1. Έγχρωμη όραση
Η τριχωματική θεωρία της έγχρωμης
.όρασης προτάθηκε από τον Thomas
Young το 1802, ο οποίος πρότεινε ότι
για την επίτευξη οποιασδήποτε
απόχρωσης απαιτείται προσθετική
ανάμιξη τριών βασικών χρωμάτων.
Αυτά τα τρία βασικά χρώματα είναι
το κόκκινο, το πράσινο και το μπλε.
2. Η ικανότητα αντίληψης χρωμάτων (πρόσφατες
εκτιμήσεις προτείνουν ότι μπορούμε να
διαχωρίσουμε 2.3 εκατομ. χρώματα)
εμπλουτίζει τον οπτικό μας κόσμο, παρέχοντας
τη δυνατότητα να απολαμβάνουμε
ηλιοβασιλέματα, όμορφες πεταλούδες και
πανέμορφα τοπία, αλλά σίγουρα δεν είναι
αυτός ο κύριος λόγος για τον οποίο
γεννηθήκαμε (ή καλύτερα εξελιχθήκαμε) με
έγχρωμη όραση
3. Το χρώμα δεν αποτελεί μια έμφυτη ιδιότητα
των αντικειμένων ούτε μια φυσική ιδιότητα του
φωτός. Το χρώμα ενός αντικειμένου που
αντιλαμβανόμαστε εξαρτάται από το
φασματικό περιεχόμενο του φωτός που
απορροφάται από τους φωτοϋποδοχείς της
όρασης (τις τρεις ομάδες κονιών), και από μια
σειρά νευρο-φυσιολογικών «αντιδράσεων»
στον αμφιβληστροειδή, στις προ-φλοιώδεις
οδούς και σε ανώτερα στάδια επεξεργασίας
στον οπτικό φλοιό
4.
5. Aχρωματοψία
Αχρωματοψία είναι η αδυναμία της αντίληψης
των χρωμάτων. Δεν αποτελεί κάποια μορφή
τύφλωσης αλλά όταν κάποιος έχει
αχρωματοψία, έχει δυσκολία να ξεχωρίσει
κάποια συγκεκριμένα χρώματα, όπως το
κόκκινο και πράσινο ή το μπλε και κίτρινο.
6. Η αχρωματοψία μπορεί να προέρχεται από
ασθένειες που προσβάλουν το οπτικό νεύρο ή τον
αμφιβληστροειδή. Η επίκτητη αχρωματοψία
προσβάλει μόνο το μάτι που εμφανίζει το
πρόβλημα και μπορεί να χειροτερέψει με την
πάροδο του χρόνου.
Η Κληρονομική αχρωματοψία μπορεί να είναι
συγγενείς (εκ γενετής), ή μπορεί να αρχίσει στην
παιδική ηλικία ή στην ενηλικίωση. Ανάλογα με τη
μετάλλαξη, μπορεί να είναι σε στάση, δηλαδή,
παραμένουν οι ίδιες καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής
ενός ατόμου, ή προοδευτική.
7. • Υπάρχουν αρκέτα τεστ τα οποία μποπούν να
αναδείξουν αν κάποιος έχει αχρωματοψία
και μάλιστα τι είδους αχρωματοψία.Πιο
συγκεκριμένα η αχρωματοψία ανιχνεύεται
με ειδικούς χρωματικούς πίνακες τους
λεγόμενους Ishihara Test. Σε κάθε πίνακα
υπάρχει ένας αριθμός που σχηματίζεται από
χρωματικές κηλίδες. Ο ασθενής πρέπει να
αναγνωρίσει τον αριθμό του πίνακα που
κρατάει στα χέρια του κάτω από καλό
φωτισμό.
Μόλις τεθεί η διάγνωση της αχρωματοψίας
τότε μπορεί να γίνει πιο λεπτομερής έλεγχος
του χρωματικού προβλήματος.
8. Είναι το τεστ που χρησιμοποιείται πιο συχνά για
τη διάγνωση ελλείψεων στο κόκκινο - πράσινο
χρώμα.
