ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

1. ΠΟΛΙΣΙ΢ΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
«ΡΩΜΑΪΚΑ ΚΑΙ ΒΤΖΑΝΣΙΝΑ
ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΗ΢ ΚΩΝ΢ΣΑΝΣΙΝΟΤΠΟΛΗ΢»
ΣΟ ΟΙΚΟΤΜΕΝΙΚΟ ΠΑΣΡΙΑΡΦΕΙΟ
1ο Γυμνάσιο Κοζάνης
2013-2014

2. ΣΟ ΟΙΚΟΤΜΕΝΙΚΟ
ΠΑΣΡΙΑΡΦΕΙΟ
ΚΩΝ΢ΣΑΝΣΙΝΟΤΠΟΛΕΩ΢

3. Η Ιστορία του Οικουμενικού
Πατριαρχείου

4. α) Η ΙΔΡΤ΢Η
•Σο Οικουμενικό Πατριαρχείο ιδρύθηκε ως
«επισκοπή Βυζαντίου» από τον Απόστολο Ανδρέα
•Όταν η αρχαία πόλη του Βυζαντίου ονομάστηκε το
331 μ.χ. Κωνσταντινούπολη και έγινε πρωτεύουσα
της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η δεύτερη
Οικουμενική ΢ύνοδος (381 μ. Φ.) αναγνώρισε την
έδρα της Κωνσταντινούπολης ως Πατριαρχείο.
•Σο 595 μ.χ. ο Πατριάρχης Ιωάννης ο Νηστευτής
χρησιμοποίησε τον όρο «Οικουμενικός
Πατριάρχης», γεγονός που προκάλεσε αντεγκλήσεις
με τον Πατριάρχη της Ρώμης.

5. Ο Πατριαρχικός Δικέφαλος αετός στην
είσοδο του ναού του Αγίου Γεωργίου
στο Υανάρι

6. β) Σο μεγάλο ΢χίσμα του 1054
•Θεολογικές και λειτουργικές διαφορές
όξυναν τη διαμάχη μεταξύ των δύο
Εκκλησιών και οδήγησαν στο ΢χίσμα
μεταξύ των εκκλησιών Ρώμης και
Κωνσταντινουπόλεως.
• Μετά από το μεγάλο ΢χίσμα του 1054 το
Οικουμενικό Πατριαρχείο προέκυψε ως
παγκόσμιο κέντρο της Ορθόδοξης
Εκκλησίας και ο προκαθήμενός του
αναγνωρίστηκε από τους ορθόδοξους ηγέτες
ως «πρώτος μεταξύ ίσων».

7. γ) Σο Οικουμενικό Πατριαρχείο την
περίοδο της Λατινικής άλωσης
•Οι σχέσεις μεταξύ της λατινικής δύσης και του
Βυζαντίου χειροτέρευαν, όχι μόνο εκκλησιαστικά
αλλά και πολιτικά. Η εχθρότητα αυτή οδήγησε στην
πρώτη Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 από
το στρατό των ΢ταυροφόρων.
•Η έδρα του Πατριαρχείου μετατέθηκε προσωρινά
στη Νίκαια της Βιθυνίας, ενώ στην
Κωνσταντινούπολη ιδρύθηκε Λατινικό Πατριαρχείο.
•Σο 1261, μετά από πενήντα επτά έτη λατινικής
κατοχής, οι Βυζαντινοί ανέκτησαν την
Κωνσταντινούπολη, υπό τον αυτοκράτορα Μιχαήλ
Παλαιολόγο και η έδρα του Πατριαρχείου
επανεγκαθιδρύθηκε στο παραδοσιακό κέντρο του.

8. Αυτοκρατορικό έμβλημα του Κωνσταντίνου
Παλαιολόγου κοντά στην Πατριαρχική
Βιβλιοθήκη

9. δ) Οθωμανική κυριαρχία
• Με την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους
Οθωμανούς Σούρκους το 1453 η αύξηση της δύναμης του
Οικουμενικού Πατριάρχη επιταχύνεται.
•΢τον Πατριάρχη δόθηκε εξουσία όχι μόνο θρησκευτική
αλλά και πολιτική ως ανώτατη αρχή όλων των ορθόδοξων
λαών των υποκείμενων στους Σούρκους, δηλ.΢έρβων,
Βουλγάρων, Αλβανών και Ελλήνων.
•Σο Πατριαρχείο συνέβαλε στη συντήρηση της ελληνικής
πολιτιστικής κληρονομιάς μαζί με την ορθόδοξη λειτουργική
και εκκλησιαστική παράδοση.
• Εντούτοις, όταν ξέσπασε τελικά η ελληνική Επανάσταση το
1821 ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε' αφόρισε τους
επαναστάτες. Παρά την ενέργειά του αυτή, απαγχονίστηκε
στην κεντρική πύλη του Πατριαρχικού Οίκου, η οποία από
τότε παραμένει σφραγισμένη.

