1. ЯК ПРАВІЛЬНА СТАРЭЦЬ:
АД 40 І ДАЛЕЙ
А.М.Ільніцкі
Беларускае рэспубліканскае
геранталагічнае грамадскае аб’яднанне
2. Асноўныя паняцці
Старэнне – універсальны працэс, хуткасць
якога генетычна запраграмавана, прычым
асноўныя рысы старэння праяўляюцца пасля
40 гадоў.
Геранталогія - навука, якая вывучае біялогію
старэння, сацыяльны бок гэтага працэсу і тое,
як аказаць дапамогу чалавеку, яки старэе.
Герыятрыя – медыцынская спецыяльнасць, у
межах якой вывучаюцца хваробы людзей
сталага ўзросту і метады іх лячэння.
5. акад. Купрэвіч: з біяграфіі
• паходжанне: сялянская сям’я са
Смалявіцкага раёна Мінскай вобласці
(вёска Кленнікі);
• дырэктар Інстытута батанікі АН СССР (Санкт-
Пецярбург, 1949 – 1952);
• прэзідэнт Акадэміі навук БССР (1952 –
1969);
• зрабіў значны ўнёсак у развіццё савецкай –
беларускай геранталогіі.
6. акад. Купрэвіч і геранталогія
• як батанік лічыў, што паколькі існуюць расліны
з вельмі працяглям жыццём, то і жыццё
чалавека можна падоўжыць: адкрыццё
геранталагічнай секцыі ў АН БССР;
• адзін са слупоў філасофіі “рускага касмізму” –
чалавек са смерцю не знікае, а захоўваецца
яго духоўная сутнасць, якая жыве ў наасферы,
таму лічыў, што чалавек несмяротны.
12. Класіфікацыя ўзросту чалавека
• да 18 год – дзіця;
• з 19 да 44 гадоў – малады;
• з 45 да 59 гадоў – сярэдні ўзрост (спеласць);
• з 60 да 74 гадоў – пажылы ўзрост;
• 75 – 90 гадоў – старэчы ўзрост;
• 90 гадоў і далей – доўгажыхары.
16. Что новага ў сучасным
разуменні старэння?
• здаровае старэнне не азначае старэнне без
хваробаў;
• здаровае старэнне можа суправаджацца
самымі рознымі захворваннямі;
• асаблівае значэнне мае асяроддзе, у якім
жыве чалавек;
• пры камфортным асяроддзі павышаецца
функцыянальнасць пажылога чалавека, калі ён
не адчувае розніцы са здаровымі аднагодкамі.
18. Глабальная стратэгія і план дзеянняў па
дасягненні здаровага старэння
• 2020 – 2030 гады – «Дэкада здаровага
старэння» (Сусветная арганізацыя аховы
здароўя);
• важна, каб найбольшая колькасць людзей
ведала, што такое кантынуум старэння і
магла выбіраць шлях найбольш удалага
старэння.
24. Дыета і працягласць жыцця
Рэстрыктыўная (абмежавальная)дыета – 50
– 70% калорый ад неабходнай колькасці.
Адзіны навукова даказаны метад
падаўжэння жыцця.
28. Навошта?
У любым узросце фізічная актыўнасць - гэта:
• зніжэнне смяротнасці,
• зніжэнне частаты развіцця інсульту,
інфаркту міякарда, цукровага дыябету,
• прадухіленне развіцця дэпрэсіі,
• зніжэнне частаты развіцця раку тоўстай
кішкі і малочнай залозы.
29. 18 – 64 года (СААЗ, 2010)
• аэробныя нагрузкі сярэдней інтэнсіўнасці
150 хвілін у тыдзень або
• аэробныя нагрузкі высокай інтэнсіўнасці 75
хвілін у тыдзень,
• не менш за 10 хвілін у дзень,
• практыкаванні для ўмацавання асноўных
мышачных груп не меней чым 2 разы на
тыдзень.
30. 65 гадоў і болей (СААЗ, 2010)
• аэробныя нагрузкі сярэдней інтэнсіўнасці 150
хвілін у тыдзень або
• аэробныя нагрузкі высокай інтэнсіўнасці 75
хвілін у тыдзень,
• не меньш 10 хвілін у дзень,
• практыкаванні для ўзмацоўвання асноўных
мышачных груп не меней 2 разоў у тыдзень,
• практыкаванні на баланс (чай – шы);
• любыя практыкаванні, дасяжныя па стану
здароўя.
32. Эфектыўнасць: праграма ЗША
«Здаровыя людзі 2010»
• на працягу 10 гадоў – 15 700 чалавек ад 45
да 65 гадоў,
• на 6-м годзе даследавання 970 змянілі лад
жыцця (рэгулярныя фізічныя практыкаванні
па 3 гадзіны/тыдзень, гародніна + садавіна,
знізілі вагу, кінулі курыць,
• смяротнасць знізілася на 40%, частата
хваробаў сэрца – на 35%.
34. Абследаванне
• традыцыйны клінічны агляд;
• спецыяльныя метады, якія
выкарыстоўваюцца ў медыцынскіх
установах;
• выкарыстанне спецыяльных апытальнікаў
(ацэнка мышачнай моцы, шкала трывогі
Спілбергера, шкала Мантгамеры-Асберг для
ацэнкі дэпрэсіі і інш.).
35. Даўжыня целамер
• час максімальнага ўкарочвання – да 1 года;
• час найбольшага ўкарочвання – да 18 год;
• адносная стабілізацыя даўжыні – 19 – 100
год.
• Не верце тым, хто кажа з-за камерцыйных
мэтаў, што целамеры можна падоўжыць!
39. Вызначэнне паняцця
Старэчая астэнія (англ. - frailty) – гэта клінічны
сіндром, які ўключае:
1) страту вагі цела, у тым ліку за кошт
саркапеніі,
2) зніжэнне моцы кісці (па дадзеных
дынамаметрыі),
3) агульную млявасць,
4) зніжэнне хуткасці руху,
5) значнае абмежаванне фізічнай актыўнасці.
Fried L.P. et al., 2001
40. Якія сіндромы ўласцівыя для
геранталагічных пацыентаў?
• падзенні;
• недахоп вадкасці;
• дрэннае харчаванне;
• саркапенія;
• трывога і дэпрэсія;
У агульным – каля 65!
58. eMobile applications 1: пацыент
Design for personalized mobile health applications for enhanced older people
participation / P.Devos et al. // EGM 2015 Vol. 6 Iss. 6 593 597
59. eMobile applications 2: урач
Design for personalized mobile health applications for enhanced older people
participation / P.Devos et al. // EGM 2015 Vol. 6 Iss. 6 593 597