διάγραμμα και παρουσίαση της ομηρικής εποχής κυρίως για χρήση των μαθητών μου της α΄ λυκείου

1. Τα χρονικά ορόσημα :
1100 π. Χ. Η αρχή της ομηρικής εποχής
323 π.Χ. Ο θάνατος του Μ. Αλεξάνδρου
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 1

2. Ιστορικές περίοδοι
 Ομηρική εποχή (1100 – 750 π.Χ.)
 Αρχαϊκή εποχή (750 – 480 π.Χ.)
 Κλασσική εποχή (480 – 323 π.Χ.)
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 2

3. Ομηρική εποχή (1100 – 750 π.Χ.)
 Μεταβατική εποχή :
μετακινήσεις ελληνικών φύλων
απόκτηση μόνιμων εγκαταστάσεων
ανασυγκρότηση – αναδημιουργία
 Πηγές πληροφόρησης
Τα ομηρικά έπη
Η αρχαιολογική σκαπάνη
 «Ελληνικός Μεσαίωνας» ή «Σκοτεινοί Χρόνοι»
παλαιότερα εθεωρείτο εποχή παρακμής
σήμερα θεωρείται εποχή στην οποία τέθηκαν τα θεμέλια του
ελληνικού πολιτισμού
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 3

4. Πρώτος Ελληνικός Αποικισμός
μέσα 11ου – 9ος αι. π. Χ.
Η εξάπλωση των ελληνικών φύλων από τις
περιοχές της κυρίως Ελλάδος στις απέναντι
μικρασιατικές ακτές με γέφυρα τα νησιά του
Αιγαίου Πελάγους
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 4

5. 19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 5

6.  Ελληνικά φύλα που μιλούσαν την αιολική
διάλεκτο
 Μετακινήθηκαν από την Θεσσαλία προς το ΒΑ
Αιγαίο
 Εγκαταστάθηκαν στην Τένεδο, τη Λέσβο και τα
απέναντι παράλια της Μικράς Ασίας και έτσι
 Προέκυψε η «Αιολίδα»,
η «Αιολική Εξάπολη»
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 6

7. 19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 7

8.  Οι Ίωνες, άλλο ελληνικό φύλο, από την Αττική,
την Εύβοια και την ΒΑ Πελοπόννησο
 Μετακινήθηκαν (με ενδιάμεσο σταθμό τις
Κυκλάδες) προς την Σάμο, Χίο και τα απέναντι
παράλια της Μικράς Ασίας
 Δημιούργησαν την «Ιωνική Δωδεκάπολη»,
το «Πανιώνιο» με κέντρο το ιερό του Ποσειδώνα
στο ακρωτήριο της Μυκάλης,
την «Ιωνία»
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 8

9. 19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 9

10.  Δωριείς από την Λακωνία, την Επίδαυρο και την
Τροιζήνα
 Εγκαταστάθηκαν αρχικά στη Μήλο, τη Θήρα και
την Κρήτη
 Και μετά στη Ρόδο, την Κω και τις απέναντι ΝΔ
ακτές της Μικράς Ασίας
 Δημιούργησαν την «Δωρική Εξάπολη» με κέντρο
το ιερό του Απόλλωνα στο Τριόπιο ακρωτήριο
στην Κνίδο
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 10

11. 19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 11

12. 19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 12

13. Αποτελέσματα α΄ ελληνικού αποικισμού
 Μόνιμη εγκατάσταση
 Πρόοδος και ανάπτυξη
 Ανάμειξη με τους γηγενείς πληθυσμούς
 Πολιτιστική ανάπτυξη
 Διάδοση της ελληνικής γλώσσας, ηθών, εθίμων,
πολιτιστικών παραδόσεων
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 13

14. 19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 14

15. Οικονομία της ομηρικής εποχής
 Κλειστή αγροτική οικονομία
 «οἶκος» : τα μέλη της οικογένειας και άλλα άτομα που
εξαρτώνται από την οικογένεια συγκροτούν τον «οἶκο»
και επιτελούν όλες τις παραγωγικές εργασίες
 Δεν υπάρχει εργασιακή ειδίκευση
 Δεν υπάρχει βιοτεχνική ανάπτυξη
 Υπάρχει «αυτάρκεια»
 Υπάρχει περιορισμένο ανταλλακτικό εμπόριο με μέτρο
αναφοράς «το βόδι», τα «δέρματα των ζώων», τα
«μέταλλα», τους «δούλους»
 Εξωτερικό εμπόριο γίνεται με τους Φοίνικες
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 15

16. Κοινωνία της ομηρικής εποχής
 «οἶκος»: μονάδα κοινωνικής συγκρότησης
 τα μέλη του έχουν συγγενικούς δεσμούς, αποκτούν γη και
οικονομική δύναμη και είναι «οι άριστοι», «οι ευγενείς»
 «πλῆθος»: πολυάριθμη κοινωνική ομάδα που ζει στο
πλαίσιο του «οἴκου» χωρίς άμεσους συγγενικούς δεσμούς
με τους ευγενείς
 «δημιουργοί» : ειδικευμένοι τεχνίτες, που καλύπτουν τις
ανάγκες της κοινότητας, ανεξάρτητοι από τον «οἶκο»
αλλά οικονομικά εξαρτώμενοι από το σύνολο των
«οἴκων»
 «δοῦλοι»: περιουσιακό στοιχείο του «οἴκου»,
«ἀργυρώνητοι» ἤ «δορυάλωτοι»
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 16

17. Πολιτική οργάνωση ομηρικής κοινωνίας
 Φυλετικά κράτη : φυλές, φατρίες, γένη
 Η αδυναμία επίλυσης των προβλημάτων οδήγησε
προοδευτικά στην «πολιτική οργάνωση» των
φυλετικών κρατών
 Οι φυλετικοί αρχηγοί εξελίχθηκαν σε
«κληρονομικούς βασιλείς»
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 17

18.  Βασιλεύς
 Κληρονομικός
 Αρχηγός του στρατού σε περίοδο πολέμου
 Κυβερνήτης με θρησκευτική και δικαστική εξουσία σε
περίοδο ειρήνης
 Βουλή των Γερόντων
 Οι αρχηγοί των ισχυρών γενών
 Συγκροτούσαν συμβούλιο που βαθμιαία περιόρισε την
εξουσία του βασιλιά
 Εκκλησία του Δήμου
 Η σύνοδος του πλήθους των πολεμιστών για να
επικυρώσουν κάποια σημαντική απόφαση του βασιλιά
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 18

19. Πολιτισμός της ομηρικής εποχής – Γραφή
 Λησμονιέται η δύσκολη «γραμμική Β»
 Ανυπαρξία γραφής για τρεις αιώνες
 Επανεμφάνιση γραφής στα τέλη του 9ου με
αρχές του 8ου π.Χ. αι.
 «ελληνική αλφαβητική γραφή»,
 «το πρώτο πραγματικό αλφάβητο»
 τα σύμβολα αποδίδουν φθόγγους και όχι συλλαβές
 τα σύμβολα έχουν φωνητικές αξίες
 τα σύμβολα είναι σύμφωνα και φωνήεντα
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 19

20. 19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 20

21. Η επιγραφή του Διπύλου
1. ΗΟΣ ΝΥΝ ΟΡΧΕΣΤΟΝ ΠΑΝΤΟΝ ΑΤΑΛΟΤΑΤΑ ΠΑΙΖΕΙ
2. 2α. ΤΟ ΤΟΔΕ Κ ΑΝ ΜΙΝ [ίδης {πολλ' αγόρευ' αγαθά}]
19/10/14
ή2β. ΤΟΤΟ ΔΕΚ ΑΝ ΜΙΝ [ {χαίρειν κέλευσον }].
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 21
3. Ερμηνεία:
1.Όποιος από τους ορχηστές χορεύει πιο ανάλαφρα απ'όλους
2α. σε αυτόν ανήκει τούτο (το αγγείο) και αν τον [δείς, ευχήσου του κάθε
ευτυχία]. ή
2β.αυτός να το πάρει (το αγγείο).

