1. Сэдэв : “Боловсролын салбарын үр шим хүртэгчдийн мэдээллийн
хэрэгцээг тодорхойлох нь “
З.Цэнд- Аюуш
Монгол улс , ШУТИС-КтМС , Мэдээллийн Системийн Менежмент
winter_tsegi@yahoo.com
Хураангуй : Бизнесийн үйл ажиллагаа улам бүр цахим хэлбэрт шилжсээр байгаа. Энэ
нь мэдээллийг түргэн шуурхай , нийтэд хүртээмжтэй түгээх боломжоор хангаж өгөх
бөгөөд цаг хугацаа орон зай хамааралгүйгээр мэдлэг мэдээлэл олж авах боломжтой
болж байна .
Монгол улсад сургуулийн өмнөх боловсрол болон ерөнхий боловсролын салбар төрийн
мэдэлд байдаг учир Боловсрол Соѐл Шинжлэх Ухааны Яамны бодлого , харъяалалын
доор дээрх салбаруудаас үр шим хүртэгчдийг цахим мэдээллээр хангах , сургалтын
менежментийн асуудлуудыг портал сайтын тусламжтайгаар хялбаршуулах , эргэх
холбоог сайжруулах , түүнчлэн цахим контент худалдах , портал сайтад зар
сурталчилгаа баннер , сургалтын төлбөртэй материал байршуулах замаар
боловсролын салбарт бизнесийн үйл ажиллагаа явуулах , портал сайтын өөрийн
санхүүжилтын асуудлыг шийдвэрлэх боломжтой юм .
Түлхүүр үг : Портал сайт , Үр шим хүртэгч , Цахим контент , Мэдээллийн хэрэгцээ ,
Загварчлал
Оршил
Монгол улсын боловсролын тогтолцоо нь
-
Сургуулийн өмнөх боловсрол (цэцэрлэг)
Ерөнхий (бага суурь, бүрэн дунд ) боловсрол
Мэргэжлийн болон техникийн боловсрол
Дээд боловсрол гэсэн шатлалтай байдаг . Мэргэжлийн болон дээд боловсролын
үндсэн суурь болсон ерөнхий боловсролын талаар болон түүнд тулгарч буй

2. асуудал , түүнээс гарах арга зам , илүү боловсронгуй болгох боломжийн талаар
судаллаа .
Бага суурь боловсролыг 1-5р ангийн сурагчид буюу 6-11 насандаа , харин бүрэн дунд
боловсролыг 6-9р ангийн сурагид буюу 11-14 насандаа эзэмшдэг . Хүүхдүүд уг
насандаа биеэ даах чадварт бүрэн суралцагүй байдаг учир тэдний суралцах үйл явцад
эцэг эхчүүд болон багш нарын оролцоо өндөр байдаг . Тийм ч учраас багш , сурагч ,
эцэг эхчүүдийн харилцаа маш идэвхитэй байдаг .
Дээрх 3н талт харилцаанд тулгарч буй хүндрэлүүд :
Багш нарын хувьд :
-
Мэдээллийн нэгдсэн сан байхгүй
Бусад багш нартай мэдээлэл , туршлага солилцох бололцоо хомс
Сурагчдын эцэг эхтэй холбоо тогтоох
Өөрийн бэлтгэсэн хичээл , сургалтын хөтөлбөр , судалгааны ажлыг бусадтай
хуваалцах , санал сэтгэгдэл хуваалцах
Эцэг эхчүүдийн хувьд :
-
Сургалтын хөтөлбөр , үйл явцтай танилцах
Хүүхдийн хөгжил , хүмүүжлийн талаарх гарын авлага , зөвлөгөө авах
Бусад эцэг эхчүүдтэй холбоо тогтоох
Багш нартай холбоо тогтоон хамтран ажиллах
Сурагчдын хувьд :
-
Мэдээллийн нэгдсэн сан байхгүй
Сургалтын агуулга , хичээлийн материалтай танилцах
Бусад сурагчид, багш нартай мэдээлэл солилцох зэрэг үйл яцууд дээр цаг
хугацаа алдах хүндрэлүүд гардаг .