10. Η σφραγισμένη πύλη

11. ε) Η Μητέρα Εκκλησία και τα
αυτοκέφαλα
•Η δημιουργία ανεξάρτητων εθνικών κρατών
στο χώρο της Βαλκανικής είχε ως συνέπεια τη
δημιουργία αυτοκέφαλων τοπικών Εκκλησιών
στα νέα κράτη: Εκκλησία της Ελλάδος (1850),
Εκκλησία της ΢ερβίας (1879), Εκκλησία της
Ρουμανίας (1885), Εκκλησία της Αλβανίας
(1937), Εκκλησία της Βουλγαρίας (1945).
•Με την παραχώρηση του αυτοκέφαλου στις
τοπικές εκκλησίες η δικαιοδοσία του
Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως άρχισε
σταδιακά να μειώνεται.

12. στ) Πορεία τον 20ο αιώνα
•΢οβαρότερη ήταν η μείωση της δικαιοδοσίας
του Οικουμενικού Πατριαρχείου, μετά τη
Μικρασιατική Καταστροφή.
•Σο 1920 εστάλη από το Οικουμενικό
Πατριαρχείο Εγκύκλιος προς όλες τις
Φριστιανικές Εκκλησίες με σκοπό να προωθηθεί
η ενότητα των Εκκλησιών με τη δημιουργία ενός
οργανισμού αποκαλούμενου Κοινωνία των
Εκκλησιών του Φριστού, στα πρότυπα της
Κοινωνίας των Εθνών.

13. ζ) Σο Οικουμενικό Πατριαρχείο σήμερα
• ΢ημερινός Πατριάρχης είναι ο Βαρθολομαίος, 270 ος στη σειρά διαδοχής. Έδρα
του Πατριαρχείου είναι ο Πατριαρχικός Οίκος του Υαναρίου, όπου βρίσκεται και ο
Πατριαρχικός ναός του Αγίου Γεωργίου (1599).
• Σο Πατριαρχείο διοικείται από τη δωδεκαμελή Ενδημούσα Ιερά Πατριαρχική
΢ύνοδο υπό την προεδρία του Πατριάρχη.
•΢την Αρχιεπισκοπή Κωνσταντινουπόλεως σήμερα ανήκουν 37 Κοινότητες, 46
Ενοριακοί ναοί , 5 Κοιμητηριακοί ναοί, 10 Πατριαρχικές και ΢ταυροπηγιακές
Μονές, 6 Προσκυνήματα, 8 Υιλόπτωχες Αδελφότητες, 6 Ιδρύματα και 14
΢ύνδεσμοι, μεταξύ των οποίων 3 μορφωτικοί, 2 αθλητικοί και 1 θεατρικός.
•Σο Οικουμενικό Πατριαρχείο εκτός από την Αρχιεπισκοπή της
Κωνσταντινούπολης έχει επαρχίες στην Σουρκία, στην Ευρώπη, στην Αμερική,
στην Ασία και στην Ωκεανία.

14. Άλλες πληροφορίες για το
Πατριαρχείο

15. • Ο Ναός της Αγίας Ειρήνης (169-360)
• Ο Πατριαρχικός Ναός της Αγίας ΢οφίας(360-1453)
• Ο Ναός των Αγίων Αποστόλων(1453-1455)
• Ο Πατριαρχικός Ναός της Μονής Παμμακαρίστου (1455-1587)
• Ο Πατριαρχικός Ναός της Παραμυθίας ή Θεραπείας στο Βλαχ-
΢αράι (1567-1597)
• Ο Πατριαρχικός Ναός Αγίου Δημητρίου Ξυλόπορτας (1597-1599)
• Ο Πατριαρχικός Ναός Αγίου Γεωργίου στο Υανάρι (1599-σήμερα).
Από το 1599 που επελέγη ο μικρός ναός του Αγίου Γεωργίου στο
Υανάρι για να εγκατασταθεί ο Πατριαρχικός Οίκος, το συγκρότημα
των κτιρίων πέρασε από διάφορες αλλαγές για να λάβει τη σημερινή
του μορφή.
Οι Πατριαρχικοί Ναοί από την ίδρυση
μέχρι σήμερα

