Монгол улсын Аялал жуулчлалын салбарын эдийн засгийн өгөөжийг ДАЖБ-ын зөвлөмжөд тулгуурлан тодорхойлох нь

1. СЭДЭВ: Монгол улсын аялал
жуулчлалын салбарын
тулгамдсан асуудлууд
ОУХС-ОУЭЗХТ-н Магистрант Г.Баясгалан
ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ
Улаанбаатар хот
2014.11.14.

2. ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан – МУ-ын аялал жуулчлалын салбарын тулгамдсан асуудлууд
the economy

3. Дэлхийн аялал жуулчлалын өнөөгийн байдал
http://www2.unwto.org/
ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан – МУ-ын аялал жуулчлалын салбарын тулгамдсан асуудлууд

4. World Tourism Organization (UNWTO) 2014
ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан – МУ-ын аялал жуулчлалын салбарын тулгамдсан асуудлууд

5. World Tourism Organization (UNWTO) 2013
Аяллын зорилгоор
52% - амралт, зугаалгаар
14% - ажил хэргийн
27% - бусад
7% - тодорхойгүй
ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан – МУ-ын аялал жуулчлалын салбарын тулгамдсан асуудлууд

6. World Tourism Organization (UNWTO) 2014
ОУ-ЫН ЖУУЛЧИД ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛ
АШИГЛАСАН БАЙДАЛ
ОУ-ЫН ХҮЛЭЭН АВСАН ЖУУЛЧДЫН ТОО БОЛОН ОРЛОГО
ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан – МУ-ын аялал жуулчлалын салбарын тулгамдсан асуудлууд

7. Монгол улсын аялал жуулчлалын өнөөгийн байдал
Үндэстний Тойм сэтгүүл, 2012.12.20
ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан – МУ-ын аялал жуулчлалын салбарын тулгамдсан асуудлууд

8. World Tourism Organization (UNWTO) 2014
МУ-ын ХҮЛЭЭН АВСАН ЖУУЛЧДЫН ТОО БОЛОН ОРЛОГО
ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан – МУ-ын аялал жуулчлалын салбарын тулгамдсан асуудлууд

9. World Tourism Organization (UNWTO) 2014
Аялал жуулчлалын салбар ДНБ-д оруулж буй хувь нэмэр
ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан – МУ-ын аялал жуулчлалын салбарын тулгамдсан асуудлууд
423,8 тэрбум төг
ДНБ-ийн 2,5%

10. Аялал жуулчлалын үндэсний төв, 2014
ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан – МУ-ын аялал жуулчлалын салбарын тулгамдсан асуудлууд
ДНБ-ийн 0,3-0,5%

11.  2012 онд ДНБ-ий 2.3% буюу 323,5 тэрбум төгрөгийг аялал жуулчлалаас
шууд хэлбэрээр бүрдүүлж байна
 ДНБ-ий 5.7% буюу 817,4 тэрбум төгрөгийг аялал жуулчлалаас шууд
болон шууд бус хэлбэрээр бүрдүүлж байна
 Ажил эрхэлж буй хүмүүсийн 2% буюу 21,500 нь аялал жуулчлалын
салбарт
 Ажил эрхэлж буй хүмүүсийн 5.1% буюу 54,000 нь аялал жуулчлалын
болон аялал жуулчлалтай хамааралтай салбарт ажиллаж байна
ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан – МУ-ын аялал жуулчлалын салбарын тулгамдсан асуудлууд
World Tourism Organization (UNWTO) 2013

