วิธีการทำโครงงานคอมพิวเตอร์

1. โครงงานคอมพิวเตอรเปนกิจกรรมที่ตองทําอยางตอเนื่องหลายขั้นตอน และแตละขั้นตอนจะมี
ความสําคัญตอความสําเร็จของโครงงานนั้นๆ การคัดเลือกโครงงานที่สนใจจะทํา ควรเปนไปตามความสามารถ
ความถนัด ความสนใจ และความตองการของตัวผูเรียนเอง การสํารวจและการเลือกเรื่องที่จะทําโครงงาน เปน
ขั้นตอนแรกของการทําโครงงาน ซึ่งเปนขั้นตอนที่สําคัญมาก
ขั้นตอนการทําโครงงานคอมพิวเตอร ดังนี้
1. การคัดเลือกหัวขอโครงงาน (การตั้งชื่อโครงงานคอมพิวเตอรที่สนใจจะทํา)
2. การศึกษาคนควาจากเอกสารและแหลงขอมูล
3. การจัดทําขอเสนอโครงงาน
4. การลงมือพัฒนาโครงงาน
5. การจัดทํารายงาน
6. การนําเสนอและการแสดงผลงานของโครงงาน
1. การคัดเลือกหัวขอโครงงาน (การตั้งชื่อโครงงานคอมพิวเตอรที่สนใจจะทํา)
ปญหาสําคัญในการทําโครงงานคอมพิวเตอรประการหนึ่งคือ ผูเรียนไมทราบวาจะทําโครงงาน
เรื่องอะไร โดยทั่วไปเรื่องที่จะนํามาพัฒนาเปนโครงงานคอมพิวเตอร มักจะไดมาจากเรื่องทั่วๆ ไป จากปญหา
คําถาม หรือความสนใจในเรื่องตางๆ จากการสังเกตสิ่งตางๆ ที่เกี่ยวเนื่องกับระบบคอมพิวเตอร หรือสิ่งตางๆ
รอบตัว ผูเรียนสามารถจะศึกษาการไดมาของเรื่องและชื่อที่จะทําโครงงานจากตัวอยางตอไปนี้
ตัวอยางที่ 1 ของสุดา
สุดา ชวยงานคุณพอซึ่งเปนคุณหมอที่คลินิกรักษาโรคทั่วไป สังเกตเห็นวาเมื่อคนไขเกามาจะตองมี
การคนหาประวัติคนไขซึ่งเก็บไวในตูเอกสารซึ่งมีปริมาณมากทําใหเสียเวลาคอนขางมากกวาจะหาพบ และ
ตูเอกสารยังใชเนื้อที่ในรานคอนขางมากอีกดวย ดังนั้นสุดาจึงเสนอทําโครงงานชื่อ "ระบบจัดการขอมูลของ
คลินิกรักษาโรคทั่วไป" เพื่อพัฒนาระบบคอมพิวเตอรในการจัดเก็บขอมูลคนไขทั้งหมดไวในเครื่องคอมพิวเตอร
เพื่อเปนการประหยัดเนื้อที่ที่ใชในการจัดเก็บขอมูล และประหยัดเวลาในการคนหาขอมูลคนไข
ใบความรูหนวยการเรียนรูที่ 2
เรื่อง วิธีการทําโครงงานคอมพิวเตอร

2. ปาน เปนนักเรียนที่เขามาคายยุวคอมพิวเตอรของ สสวท. ไดเรียนการเขียนโปรแกรม Delphi และมี
ความสนใจตองการทําโปรแกรมเกมที่คลายๆ กับรายการโทรทัศนเกมทศกัณฑ แตตองการเปลี่ยนเนื้อหาจาก
การนําภาพบุคคลที่มีชื่อเสียง มาเปนภาพอุปกรณที่เกี่ยวของกับคอมพิวเตอร มาใหผูเลนทาย ดังนั้นปานจึง
เสนอโครงงานชื่อ “เกมทศกัณฑคอมพิวเตอร”
ตัวอยางที่ 3 ของสมาน
สมานเปนผูที่ชอบวิชาฟสิกสเปนอยางมาก มักจะไดรับการขอรองจากเพื่อนๆ ใหทบทวนเนื้อหาตางๆ
