การพัฒนาโครงงานคอมพิวเตอร์

1. ๒๕๕๗
542 ICT HOUSE โรงเรียนกัลยาณวัตร สพม.25(ขอนแก่น)
โดย : ครูอานาจ พรหมใจรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี สาขา คอมพิวเตอร์

2. โดย : ครูอานาจ พรหมใจรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี สาขา คอมพิวเตอร์
1
์ โครงงานคอมพิวเตอร เป็นกิจกรรมที่ต้องทาอย่างต่อเนื่องหลายขั้นตอน และ์์์์์์์์์์แต่ละขั้นตอนจะมี ความสาคัญต่อโครงงานนั้นๆ การแบ่งขั้นตอนของการทาโครงงานอาจแตกต่างกัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับลักษณะของ โครงงานและการวางแผนการทาโครงงาน ในที่นี้จะแบ่งการทาโครงงานออกเป็น์6 ขั้นตอนดังนี้ 1. การคัดเลือกหัวข้อโครงงานที่สนใจจะทา ์์ ์์์โดยทั่วไปเรื่องที่จะนามาพัฒนาเป็นโครงงานคอมพิวเตอร มักจะได้มาจากปัญหา์คาถาม์หรือ์์์์ความ สนใจในเรื่องต่างๆ์จากการสังเกตสิ่งต่างๆ ที่เกี่ยวเนื่องกับระบบคอมพิวเตอร ์หรือสิ่งต่างๆ์รอบตัว ผู้เรียนสามารถ จะศึกษาการได้มา์ของเรื่องที่จะทาโครงงานจากตัวอย่างต่อไปนี้ ์ ์์์์อุรชาช่วยงานคุณแม่ซึ่งเป็นคุณหมอที่คลีนิครักษาโรค ทั่วไป ์์์์สังเกตเห็นว่าเมื่อคนไข้เก่ามาจะต้องมีการค้นหาประวัติ คนไข้ ซึ่งเก็บไว้ในตู้เอกสารซึ่งมีปริมาณมาก ์์์์์์์ทาให้เสียเวลา ค่อนข้างมาก กว่าจะหาพบและตู้เอกสารยังใช้เนื้อที่ในร้าน ค่อนข้างมากอีกด้วย์์ดังนั้นอุรชาจึงเสนอทาโครงงาน์"ระบบจัด์ การข้อมูลของคลีนิครักษาโรคทั่วไป" เพื่อพัฒนาระบบคอมพิว-์ เตอร ในการจัดเก็บข้อมูลคนไข้ทั้งหมดไว้ในเครื่องคอมพิวเตอร เพื่อเป็นการประหยัดเนื้อที่ที่ใช้ในการจัดเก็บข้อมูล และ ประหยัดเวลาในการค้นหาข้อมูลคนไข้ ดอมเป็นผู้เรียนที่ชอบวิชาฟิสิกส เป็นอย่างมาก ์์์์มักจะได้รับการ ขอร้องจากเพื่อนๆให้ทบทวนเนื้อหาต่างๆ์ให้เพื่อนๆ ฟังอยู่เสมอ ซึ่ง เมื่อสมานได้เรียนวิชาการเขียนโปรแกรมแล้ว เกิดความคิดขึ้นว่าถ้าเขา สร้างโปรแกรมช่วยสอนสาหรับวิชาฟิสิกส ขึ้นมา ให้เพื่อนๆ ได้ใช้์คงจะ เป็นเครื่องมือเป็นอย่างดีในการทาให้เพื่อนๆ เข้าใจเนื้อหาได้ชัดเจนขึ้น ดังนั้นสมานจึงเสนอโครงงานเรื่อง "โปรแกรมช่วยสอนเรื่องการเคลื่อนที่ แบบโปรเจ็กไตล " ์ ์์์์จิราภรณ , ทิพนาฎและธิติกร์์์์ได้ทาโครงงานเรื่อง “โปรแกรมสร้างแบบทดสอบการเรียนการสอนบนอินเทอร เน็ต” เกิดจากการที่ปัจจุบันอินเทอร