3. •Σύνδρομο που εκδηλώνεται με απροσδόκητη αποτυχία στην
εκμάθηση του γραπτού λόγου, ιδιαίτερα της ανάγνωσης,
παρά την επαρκή σχολική εκπαίδευση, τη φυσιολογική
νοημοσύνη και τις επαρκείς κοινωνικο-πολιτιστικές
ευκαιρίες. Οφείλεται σε νευρολογική διαταραχή που
επηρεάζει θεμελιακές λειτουργίες της μάθησης
4. ◦ 1. Αφορά και περιορίζεται μόνο στο γραπτό λόγο και όχι στον
προφορικό. Περιορίζεται δηλαδή σε διαταραχή των
δεξιοτήτων εκείνων που είναι αναγκαίες για την εκμάθηση της
ανάγνωσης, της γραφής και της ορθογραφίας.
◦ 2. Παρουσιάζεται σε παιδιά με κανονική ή και ανώτερη
νοημοσύνη που φοιτούν σε κανονικά σχολεία κι έχουν εκτεθεί
σε συνήθη κοινωνικά και πολιτιστικά ερεθίσματα. Δηλαδή δεν
πρόκειται για περιβαλλοντικό πρόβλημα, αλλά για
νευρολογική διαταραχή που επηρεάζει θεμελιώδεις
λειτουργίες μάθησης
5. • αντιστροφές γραμμάτων - αριθμών (ε αντί για 3)
• αντιμεταθέσεις ή παραλείψεις ή προσθήκες
γραμμάτων (ή συλλαβών) στην ίδια λέξη (πότι ή πι ή
τοτόπι αντί για τόπι)
• καθρεφτική ανάγνωση ή γραφή (εμ αντί με)
• αντικαταστάσεις λέξεων με άλλες παρεμφερούς
σημασίας (διαβάζουν ή γράφουν κοντός αντί για
χαμηλός)
• γενικά: κάνουν "περίεργα" και αδικαιολόγητα λάθη,
• έχουν δυσανάγνωστα γραπτά
6. Συλλαβιστή, «κομπιαστή» ανάγνωση στις πρώτες κυρίως τάξεις
του δημοτικού.
Αργότερα μηχανική μονότονη ανάγνωση, λέξη προς λέξη, χωρίς
ρυθμό και χρωματισμό στη φωνή.
Χάσιμο της σειράς στο κείμενο, ιδιαίτερα όταν τελειώνει η μία
σειρά και αρχίζει η επόμενη (χάσιμο αράδας).
Παράλειψη ή επανάληψη φράσεων ή προτάσεων.
7. Παρατονισμός των λέξεων.
- Αγνόηση των σημείων στίξης. Ανάγνωση «χωρίς ανάσα»,
χωρίς δηλαδή να γίνεται η ανάλογη παύση σε τελείες ή
κόμματα. Ερωτηματικά και θαυμαστικά δε λαμβάνονται
υπόψη.
- Δυσκολίες στις πολυσύλλαβες και στις μη οικείες λέξεις.
- Αντικαταστάσεις λέξεων στη βάση νύξεων που
σχετίζονται
με το πρώτο γράμμα, την πρώτη ή μια άλλη αναγνωρίσιμη
συλλαβή και την παραγωγική κατάληξη ή την ορθογραφική
ομοιότητα των λέξεων (π.χ. παιδί αντί πόδι, ποτίζω αντί
μαυρίζω, έμπορος αντί εμπόριο).
- Αντικατάσταση λέξεων από άλλες που έχουν την ίδια ή
συγγενή σημασία π.χ. ποτάμι-νερό, δέντρο-ξύλο
8. Πρόσθεση επιπλέον φθόγγων ή συλλαβών σε μια λέξη π.χ.
πανολοπλία αντί πανοπλία.
- Δυσκολία στα συμπλέγματα συμφώνων π.χ. πένω αντί
πλένω, σαγίδα αντί σφραγίδα.
- Παράλειψη ή επανάληψη μικρών λέξεων, όπως: και,
να, το.
- Καθρεφτική ανάγνωση μικρών λέξεων π.χ. αχ-χα, αν-
να, νωπό-πονώ.
- Δυσκολίες στην αναγνωστική κατανόηση, όταν η
ανάγνωση γίνεται από το ίδιο το παιδί.
9. «Παράξενη» ορθογραφία π.χ. ποφάλι αντί προβατάκι, νοσκι
αντί μουσική.
- Συντόμευση λέξεων π.χ. στάτης αντί στρατιώτης, λνο αντί
λάχανο.
- Αντικατάσταση γραμμάτων που μοιάζουν φωνητικά ή οπτικά
μεταξύ τους.
- Συχνότερες είναι οι αντικαταστάσεις των συμφώνων,
ιδιαίτερα των β-φ, γ-χ, δ-θ.