1. Боловсролын салбарын үр шим хүртэгчид гэж хэн бэ ?
Боловсролын салбараас үр шим хүртэнэ гэдэг нь боловсрол олж авах , боловсролтой
хэн нэгнээс үр дүн хүртэх явдал юм .
Үр шимийг шууд болон шууд бусаар хүртэж болох бөгөөд
-
Багш нар (боловсрол олгож , хөдөлмөр эрхэлснээр цалин хөлс авах )
Эцэг эхчүүд (өөрийн хүүхдэд боловсрол олгох )
Сурагчид (боловсролтой болох , ингэснээр ирээдүйн амьдрал баталгаатай болох
) эдгээр хүмүүс нь боловсролоос шууд үр шим хүртэж байгаа.
Харин
-
Улс орон (боловсролтой иргэнтэй болох )

3. -
Төрийн байгууллагууд (ирээдүйд боловсролтой ажиллах хүчтэй болох )
Хувийн байгууллагууд (ирээдүйд боловсролтой ажиллах хүчтэй болох) зэрэг нь
шууд бусаар боловсролоос үр шимийг хүртдэг .
Цаашдын судалгаандаа боловсролын салбараас шуудаар үр шим хүртэгчид буюу эцэг
эхчүүд , багш нар , сурагчдийн талаар авч үзэх болно .
1.1.Шуудаар үр шим хүртэгчдийн мэдээллийн хэрэгцээ
Багш нарт :
-
Сургалтын стандарт төлөвлөгөө, хөтөлбөр
Удирдах газрын шийдвэр , тушаал , зааварчилгаа
Багш нарт зориулсан гарын авлага
Багш ажилтны цалин хөлсний талаарх мэдээлэл , эрх зүйн зөвлөгөө
Мэргэжил дээшлүүлэх хөтөлбөр , сургалт
Эцэг эхчүүдийн холбоос
Бусад багш нартай туршлага солилцох
Өөрийн бэлтгэсэн хичээл , судалгааны ажлыг бусадтай хуваалцах , санал шүүмж
авах
Эцэг эхчүүдэд:
-
Сургалтын хөтөлбөр , агуулга
Сургалтын үйл явц
Хүүхдийн хөгжил хүмүүжлийн талаарх сургалт , зөвлөгөө
Сургуулийн тухай лавлах
Багш болон , бусад эцэг эхчүүдтэй холбоо тогтоох
Гарын авлага
Сурагчдад:
-
Хичээлийн хөтөлбөр
Хичээлийн нэгдсэн сан
Ном , сурах бичиг , гарын авлага
Багш нар болон бусад сурагчидтай холбоо тогтоох
Сургуулийн тухай мэдээлэл
Видео болон аудио хичээл
Бусадтай мэдээлэл хуваалцах зэрэг мэдээлийн хэрэгцээ гардаг .
Шийдэл
Интернэтийн сүлжээ ашиглан веп портал үүсгэснээр нэгдсэн цахим хичээлийн сан
үүсгэх , багш нар , эцэг эхчүүд , сурагчид хоорондоо бичил захидлаар харицах боломж
нээгдэж , цахим хэлбэрийн ном гарын авлагын сан үүсэх зэрэг маш олон боломжууд
нээгдэж дээрх асуудлуудыг хялбаршуулах , шийдвэрлэх боломж нээгдэнэ .

4. 2. Веб портал гэж юу вэ ?
Энэ нь WWW буюу дэлхий нийтийн интернэтийн цахим хуудсуудыг тодорхой
ишинжүүдээр нь нэгтгэн нэг эхлэл цэгтэй болгосон цахим хуудас юм . Порталын гол
зорилго нь өөр өөр эх сурвалжуудаас мэдээллийг цуглуулан мэдээлэлд хандахад хялбар
болгохын тулд нэг эхлэлийн цэгийг бий болгох бөгөөд агууламжуудыг бүлэглэн
нэгтгэх эсвэл тусгаарлах байдлаар сан үүсгэдэг .