12. Гадаад жуулчны тоо
/417,812/
• Гад. Жуулчны дундаж зардал
190 ам.доллар
• Аяллын дундаж хугацаа 14,4
хоног
• Багц аяллын дундаж үнэ 2548
ам.доллар
ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан – МУ-ын аялал жуулчлалын салбарын тулгамдсан асуудлууд
* Статистик мэдээг Монголбанкны валют, эдийн засгийн газрын “Гадаадад аялж буй монгол жуулчдын зардлын түүвэр
судалгаа” /2014 он/-аас авав
Монгол жуулчин
/1,563,559/
• Монгол жуулчны дундаж
зардал Х ам.доллар /64,88/
• Аяллын дундаж хугацаа 14-30
хоног
• Багц аяллын дундаж үнэ 1622
ам.доллар
1,143,141,840 ам.доллар 1,420,211,910 ам.доллар
ЗӨРҮҮ
-277,070,070

13. Эдийн засагт үзүүлж байгаа нөлөөг олно гэдэг нь ......
Жуулчин хэдий хэмжээний мөнгийг тухайн газарт зарцуулсан бэ?
Дотоодын бизнес эрхлэгчдийн бүтээгдэхүүний хэдэн хувь нь аялал
жуулчлалын салбарт борлоддог вэ?
Бизнес эрхлэгч, өрх гэр бүлийн орлогын хэр их хэмжээ нь аялал
жуулчлалаас орж ирдэг вэ?
Аялал жуулчлал хэдэн ажлын байр бий болгож байна вэ?
Татварын хэдэн хувь нь аялал жуулчлаас бүрдэж байна вэ ?
ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан – МУ-ын аялал жуулчлалын салбарын тулгамдсан асуудлууд

14. ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан - Аялал жуулчлалын салбараас эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөлийг олж тогтоох нь
Эдийн засгийн үржвэр (Multiplier)
Худалдааны үржвэр 1 = шууд худалдаа + шууд бус худалдаа
шууд худалдаа
Худалдааны үржвэр II = шууд худалдаа + шууд бус худалдаа + индукци худалдаа
шууд худалдаа
1 = 1-2
Үр өгөөжийн түвшин (Capture rate)
Capture rate (шингээх ) = дотоодын эцсийн эрэлт
жуулчдын нийт зарцуулалт
дотоодын эцсийн эрэлт (final demand)= худ. авсан үйлчилгээ
+ худ.авсан барааны нэмүү өртөг

15. ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан - Аялал жуулчлалын салбараас эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөлийг олж тогтоох нь
Эдийн засгийн үржвэр (Multiplier)
1 = 1-2

16. ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан - Аялал жуулчлалын салбараас эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөлийг олж тогтоох нь
Аялал жуулчлалын эдийн засгийн нөлөөлөл
Жуулчдын нийт тоо
Х
Жуулчны өдрийн дундаж
зарцуулалт
Х
Эдийн засгийн үржвэр
=

17. ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан - Аялал жуулчлалын салбараас эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөлийг олж тогтоох нь
Аялал жуулчлалын эдийн засгийн нөлөөлөл

18. ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан - Аялал жуулчлалын салбараас эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөлийг олж тогтоох нь
Аялал жуулчлалын эдийн засгийн нөлөөлөл

19. ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан - Аялал жуулчлалын салбараас эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөлийг олж тогтоох нь
Санал
1. Санал асуулга явуулах : Тур оператор, дотоодын жуулчид
2. Статистик мэдээллийг боловсруулах: АЖҮТ, ҮСТГ, ТЕГ, WTTC, WTO
3. Монгол улсын аялал жуулчлалын салбарын орлого, зарлагын
балансыг олж тогтоох
4. Монгол улсын аялал жуулчлалын эцсийн хэрэгцээ, үржвэрийг олж
тогтоох
5. Монгол улсын эдийн засагт аялал жуулчлалаас нөлөөлж буй
нөлөөллийг тогтоохоор