ใหเพื่อนๆ ฟงอยูเสมอ ซึ่งเมื่อสมานไดเรียนวิชาการเขียนโปรแกรมแลวเกิดความคิดขึ้นวาถาเขาสรางโปรแกรม
ชวยสอนวิชาฟสิกสขึ้นมาใหเพื่อนไดใช คงจะเปนเครื่องมืออยางดีในการทําใหเขาใจเนื้อหาไดชัดเจนขึ้น ดังนั้น
สมานจึงเสนอโครงงานชื่อ "โปรแกรมชวยสอนเรื่องการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล"
ตัวอยางที่ 4 ของจิราภรณ, ทิพนาฎและธิติกร
จิราภรณ, ทิพนาฎและธิติกร ไดทําโครงงานเรื่อง “โปรแกรมสรางแบบทดสอบการเรียนการสอนบน
อินเทอรเน็ต” เกิดจากการที่ปจจุบันอินเทอรเน็ตไดเขามามีบทบาทในวงการศึกษามากขึ้น ทําใหเกิดการเรียนรู
อันหลากหลาย ซึ่งไมไดจํากัดอยูเพียงหองเรียน ไมจํากัดผูเรียน กระบวนการเรียนรูในบางเนื้อหาวิชามีความ
จําเปนที่จะตองมีการทดสอบ กระบวนการวิเคราะหผลจึงควรจะตองมี จึงไดคิดวิชาความรูบนเครือขาย
อินเทอรเน็ตขึ้น
สังเกตไดวาเรื่องหรือปญหาที่จะนํามาพัฒนาโครงงานคอมพิวเตอรไดจากแหลงตางๆ กันดังนี้
 การอานคนควาจากหนังสือ เอกสาร หนังสือพิมพ หรือวารสารตางๆ
 การไปเยี่ยมชมสถานที่ตางๆ

3.  การฟงบรรยายทางวิชาการ รายการวิทยุและโทรทัศน รวมทั้งการสนทนาอภิปรายแลกเปลี่ยน
ความคิดเห็นระหวางเพื่อนผูเรียนหรือกับบุคคลอื่นๆ
 กิจกรรมการเรียนการสอนในโรงเรียน
 งานอดิเรกของผูเรียน
 การเขาชมงานนิทรรศการหรืองานประกวดโครงงานคอมพิวเตอร
อยางไรก็ตาม ในการตัดสินใจเลือกหัวขอที่จะนํามาพัฒนาโครงงานคอมพิวเตอร ควรพิจารณา
องคประกอบสําคัญๆ ดังนี้
เห็นประโยชนและความคุมคาของเรื่องที่จะทําโครงงาน
 ตองมีความรูและทักษะพื้นฐานอยางเพียงพอในหัวขอเรื่องที่จะศึกษา
 สามารถจัดหาเครื่องคอมพิวเตอรและซอฟตแวรที่เกี่ยวของได
 มีแหลงความรูเพียงพอที่จะคนควาหรือขอคําปรึกษาซึ่งรวมถึงผูเชี่ยวชาญ หรือผูใหคําปรึกษา
 มีเวลาเพียงพอ
 มีงบประมาณเพียงพอ
 มีความปลอดภัย
2. การศึกษาคนควาจากเอกสารและแหลงขอมูล
การศึกษาคนควาจากเอกสารและแหลงขอมูล ซึ่งรวมถึงการขอคําปรึกษาจากครูผูเชี่ยวชาญ ปราชญ
ภูมิปญญาทองถิ่น จะชวยใหผูเรียนไดแนวคิดที่ใชในการกําหนดขอบเขตของเรื่องที่จะศึกษาไดเฉพาะเจาะจง
มากยิ่งขึ้น รวมทั้งไดความรูเพิ่มเติมในเรื่องที่จะศึกษาจนสามารถใชออกแบบและวางแผนดําเนินการทํา
โครงงานนั้นไดอยางเหมาะสมในการศึกษาคนควาดังกลาว ผูเรียนจะตองบันทึกสรุปสาระสําคัญไวดวย