Порталын шинж чанар,боломжууд:
-
Маш өргөн хүрээгээр олон нийт нэвтрэх боломжтой
Бүтэцлэгдсэн болон бүтэцлэгдээгүй маш их хэмжээний өгөгдлүүдийг агуулдаг
Олон сувгийн үйлдэлтэй
Мэдээллийн сангаас хайлт хийх
Бичил зурвас илгээх , хүлээн авах боломжтой
Хэрэглэгчдийг бүртгэх , сан үүсгэх
Хэрэглэгчид өөрсдийн хүссэн мэдээллийг нийтлэх боломжтой
Хэрэгцээт мэдээллийг хадгалан авах , татан авах
Автомат тохируулга буюу өөрийн оруулсан мэдээллийг хувьдаа үзэх , бусдад
нээлттэй орхих гэх мэт тохируулга хийх бүрэн боломжтой
Бусад системүүдийг нэгтгэх
Аюулгүй байдал ба хамгаалалт
Өөр өгөгдлүүдрүү хандах бүрэн боломжтой
Хувийн мэдээлэл , контентийг хадгалах
Порталын үндсэн 8 функц буюу үүрэг :
Доорхи хэсгүүдийг хэрхэн нэгтгэж бизнесийн үйл ажиллагааг ашигтай болгох нь чухал
бөгөөд . Амжилттай хийгдсэн портал нь эдгээрийн аль нэг нь байхадаа биш бөгөөд
бизнесийн үйлажиллагаанд хэрэгцээтэйг нь зөв зохицуулан байрлуулах, мэдээлийн эх
сурвалжуудыг зөв нэгтгэсэн байдал юм .
1. Хайлт болон навигаци
Уг функцийг цахим хуудсанд хэрэглэгчийн нүдэнд шууд харагдахуйцар
ил байрлуулан , хайлт хийх явцад нэмэлт мэдээлэл болон ижил төсөөтэй
мэдээллийг санал болгож байхаар хийх шаардлагатай .
2. Мэдээллийн нэгтгэл , агууламжуудын удирдлага
Порталд өөр өөр эх сурвалжуудаас мэдээллийг нэгтгэхдээ зөвшөөрлийн
авч , хууль ѐсоор нэгтгэх ѐстой .
3. Хувийн тохируулга , нууцлалт хийх
Энэ нь хэрэгцээт мэдээллийг шаардлагатай хүнд хүргэх өргөн боломж
олгоно . хэрэглэгчийн хувийн мэдээлэл болон өөрийн тохируулсан
тохируулгыг ашиглан мэдээллийг хүргэнэ .
4. Зарлал , мэдэгдэл
Энэ нь системийн илгээсэн мэдээллийг хэрэглэгч автоматаар хүлээн авах
технологи .Түлхэх технологи нь мэдээлэл илгээх болон хэрэглэгч
идэвхигүй үед ч мэдээлийг шууд хэрэглэгчийн талбар дээр илгээхийг
загварчилдаг . Мөн хэрэглэгчид идэвхитэй мэдээллийн эх сурвалжуудыг

5. эсвэл мэдээлэл шинэчлэгдэх бүрт дохио өгч байхаар тохируулах
боломжтой .
5. Бодлогын удирдлага болон ажлын урсгал
Портал нь хэрэглэгчид өөрсдийн бизнесийн үйл ажиллагааны мэдээлэл
болон функцуудыг хэсэгчлэн хуваах , удирдах боломж бүхий бодлогын
удирдлагын үйлчилгээг агуулдаг .
6. Хамтын ажиллагааны орчин
Мэдлэгийн удирдлага
болон хамтын ажиллагаанд зориулагдсан
прорграм хангамж нь мэдээллийг зөв газарт хадгалах болон зөв төрөл ,
хэв маягт хадгалах үйл ажиллагааг хийдэг . Өөрөөр хэлбэл хэрэгцээтэй
мэдээллийг шаардлагатай хүнтэй нь холбоно гэсэн үг юм .
