Ушанаванне памяці М.Багдановіча

1. Ушанаванне памяці
пісьменніка

2. “Вечна светлы i вечна дужы,
Вечна юны, як наша зямля.
Мы табой ганарымся — і
плачам,
Мы нясём цябе ў сэрцы праз
дым.
Нізка голаў схіляю, юнача,
Перад вечным глаголам
тваім”.
У. Караткевіч. «Багдановічу»
У гісторыі кожнага народа ёсць імёны, якімі ён асабліва ганарыцца.
Але ёсць сярод іх і такія, якія сталі здабыткам чалавецтва, бо слава
іх перасягнула межы краін і часоў. Беларускі паэт Максім Багдановіч
набыў вядомасць сваім літаратурным, грамадзянскім і чалавечым
подзвігам. Яго імя заслужана стаіць побач з імёнамі заснавальнікаў
сучаснай беларускай літаратуры — Янкі Купалы і Якуба Коласа.

3. Максім Багдановіч быў сярод тых
піянераў беларускага нацыянальнага
адраджэння, хто спрабаваў паказаць
месца і ролю беларускага народа ў
гісторыі і часе, сфармуляваць
нацыянальную ідэю беларусаў,
асэнсаваць шляхі далейшага развіцця
беларускай нацыі.
Адным з першых паэт узбагачаў
нацыянальную літаратуру новымі для
яе вершаванымі формамі і
тэматычнымі накірункамі, перакладаў
на беларускую мову творы класікаў
сусветнай літаратуры. Апавяданні
Максіма Багдановіча ляжаць ля
вытокаў нацыянальнай прозы, а яго
крытычныя даследаванні шмат у чым
прадвызначылі развіццё літаратурнай
крытыкі.
«Толькі ў сэрцы трывожным пачую
За краіну радзімую жах, -
Успомню Вострую Браму Сьвятую
І ваякаў на грозных канях.
У белай пене праносяцца коні, -
Рвуцца, мкнуцца і цяжка хрыпяць…
Старадаўняй Літоўскай Пагоні
Не разьбіць, не спыніць, не
стрымаць».
М.Багдановіч “Пагоня”

4. Бясспрэчна, роля Максіма Багдановіча ў
развіцці беларускага пісьменства у
нацыянальным і духоўным адраджэнні
беларусаў выключна. Дастаткова прывесці
некалькі цытатаў, каб даказаць гэта:
“Максім Багдановіч па праву заняў пачэснае месца ў
нашай маладой паэзіі як высокаталенавіты паэт i
майстра паэтычнай формы. Сярод беларускіх
паэтаў Максім Багдановіч вылучаўся глыбокай i
шырокай адукацыяй, тонкім разуменнем i
пачуццём паэзіі”.
Я. Колас
“Ёсцъ паэты, якія пішуць творы, каб потым з ix
выдаць выбранае, але ёсць i паэты, што пішуць
толькі выбранае. Да такіх i належыць Максім
Багдановіч”.
М. Танк
“Максім Багдановіч як творца, мысліцель,
гісторык... унікальная, фенаменальная з'ява, якая
не ўкладваецца ні ў рамкі свайго часу, ні ў рамкі
цэлых літаратурных эпох” .
А. Лойка Малюнак Ул. Вішнеўскага

