μια μαθήτρια της α γυμνασίου μας μιλάει για τη φώκια, ζώο που απειλείται από εξαφάνιση.

1. ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΖΩΟ ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ

2. Γεια σας !Το όνομά μου είναι μεσογειακή φώκια
ή αλλιώς φώκια μονάχους μονάχους. Κάποτε
το είδος μου εξαπλωνόταν σε όλες τις ακτές της
Μεσογείου , της Μαύρης θάλασσας και του ανατο-
λικού Ατλαντικού . Τώρα έχουμε περιοριστεί σε
συγκεκριμένες ακτές της Μεσογείου. Μεγάλο πο-
σοστό μου κινείται στην Ελλάδα. Το μήκος μου
είναι 2-3 μέτρα, ενώ το βάρος μου φτάνει τα 350
κιλά. Το σώμα μου καλύπτεται από λείο τρίχωμα
, περίπου 1 εκατοστό. Το χρώμα μου ποικίλει , από ανοιχτό γκρίζο και μπεζ
σε καφέ και μαύρο. Τρέφομαι με σαργούς, συναγρίδες, γόπες,
μπαρμπούνια , χταπόδια, σουπιές και καλαμάρια αλλά και καβούρια. Μπορώ
να φτάσω σε βάθος 200 μέτρα. Τέτοιου είδους καταδύσεις διαρκούν 15-20
λεπτά. Οι περισσότερες καταδύσεις όμως γίνονται σε βάθος 30-40 μέτρα και
διαρκούν γύρω στα 5-10 λεπτά. Απειλούμαι σημαντικά κυρίως από
ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η αλιεία.
Φώκια ένα απειλούμενο Ζώο

3. Οι απειλές κατά της Φώκιας
Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται κυρίως στον ανθρώπινο
παράγοντα, από όλες του τις πλευρές. Από την αρχαιότητα κυνηγούνταν
για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του λίπους της. Οι
Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις ρωμαϊκές
αρένες .Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και
ζώνες και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου
ματζουνιού . Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες
λόγω της ζημιάς που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί
σ' αυτά. Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές
θάλασσες, παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα
του είδους.
Ο θάνατος της φώκιας από την παγίδευσή της σε αλιευτικά εργαλεία είναι
πολύ συχνό φαινόμενο στις περισσότερες περιοχές εξάπλωσης του
είδους. Τα ζώα παγιδεύονται και πνίγονται κυρίως σε στατικά δίχτυα που
χρησιμοποιούνται ευρέως από την παράκτια αλιεία. Στοιχεία έρευνας στην
Ελλάδα αποδεικνύουν ότι το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο στα ανήλικα
και άρα περισσότερο άπειρα άτομα. Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία
έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να
δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή τροφή από το φυσικό τους
στοιχείο. Παράλληλα ραγδαία αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού και η
αστικοποίηση μαζί με την άνοδο του παραθαλάσσιου και θαλάσσιου
τουρισμού υποβάθμισαν τον βιότοπο της μεσογειακής φώκιας και την
εκδίωξαν από τις ανοιχτές παραλίες.