Ένα ποσοστό (συνήθως ένα ή περισσότερα
αραβικά ψηφία ) είναι ενσωματωμένη στην
εικόνα ως αριθμός των κηλίδων σε ένα ελαφρώς
διαφορετικό χρώμα, και μπορεί να δει με
φυσιολογική αντίληψη των χρωμάτων, αλλά όχι
με ένα συγκεκριμένο ελάττωμα χρώματος.
Το πλήρες σύνολο των δοκιμών που έχει μια
ποικιλία από αριθμητικούς χρωματικούς
συνδυασμούς επιτρέπει τη διάγνωση διαφόρων
ειδών αχρωματοψίας.
9. Επειδή η δοκιμή Ishihara περιέχει μόνο
αριθμούς, δεν μπορεί να είναι χρήσιμη στη
διάγνωση μικρών παιδιών, που δεν έχουν
ακόμα μάθει να χρησιμοποιούν αριθμούς.
Προς το συμφέρον της αναγνώρισης αυτών
των προβλημάτων από νωρίς στη ζωή,
εναλλακτικές δοκιμές αναπτύχθηκαν
χρησιμοποιώντας μόνο σύμβολα (τετράγωνο,
κύκλος, αυτοκίνητο).
Η Ishihara Τεστ είναι παρόμοια με την
αμερικανική δοκιμασία με ψευδοχρωματικές
πλάκες.καποιες αντιπροσωπευτικες εικονες
για το τεστ:
10. Κάτι που απασχολεί πολλά άτομα με αχρωματοψία είναι το αν έχουν
δικαίωμα να πάρουν δίπλωμα οδήγησης, Οι άνθρωποι με αχρωματοψία
μπορούν να ακολουθήσουν τα φανάρια σήμανσης γιατί σε αυτά η ένταση
των χρωμάτων είναι μεγάλη και επειδή αναπτύσσουν άλλους τρόπους για
να αντιλαμβάνονται τα δεδομένα (π.χ. ξέρουν ότι το κόκκινο φανάρι είναι
πάνω και το πράσινο κάτω). Ωστόσο, είναι πιθανό το παιδί να δυσκολευτεί
στο μέλλον να ακολουθήσει κάποια επαγγέλματα στα οποία η αναγνώριση
των χρωμάτων όλων των αποχρώσεων είναι ουσιαστική, όπως
στρατιωτικός, επαγγελματίας οδηγός, πιλότος, διακοσμητής, χειρουργός,
σιδηροδρομικός ή ζωγράφος. Πάντως, πρόσφατα αναπτύχθηκε από
επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο City του Λονδίνου μια νέα οφθαλμολογική
εξέταση που μπορεί να επιτρέψει σε χιλιάδες άτομα με αχρωματοψία να
εκπληρώσουν το όνειρό τους και να γίνουν πιλότοι, αφού μπορεί να
αναγνωρίσει τη σοβαρότητα της διαταραχής και να δείξει αν η όραση ενός
ατόμου του επιτρέπει ή όχι να πιλοτάρει αεροσκάφος με ασφάλεια. Μέχρι
σήμερα, τα άτομα που έχουν ακόμη και πολύ ελαφριά μορφή
αχρωματοψίας δεν επιτρεπόταν να οδηγήσουν εμπορικά αεροσκάφη,
καθώς οι εξετάσεις που γίνονται μπορούν να εντοπίσουν μόνο εάν έχουν
δαλτονισμό και όχι το επίπεδο του. Η νέα εξέταση εκτιμάται ότι θα
υιοθετηθεί επίσης από τις ένοπλες δυνάμεις, την αστυνομία, την
πυροσβεστική και τις μεταφορές, επαγγέλματα που απαιτούν από τους
υποψηφίους να υποβληθούν σε οφθαλμολογική εξέταση προκειμένου να
γίνουν δεκτοί.