5. Зразумела, што адной з найважнейшых мэтаў, якія стаяць перад
даследвальнікамі жыцця і творчасці Максіма Багдановіча, з’яўляецца
ўшанаванне памяці пісьменніка.
Памяць Максіма Багдановіча ўшанавана ў назве буйной вуліцы Мінска. Вуліцы
яго імя ёсць таксама ў Брэсце, Віцебску, Гомелі, Гродне, Магілёве, Ніжнім
Ноўгарадзе, Яраслаўлі, Ялце .
Аб жыцці і творчасці Максіма Багдановіча зняты тры кінафільмы і адзін
відэафільм.
На вершы Максіма Багдановіча запісваліся музычныя творы. Некаторыя з іх
сталі народнымі песнямі ("Лявоніха", "Зорка Венера", "Слуцкія ткачыхі").
У Мінску, у Траецкім прадмесці, знаходзіцца Літаратурны музей Максіма
Багдановіча. Акрамя таго, у Мінску размешчаны філіял яго музея -
"Беларуская хатка». Другі філіял музея - "Фальварак Ракуцёўшчына». музей
класіка беларускай літаратуры працуе ў Гродне, а таксама ў Яраслаўлі.
Помнікі Максіму Багдановічу ёсць у Мінску, а таксама ў Расіі і на Украіне.
У нашай працы мы вырашылі звярнуць найбольшую увагу на музеі,
прысвечаныя Максіму Багдановічу, таму што менавіта музей з’яўляецца
найбольш поўнай і сістэматызаванай крыніцай разнастайных звестак пра
пісьменніка. Таксама мы раскажам пра некаторыя помнікі Максіму
Багдановічу ў Мінску і іншых месцах .

6. Музей Максіма
Багдановіча ў
Траецкім
прадмесці
Тут меркавана
знаходзілася
хата, у якой
нарадзіўся
пісьменнік
Месца
знаходжання
помніка аутару
былое
сучаснае
Некаторыя месцы Багдановіча на карце сучаснага
Мінска

7. Музей Багдановіча у
Гродне
Музей “Беларуская
хатка”
Помнік пісьменніку ў
Мінске
Помнікі Багдановічу ў
іншых гарадах
Кабінет-музей імя М.Багдановіча ў
гімназіі №10 г. Мінска
 Музей Максіма Багдановіча ў
Траецкім прадмесці
Фальварак
Ракуцёўшчына

9. Літаратурны музей Максіма Багдановіча - гэта адзін з
самых прыгожых музеяў беларускай сталіцы. Ён
размясціўся ў двухпавярховым будынку Траецкім
прадмесці. Літаратурны музей Максіма Багдановіча
знаходзіцца недалёка ад дома, у якім нарадзіўся сам
Максім Багдановіч. На вялікі жаль, гэты дом не
захаваўся. Ў фондах Літаратурнага музея М.
Багдановіча знаходзіцца каля 17 тысяч адзінак
захоўвання музейных прадметаў асноўнага і навукова-
дапаможнага фондаў.
Пастанова аб стварэнні
Літаратурнага музея
Максіма Багдановіча
прынята 19 верасня 1980
года. У доме, які пазбаўлены
мемарыяльнага, з дапамогай
экспанатаў і мастацкіх
прыёмаў, узноўлены
непаўторны паэтычны свет
паэта і яго жыццёвы шлях.

10. Значную калекцыю ўтвараюць рукапісы. Тут прадстаўлены
рукапісны зборнік вершаў М. Багдановіча "Зялёныя”,
старонкі дзённіка 1915 года, аўтографы некаторых вершаў, а
таксама ўспаміны пра паэта яго сучаснікаў.
Калекцыя дакументаў прадстаўлена асабістымі
дакументамі сям'і Багдановічаў і іх сваякоў, а таксама
дакументамі грамадска-культурнага жыцця Беларусі, якія
тычацца пытанняў ушанавання памяці паэта.
Самая вялікая калекцыя - гэта кнігі, сярод якіх
чатыры экзэмпляры зборніка вершаў М. Багдановіча
«Вянок» з яго аўтографамі, кнігі кола чытання паэта,
літаратура пра яго жыццё і творчасць, кнігі беларускіх
паэтаў і празаікаў канца ХІХ - пачатку ХХ стагоддзя,
творы паслядоўнікаў творчасці Максіма, пераклады,
прысвячэнні.
У раздзеле аўдыёвізуальных помнікаў сабраны каля 6
тысяч фотаздымкаў, сярод якіх усе вядомыя
фотаздымкі Максіма, здымкі яго родных, знаёмых,
сяброў, даследчыкаў яго творчасці.