แหลงขอมูลที่สําคัญอีกแหลงหนึ่งคือ การศึกษาผลงานของโครงงานคอมพิวเตอรจากงานแสดงนิทรรศการ
หรือจากเอกสารรายงานโครงงานคอมพิวเตอร ซึ่งอาจคนหาไดจากเว็บไซตตางๆ ทั่วโลก จะชวยเพิ่มพูน
ประสบการณใหกับผูเรียนในดานความรู เทคนิคและวิธีการพัฒนา นอกจากนี้ยังทําใหเกิดแนวคิดที่จะดัดแปลง
ผลงานดังกลาว มาจัดทําโครงงานคอมพิวเตอรในหัวขอที่ตนสนใจดวยตัวอยางเว็บไซต เชน
1)http://oho.ipst.ac.th เปนเว็บไซตของสาขาคอมพิวเตอร สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตร
และเทคโนโลยี ที่เกี่ยวของกับการสอนวิชาเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร การประกวด
โครงงานคอมพิวเตอร
2)http://www.nectec.or.th/nscเปนเว็บไซตของศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร
แหงชาติ ที่เกี่ยวของกับการสงเสริมใหทุนวิจัยกับเยาวชนในการพัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอรเพื่อ
สรางโครงงาน และจัดการแขงขัน
3) http://www. nectec.or.th/ysc เปนเว็บไซตของศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร
แหงชาติ ที่เกี่ยวของกับโครงงานนักวิทยาศาสตรรุนเยาวที่จัดการแขงขันคัดเลือกโครงงานของ
ผูเรียน เปนตัวแทนประเทศไทยไปแขงขันในโครงการของบริษัทอินเทล ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา
4)http://www.toryod.com เปนเว็บไซตที่รวบรวมสิทธิบัตร สิ่งประดิษฐตางๆ ที่ผูเรียนสามารถ
เขาไปศึกษา แนวคิด เพื่อนํามาใชสรางโครงงาน หรือตอยอดได
5)http://www.ipthailand.orgเปนเว็บไซตของกรมทรัพยสินทางปญญา
6)http://www.bangcare.netเปนเว็บไซตที่รวบรวมเทคโนโลยี สิ่งประดิษฐที่อํานวยความสะดวก
ใหกับคนพิการ

4. 3. การจัดทําขอเสนอโครงงาน
โดยทั่วไป การทําขอเสนอโครงงานคอมพิวเตอรมีขั้นตอนที่สําคัญดังนี้
3.1 กําหนดขอบเขตงาน
วิเคราะหขอมูลที่ไดจากการทบทวนเอกสารวิชาการ เพื่อนํามากําหนดขอบเขต ลักษณะ และแนวทาง
ในการวางแผนจัดทําโครงงาน
3.2 การออกแบบการพัฒนา
การออกแบบพัฒนา มีการกําหนดลักษณะของคอมพิวเตอร ซอฟตแวร ตัวแปล ภาษา และวัสดุ
ตางๆ ที่ตองใชกําหนดคุณลักษณะของผลงาน ระบุเทคนิคที่ใชในการพัฒนา พรอมทั้งกําหนดตารางการ
ปฏิบัติงาน
3.3 พัฒนาโครงงานขั้นตน
การพัฒนาโครงงานขั้นตน เปนการลงมือปฏิบัติเพื่อศึกษาความเปนไปไดเบื้องตน โดยอาจทําการ