เน็ตได้เข้ามามีบทบาทในวง การศึกษามากขึ้น ทาให้เกิดการเรียนรู้อัน หลากหลาย์ซึ่งไม่ได้ จากัดอยู่เพียงห้องเรียน ไม่จากัดผู้เรียน กระบวนการเรียนรู้ใน บางเนื้อหาวิชามีความจาเป็นที่จะต้องมีการทดสอบ กระบวนการวิเคราะห ผลจึงควรจะต้องมี จึงได้คิดวิชาความรู้บน เครือข่ายอินเทอร เน็ตขึ้น ์ ์์์์สังเกตได้ว่าเรื่องหรือปัญหาที่จะนามาพัฒนา โครงงานคอมพิวเตอร ได้จากแหล่งต่างๆ กันดังนี้
การพัฒนาโครงงานคอมพิวเตอร์

3. โดย : ครูอานาจ พรหมใจรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี สาขา คอมพิวเตอร์
2
1)์การอ่านค้นคว้าจากหนังสือ เอกสาร์หนังสือพิมพ ์หรือวารสารต่างๆ 2) การไปเยี่ยมชมสถานที่ต่างๆ ์ ์์์3) การฟังบรรยายทางวิชาการ รายการวิทยุและโทรทัศน ์รวมทั้งการสนทนาอภิปรายแลกเปลี่ยนความ คิดเห็นระหว่างเพื่อนผู้เรียนหรือกับบุคคลอื่นๆ ์ ์์์4) กิจกรรมการเรียนการสอนในโรงเรียน ์์์5) งานอดิเรกของผู้เรียน ์ ์์์6)การเข้าชมงานนิทรรศการหรืองานประกวดโครงงานคอมพิวเตอร ์ ์์์อย่างไรก็ตาม ในการตัดสินใจเลือกหัวข้อที่จะนามาพัฒนาโครงงานคอมพิวเตอร ์ควรพิจารณา องค ประกอบสาคัญๆ ดังนี้ ์์์1)์ต้องมีความรู้และทักษะพื้นฐานอย่างเพียงพอในหัวข้อเรื่องที่จะศึกษา ์์์2)์สามารถจัดหาเครื่องคอมพิวเตอร และซอฟต แวร ที่เกี่ยวข้องได้ ์์์3)์มีแหล่งความรู้เพียงพอที่จะค้นคว้าหรือขอคาปรึกษา ์ ์์์4)์มีเวลาเพียงพอ ์ ์์์5) มีงบประมาณเพียงพอ ์ ์์์6)์ มีความปลอดภัย 2. การศึกษาค้นคว้าจากเอกสารและแหล่งข้อมูล ซึ่งรวมถึงการขอคาปรึกษาจากผู้ทรงคุณวุฒิจะ ช่วยให้ ผู้เรียนได้แนวคิดที่ใช้ในการกาหนดขอบเขตของ เรื่องที่จะศึกษาได้เฉพาะเจาะจง มากยิ่งขึ้น รวมทั้งได้ ความรู้เพิ่มเติมในเรื่องที่จะศึกษาจนสามารถใช้ออกแบบ และ วางแผนดาเนินการทาโครงงานนั้นได้อย่างเหมาะสม ในการศึกษาค้นคว้าดังกล่าว์์์ ผู้เรียนจะต้องบันทึกสรุป สาระ์สาคัญไว้ด้วย์์์ แหล่งข้อมูลที่สาคัญอีกแหล่งหนึ่ง์์์คือ การศึกษาผลงานของโครงงานคอมพิวเตอร จาก งานแสดงนิทรรศการ หรือจากเอกสารรายงานโครงงานคอมพิวเตอร ซึ่งอาจค้นหาได้จากเว็บไซต ต่างๆ ทั่วโลกจะ ช่วยเพิ่มพูนประสบการณ ให้กับผู้เรียนในด้านความรู้ เทคนิคและวิธีการพัฒนา นอกจากนี้ยังทาให้เกิดแนวคิด ที่จะดัดแปลงผลงานดังกล่าว มาจัดทาโครงงานคอมพิวเตอร ในหัวข้อที่ตนสนใจด้วย