11. «Ты не згаснеш, ясная зараначка.
Ты яшчэ асвеціш родны край.
Беларусь мая! Краіна-браначка!
Ўстань, свабодны шлях сабе шукай».
Музей “Беларуская хатка”-
адзіны захаваўшыся ў
Мінску дом, дзе жыў
Максім Багдановіч.
З’яўлецца філіялам
літаратурнага музею
пісьменніка ў Траецкім
прадмесці. Менавіта
гэтую назву музей носіць
паводле літаратурнага
гуртка, ў якім дзейнічаў
паэт.

12. Экспазіцыя філіяла «Беларуская хатка» – гэта своеасаблівы працяг
экспазіцыі Літаратурнага музея Максіма Багдановіча. Яна прысвечана
мінскаму перыяду жыцця класіка, а таксама літаратурна-грамадскаму руху
пачатку ХХ стагоддзя ў Мінску.
У правым крыле дома адноўлены інтэр'ер жылога пакоя Багдановіча.
Сярод рэліквій - асабістыя рэчы паэта. Побач, у экспазіцыйным зале,
прадстаўлена грамадска - палітычнае жыццё Мінска пачатку ХХ стагоддзя.
Таксама ў музеі захоўваецца копія магілёўскай батлейкі канца XIX
стагоддзя.
Экспазіцыі музея даюць адчуць наведвальнікам атмасферу эпохі. Тут
прадстаўлены матэрыялы аб тым, што адбывалася ў Мінску ў Першую
сусветную вайну: аб гарадскім аддзеле Таварыства дапамогі пацярпелым
ад вайны, аб рабоце клуба мінскай інтэлігенцыі 'Беларуская хатка.
Актыўны ўдзел у працы 'хаткі' прымаў і Максім Багдановіч.
Супрацоўнікі музея ставяць перад сабой задачу: быць не толькі музеем,
але і цэнтрам беларускай культуры. Яны ініцыіруюць сустрэчы з
беларускімі пісьменнікамі, артыстамі, мастакамі, вучонымі і музыкантамі.
Арганізоўваюцца літаратурна - музычныя вечары, прысвечаныя
юбілейным датам неардынарных падзей гісторыі культуры нашай краіны.

13. Філіял Літаратурнага музея
Максіма Багдановіча
«Фальварак Ракуцёўшчына» –
музейны комплекс у вёсцы
Ракуцёўшчына
Маладзечанскага раёна
Мінскай вобласці.
Музей змешчаны ў былым
маёнтку Лычкоўскіх, дзе
летам 1911 года гасцяваў
Максім Багдановіч.
«Прынадна вочы ззяюць да мяне;
Чароўна усміхаючыся, губы
Адкрылі буйныя бялеючыя зубы…
Ласкавы шэпт... Гарачай хваляй мкне
Кроў к сэрцу маяму. Мана ўсё або не?..»
М. Багдановіч. “Санет”

14. Фальварак Ракуцёўшчына»
ўключае ў сябе: сядзібу
Лычкоўскіх, терыторыю вакол
сядзібы, крыніцу Максіма,
помнік і пісьменніцкі парк.
Стварэнне музейнага
комплексу пачалася ў 70-я
гады ХХ стагоддзя. У чэрвені
1977 года па прапанове
супрацоўнікаў Мінскага
абласнога краязнаўчага музея
(г.Маладзечна) быў
устанаўлены помнік у вёсцы
Ракуцёўшчына – два камяні:
адзін як вечная свечка памяці,
на другім – выбіты радкі з
“Санета” М.Багдановіча. У 1981
годдзе каля помніка вядомымі
беларускімі пісьменнікамі быў
пасаджаны “Максімаў сад”.