พัฒนาสวนยอยๆ บางสวนตามที่ไดออกแบบไวโดยนําผลจากการปฏิบัติ ไปปรับปรุงแผนการปฏิบัติงานที่
ออกแบบไวในครั้งแรกใหเหมาะสมยิ่งขึ้น ขั้นตอนนี้เปนทางเลือกสําหรับผูเสนอโครงงานที่ตองการตรวจสอบ
ความเปนไปไดของโครงงานและหลักการ
3.4 จัดทําและเสนอขอเสนอโครงงานคอมพิวเตอร
เขียนขอเสนอโครงงานนําเสนอตออาจารยที่ปรึกษา เพื่ออาจารยที่ปรึกษาจะไดแนะนําในสวนที่ยัง
บกพรองอยูอีกครั้ง ซึ่งจะทําใหการวางแผนและดําเนินการทําโครงงานเปนไปอยางราบรื่น
ขั้นตอนการจัดทําขอเสนอโครงงาน
กําหนดขอบเขตงาน
ทางเลือก
ออกแบบการพัฒนา
พัฒนาโครงงานขั้นตน
จัดทําและเสนอขอเสนอโครงงาน

5. 4. การลงมือพัฒนาโครงงาน
เมื่อขอเสนอโครงงานไดรับความเห็นชอบจากอาจารยที่ปรึกษาแลว ก็เสมือนวาการจัดทําโครงงานได
ผานพนไปแลวมากกวา 50% ขั้นตอไปจะเปนการลงมือพัฒนาตามขั้นตอนที่วางแผนไว ดังนี้
4.1 การเตรียมการ
ตองเตรียมเครื่องคอมพิวเตอร ซอฟตแวร และวัสดุอื่นๆ ที่จะใชในการทดลอง พรอมทั้งจัดเตรียม
สถานที่สําหรับใชในการพัฒนาใหพรอมดวย และควรเตรียมสมุดบันทึกหรือบันทึกเปนแฟมขอความไวในระบบ
คอมพิวเตอรสําหรับบันทึกการทํากิจกรรมตางๆ ระหวางทําโครงงาน ไดแก ไดปฏิบัติอยางไร ไดผลอยางไร มี
ปญหาและแกไขไดหรือไม อยางไร รวมทั้งขอสังเกตตางๆ ที่พบ
4.2 การลงมือพัฒนา
4.2.1 ปฏิบัติตามแผนงานที่วางไวในเคาโครง แตอาจเปลี่ยนแปลงหรือเพิ่มเติมไดถาพบวาจะชวยทํา
ใหผลงานดีขึ้น
4.2.2 จัดระบบการทํางานโดยทําสวนที่เปนหลักสําคัญใหแลวเสร็จกอน จึงคอยทําสวนที่เปน
สวนประกอบหรือสวนเสริมเพื่อใหโครงงานมีความสมบูรณมากขึ้น และถามีการแบงงานกันทําใหทําความตก
ลงในการตอเชื่อมชิ้นงานที่ชัดเจนดวย
4.2.3 พัฒนาระบบงานดวยความละเอียดรอบคอบ และบันทึกขอมูลไวอยางเปนระบบและครบถวน
4.2.4 คํานึงถึงความประหยัด ความปลอดภัย และระยะเวลาในการทํางาน
4.3 การตรวจสอบผลงานและแกไข
การตรวจสอบความถูกตองของผลงานเปนความจําเปนเพื่อใหแนใจวาผลงานที่พัฒนาขึ้นทํางานได
ถูกตองตรงกับความตองการที่ระบุไวในเปาหมาย และทําดวยประสิทธิภาพสูงดวย
4.4 การอภิปรายผลและขอเสนอแนะ
เมื่อพัฒนาผลงานเรียบรอยแลวใหจัดทําสรุปดวยขอความที่สั้นกะทัดรัดอยางครอบคลุมเพื่อชวยให
ผูอานไดเขาใจถึงสิ่งที่คนพบจากการทําโครงงาน และทําการอภิปรายผลดวย เพื่อพิจารณาขอมูลและผลที่ได
พรอมกับนําไปหาความสัมพันธกับหลักการ ทฤษฎี หรือผลงานที่ผูอื่นไดศึกษาไวแลว ทั้งนี้ยังรวมถึงการนํา