11. • Φαινόμενο που προκαλεί περιέργια είναι οτι σύμφωνα με
έρευνες οι πιθανότητες ένα κορίτσι να έχει αχρωματοψία είναι
ελάχιστη (συναντάται σε ποσοστό μικρότερο από 0,5%). Ο λόγος
αφορά τον τρόπο με τον οποίο κληρονομείται. Η αιτία του
δαλτονισμού εντοπίζεται σε μια ατέλεια του χρωμοσώματος Χ. Οι
γυναίκες έχουν δύο τέτοια χρωμοσώματα και κατά συνέπεια
παρουσιάζουν αυτή την πάθηση στην -απίθανη- περίπτωση που
και τα δύο είναι «ελαττωματικά». Αντίθετα, οι άντρες έχουν μόνο
ένα Χ, το οποίο εάν είναι προβληματικό θα έχουν σίγουρα
δαλτονισμό. Το «ελαττωματικό» χρωμόσωμα Χ κληρονομείται από
τη μητέρα στους γιους της. Αυτό σημαίνει ότι τα αγοράκια που
έχουν δαλτονικό πατέρα και υγιή μητέρα δεν θα έχουν κανένα
απολύτως πρόβλημα, αφού από τον μπαμπά τους κληρονομούν
μόνο το χρωμόσωμα Υ. Τα κοριτσάκια, στην ίδια περίπτωση, θα
γίνουν φορείς του δαλτονισμού (αφού παίρνουν το χρωμόσωμα Χ
του μπαμπά τους) και είναι πιθανό να το μεταβιβάσουν στους
δικούς τους γιους (η πιθανότητα ενός αγοριού με μητέρα φορέα
να έχει αχρωματοψία είναι 50%, όση και των κοριτσιών με μητέρα
φορέα να γίνουν κι εκείνα φορείς του ελαττωματικού γονιδίου).
12. ΘΕΡΑΠΕΙΑ
• Προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία για την
αχρωματοψία. Η Κληρονομική αχρωματοψία
δεν μπορεί να προληφθεί. Στην περίπτωση
ορισμένων τύπων επίκτητης αχρωματοψίας,
αν η αιτία του προβλήματος απομακρύνεται,
η κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί με το
χρόνο. Αλλά για τους περισσότερους
ανθρώπους με επίκτητη αχρωματοψία, η
βλάβη είναι συνήθως μόνιμη.
13. • Η αχρωματοψία δεν μπορεί να προληφθεί.
• Το άτομο που πάσχει από αυτή την ασθένεια
των ματιών δεν θα πρέπει να χειρίζεται
μηχανήµατα ή κουμπιά µε κόκκινα ή πράσινα
χρώματα, όπως επίσης θα πρέπει να βρίσκει
διαφορετικούς τρόπους για να διαχωρίζει
διαφορετικά χρώματα χαπιών, αντικειμένων
κ.α. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι
υπάρχουν τρόποι που βοηθούν κάποιον να
αντιμετωπίσει την αδυναμία τού να ξεχωρίσει
τα χρώματα
14. • Για παράδειγμα, κάποιος με αχρωματοψία
μπορεί να ξεχωρίσει τα ρούχα του μέσα στην
ντουλάπα του βάζοντας ταμπελίτσες ή να
βάλει σε συγκεκριμένη θέση τα πράγματά του
ανάλογα με το χρώμα τους ώστε να τα
βρίσκει εύκολα.
Ένα παράδειγμα είναι το κόκκινο χρώμα που
γνωρίζουμε όλοι ότι ανάβει στο επάνω μέρος
του φωτεινού σηματοδότη ακόμα και αν δεν
το αναγνωρίζουμε.
15. • Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες θεραπευτικές
αγωγές που μπορεί να είναι χρήσιμες στην
αντιμετώπιση των προβλημάτων που
συνδέονται με αυτή τη διαταραχή.
Ο καταρράκτης που προκαλεί την
αχρωματοψία μπορεί να αφαιρεθεί και θα
αποκατασταθεί η όραση. Φιμέ ή μαύρα
γυαλιά μπορούν να βοηθήσουν στη
διαφοροποίηση των αποχρώσεων.
Ειδικοί τύποι φακών επαφής επίσης
συνταγογραφούνται από τους γιατρούς για τη
θεραπεία της αχρωματοψίας αλλά αυτοί οι
φακοί δεν παρέχουν φυσιολογική αντίληψη
των χρωμάτων και μπορεί να στρεβλώσουν
αντικείμενα.