15. На сённяшні момант у філіяле адноўлены дом гаспадара,
дом арандатара, гумно, у двух апошніх пабудовах
адчынены экспазіцыі.
З дапамогай тыпалагічных арыгінальных прадметаў (к.
ХІХ – пач. ХХ ст.) удалося перадаць атмасферу жыцця
сядзібы, стварыць паэтычны настрой, расказаць пра
адзін з самых творча насычаных перыядаў жыцця
М.Багдановіча.
Пры стварэнні экспазіцыі ў гумне выкарыстаны
арыгінальныя прадметы, прылады сельскагаспадарчай
працы з ваколіцы Ракуцёўшчыны.
У першую чаргу пры стварэнні экспазіцыйнага
комплекса філіяла был адноўлены дом
арандатара, дзе летам 1911 года жыў
М.Багдановіч. Складанасць стварэння
экспазіцыі ў гэтым доме абумоўлена адсутнасцю
мемарыяльных рэчаў, якія звязаны з паездкай
паэта на Беларусь.

17. Музей Максіма Багдановіча ў Гродне адкрыты ў 1986
годзе у доме, у якім жыла сям’я Багдановічаў. З 1
студзеня 1995 года музей працуе як самастойная
ўстанова культуры.
Літаратурны аддзел быў размешчаны ў 4-х
пакоях дома (плошча экспазіцыі 56м²). Яго
экспазіцыя знаёміла з выглядам Гродна канца ХIХ –
пачатку ХХ стагоддзяў.
Тут былі змешчаны
сямейныя
фотаздымкі і
асабістыя рэчы паэта,
прыжыццёвы зборнік
паэта “Вянок” (1913г.),
а таксама
перавыдадзены ў
больш позні перыяд.
Экспазіцыя знаёміла з дзейнасцю газеты “Наша
Ніва” і выдавецкай суполкі “Загляне сонца і ў наша
аконца”. Таксама тут быў прадстаўлены мінскі
перыяд жыцця і творчасці паэта і апошнія месяцы
жыцця ў Ялце. У адным з пакояў быў узноўлены
інтэр’ер кабінета– кватэры Багдановічаў.

18. Сярод экспанатаў музея – асабістыя рэчы паэта,
дакументы, пісьмы і іншыя рэчы сям’і
Багдановічаў, прадметы побыту канца ХIХ-га –
пачатку ХХ ст., пісьмовыя сведчанні грамадскага і
літаратурнага жыцця таго часу, а таксама
літаратурная спадчына паэтаў і празаікаў
Гродзеншчыны.
Пры наданні музею статусу самастойнай адзінкі
культуры ў 1991 годзе плошча экспазіцыі
пашырылася – на сённяшні дзень яна складае
150 м². У экспазіцыйных залах і фондах
знаходзіцца больш за 13 тысяч адзінак
захавання.
У музеі ёсць
чатыры
мемарыяльныя
пакоі: кабінет
бацькі, пакой
маці, дзіцячы
пакой, гасцёўня.

19. з 1981-га помнік стаяў
на сваім звыклым
месцы…
9 снежня 1981 года, у гонар 90-годдзя са дня нараджэння Максіма
Багдановіча на плошчы Парыжскай камуны, перад тэатрам опэры і
балета, непадалёк ад месца, дзе нарадзіўся і жыў паэт, быў
усталяваны помнік класыку беларускай літаратуры. Аўтары помніка
скульптар С. Вакар, архітэктары Ю. Казакоў і Л. Маскалевіч.
Бронзавая статуя паэта вышынёй 4,6 метра ўсталяваная на
пастаменце з чырвонага граніту. Паэт адлюстраваны з
перакрыжаванымі на грудзі рукамі, у правай руцэ букет васількоў —
кветак, услаўленых у яго паэзіі.
26 чэрвеня 2008 помнік быў усталяваны на новым месцы на рагу
вуліцы Максіма Багдановіча і плошчы Парыскай камуны (зараз
плошча Траецкая Гара). Адносна былога месцазнаходжання
помнік перанеслі на 150 метраў на паўночны захад, бліжэй да
месца нараджэння паэта, і павярнулі тварам да Свіслачы ў
кірунку паміж домам на вуліцы М. Багдановіча, 27 і Сувораўскай
вайсковай вучэльняй.
…а ў 2008-м ён быў
перанесены

