ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΕΣ ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΜΟΥΣΙΚΗ

1. Θέμα: Η τέχνη της αγιογραφίας, των ψηφιδωτών, της μουσικής
και της μαγειρικής, στην Θεσσαλονίκη και στην Πόλη. Τόσο
μακριά και όμως δίπλα!!!
9ο Λύκειο Θεσσαλονίκης
Περιβαλλοντολογικό Πρόγραμμα

2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
• Πρόλογος
• Η Βυζαντινή και ορθόδοξη αγιογραφία
• Ψηφιδωτά
• Μουσική στην Τουρκία
• Επιρροές της Πολίτικης κουλτούρας στην Ελλάδα
• Πολίτικη κουζίνα
• Κουζίνα στην Θεσσαλονίκη
• Εκδρομή στην Άνω Πόλη
• Εκδρομή στην Κωνσταντινούπολη

3. Πρόλογος
Η Θεσσαλονίκη και η Κωνσταντινούπολη, έχουν πολλά κοινά
στοιχεία πολιτισμικής κληρονομιάς.
Η πνευματική κοινωνική και πολιτειακή υποδομή των δύο αυτών
πόλεων είναι καθαρά ρωμαϊκή κληρονομιά.
Οι τέχνες που αναπτύχθηκαν και διαμορφώθηκαν, μέσα και έξω απ
το Βυζάντιο υπήρξαν αποτέλεσμα του συνδυασμού και της
αλληλεπίδρασης 3 κυρίαρχων παραγόντων:
α) της αρχαίας ελληνικής παράδοσης,
β) της ανατολικής επίδρασης, και
γ) της συγκεκριμένης, καθαρά θρησκευτικής αποστολής της, μιά
και η βυζαντινή τέχνη είναι καθαρά θρησκευτική
Όλα αυτά μας δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουμε μέσα απ' τις
εκδρομές μας στην Άνω Πόλη και στην Κωνσταντινούπολη

4. Η Βυζαντινή και ορθόδοξη αγιογραφία
Χαρακτηριστικά της Βυζαντινής Αγιογραφίας
• Ο χαρακτήρας της Ορθόδοξης αγιογραφίας είναι σεμνός, κατανυκτικός,
με πνευματικό και όχι σωματικό κάλλος.
• Τα άγια πρόσωπα εικονίζονται "εν αφθαρσία", με πνευματική και
σωματική ρωμαλεότητα, με ανδρείο και γενναίο φρόνημα, με ευθύτητα.
• Η εικόνα είναι ένα σημείο συναντήσεως κτιστού και άκτιστου, του
"νυν" και "αεί".
Ιδιότητες της Βυζαντινής Αγιογραφίας
• Καταργεί το κοσμικό φως. Σε καμία Ορθόδοξη εικόνα δεν αποδίδεται
σκιά. Όλα ειναι φωτεινά και ευδιάκριτα.
• Καταργεί τον κοσμικό χώρο και χρόνο. Η εικόνα διατηρεί τα ιστορικά
στοιχεία και πλαίσια αυτού που απεικονίζει, αλλά δε δεσμεύεται από
αυτό.
• Καταργεί την προοπτική. Δεν τηρείται η φυσική τάξη των πραγμάτων.

5. H βυζαντινή αγιογραφία περιλαμβάνει τη φορητή
εικόνα, την τοιχογραφία, το ψηφιδωτό και τη
μικρογραφία.
Την περίοδο της δυναστείας των Παλαιολόγων
(1261-1453) διαμορφώνονται δύο Σχολές-
τεχνοτροπίες: ή Μακεδονική και ή Κρητική.
Η Μακεδονική τεχνοτροπία χαρακτηρίζεται από
έντονα χρώματα, ένταση, κίνηση, ελευθερία και
έκφραση της ψυχολογικής κατάστασης των
εικονιζόμενων
Κύρια χαρακτηριστικά της Κρητικής τεχνοτροπίας
είναι τα σκοτεινότερα πρόσωπα, με καφέ και όχι
πράσινο χρώμα όπως της μακεδονικής σχολής.
Η αγιογραφία είναι μια παραδοσιακή μορφή τέχνης με το δικό της ύφος και
ειδικούς αυστηρούς κανόνες που έχουν διατηρηθεί αμετάβλητοι μέχρι και
σήμερα. Έφθασε δε στην αιχμή της κατά την διάρκεια της βυζαντινής
αυτοκρατορίας .

7. Ψηφιδωτά

10. Μουσική στην Τουρκία
• Η Τουρκία είναι τόσο κοντά αλλά και πολύ μακριά.
Είναι ο γείτονας που δεν γνωρίσαμε γιατί πάντα ήταν
παραδοσιακός εχθρός. Και οι παλιές διαχρονικές
εχθρότητες δεν είναι εύκολο να ξεπεραστούν.
• Είναι τέτοιο ταμπού για τον Έλληνα η Τουρκία, που
στην προσπάθειά μας να ξεπεράσουμε τα 400 χρόνια,
κάναμε για πολύ καιρό ότι δεν τους ξέρουμε. Και
φτάσαμε να βλέπουμε τούρκικα σήριαλ (πριν 2
χρόνια μετά μανίας), για να τους γνωρίσουμε, να
βρούμε τα κοινά μας σημεία.