ในการศึกษาและวิเคราะห์โครงงานคอมพิวเตอร์หรือปัญหาพิเศษต่างๆ มีประเด็นที่ต้องพิจารณา ดังนี้ ์ 1) มูลเหตุจูงใจ และเป้าหมายในการทาโครงงาน 2) การดาเนินการพัฒนา 2.1) วัสดุอุปกรณ ต่างๆ์ซึ่งรวมถึง์เครื่องคอมพิวเตอร ซอฟต แวร ที่ต้องใช้ในการดาเนินการ์และ์ตัว แปลภาษาโปรแกรมที่ต้องใช้ 2.2) ความต้องการของผู้ใช้และคุณลักษณะของผลงาน์(Requirement and Specification) 2.3) กลุ่มผู้ทดลองใช้โครงงานและวิธีการประเมินผล 2.4) วิธีการพัฒนา 2.5) ข้อสรุปของโครงงาน 2.6) ความแปลกใหม่์ความคิดสร้างสรรค ของผู้ทาโครงงาน

4. โดย : ครูอานาจ พรหมใจรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี สาขา คอมพิวเตอร์
3
2.7) แนวทางในการปรับปรุงหรือขยายการทดลองจากงานเดิม ์ ผลที่ได้จากการดาเนินงานขั้นตอนนี้ จะช่วยให้ได้แนวคิดในการกาหนดขอบข่ายหรือเค้าโครงของเรื่องที่จะ ศึกษาชัดเจนว่า จะทาอะไร ทาไมต้องทา ต้องการให้เกิดอะไร ทาอย่างไร ใช้ทรัพยากรอะไร ทากับใคร เสนอผลอย่างไร 3. การจัดทาข้อเสนอโครงงาน ์ ์์ในการทาโครงงานคอมพิวเตอร ผู้เรียน จาเป็นต้องกาหนดกรอบแนวคิดและวางแผนการ พัฒนา ล่วงหน้าเพื่อจะช่วยให้์สามารถคาดการณ ความเป็นไปได้ของการทาโครงงานนั้น และ สามารถนาไปขอคาปรึกษาจาก อาจารย ที่ปรึกษา หรือผู้ทรงคุณวุฒิที่เกี่ยวข้อง โดยทั่วไป การทา ข้อเสนอโครงงานคอมพิวเตอร มีขั้นตอนที่สาคัญ ดังนี้
3.1 ศึกษาค้นคว้าเอกสารอ้างอิง และรวบรวมข้อมูลที่ได้จากผู้ทรงคุณวุฒิ 3.2 วิเคราะห ข้อมูล เพื่อกาหนดขอบเขตและลักษณะของโครงงานที่จะพัฒนา 3.3 ออกแบบการพัฒนา มีการกาหนดลักษณะของเครื่องคอมพิวเตอร ์ซอฟต แวร และตัวแปลภาษา โปรแกรม์และวัสดุต่างๆ ที่ต้องใช้์กาหนดคุณลักษณะของผลงาน์ระบุเทคนิคที่ใช้ในการพัฒนา พร้อมทั้ง กาหนดตารางการปฏิบัติงาน 3.4 ทาการพัฒนาโครงงานขั้นต้น เพื่อศึกษาความเป็นไปได้เบื้องต้น์โดยอาจจะทาการพัฒนาส่วน ย่อยๆ บางส่วนตามที่ได้ออกแบบไว้แล้ว์นาผลจากการศึกษาในช่วงนี้ไปปรับปรุงแผนการทดลองที่ออกแบบไว้ ในครั้งแรกให้เหมาะสมมากยิ่งขึ้น 3.5 จัดทาและเสนอข้อเสนอโครงงานคอมพิวเตอร ต่ออาจารย ที่ปรึกษา เพื่อขอคาแนะนาและปรับปรุง แก้ไข ทั้งนี้เพราะในการวางแผนการศึกษาพัฒนา ผู้เรียนอาจจะคิดได้ไม่ครอบคลุมทุก ด้าน เนื่องจากยังมี ประสบการณ น้อย ดังนั้นผู้เรียนจึงควรถ่ายทอดความคิดของตนเองที่ได้ ศึกษาและบันทึกไว้ ให้อาจารย ที่ปรึกษา ทราบ์เพื่ออาจารย จะได้ แนะนาในส่วนที่ยังบกพร่องอยู่ ทั้งนี้เพื่อให้ การวางแผนและดาเนินการทาโครงงาน เป็นไปอย่างเหมาะสมเป็นขั้นตอนตั้งแต่ เริ่มต้นจนโครงงานสาเร็จ 4. การลงมือทาโครงงาน เมื่อข้อเสนอโครงงานได้รับความเห็นชอบจากอาจารย ที่ปรึกษาแล้ว ก็เสมือนว่าการจัดทาโครงงานได้ผ่านพ้นไป แล้วมากกว่า์50% ขั้นต่อไปจะเป็นการลงมือพัฒนาตามขั้นตอนที่วางแผนไว้ ดังนี้

5. โดย : ครูอานาจ พรหมใจรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี สาขา คอมพิวเตอร์
4
4.1 การเตรียมการ ต้องเตรียมเครื่อง คอมพิวเตอร ซอฟต แวร ์และวัสดุอื่นๆ ที่จะใช้ใน การทดลอง พร้อมทั้งจัดเตรียมสถานที่สาหรับใช้ ในการพัฒนาให้พร้อมด้วย และควรเตรียมสมุด บันทึกหรือบันทึกเป็นแฟ้มข้อความไว้ในระบบ คอมพิวเตอร สาหรับบันทึกการทากิจกรรมต่างๆ์ ระหว่างทาโครงงาน์ได้แก่์ได้ปฏิบัติอย่างไร ได้ผล ์อย่างไร์มีปัญหาและแก้ไขได้หรือไม่์ อย่างไร์รวมทั้งข้อสังเกตต่างๆ ที่พบ 4.2 การลงมือพัฒนา - ปฏิบัติตามแผนงานที่วางไว้ในเค้าโครง แต่อาจเปลี่ยนแปลงหรือเพิ่มเติมได้ถ้าพบว่าจะช่วยทา ให้ผลงานดีขึ้น - จัดระบบการทางานโดยทาส่วนที่เป็นหลักสาคัญๆ ให้แล้วเสร็จก่อน จึงค่อยทาส่วนที่เป็นส่วนประกอบหรือ ส่วนเสริมเพื่อให้โครงงานมีความสมบูรณ์ มากขึ้น และถ้ามีการแบ่งงานกันทา ให้ทาความตกลงในการต่อเชื่อมชิ้นงานที่ชัดเจน ด้วย - พัฒนาระบบงานด้วยความละเอียดรอบคอบ และบันทึกข้อมูลไว้อย่างเป็นระบบและครบถ้วน - คานึงถึงความประหยัด ความปลอดภัย และระยะเวลาในการทางาน 4.3 การตรวจสอบผลงานและแก้ไข ์การตรวจสอบความถูกต้องของผลงานเป็นความจาเป็นเพื่อให้ แน่ใจว่าผลงานที่พัฒนา ขึ้นทางานได้ถูกต้องตรงกับความต้องการที่ระบุไว้ในเป้าหมาย และทาด้วยประสิทธิภาพสูง ด้วย 4.4 การอภิปรายผลและข้อเสนอแนะ์์์์์ เมื่อพัฒนาผลงานเรียบร้อยแล้ว ให้จัดทาสรุปด้วยข้อความที่ สั้นกะทัดรัดอย่างครอบคลุม์์์์์์เพื่อช่วยให้ผู้อ่าน ได้เข้าใจถึงสิ่งที่ค้นพบจากการทาโครงงาน และทาการอภิปราย ผลด้วย เพื่อพิจารณาข้อมูลและผลที่ได้์์์์พร้อมกับนาไปหาความสัมพันธ กับหลักการ์ทฤษฎี หรือ์์ผลงานที่ผู้อื่น ได้ศึกษาไว้แล้ว์ทั้งนี้ยังรวมถึงการนาหลักการ์ทฤษฎี หรือผลงานของผู้อื่นมาใช้ประกอบการอภิปรายผลที่ได้ด้วย 