20. Першы замежны помнік Багдановічу з'явіўся ў Місхоры. Да
40-годдзя з дня смерці паэта Заір Азгур зрабіў бюст паэта. У
1957 годзе яго ўстанавілі ў парку санаторыя "Беларусь" у
горадзе Місхоры. На Каўказе паэт лячыўся ад сухотаў. На
кані Максім аб'ездзіў увесь Каўказ.
У 1994 годзе ў Яраслаўлі,
каля будынка мужчынскай
гімназіі, дзе вучыўся
Максім, яму паставілі
помнік. Характэрна, што
да гэтага ў Яраслаўлі ўжо
быў помнік бацьку
Максіма. Этнограф Адам
Багдановіч удастоіўся
такога гонару за
грамадскую і навуковую
дзейнасць у гэтым
расійскім горадзе.
Прыклад такога
'сямейнага' помніка ёсць
толькі ў Францыі - Дзюма-
бацькі і Дзюма-сына.

21. У 1924 годзе на магіле Багдановіча, ў
Ялце, на Новых гарадскіх могілках,
быў усталяваны помнік з чатырма
радкамі з вершу паэта «Паміж пяскоў
Егіпецкай зямлі…». 20-я гады мінулага
стагоддзя былі эпохай атэізму, таму
стары крыж на ялцінскай магіле быў
знішчаны, а на ягоным месцы з’явіўся
помнік з шэра-брунатнага вапняку з
чырвонай зоркай, які і стаяў тамака да
2003 году, калі на магіле паэта быў
усталяваны помнік скульптараў —
бацькі, сына Льва і Сяргея Гумілеўскіх.
«Паміж пяскоў Егіпецкай
зямлі,
Над хвалямі сінеючаго Ніла
Ўжо колькі тысяч год стаіць
магіла:
Ў гаршчку насеньня жменю
там знайшлі…»

22. У нашай гімназіі створаны і дзейнічае літаратурны
кабінет-музей імя М.Багдановіча, работа якого цесна
звязана з урокамі і іншымі формамі вучебна-выхаваўчага
працэсу. Адной з такіх форм пазакласнай работы
з’яўляюцца заняткі літаратурнага гуртка па
прапагандаванні творчасці М.Багдановіча. Арыентацыя на
практычныя формы працы, на свабодную творчасць
забяспечвае фарміраванне рознабаковых навыкаў.
Кабінет-музей імя М.Багдановіча ў гімназіі
№10 г. Мінска

23. Гурткоўцы ажыццяўляюць сваю
дзейнасць праз чытанне і
абмеркаванне твораў пра
М.Багдановіча, пошукі невядомых
літаратурных фактаў, выпуск
насценнай газеты, напісанне
ўласных твораў, водгукаў,
рэфератаў і нават навуковых прац.

24. Работа гуртка арганізуецца з такім разлікам,
каб знаходкі і творчасць гурткоўцаў
станавіліся здабыткам астатніх навучэнцаў
гімназіі і спрыялі паглыбленню іх ведаў па
літаратуры. З гэтай нагоды
распрацоўваюцца конкурсы, віктарыны,
праводзяцца літаратурна-музычныя
гасцеўні, прысвечаныя ўшанаванню памяці
М.Багдановіча, сустрэчы з пісьменнікамі.
Сярод якіх асабліва частым госцем быў С.
Панізнік.

25. На базе кабінета-музея наладжваюцца экскурсіі,
ажыццяўляецца супрацоўніцтва з тэатрам
“Зніч”, артысты якога ў снежні 2007 года
пазнаемілі гімназістаў з цудоўнай літаратурна-
музычнай кампазіцыяй, прысвечанай
М.Багдановічу, “У краіне светлай, дзе я
ўміраю...”
Такім чынам, самае важнае, што заняткі ў гуртку
садзейнічаюць разгортванню самастойнасці і
ініцыятыўнасці вучняў, павышаюць іх
адказнасць, скіроўваюць на самаўдасканаленне.

26. Экспазіцыя кабінета-музея Максіма Багдановіча

27. Падрыхтавалі вучні гімназіі №10 г. Мінска
Клышэвіч Павел
Шпакоўскі Аляксей