หลักการ ทฤษฎี หรือผลงานของผูอื่นมาใชประกอบการอภิปรายผลที่ไดดวย
4.5 แนวทางการพัฒนาโครงงานในอนาคตและขอเสนอแนะ
เมื่อทําโครงงานเสร็จสิ้นลงแลว ผูเรียนอาจพบขอสังเกต ประเด็นที่สําคัญหรือปญหา ซึ่งสามารถเขียน
เปนขอเสนอแนะและสิ่งที่ควรจะศึกษาหรือใชประโยชนตอไปได
5. การจัดทํารายงาน
เมื่อทําโครงงานจนไดขอมูลอยางเพียงพอและทําการวิเคราะหผล และสรุปผลแลว ขั้นตอนตอไปที่
ตองทําคือการจัดทํารายงาน ซึ่งจะรวมถึงรายละเอียดตางๆ ในการพัฒนา และคูมือการใชงาน
รายงานโครงงานคอมพิวเตอรเปนวิธีสื่อความหมายที่มีประสิทธิภาพ เพื่อใหผูอื่นไดเขาใจแนวคิด
วิธีดําเนินการศึกษาคนควา ขอมูลที่ได ตลอดจนขอสรุปและขอเสนอแนะตางๆ เกี่ยวกับโครงงาน ในการเขียน
รายงานนั้น ผูเรียนควรใชภาษาที่อานและเขาใจไดงาย ชัดเจน กระชับ และตรงไปตรงมา ใหครอบคลุมหัวขอ
ตางๆ ดังตอไปนี้

6. 1. สวนนํา
ประกอบดวย
1.1 ปกนอก
1.2 ใบรองปก
1.3 ปกใน
1.4 บทคัดยอ
1.5 กิตติกรรมประกาศ
1.6 สารบัญ
1.7 คําอธิบายสัญลักษณและคํายอ (ถามี)
2. สวนเนื้อเรื่อง
สวนนี้กําหนดใหทําแบบเปนบทจํานวน 5 บทประกอบดวย
2.1 บทที่ 1 บทนํา
2.2 บทที่ 2 เอกสารที่เกี่ยวของ
2.3 บทที่ 3 อุปกรณและวิธีดําเนินการ
2.4 บทที่ 4 ผลการดําเนินงาน
2.5 บทที่ 5 สรุปผลการดําเนินงาน/อภิปรายผลการดําเนินงาน
3. สวนอางอิง
เปนสวนทายของรายงานโครงงานประกอบดวยรายการอางอิงหรือบรรณานุกรมและภาคผนวก
3.1 รายการอางอิงหรือบรรณานุกรม
3.2 ภาคผนวก
3.3 คูมือการใชงาน (ถามี)
หากโครงงานที่ผูเรียนจัดทําเปนการพัฒนาระบบใหมขึ้นมาใหผูเรียนจัดทําคูมืออธิบายวิธีการใชงาน
ผลงานนั้นโดยละเอียด ซึ่งประกอบดวย
- ชื่อผลงาน
- ความตองการของระบบคอมพิวเตอร (ถามี) ระบุรายละเอียดของเครื่องคอมพิวเตอรที่ตองมี
เพื่อจะใชผลงานนั้นได
- ความตองการของซอฟตแวร (ถามี) ระบุรายชื่อซอฟตแวรที่ตองมีอยูในเครื่องคอมพิวเตอร
เพื่อจะใหผลงานนั้นทํางานไดอยางสมบูรณ
- คุณลักษณะของผลงาน อธิบายวาผลงานนั้นทําหนาที่อะไรบางรับอะไรเปนขอมูลเขา
และสงอะไรออกมาเปนขอมูลออก
- วิธีการใชงานของแตละฟงกชัน อธิบายวาจะตองกดคําสั่งใดหรือกดปุมใด
- ขอแนะนําในการใชงาน เพื่อใหผลงานนั้นสามารถทํางานไดดีที่สุด
คูมือการใชงานสามารถแยกออกจากรายงานฉบับสมบูรณหรือใสไวเปนภาคผนวกของรายงานฉบับ
สมบูรณก็ไดแลวแตดุลยพินิจของผูจัดทําที่กลาวมานี้เปนรูปแบบหนึ่งของการเขียนรายงานซึ่งเปนการเขียน