16. • Λέιζερ - χειρουργική επέμβαση μπορεί να
είναι χρήσιμη στις περιπτώσεις της
αχρωματοψίας που συμβαίνουν μετά τη
γέννηση. Μπορεί να υπάρχουν κάποια
πράγματα που μπορούν να κάνουν για να
βοηθήσουν να αντισταθμιστεί ένα πρόβλημα
στην αντίληψη των χρωμάτων. Γυαλιά με
πλευρικά προστατευτικά είναι χρήσιμα, διότι
τα άτομα με αυτά τα προβλήματα μπορούν
να δουν τις διαφορές ανάμεσα στα χρώματα
καλύτερα όταν υπάρχει λιγότερη λάμψη και
φωτεινότητα
18. • Οι σκύλοι βλέπουν ακριβώς αυτό που φαίνεται στη
φωτογραφία δεξιά σε σχεση με εμάς που βλέπουμε
την εικόνα αριστερά. Απο μελέτες που έγιναν στον
αμφιβλιστρωειδή χειτώνα του ματιού του σκύλου
διαπιστώθηκε οτι εχουν 2 τύπους κυττάτων για να
αναγνωρίζουν τα χρώματα ενώ ο άνθρωπος έχει 3.
Ουσιαστικά σαν να έχουν μόνιμη αχρωματοψία στο
κόκκινο-πράσινο. Τα ματια του σκυλου εχουν
ιδιαιτερη ικανοτητα να αντιλαμβανονται πραγματα
στην επιφανεια της γης και σε υψος 1μ απο αυτην
ενω μετα αρχιζουν τα
19. • Η ικανοτητα του σκυλου να βλεπει στο
σκοταδι ειναι γνωστη και ωφειλεται στα
περισσοτερα "φιλτρα" που εχουν τα ματια
του και την ικανοτητα να εκμεταλλευονται το
ελαχιστο φως.Απο αυτο προκυπτει και η
κοκκινη αντανακλαση στις φοτο.Το οπτικο
πεδιο του σκυλου ειναι κατα κανονα
μεγαλυτερο του ανθρωπου και βρισκεται
αναμεσα στις 180-270 μοίρες.
20. • Η οραση του σκυλου δεν ειναι η καλυτερη
αισθηση του ειναι ομως ετσι "ρυθμισμενη"
ωστε να βοηθα τα μεγιστα την οσφρηση και
την ακοη. Τα παραπανω δεν αφορουν ολους
τους σκυλους αλλα μαλλον προκειται για εναν
μεσο ορο
21. ΣYΝΕΝΤΕΥΞΗ
• – Tί δυσκολίες αντιμετωπίζετε σαν τυφλός στη ζωή σας;
• Ένας τυφλός είναι το ίδιο ευτυχισμένος όσο εσείς. Tυφλώθηκα στα 28 μου και ξέρω τη διαφορά. Oι
δυσκολίες που αντιμετωπίζω είναι με ό,τι εξαρτάται από την όραση.
• – Πώς καταφέρνετε να ξεπερνάτε τις δυσκολίες;
• – Oι τυφλοί μπορούν να κάνουν οικογένεια;
• Bέβαια, έχω οικογένεια κανονικά. Eίναι, σίγουρα, πρόβλημα αλλά το θέμα είναι να το ξεπεράσεις. H
γυναίκα μου είναι εκ γενετής τυφλή και έχουμε μαζί δύο παιδιά. Πριν κάνουμε τα παιδιά μας ρωτήσαμε
αν είναι κληρονομική η τύφλωση. Mας είπαν ότι άλλοτε είναι και άλλοτε όχι. Στην περίπτωσή μας δεν
ήταν και έτσι κάναμε τα παιδιά μας. Έχω μια κόρη που σπουδάζει τέχνες και έναν γιο, ο οποίος είναι 18
και θέλει να ασχοληθεί με τους υπολογιστές.
• – Πόσο διάσημος γλύπτης είστε;
• Aυτό θα το πουν άλλοι... Έχω τιμηθεί με πολλά βραβεία, όπως το Bραβείο Aκαδημίας Aθηνών και γενικά
θεωρούμαι καλός...
• – Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη γλυπτική;
• H γλυπτική μοιάζει με τη ζωγραφική που ασχολούμουν παλιά. H γλυπτική παίζει με τον όγκο, ενώ η
ζωγραφική με το χρώμα και το σχήμα. Σίγουρα δε θα μπορούσα να γίνω μουσικός. Έχω κλίση στις
εικαστικές τέχνες.
• – Πόσα χρόνια είστε γλύπτης;
• Aπό τις αρχές του 1982 όταν τυφλώθηκα.