11. • Κι όμως, παρά την πολωμένη διπλωματία, παρά το γεγονός ότι και
από τις δύο μεριές του Αιγαίου υπάρχουν εθνικιστές που συνεχώς
θυμίζουν τι μας χωρίζει, μια μεγάλη παρέα που λέγεται «Μουσική»,
είναι απασχολημένη με το να ψάχνει να βρει τι μας ενώνει.
• Έλληνες και Τούρκοι μουσικοί συμμετέχουν σε κοινές δουλειές,
συνεργάζονται και ανταλλάσσουν πολιτισμό. Σε υπέροχες
συνεργασίες που μόνο "μυημένοι" ανακαλύπτουν σε εναλλακτικές
και σχεδόν κρυφές διαδρομές...
• Ακούγοντας τις παλιότερες τουρκικές μουσικές, βλέπω ότι ίδιο
πράγμα με τη βυζαντινή μουσική. Κατά πάσα πιθανότητα η μουσική
του Βυζαντίου πέρασε στην Οθωμανική κουλτούρα πολύ πριν ο
ανατολίτικος ευδαιμονισμός των σουλτάνων και των χαρεμιών δώσει
χώρο σ’ αυτό που σήμερα λατρεύουμε και στην Ελλάδα ως
«τσιφτετέλι».

12. • Με την ανταλλαγή πληθυσμών το 1922, οι πρόσφυγες από
την Πόλη έφεραν εδώ στην Ελλάδα τον πολιτισμό τους και
τη μουσική τους. Η φτώχεια, η προσφυγιά, ο πόνος και τα
βάσανα αυτών των ανθρώπων, ήταν αφορμή να γεννηθεί το
ρεμπέτικο τραγούδι

13. «Μνήμες - Η
Μουσική
Σκηνή του
Σμυρναίικου
Τραγουδιού
1907-1939»

14. Η μουσική της Μικράς Ασίας διατήρησε μέσα της ζωντανά όλα τα
μουσικά στοιχεία, ήχους, ρυθμούς και όργανα που ταξίδεψαν από την
αρχαία εποχή στο Βυζάντιο. Η σημασία των Ρωμιών συνθετών ης Πόλης,
στην εξέλιξη της μουσικής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ,είναι πολύ
μεγάλη, όσον αφορά τη σύνθεση ,τη δεξιοτεχνία και την οργανοποιία. Η
λόγια μουσική της Πόλης επηρεάστηκε από πολλούς παράγοντες,
σπουδαιότεροι από τους οποίους για τους Χριστιανούς συνθέτες είναι:
• Τα παραδοσιακά τραγούδια και οι χοροί των λαών της Μικράς Ασίας,
της Ηπειρωτικής Ελλάδας και των Βαλκανίων.
• Η εκκλησιαστική μουσική παράδοση του Βυζαντίου.
• Τα μουσουλμανικά τάγματα των Μεβλεβί και των Μπεκτασί, που
καλλιέργησαν τη μουσική, την ποίηση και τον χορό και είχαν δεχτεί κατά
την περίοδο των Σελτζούκων την επίδραση του χριστιανικού
μοναχισμού.
Η μουσική αυτή είναι συνδετικός κρίκος μεταξύ της εκκλησιαστικής
μουσικής και της δημοτικής παράδοσης, αλλά και μητέρα του ρεμπέτικου
τραγουδιού
Επιρροές της Πολίτικης κουλτούρας στην Ελλάδα
Η Μουσική της Κωνσταντινούπολης

15. Πολίτικη κουζίνα
• Η κουζίνα του κάθε τόπου
αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο
πολιτισμού του και πολλές φορές
τόσο έντονο που χαρακτηρίζει τον
τόπο.
• Χρειάσθηκαν χιλιετίες, για να
διαμορφωθούν οι διάφορες τάσεις
στις διατροφικές συνήθειες των
κατοίκων της
Κωνσταντινούπολης.

16. Στις σχέσεις των ανθρώπων
μέσα σε οικογένειες που
κατάγονται από την
Κωνσταντινούπολη, η
μαγειρική παίζει μεγάλο
ρόλο.
Αυτό που σήμερα
αποκαλούμε Πολίτικη
Κουζίνα, είναι οι ξεχωριστές
διατροφικές συνήθειες που
έφεραν οι πρόσφυγες της
Πόλης στον Ελλαδικό χώρο.

17. Κουζίνα στην Θεσσαλονίκη
• η Ελλάδα είναι η πηγή της πρωτότυπης
ευρωπαϊκής κουζίνας, όπως ακριβώς είναι η
πηγή της δυτικής φιλοσοφίας.
• οι Τούρκοι δανείστηκαν αρκετά πράγματα από
την βυζαντινή κουζίνα αλλά και οι έλληνες,
μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς από τους
Τούρκους, υιοθέτησαν και ίδιοι κάποια
στοιχεία από την Τούρκικη κουζίνα.

18. Εκδρομή στην Άνω Πόλη

29. ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΟΙ :
Α΄1
• ΑΓΚΟ ΒΑΣΙΑΝΑ
• ΓΕΔΙΚΗ ΜΑΡΙΑ
• ΚΕΤΕΤΖΟΥΔΗ ΔΗΜΗΤΡΑ
• ΛΑΤΣΙΔΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
• ΝΕΔΕΛΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
• ΞΑΝΘΟΣ ΝΙΚΗΤΑΣ
• ΠΕΡΤΣΙΝΙΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ
• ΣΟΥΚΗ ΧΡΥΣΟΥΛΑ
• ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ
• ΣΥΜΕΩΝΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ-ΕΛΕΝΗ
• ΤΑΚΟΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ
• ΤΟΛΕΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ
• ΤΣΑΝΤΕΚΙΔΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ
• ΤΣΟΥΛΦΑ ΜΑΡΙΑ
• ΦΟΥΛΑΤΖΙΚΛΙΔΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ
• ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ
ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Α΄2
ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ
ΓΚΑΡΙΠΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
ΙΣΑΑΚΙΔΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ΡΑΦΑΕΛΑ
ΜΑΝΔΕΛΛΟΥ ΒΙΚΤΩΡΙΑ