7. Аппликешнүүдийн нэгтгэл
Нэгтгэх үйл явц нь аль хэдийн санах ойд хадглагдсан аппликешнүүдийг
нэгтгэх үйл явц хэлнэ . Портал нь тодорхой аппликешний төрлүүдийг
нэгтгэх эсвэл нэмэгдүүлдэг.
8. Дэд функцууд
Функциональ хамаарлууд нь нэгдэн ажлын орчинг бүрдүүлдэг бөгөөд
энэ нь үндсэн 7 функциональ хамаарлаас бүрдэнэ.
3. Шийдэл
Уг бичиг баримтад боловсролын портал сайтын логик болон физик загварчлалын тухай
тодорхойлсон . Тухайн загварчлал нь портал сайтын функциональ болон функциональ
бус шаардалагуудыг агтаадаг . Дээрх шаардлагууд нь классын шинжилгээгээр
тодорхойлогдоно.
Боловсролын портал сайтын функционал шаардлага :
- Өгөгдлийн сангаас хайлт хийх . Боловсролын портал сайтын хайлтийн систем нь
үр дүнтэй , мөн хамааралтай мэдээллийг сайн илрүүлдэг байх шаардлагатай.
- Нэгж хэсгүүдийг харах болон нэгжээс нэгжрүү шилжин дахин харах. Портал нь
GUI –ийн тусламжтайгаар хадгалагдсан мэдээллүүдийг бүлэглэн харуулах
шаардлагатай.
- Топик Онтологийн тусламжтайгаар өгөгдлийн сангаас сэдвүүдийг схем хэлбэрт
оруулах.
- Нийтлэг шинж чанарыг тогтох шинжилгээ нь хэрэглэгчдийн ашиглаж байгаа
бүлэг нь бусад нэгж , бүлгүүдтэй хэрхэн холбогдож байгааг тогтоох .
- Мэдлэг , мэдээллийг тогтоох шинжилгээ нь хэрэглэгчдийн ямар бүлэг сонгож
байна , тухайн бүлэгт ямар мэдээлэл хэрэгтэй байгаа зэрэгт шинжилгээ хийнэ .
- Харилцагдыг тогтоох шинжилгээ нь харилцагчдийн мэдлэг , сонирхолд
тулгуурлан мэдээлэл санал болгох , эерэг сэтгэгдэлтэй байгаа хэрэглэгчдэд
тэдний мэдлэг хэрэгцээнд тулгуурлан хамтын ажиллагааны мэдээлэл дамжуулах
.
- Чиг хандлагыг тогтоох болон Таамаглал дэвшүүлэх шинжилгээ нь өнгөрсөн
болон одоо хийгдэж байгаа шинжилгээний үр дүн, ололт амжилт удирдлагад
тулгуурласан ирээдүйн чиг хандлага болон таамаглал, зорилтуудыг
тодорхойлдог .

6. -
Нийгмийн найдвартай сүлжээ нь шинэ хэрэглэгчдийг бүртгэдэг , мэдээллүүдийг
шинэчилдэг , шинэ хэрэглэгчдийг бүртгэлд урьдаг (захиа илгээх замаар ), аль
хэдийн бүртгэлтэй хэрэглэгчдийн холбоосыг илгээдэг , мээдээлэл хуваалцах
хүсэлт илгээдэг гэх мэт олон боломжыг агуулсан цахим хуудсыг үүсгэдэг .
Боловсролын портал сайтын функционал бус шаардлага :
-
Үр дүнтэй өгөгдлийн шинжилгээ. Оффлайн нөхцөлд шинжилгээ хийх нь онлайн
шинжилгээнээс илүү үр дүнтэйгээс гадна чанартай, хурдан үр дүн гардаг .
Өгөгдлийн шинжилгээний техникүүд нь нэгдсэн үр дүнтэй байх шаардлагатай.
