինչպես գիտենք երկիր մոլորակի վրա ամենատարածված տարրը թթվածինն է: Երբ ամպրոպ
է առաջանում թթվածնի մոլեկուլը բաժանվում է ատոմների, իսկ ատոմները(O)միանալով
թթվածնի մոլեկուլի(O2) հետ առաջացնում է Օզօն(O3): Մեծ կոնցենտրացիայով օզոնը
թունավոր է, այդ գազի հետ պետք է զգույշ աշխատել: Սակայն այդ գազի փոքր
կոնցենտրացիան խիստ օգտակար է օդում: Հավանաբար ձեզ հայտնի է, որ սոճու անտառի
ծովափի մթնոլորտը բուժարար է: Պատճառը սոճու խեժի և ծովային ջրիմուռների
օժանդակությամբ առաջացած օզոնն է, որը մանրէասպան է: Բայց նրա կարևորգագույն
դերերից մեկն այն է, որ այն պաշպանում է մեզ
 ուլտրամանուշակագույն ճառագայներից:

6. Օզոնը ավելի լավ է օքսիդացնում քան
թթվածինը
 ԻՆչպես ասեցի օզոնը բաղկացած է երեք ատոմ թթվածնից(O3) և կարողանում է
քայքայել այնպիսի նյութեր, որտեղ թթվածինը անզոր է: Քանի որ օզոնը բաղկացած է
երեք տարր թթվածնից, մետաղների հետ ռեակցիա մտնելիս թթվածնի մոլեկուլը (O2)
հեռանում է, մնում է միայն թթվածինը(O), որն էլ օքսիդացնում է մետաղը:
 Օրինակ՝ արծաթի հետ ռեակցիա են մտնում թթվածինն ու օզոնը
 Ag+ 2O=Ag+ O2
 2Ag+ O3 =Ag2O+ O2

7. Ինչու՞ կա օզոնային շերտ և ինչու՞ չի
քանդվում այդ շերտը ինչպես մթնոլորտում
 Բան այն է, որ օզոնը առաջանում է այն ժամանակ, երբ 1մոլեկուլ
թթվածինը(O2) և մեկ ատոմ թթվածինը(O) միանում են՝ և ստացվում է երեք
ատոմ թթվածին՝ օզոն (O3), բայց օզոնը մինչև մեր մթնոլորորտի վերին
շերտը (25կմ) քայքայվում է, քանի որ այդ մակարդակում ատոմները ակտիվ
շարժվում են, և թթվածնի մոլեկուլը (O2) բաժանվում է թթվածնի ատոմից:
Առաջանում է հարց ինչպես կա օզոնային շերտ 25կմ բարձրությամբ: Բան
այն է, որ այնտեղ ջերմաստիճանը ավելի ցածր է և չի կատարվում
էլեկտրոնների շարժ և այդպիսով 25կմ բարձրության վրա կա օզոնային
շերտ: