1. ΤΙΤΛΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΑΣ: «Βυζαντινή Θεσσαλονίκη –
Περπατώντας στα ιστορικά μονοπάτια της».
ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΜΕΝΟ ΜΕ ΑΠΣ ΚΑΙ ΔΕΠΠΣ ΤΟΥ ΥΠΕΠΘ-
ΚΑΙΝΟΤΟΜΟΣ ΔΡΑΣΗ
Σημείωση: Το πρόγραμμα θα εκπονηθεί ως θεματικό για την Ε΄ τάξη
(πολιτιστικό) σύμφωνα με τις οδηγίες του Υπουργείου αλλά και ως
Καινοτόμος Δράση των τμημάτων Ε1 & Ε2 σε συνεργασία με τα δυο
τμήματα της ΣΤ΄ τάξης με τίτλο: «Θεσσαλονίκη....δεσποινίς
ετών...2328..»
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Α. ΥΠΟΘΕΜΑΤΑ (ΠΟΙΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ-ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΘΑ
ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΤΕ) :
Χωρισμός του θέματος σε υποθέματα – Δραστηριότητες
Οι μαθητές μέσα από καταιγισμό ιδεών, εκφράζουν αυθόρμητα ιδέες σχετικά με το θέμα, οι
οποίες καταγράφονται στον πίνακα αποκαλύπτοντας τις πολλαπλές πτυχές του θέματος.
Στη συνέχεια με συζήτηση οι μαθητές με τη βοήθεια του δασκάλου χωρίζουν τα υποθέματα
και χωρίζονται σε ομάδες εργασίας.
Α. Η εκπαίδευση στο Βυζάντιο
• Σχολεία - Δάσκαλοι.
• Επιστήμη και Τεχνολογία
• Δημιουργία ηλεκτρονικού Γλωσσάριου
• Μικρός Αναγνώστης: Ταξιδεύοντας στα Βυζαντινά χρόνια της Εύης Τσιτιρίδου
στα πλαίσια της Φιλαναγνωσίας
Β. Έθιμα, παραδόσεις
· Γέννηση - Βάπτιση - Γάμος –Θάνατος - Ταφή
Γ. Άθλητισμός – Παιχνίδια
· Το παιχνίδι στο Βυζάντιο
· Εκμάθηση – αναπαράσταση παιχνιδιών (τσιλίκι-πινακωτή-διελκυστίνδα-χαλκή
μυία/τυφλόμυγα – τριάρα/ντάμα – αστράγαλοι)
· Η θέση του αθλητισμού στο Βυζάντιο ως μέσο εκμάθησης για την οργάνωση
της κοινωνίας την ανάπτυξη αισθήματος κοινής εθνικής ταυτότητας και σωστής
διακυβέρνησης.
Δ. Η καστροπολιτεία του Μυστρά (στην Αγγλική Γλώσσα)
• Οδηγός ξενάγησης στο κάστρο του Μυστρά
Ε. Οι Εικαστικές τέχνες στο Βυζάντιο

2. • Αγιογραφία
• Ψηφιδωτά
ΣΤ. Οχυρώσεις – Πολεμική τέχνη
• Ο στρατός
• Οχυρωματικά έργα (κάστρα-οχυρά-πύργοι)
• Τα όπλα
• Το υγρό πυρ
• Διαδικτυακό παιχνίδι γνώσεων με τη βοήθεια χάρτη. (Η
καστροπολιτεία του Μυστρά)
• Βιωματικό εργαστήρι σε αίθουσα του Βυζαντινού Μουσείου
Θεσσαλονίκης
Z. Η Κοινωνική ζωή στο Βυζάντιο
• Αθλήματα ( Ιππόδρομος)
• Λουτρά
• Πανηγύρια
• Θεάματα
H. Τα εν Οίκω εν Δήμω
• Το βυζαντινό σπίτι
• Ο εξοπλισμός του σπιτιού
• Διατροφή
• Ενδυμασία
• Κόσμηση
Θ. Η πόλη στο Βυζάντιο
• Οι οικείες στο Βυζάντιο
• Δρόμοι
• Πλατείες
• Εκκλησίες - Μοναστήρια
Β. ΠΟΙΟΥΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΒΑΛΑΤΕ; (γράψτε συνοπτικά τους πιο
σημαντικούς)

3. 1. Διαδικασίες επιλογής του θέματος:
Αφορμή υπήρξε το μάθημα της Ιστορίας «Στα Βυζαντινά χρόνια» καθώς και κάποιες
ενότητες του μαθήματος των Θρησκευτικών .Είναι ένα θέμα που έχει άμεση σχέση με τα
ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των παιδιών και προτάθηκε από τους ίδιους τους μαθητές.
Έχει κοινωνικό, ιστορικό, πολιτισμικό, περιβαλλοντικό και πολιτιστικό χαρακτήρα.
Καλλιεργεί την κριτική σκέψη των μαθητών, πνεύμα άμιλλας και συνεργασίας. Προσφέρει
δυνατότητα ανοίγματος του σχολείου στην τοπική κοινότητα λόγω του τοπικού του
χαρακτήρα αλλά και των δράσεων σε συνεργασία με τη Σχολή Αγιογραφίας Γαλάτιστας.
Φέρνει το μαθητή σ’ επαφή με το βυζαντινό πολιτισμό διαμέσου της αρχιτεκτονικής ,
ζωγραφικής , μουσικής , Αθλητισμού, καθημερινές συνήθειες - παιχνίδια, ήθη και έθιμα
κ. α
2. Στόχοι του Προγράμματος
• Να κατανοήσουν ότι το Βυζάντιο αποτελεί το μεσαιωνικό κράτος του
Ελληνισμού.
• Να αναγνωρίσουν το Βυζαντινό πολιτισμό ως συνέχεια του αρχαίου ελληνικού
και να εκτιμήσουν την προσφορά του στη διάσωσή του όπως και ότι ο
σημερινός μας πολιτισμός έχει τις ρίζες του και στους δυο προηγούμενους.
• Να ανασυνθέσουν στοιχεία των επιμέρους ενοτήτων διαμέσου της εικαστικής
έκφρασης και μουσικής δημιουργίας.
• Να γνωρίσουν την ιστορία της Θεσσαλονίκης στη εποχή του Βυζαντίου, και
τα μνημεία που χτίστηκαν , αυτήν την εποχή, στην πόλη.
• Να γνωρίσουν στοιχεία από τη ζωή των Βυζαντινών στο σχολείο, στο σπίτι,
στην εργασία, στις γιορτές και άλλες εκδηλώσεις τους και να τα συσχετίσουν με
τη σημερινή αλλά και παλαιότερες εποχές, ώστε να αντιληφθούν τη συνέχεια
της ζωής του λαού μας από παλιά ως σήμερα.
• Να συσχετίσουν την εκπαίδευση με τη σημερινή εποχή.

4. Γ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ – ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ
ΦΟΡΕΙΣ:
ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ
ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
ΜΕΘΟΔΟΣ PROJECT
Οι διαφορετικές αφετηρίες και τα διαφορετικά ενδιαφέροντα των μαθητών, η πολυμορφία
του μαθητικού πληθυσμού οδηγούν αναγκαία στην εφαρμογή ενός μοντέλου με έντονα
στοιχεία διαφοροποιημένης διδασκαλίας. Αυτό σημαίνει ότι η διδασκαλία οφείλει να
βασίζεται στις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα και τα προβλήματα των μαθητών. Για το λόγο
αυτό για την διεξαγωγή του σχεδίου της καινοτόμου δράσης που επέλεξαν να
πραγματοποιήσουν τα τμήματα των Ε και ΣΤ τάξεων του Δ.Σ Γαλάτιστας στηρίζεται στις
αρχές της Βιωματικής – Επικοινωνιακής Διδασκαλίας (μέθοδος Project).