22. Μια από τις αρχαιότερες ελληνικές επιγραφές από τις Πιθηκούσες
νήσους, γνωστή ως «το ποτήρι του Νέστορα» γραμμένη από δεξιά
προς τα αριστερά.
λέει :
ΝΕΣΤΟΡΟΣ Ε[ΙΜ]Ι ΕΥΠΟΤΟΝ ΠΟΤΕΡΙΟΝ ΗΟΣ Δ ΑΝ ΤΟΔΕ
Π[ΙΕ]Σ
ΠΟΤΕΡΙΟ ΑΥΤΙΚΑ ΚΕΝΟΝ ΗΙΜΕΡ[ΟΣ ΗΑΙΡ]ΕΣΕΙ
ΚΑΛΛΙΣΤΕ[ΦΑ]ΝΟ ΑΦΡΟΔΙΤΕΣ"
"Νέστορος ειμί εύποτον ποτήριον, ός δ' άν τούδε πίησι
ποτηρίου, αυτίκα κείνον ίμερος αιρήσει καλλιστεφάνου
Αφροδίτης"
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 22

23. 19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 23

24.  Θρησκεία
 Τοπικές λατρείες
 Ιερά με πανελλήνιο χαρακτήρα
 Το «Ολύμπιο Δωδεκάθεο»
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 24

25. Πήλινο
ομοίωμα ναού
Αφιέρωμα στο
Ηραίο του Άργους
8ος αι. π. Χ.
Κάπως έτσι ήταν
κατασκευασμένοι
οι παλιότεροι ναοί
στον
ελληνικό χώρο
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 25

26.  Λογοτεχνία
 Προφορική διαμόρφωση της πρώτης ελληνικής ποίησης, της
«επικής ποίησης»
 Αοιδοί : περιζήτητοι επαγγελματίες που συνθέτουν
αυτοσχεδιάζοντας τα έπη τους και τα τραγουδούν με την συνοδεία
κιθάρας
 Ραψωδοί : απαγγέλλουν ρυθμικά τα έπη κρατώντας ραβδί
 Όμηρος : δημιουργός των σωζόμενων επών
 Ιλιάδα : συντέθηκε στα μέσα του 8ου π. Χ. αι.
 Οδύσσεια : συντέθηκε στο τέλος του 8ου ή μέσα 7ου π.Χ. αι.
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 26

27. Αοιδός Ραψωδός
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 27

28. Ἑπτὰ πόλεις μάρνανται
σοφὴν διὰ ῥίζαν Ὁμήρου·
Σμύρνη, Χίος,
Κολοφῶν,
Ἰθάκη, Πύλος,
Ἄργος, Ἀθῆναι.
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 28

29. 19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 29

30. 19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 30

31. Η Τέχνη της ομηρικής εποχής
 Κεραμεική
 Μικροτεχνία
 «Γεωμετρική Τέχνη»
 Συμβατική ονομασία
 Η διακόσμηση των έργων τέχνης γίνεται με γεωμετρικά
σχέδια
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 31

32. Ο περίφημος
«αμφορέας του Διπύλου»
 Βρέθηκε το 1891 στις
ανασκαφές στο Δίπυλο
 Καλλιτέχνης : ο
αγγειογράφος του Διπύλου
 Εικονίζει σκηνή πρόθεσης
και θρήνου μιας νεκρής
γυναίκας
 Απεικονίζει συνολικά 19
ανθρώπινες φιγούρες
 Ήταν «σήμα» σε γυναικείο
τάφο
 Χρονολογείται γύρω στο
760 – 750 π.Χ.
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 32

33. 19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 33

34. 19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 34

35. 19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 35

36. Γεωμετρικός αμφορέας Ο γεωμετρικός κρατήρας
από τον Κεραμεικό «του ζωγράφου του
Hirschfeld»
από τον Κεραμεικό
Εθνικό
Αρχαιολογικό
Μουσείο
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 36

37. Λεπτομέρειες διακόσμησης του κρατήρα της προηγούμενης διαφάνειας
απεικονίζει ένα σπάνιο θέμα : εκφορά νεκρού
εμφανέστατος ο γεωμετρικός χαρακτήρας της διακόσμησης
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 37

38. Γεωμετρικός κρατήρας Χάλκινος λεβητοειδής
τρίποδας γεωμετρικής
εποχής
19/10/14
ΕΥΘ. ΦΛΑΡΙΩΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1ο ΓΕΛ ΑΓ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 38