4. Αντιμετώπιση
Σημαντικό βήμα για την προστασία της μεσογειακής φώκιας και των βιοτόπων
της αποτέλεσε η ανακήρυξη της περιοχής των Βορείων Σποράδων σε
προστατευόμενη και η ίδρυση του Εθνικου Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου
Βορείων Σποράδων (ΕΘΠΑΒΣ). Καθοριστική υπήρξε η συμβολή της μη
κερδοσκοπικής, μη κυβερνητικής οργάνωσης ΜOm /Εταιρία για τη Μελέτη και
Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας στην οργάνωση και λειτουργία
δραστηριοτήτων όπως η ενημέρωση του κοινού και η παρακολούθηση της
κατάστασης του πληθυσμού της Μεσογειακής φώκιας, σε συνεργασία με τις
αρμόδιες αρχές. Σύμφωνα με τα στοιχεία του οργανισμού, τουλάχιστον 55
διαφορετικά ενήλικα ζώα έχουν αναγνωριστεί να συχνάζουν στην περιοχή του
θαλάσσιου πάρκου, ενώ υπολογίζεται γεννιούνται άλλα οχτώ τον χρόνο.
Μέρος της δράσης της MOm είναι η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των
ντόπιων κατοίκων και ψαράδων όπως και η διάσωση και περίθαλψη άρρωστων,
τραυματισμένων και ορφανών ζώων. Γι αυτόν τον λόγο δημιούργησε το Κέντρο
Περίθαλψης Μεσογειακής Φώκιας στην Αλόννησο, το οποίο είναι το μοναδικό στη
Μεσόγειο και λειτουργεί σε συνδυασμό με το δίκτυο διάσωσης και συλλογής
πληροφοριών της MOm[13]. Εκεί φιλοξενούνται μόνο τα νεογέννητα, κατά κύριο
λόγο, ορφανά φωκάκια που χωρίστηκαν από τη μητέρα τους, συνήθως λόγω
καιρικών συνθηκών. Η περίθαλψη των μεγαλύτερων ζώων γίνεται επί τόπου. Το
δε Δίκτυο Διάσωσης και Συλλογής Πληροφοριών (RINT) βασίζεται σε μέλη από
όλη την Ελλάδα, κατά πλειοψηφία μη ειδικούς, που αποστέλλουν τακτικά
πληροφορίες και ενημέρωση από τις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές[14].

5. Αντιμετώπιση
Η Ελλάδα ετοιμάζεται να κηρύξει μια δεύτερη περιοχή στο Αιγαίο ως προστατευόμενο
θαλάσσιο πάρκο με έναν από τους κύριους στόχους της πράξης αυτής την «προστασία
και διατήρηση του σημαντικού πληθυσμού της απειλούμενης με εξαφάνιση
Μεσογειακής φώκιας Monachus monachus»[15]. Θα ονομάζεται Περιφερειακό
Θαλάσσιο Πάρκο Βόρειας Καρπάθου, νήσου Σαρίας και των Αστακιδονησίων
(Π.Θ.Π.Β.Κ.Σ.Α) και θα περιλαμβάνει τις ήδη υπάρχουσες Ειδικές Ζώνες Διατήρησης
(ΕΖΔ) Καρπάθου-Σαρίας και Αστακιδονησίων του Δικτύου Natura 2000 .
Το άλλο θαλάσσιο πάρκο της χώρας είναι το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου στο
Ιόνιο Πέλαγος. Με βάση τα στοιχεία του WWF που πραγματοποίησε συστηματική
καταγραφή πληθυσμού της φώκιας το 1991, βρίσκουνε καταφύγιο στην περιοχή 14-18
άτομα. Πρόκειται για το μεγαλύτερο γνωστό πληθυσμό στο Ιόνιο.
Μαζί με τις δύο περιοχές στην Τουρκία, στη Φώκαια της Σμύρνης και στην Επαρχία της
Μερσίνης, είναι τα μοναδικά προστατευόμενα καταφύγια της φώκιας στη μεσόγειο. Η
ΜΚΟ SAD-DAFAG που δραστηριοποιείται στην περιοχή υπολογίζει τον αριθμό των
ζώων σε περίπου 100.
Στον Ατλαντικό υπάρχει η προστατευόμενη περιοχή στα νησιά Ντεζέρτας της Μαδέρας,
όπου φαίνονται ενθαρρυντικά σημάδια ανάκαμψης μετά από έντονες προσπάθειες
προστασίας εκ μέρους της πορτογαλικής διαχειριστικής αρχής, και ο αριθμός έχει
ανέβει στις 25-35 φώκιες. Νοτιότερα, στο Λευκό Ακρωτήρι το Μαροκινό Ναυτικό
περιπολεί τη ζώνη όπου απαγορεύεται η αλιεία με σκοπό να μειωθεί η βασική αιτία
θανάτου της φώκιας, τα δίχτυα των ψαράδων, και να διασωθεί η μεγαλύτερη ομάδα
μεσογειακής φώκιας που αριθμεί 130 άτομα

6. ΤΕΛΟΣ
 Ας βοηθήσουμε τα ζώα που
κινδυνεύουν όσο ακόμα είναι
 καιρός.
 ΧΡΙΣΤΙΝΑ