Η μέθοδος project ενδιαφέρεται να εντοπίσει και να διερευνήσει τα ενδιαφέροντα των
μαθητών μέσα από διαδικασίες ελεύθερης και ισότιμης επικοινωνιακής σχέσης. Για τη
μέθοδο αυτή η διδακτέα ύλη δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά έρχεται να βοηθήσει τους
μαθητές στην προσπάθειά τους να γνωρίσουν καλύτερα τον κόσμο που μας περιβάλλει.
Είναι μέθοδος μαθητοκεντρική και βοηθά τα παιδιά να αξιοποιήσουν τις ικανότητές τους
για να ανταποκριθούν στις επιδιώξεις και τις αναζητήσεις που τα ίδια θέτουν, αφήνοντας
περιθώρια συμμετοχής σε όλους όσους διαπραγματεύονται και επιλέγουν το αντικείμενο
της διδασκαλίας.
Η Βιωματική – Επικοινωνιακή μέθοδος διδασκαλίας επιβάλει μια ευέλικτη αντιμετώπιση
του θέματος, στηρίζεται στα άμεσα ενδιαφέροντα της ομάδας, ενθαρρύνει τη
διαθεματικότητα στην αντιμετώπιση του θέματος, ενισχύει τις δυνατότητες και τις κλίσεις
των μαθητών, ενισχύει την συνεργατικότητα και την ομαδικότητα, καλλιεργεί την ανοχή
και την ανεκτικότητα στις άλλες απόψεις.
Τα στάδια εφαρμογής της μεθόδου που θα ακολουθηθούν κατά τη διάρκεια του
προγράμματος είναι:
· Η αναζήτηση και διερεύνηση του θέματος.
Με την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού, τα παιδιά εξωτερικεύουν τις ανάγκες και τα
ενδιαφέροντά τους και μαζί καθορίζουν το θέμα.
· Ο σχεδιασμός των δραστηριοτήτων.
Οι μαθητές προτείνουν δραστηριότητες και ο εκπαιδευτικός τις εντάσσει στα πλαίσια του
αναλυτικού προγράμματος.
· Η εκτέλεση των δραστηριοτήτων.
Ο εκπαιδευτικός οργανώνει και εποπτεύει τις επιλεγμένες δραστηριότητες με την ενεργή
συμμετοχή όλων των μαθητών.
· Παρουσίαση αποτελεσμάτων-προόδου εργασίας κάθε τμήματος που συμμετέχει
στα υπόλοιπα σε κοινές συνεδρίες.
· Η αξιολόγηση του προγράμματος.
Οι μαθητές αυτοαξιολογούν το έργο τους και ο εκπαιδευτικός συμμετέχει στη συζήτηση
αυτοαξιολογώντας κι εκείνος με τη σειρά του το δικό του έργο.

5. Ανάπτυξη συνεργασίας με άλλους φορείς:
Εκπαιδευτικές επισκέψεις:
1.Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού
2. Βυζαντινές εκκλησίες Θεσσαλονίκης
3. Περίπατος και έρευνα στα βυζαντινά τείχη της Θεσσαλονίκης
Για τα παραπάνω προβλέπονται δραστηριότητες πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την κάθε
διδακτική επίσκεψη.
Εκπαιδευτικά προγράμματα σε συνεργασία με άλλους φορείς:
• Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού: Το βυζαντινό κάστρο
• Σεμινάριο – κατασκευές ψηφιδωτών σε συνεργασία με τη Σχολή Αγιογραφίας
Γαλάτιστας
Τα παραπάνω προγράμματα θα εκτελέσουν οι εκπαιδευτικοί της Ε΄τάξης με
παραχώρηση κατάλληλου βιωματικού χώρου από την πλευρά του Βυζαντινού
Μουσείου Θεσσαλονίκης.