- Άλλες συχνές αντικαταστάσεις είναι των θ-δ, β-θ, π-κ, π-τα,
ζ-ξ, ξ- ψ, ζ-σ (π.χ. γρόνου-χρόνου, βραβιά-βραδιά, ξιχούλα-
ψιχούλα, φροχή-βροχή). Αντικαταστάσεις γίνονται και μεταξύ
των φωνηέντων, όπως α-ε, ε-ι, α-ο (π.χ δόσος-δάσος, γαλώ-
γελώ).
- Παραλείψεις ή επαναλήψεις γραμμάτων και συλλαβών μέσα
στην ίδια λέξη π.χ. λιμούλα αντί λιμνούλα, πετααω αντί πετάω.
- Αντιστροφές και μεταθέσεις γραμμάτων και συλλαβών μέσα
στην ίδια λέξη π.χ. φρένω αντί φέρων, πέρτα αντί πέτρα,
μυνωλάς αντί μυλωνάς, μόνο αντί νόμος
10. Σύγχυση με τα συμπλέγματα συμφώνων π.χ. πάτσα αντί
πάστα, άφος αντί άνθος.
- Δεν τονίζονται ή «παρατονίζονται» οι λέξεις.
- Αγνόηση των σημείων στίξης. Στις πρώτες τάξεις του
δημοτικού αγνοείται ακόμα και η τελεία.
- Παράλειψη ή επανάληψη μικρών λειτουργικών λέξεων, όπως:
και, να, θα.
- Σπάνια ή ακατάλληλη χρήση των κεφαλαίων (π.χ. ο γιάννης
Έφαγε παγωτό).
- «Κολλάνε» τις λέξεις μεταξύ τους (π.χ. Οαντώνηςκαιγω,
Οπατερασμου).
- Ακατάστατη γραφή. Πολλές «μουντζούρες» και σβησίματα,
ανισομεγέθη γράμματα και ατελής ευθυγράμμιση των λέξεων.
- Συντακτικά λάθη.
- Δυσκολίες και λάθη στην αντιγραφή (από πίνακα κλπ.).
- Καθρεφτική γραφή π.χ. ε-3, ρ-9, 1ρρ4 αντί 1994, αχ-χα, αν-να.
11. δυσκολία στη διάκριση ΒΟΡΡΑ – ΝΟΤΤΟΥ
δυσκολία στη διάκριση ΑΡΙΣΤΕΡΑ – ΔΕΞΙΑ
δυσκολία στη διάκριση ΧΘΕΣ – ΑΥΡΙΟ
δυσκολία να μάθει την ώρα
12.
13. Χαμηλή σχολική επίδοση
δυσκολίες στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη/προσαρμογή
χαμηλή αυτοεκτίμηση, ενδέχεται να διατυπωθεί λεκτικά
«δεν αξίζω τίποτα»
τάσεις φυγής από τα «δύσκολα» προκειμένου να
αποφευχθεί το άγχος
εμφάνιση φοβικών αντιδράσεων- εκδήλωση άρνησης να
πάει στο σχολείο
σωματοποίηση της δυσφορίας: στομαχόπονοι, κράμπες ,
πονοκέφαλοι κλπ χωρίς προφανή ιατρική παθολογία
εμφάνιση ευερεθιστότητας- επιθετικότητας
παθητικότητα συνδυασμένη με επιθετικότητα
14. Αξιοποίηση της διάγνωσης (εφόσον υπάρχει) ως άλλοθι
για την παθητική στάση στα προβλήματα («εγώ έχω
δυσλεξία, δεν μπορώ να γράψω σωστά»)
Ανεξέλεγκτη παρορμητικότητα (συνηθέστερα σε
παιδιά με ελλειμματική προσοχή και/ή υπερκινητικότητα),
δράση χωρίς σκέψη: μπορεί να κάνουν απίθανες ζημιές,
να κλέψουν, να τρώνε ασταμάτητα, κ.ά.
Εναντιωματική-παραβατική συμπεριφορά (στην
εφηβεία), με συχνές αποβολές από το σχολείο έως και
παραβάσεις του νόμου, σε κάποιες περιπτώσεις.
15. ένα δυσλεξικό παιδί εξελίσσεται σε δυσλεξικό ενήλικα
Οι ικανότητες των παιδιών με δυσλεξία βελτιώνονται με
την εφαρμογή ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων
16. οι εκπαιδευτικές μέθοδοι για την αντιμετώπιση της
δυσλεξίας χρησιμοποιούν:
Τροποποιημένα βιβλία
Εκπαίδευση σε Η/Υ
Διδασκαλία με ακουστικά μέσα
Διαφοροποιημένη διδασκαλία προσαρμοσμένη στις
ανάγκες των μαθητών
Ψυχολογική υποστήριξη παιδιών για την ενίσχυση της
αυτοεικόνας τους
Ψυχολογική υποστήριξη – ενημέρωση γονέων