16. Η είσοδος του Πατριαρχικού Ναού
του Αγίου Γεωργίου

17. Η σημερινή μορφή του συγκροτήματος
κτιρίων του Οικουμενικού
Πατριαρχείου
• Ανατολικό συγκρότημα κτιρίων
Τριώροφοσ πζτρινοσ πφργοσ
1ος όροφος Μυριοφυλάκιο
2ος όροφος Αρχειοφυλάκιο
3ος όροφος Σκευοφυλάκιο
Κτίριο του Μεικτοφ Εθνικοφ Συμβουλίου
Κτίριο Πατριαρχικήσ Βιβλιοθήκησ
• Δυτικό συγκρότημα κτιρίων
Κωνςταντιανά
Ευγενίδειο (όπου βρίςκεται το πατριαρχικό διαμζριςμα)
Παρεκκλήςι Αγίου Ανδρζα

18. • Κεντρικό συγκρότημα κτιρίων
Σο 1ο κτίριο στεγάζει
την Αίθουσα του Θρόνου,
την Αίθουσα των Πατριαρχών,
το Πατριαρχικό Γραφείο,
το Μικρό ΢υνοδικό,
την Πατριαρχική Σράπεζα,
Σο 2ο κτίριο στεγάζει
την Αίθουσα της Παναγίας,
την Αίθουσα των Αρχιερέων ,
τα γραφεία της Αρχιγραμματείας της Ιεράς ΢υνόδου
τα γραφεία της Μεγάλης Αρχιδιακονίας και
την τράπεζα των κληρικών και λαϊκών υπαλλήλων του Πατριαρχείου,
Σο 3ο κτίριο στεγάζει
Σα γραφεία της Μεγάλης Πρωτοσυγκελίας και
Σα κελιά των κληρικών
Σο 4Ο κτίριο χρησιμοποιείται για τη φιλοξενία εκκλησιαστικών ηγετών

19. Γενική άποψη του Πατριαρχικού
Οίκου

20. Σο Μέγα ΢υνοδικό ή
Αίθουσα του Θρόνου
(όπου γίνονται οι εκλογές Πατριαρχών, οι τελετές ινδίκτου
και οι υποδοχές των επισήμων)

21. Κειμήλια του Οικουμενικού
Πατριαρχείου
•Μετά από περιπέτειες αιώνων
με λεηλασίες και καταστροφές
το Οικουμενικό Πατριαρχείο
κατάφερε να διαφυλάξει
ελάχιστα κειμήλια, τα οποία
όμως μαρτυρούν την αίγλη του
κατά τη βυζαντινή περίοδο.
Κάποια απ’ αυτά είναι:
•Πατριαρχικός Θρόνος : Είναι
κατασκευασμένος από ξύλο
καρυδιάς κι έχει διακοσμηθεί
με ένθετο σεντέφι,
ελεφαντόδοντο και πολύτιμους
λίθους.

22. • Εικόνες
Εικόνα της Παναγίας Παμμακαρίστου
Εικόνα Αγίου Ιωάννου Προδρόμου
Παναγία Υανερωμένη
Ιησούς Φριστός Παντοκράτωρ
• Ο άμβωνας, τα αναλόγια και το παγκάρι του
Πατριαρχικού Ναού
• Η στήλη της Υραγγελώσεως:
Αποτελεί τμήμα μαρμάρινης κολόνας στην οποία
έδεσαν και μαστίγωσαν το Φριστό πριν από τη
΢ταύρωση Σου. ΢ύμφωνα με την παράδοση η
στήλη αυτή μεταφέρθηκε στους Αγίους Σόπους
από τους Αγίους Κων/νο και Ελένη
• Λείψανα Αγίων

23. Η στήλη της Υραγγελώσεως

24. Σρισδιάστατη περιήγηση στο εσωτερικό του
πατριαρχείου
http://www.patriarchate.org/multimedia/v
r/st-george/courtyard
http://www.patriarchate.org/multimedia/v
r/patriarchate

25. ΕΙΚΟΝΕ΢ και
ΥΩΣΟΓΡΑΥΙΕ΢
από την επίσκεψη μας
στο ΠΑΣΡΙΑΡΦΕΙΟ

30. Πηγές
• Επίσημη ιστοσελίδα του
Οικουμενικού
Πατριαρχείου
• el.wikipedia.org/wiki/Οικουμενικό
_πατριαρχείο_Κωνσταντινουπόλεως
• Ιστοσελίδα agioritikovima.gr
• Ιστοσελίδα της Ι.Μ. Βελγίου για το
Οικουμενικό Πατριαρχείο

31. ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑ΢ΙΑ΢ ΜΑΘΗΣΩΝ:
Κυρατσούς Ιωάννης
Κοτζαΐτσης Διονύσιος
Λαβαντσιώτης Ευθύμης
Μαλτέζος Βασίλης
Μαλόκου Έρβις
ΤΠΕΤΘΤΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΣΕ΢:
Δουγαλής Νικόλαος
Μαρίνος Δημήτριος
Γκούτζιου Ματίνα