Αναμενόμενα αποτελέσματα - Αξιολόγηση
• Να γνωρίσουν περισσότερα στοιχεία του Βυζαντινού πολιτισμού
• Να μπορούν να οργανώνουν και να σχεδιάζουν δραστηριότητες μέσα σ’ ένα
σχέδιο εργασίας.
• Να χρησιμοποιούν πηγές και να αξιοποιούν πληροφορίες.
• Να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη.
• Να αποδέχονται το ρόλο τους μέσα στην ομάδα και να εφαρμόζουν τους
κανόνες της.
• Να μάθουν να εργάζονται ομαδικά.
• Να διαμορφώνουν άποψη και να την υποστηρίζουν επιχειρηματολογώντας
σωστά.
• Να υιοθετήσουν θετικές στάσεις και αντιλήψεις σχετικά με την προστασία της
πολιτιστικής μας κληρονομιάς και γενικότερα του περιβάλλοντος.
• Να αξιολογούν περιβαλλοντικές παραμέτρους στα ζητήματα που εξετάζουν
και να διακρίνουν τους διαφορετικούς παράγοντες που αφορούν στο θέμα τους.
Δ. ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ
ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ

6. Διαθεματική προσέγγιση
Σύνδεση με τα παρακάτω γνωστικά αντικείμενα:
• Γλώσσα (παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου, εμπλουτισμός λεξιλογίου
και καταγραφή στοιχείων)
• Μαθηματικά (μαθηματικές έννοιες, μέτρηση μήκους και επιφάνειας,
υπολογισμός κόστους κ. α)
• Ιστορία (ένταξη πληροφοριών σε ιστορικό πλαίσιο)
• Γεωγραφία (ένταξη πληροφοριών σε χωροχρονικό πλαίσιο)
• Θρησκευτικά ( πληροφορίες για διαφορετικότητα θρησκειών, κατασκευή και
αρχιτεκτονική μνημείων )
• Αισθητική Αγωγή (ελεύθερο σχέδιο, ζωγραφική αγγείων, κατασκευή μακέτας
κ. α )
• Νέες τεχνολογίες (συλλογή πληροφοριών και εικόνων από το διαδίκτυο,
χρήση Web 2 εργαλείων – Wiki και ιστοεξερεύνηση/WebQuest και
λογισμικών όπως το Centenia). Διαδικτυακά παιχνίδια – Εικονικές επισκέψεις
– Δημιουργία Ηλεκτρονικού Γλωσσάριου
Ε. ΚΑΤΑΓΡΑΨΤΕ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΤΗΝ ΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΑΣ
ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ (20- 25 ΔΙΩΡΑ)
Η χρονική εξέλιξη του προγράμματος
( διερεύνηση θέματος, επεξεργασία, υλοποίηση δράσεων, επισκέψεων, παρουσίαση κλπ)
1ος
ΤΡΙΜΗΝ
Ο
Εισαγωγική συζήτηση/Διερεύνηση θέματος, Δημιουργία ομάδων εργασίας
(κοινωνιόγραμμα) , Δημιουργία πλάνου εργασίας κάθε ομάδας. Ενημέρωση
γύρω από τις δυνατότητες αναζήτησης πληροφοριακού υλικού. Θεματικές
ενότητες που θα επεξεργαστούν οι ομάδες τους επόμενους μήνες.

7. 2ος
ΤΡΙΜΗΝ
Ο
Επίσκεψη στο Βυζαντινό Μουσείο Θεσσαλονίκης
και στο Αγιογραφικό Εργαστήρι Γαλάτιστας
Επίσκεψη στο Λευκό Πύργο
3ος
ΤΡΙΜΗΝ
Ο
Επίσκεψη στο Βυζαντινό Πύργο της Γαλάτιστας
Κάστρο Αγίου Παντελεήμονα ( Ν. Πιερίας)
Παρουσίαση του έργου των μαθητών στο Αγάπιο Ίδρυμα Γαλάτιστας