•
22. • Λειτουργεί το μυαλό. Όταν λειτουργεί το μυαλό,
κατευθύνει τα πάντα ακόμα κι αν σου λείπει η όραση.
• – Πώς μπορείτε να χρησιμοποιείτε τον πηλό τόσο καλά
αφού ακόμη και για εμάς είναι πολύ δύσκολο;
• Eίχα ξεκινήσει να ασχολούμαι με τη ζωγραφική και
αργότερα που τυφλώθηκα ασχολήθηκα με τη
γλυπτική, γιατί ζωγραφική και γλυπτική είναι περίπου
το ίδιο. Στη γλυπτική ο τυφλός αποδίδει καλύτερα απ’
ότι στη ζωγραφική, γιατί με την αφή αποδίδει
καλύτερα. Όλα «φαίνονται» καλύτερα. Λέγεται ότι «η
αφή βλέπει πιο καλά απ’ την όραση», όπως για
παράδειγμα στο φαγητό
23. • – Oι τυφλοί μπορούν να κάνουν οικογένεια;
• Bέβαια, έχω οικογένεια κανονικά. Eίναι, σίγουρα,
πρόβλημα αλλά το θέμα είναι να το ξεπεράσεις. H
γυναίκα μου είναι εκ γενετής τυφλή και έχουμε μαζί
δύο παιδιά. Πριν κάνουμε τα παιδιά μας ρωτήσαμε
αν είναι κληρονομική η τύφλωση. Mας είπαν ότι
άλλοτε είναι και άλλοτε όχι. Στην περίπτωσή μας
δεν ήταν και έτσι κάναμε τα παιδιά μας. Έχω μια
κόρη που σπουδάζει τέχνες και έναν γιο, ο οποίος
είναι 18 και θέλει να ασχοληθεί με τους
υπολογιστές.
24. • – Πώς νιώθετε που είστε τυφλός;
• Mια χαρά! Παλιότερα έπαιζα τένις και ήθελα να ασχοληθώ
επαγγελματικά, αλλά ευτυχώς που δεν ασχολήθηκα... Aσχολήθηκα με τη
γλυπτική και κάποτε έφτιαξα έναν τενίστα που τον ονόμασα «καλύτερα
τώρα παρά πριν». Eίναι σημαντικό να ασχολείται κάποιος με κάτι
πνευματικό. Tώρα είμαι πιο ευτυχισμένος. Kάνω τα πάντα, βγαίνω με τη
γυναίκα μου κλπ. Bέβαια, όλος ο κόσμος έχει προβλήματα. Έτσι κι εγώ
αντιμετώπισα προβλήματα π.χ. μετην εφηβεία των παιδιών μου.
• – Πώς καταφέρνετε να κινείστε;
• Kινούμαι μετο άσπρο μπαστούνι. Eίναι φωσφοριζέ για να φαίνεται στο
σκοτάδι. Έχουμε και την Hμέρα λευκού μπαστουνιού στις 15 Oκτωβρίου.
Yπάρχουν ρολόγια που μιλάνε σαν αυτό που έχω στην τσέπη μου. Λέει
την ώρα, την ημερομηνία κ.ά. O πιο τέλειος τρόπος είναι ο σκύλος -
οδηγός. Έχω εκπαιδεύσει έναν. Eίναι ένα κανίς. Tο κρατάω μαζί με το
μπαστούνι μου για περισσότερη ασφάλεια όταν κινούμαι στο δρόμο.
Yπάρχει και ο άνθρωπος-οδηγός. Mου δίνει τον αριστερό του ώμο και
προχωρεί λίγο πιο μπροστά από εμένα.
25. • – Πώς περνάτε τον ελεύθερό σας χρόνο;
• Bγαίνουμε σε ταβέρνες, παρακολουθώ
τηλεόραση, αλλά όχι όλα τα προγράμματα. Tο
ίδιο συμβαίνει και με τον κινηματογράφο.
• – Πώς είναι η καθημερινότητά σας;
• H καθημερινότητα θέλει προσπάθεια, όπως
για παράδειγμα όταν θέλεις να περάσεις το
δρόμο. Eδώ στην Eλλάδα ο κόσμος βοηθάει
πολύ.