รายงานในลักษณะทั่วๆไป รูปแบบดังกลาวนี้อาจไมเหมาะสมกับโครงงานบางประเภทก็ไดทั้งนี้ขึ้นอยูกับ
ลักษณะของโครงงานซึ่งสิ่งที่สําคัญที่สุดที่ผูเขียนรายงานควรตระหนักไวอยูเสมอคือควรเขียนรายงานใหชัดเจน
ใชศัพทเทคนิคที่ถูกตอง ใชภาษาที่เขาใจงายตรงไปตรงมาและครอบคลุมประเด็นสําคัญๆ ทั้งหมดของโครงงาน

7. 6. การนําเสนอและการแสดงผลงานของโครงงาน
การนําเสนอและการแสดงผลงานเปนขั้นตอนที่สําคัญอีกขั้นตอนหนึ่งของการทําโครงงาน เพื่อ
แสดงออกถึงผลิตผลของความคิด ความพยายามในการทํางานที่ผูทําโครงงานไดทุมเท และเปนวิธีที่ทําใหผูอื่น
ไดรับรูและเขาใจถึงผลงานนั้นการเสนอผลงานอาจทําไดในหลายรูปแบบตางๆ กัน เชน การแสดงผลงานโดยไม
มีการอธิบายประกอบ การรายงานดวยคําพูดในที่ประชุม การจัดนิทรรศการโดยโปสเตอรและอธิบายดวย
คําพูด โดยผลงานที่นํามาเสนอหรือจัดแสดงควรประกอบดวยสิ่งตอไปนี้
1) ชื่อโครงงาน
2) ชื่อผูจัดทําโครงงาน
3) ชื่ออาจารยที่ปรึกษา
4) คําอธิบายถึงที่มาและความสําคัญของโครงงาน
5) วิธีการดําเนินการที่สําคัญ
6) การสาธิตผลงาน
7) ผลการสังเกตและขอสรุปสําคัญที่ไดจากการทําโครงงาน
ถาเปนการรายงานดวยคําพูดตอที่ประชุม ควรมีการเตรียมการในประเด็นตอไปนี้
1) จัดลําดับความคิดในการนําเสนออยางเปนระบบและนําเสนออยางตรงไปตรงมาดวยภาษาที่ชัดเจน
และเขาใจงาย
2) ทําความเขาใจกับเรื่องที่จะอธิบายใหดี รวมถึงเตรียมขอมูลที่อาจตองใชในการตอบคําถาม
3) หลีกเลี่ยงการนําเสนอดวยวิธีอานรายงาน
4) ควรมองไปยังผูฟงขณะรายงาน
5) ตอบคําถามอยางตรงไปตรงมา
6) รายงานใหเสร็จภายในระยะเวลาที่กําหนด
7) ควรใชโปรแกรมนําเสนอประกอบการรายงาน
8) ความเหมาะสมของเนื้อหาตอผูฟง
9) ถาเปนโครงงานพัฒนาผลงาน ผลงานนั้นควรจะอยูในสภาพที่ทํางานไดเปนอยางดี
การแสดงผลงานในรูปแบบของนิทรรศการ
การทําโครงงานคอมพิวเตอร นอกจากจะเปนกิจกรรมที่สงเสริมใหผูเรียนไดนําความรูทาง
คอมพิวเตอรมาใชแกปญหา พัฒนาคิดคนผลิตภัณฑตางๆ แลว ยังเปนกิจกรรมที่สงเสริมใหผูเรียนมีความสนใจ
ที่จะทํางานวิจัยและประกอบอาชีพทางคอมพิวเตอรมากยิ่งขึ้นดวย ซึ่งในปจจุบันนี้หลายประเทศทั่วโลกขาด
แคลนบุคลากรทางดานเทคโนโลยีสารสนเทศเปนอยางมาก ดังนั้นจึงนาที่จะจัดใหการทําโครงงานคอมพิวเตอร
เปนกิจกรรมในทุกระดับชั้น เพื่อนําไปสูการพัฒนาประเทศตอไปในอนาคต