20. ТӨГСӨВ
Улаанбаатар хот
2014 он

21. http://www.wttc.org/ http://www.weforum.org/ http://www2.unwto.org/

24. ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан - Аялал жуулчлалын салбараас эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөлийг олж тогтоох нь
1-р бүлэг: Эдийн засагт үзүүлэх нөлөөг олж тогтоох онол арга зүйн үндэс
Эдийн засгийн судалгааны төрлүүд:
1. Эдийн засгийн нөлөөллийн анализ
2. Төрийн /үйлчилгээний/ орлого, зарлагын анализ
3. Санхүүгийн анализ
4. Эрэлт, хэрэгцээний анализ
5. Үр өгөөж, зардлын анализ
6. ТЭЗҮ анализ /Feasibility study/
7. Хүрээлэн буй орчны нөлөөллийн анализ

25. ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан - Аялал жуулчлалын салбараас эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөлийг олж тогтоох нь
Аялал жуулчлалаас эдийн засагт үзүүлдэг нөлөөллүүд
 Шууд нөлөөлөл - аялал жуулчлалаас
эдийн засагт шууд үзүүлж байгаа
нөлөөллүд
 Шууд бус нөлөөлөл – нь аялал
жуулчлалд ханган нийлүүлэгч
байгууллагад гарч буй өөрчлөл
 Индукци нөлөөлөл– нь өрх гэр
бүлд аялал жуулчлалын
салбараас шууд болон шууд
бус нөлөөлөөр үссэн орлогыг
зарцуулснаар эдийн засагт
гарч буй өөрчлөл
 Эцсийн хэрэглэгч - ??????????

26. ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан - Аялал жуулчлалын салбараас эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөлийг олж тогтоох нь
Эдийн засгийн нөлөөллийг олж мэдэх аргачлалууд
 Орц–гарцын загвар (I-O model)
 Эдийн засгийн үржвэр (Multiplier)
 Үр өгөөжийн түвшин (Capture rate)
Аливаа судалгаагаар цаг хугацааны хувьд ч тэр
мөнгө санхүү, хүн хүчний хувьд ч тэр нийтэд нь хүрч
ажиллах боломжгүй.
Тиймээс орц-гарцын загварыг ашигладаг
Василийн Льеонтев

27. ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан - Аялал жуулчлалын салбараас эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөлийг олж тогтоох нь
Орц–гарцын загвар (I-O model)
Product
Purchaser price = retail margin + wholesale margin + transportation margin + producer price.
$100 = $40 + $10 + $5 + $45
Service
Purchaser price = producer price.
$100 = 100$

29. ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан - Аялал жуулчлалын салбараас эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөлийг олж тогтоох нь
Эдийн засгийн үржвэр (Multiplier)
Худалдааны үржвэр 1 = шууд худалдаа + шууд бус худалдаа
шууд худалдаа
Худалдааны үржвэр II = шууд худалдаа + шууд бус худалдаа + индукци худалдаа
шууд худалдаа
1 = 1-2
Үр өгөөжийн түвшин (Capture rate)
Capture rate (шингээх ) = дотоодын эцсийн эрэлт
жуулчдын нийт зарцуулалт
дотоодын эцсийн эрэлт (final demand)= худ. авсан үйлчилгээ
+ худ.авсан барааны нэмүү өртөг

30. ОУХС-ИЙН ОУЭЗХТ-ийн Г.Баясгалан - Аялал жуулчлалын салбараас эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөлийг олж тогтоох нь
Жуулчдын голлох зах зээлийн орноор
Монгол улсад ирсэн нийт
гадаадын иргэд
2011 он 2012 он Өөрчлөлтийн тоо %
1 БНХАУ 198 191 263 468 65 277 32,9%
2 ОХУ 102 733 84 170 -18 563 -18,1%
3 БНСУ 43 994 44 562 568 1,3%
4 Япон 14 988 17 210 2 222 14,8%
5 АНУ 15 423 15 936 513 3,3%
6 Казакстан 7 913 10 555 2 642 33,4%
7 Герман 8 545 8 963 418 4,9%
8 Австрали 7 093 7 946 853 12,0%
9 Их Британи 7 120 6 927 -193 -2,7%
10 Канад 3 316 644 -2 672 -0,81