4.5 แนวทางการพัฒนาโครงงานใน อนาคตและข้อเสนอแนะ เมื่อทาโครงงานเสร็จสิ้น ลงแล้ว์ผู้เรียนอาจพบข้อสังเกต ประเด็นที่สาคัญ หรือปัญหา ซึ่งสามารถเขียนเป็นข้อเสนอแนะ และสิ่งที่ควรจะศึกษาและ/หรือใช้ประโยชน ต่อ ไป ได้ 5. การเขียนรายงาน ์์์์์์์์์์์์์์เมื่อทาโครงงานจนได้ข้อมูลอย่าง เพียงพอและทาการวิเคราะห ผล และสรุปผลแล้ว ขั้นตอนต่อไปที่ต้อง ์ทาคือการจัดทารายงาน ซึ่งจะ

6. โดย : ครูอานาจ พรหมใจรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี สาขา คอมพิวเตอร์
5
รวมถึงรายละเอียดต่างๆ ในการพัฒนา์และคู่มือการใช้งาน รายงานโครงงานคอมพิวเตอร เป็นวิธีสื่อ ความหมายที่มีประสิทธิภาพ เพื่อให้ผู้อื่นได้เข้าใจแนวคิด์วิธีดาเนินการศึกษาค้นคว้าข้อมูลที่ได้์์์์์์ ตลอดจน ข้อสรุปและข้อเสนอแนะต่างๆ์เกี่ยวกับโครงงาน์ในการเขียนรายงานนั้น ผู้เรียนควรใช้ภาษาที่อ่านและเข้าใจได้ ง่าย์ชัดเจน์กระชับ์และตรงไปตรงมา ให้ครอบคลุมหัวข้อต่างๆให้ครบถ้วนตามรูปแบบที่กาหนด
6. การนาเสนอและการแสดงผลงานของโครงงาน การนาเสนอและการแสดงผลงานเป็นขั้นตอนที่สาคัญอีกขั้นตอนหนึ่งของการทาโครง งาน เพื่อแสดง์ ออกถึงผลิตผลของความคิด ความพยายามในการทางานที่ผู้ทาโครงงานได้ทุ่มเท และเป็นวิธีที่ทาให้ผู้อื่นได้รับรู้และ เข้าใจถึงผลงานนั้น การเสนอผลงานอาจทาได้ในหลายรูปแบบต่างๆ กัน์์์์์เช่น ์์์การแสดงผลงานโดยไม่มีการ อธิบายประกอบ์การรายงานด้วยคาพูดในที่ประชุม การจัดนิทรรศการโดยโปสเตอร และอธิบายด้วยคาพูด์เป็นต้น
แหล่งอ้างอิง : ์์์์์์์์ลัดดา ภู่เกียรติ. โครงงานเพื่อการเรียนรู้หลักและแนวทางการจัดกิจกรรม. กรุงเทพฯ :จุฬาลงกรณ มหาวิทยาลัย ,2544. ์์์์์์์์สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร และเทคโนโลยี.คู่มือประกอบการเรียนรายวิชาคอมพิวเตอร์สร้างสรรค์ มัธยมศึกษาตอนต้น. กรุงเทพฯ: คุรุสภาลาดพร้าว,2545. ______คู่มือประกอบการเรียนรายวิชาโครงงานคอมพิวเตอร์ มัธยมศึกษาตอนปลาย. กรุงเทพฯ:คุรุสภา ์์์์์์์์์์์์์์์์์์์์์ลาดพร้าว,2545. _____.คู่มือการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี.กรุงเทพฯ: คุรุสภาลาดพร้าว ,2545. ์์์์์์์สานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร และเทคโนโลยีแห่งชาติ. 2549. โครงงานวิทยาศาสตร์แบบงานวิจัย.ปทุมธานี