Хэрэглэгчдэд хялбар , тааламжтай харилцах хэсэг . Шинжилгээний үр дүн нь
товч тодорхой , ойлгомжтой байх ѐстой.
Олон хэл дээрх хэрэглэгчтхй харилцах хэсэг . Мэдээллийг олон хэл дээр түгээх
шаардлагатай .
Өгөгдлийг шинэчлэх , сайжруулах . Өгөгдөл хадгалагдсан газраа байнга тогтмол
шинэчлэгдэж байш шаардлагатай .
Ачаалал даах чаввар. Өгөгдлийн агуулах нь маш өргөн хэмжээний өгөгдлүдтэй
ажилладаг бөгөөд , өгөгдөл нэмэгдэхэд ажиллах чадвартай байх .
Боловсролын портал сайтын класс шинжилгээ
Класс шинжилгээний ойлголт нь аппликешн системийн загварын статик бүтцийг
харуулна . Класс нь ижил бүтэцтэй , функц болон холбоотой обьектуудыг
илэрхийлдэг . Классын диаграм гэсэн ойлголт нь классуудыг харуулах , тэдний
бүтэц , аргачлал , шинж чанар болон классуудын хоорондын харилцаа холбоог
илэрхийлдэг диаграм юм . Энэ нь статик дийграм бөгөөд ямар нэгэн динамик шинж
чанарыг харуулахгүй .
Доорх хүснэгтэд Боловсролын портал сайтад агуулагдах классудыг харуулна .
№
1
2
3
4
5
6
Класс
Өгөгдлийн агуулах
Тодорхойлолт
Боловсролын салбар дахь мэдээллүүдийг
хадгалах
болон
ашиглах
.Өгөгдлүүдийг
ашигдахад хурдан , үр дүнтэй байхаас гадна ,
аюулгүй хадгалдаг .
CXML импортлогч
Өгөгдлүүдийг XML хэлбэртэй импортолдог .
Өгөгдөл хадгалах классыг хадгалахаас өмнө энэ
нь XML өгөгдлийг задлаад баталгаажуулдаг.
DMOZ
өгөгдлийн DMOZ ангилалын дагуу текстэн мэдээллийг
хаяглагч
хаяглана.
TFIDF хаяглагч
Өөр үр ашигтай үйл ажиллагаанд зориулан зарим
текстэн мэдээллийг хэсэглэн авч хаяглана.
Кластераар хаяглагч
Мэдээллийг кластер ангилан шаталсан хэлбэрээр
хаягладаг .
Хайлт
Онлайн оновчтой хайлт хийх кодчилол
ашиглана.

7. 7
8
9
10
11
12
13
14
15
Нийтлэг шинж чанарыг Хадгалагдсан өгөгдлүүдээс нийтлэг шинж
тогтоох
чанараар нь оновчтой өгөгдлийг олборлох ажлыг
гүйцэтгэлэг .
Мэдээлэл илрүүлэх
Өгөгдлийн агуулахад хадгалагдсан үсгэн
мэдээллүүдээс текс олборлох тооцоолол болон
кодчилол ашиглан мэдээлэл цуглуулах .
Харилцаг тогтоох
Текс боловсруулах кодчилол ашиглан харилцаг ,
шинэ хэрэглэгчдийг хайх .
Шинж
хандлагыг Текстэн агууламжид боловсруулалт хийнэ.
тодорхойлох
Өгөгдөл хэрэглэх цахим Боловсролын талаарх мэдээллүүдийг Веб
хуудсууд
ашиглан , мэлээллүүд болон хэрэгслүүдээр
портал үүсгэх .
Тайлангийн
цахим WWW дах боловсролын порталд ажиглалт
хуудсууд
шинжилгээ хийх
Өгөгдөл нийлүүлэг цахим Боловсролын порталыг шаардлагатай мэдээллээр
хуудсууд
хангадаг вебд хадгалагдсан мэдээллүүдийг
удирдах
Олон нийтийн сүлжээний Боловсролын порталыг олон нийтийн сүлжээнй
цахим хуудсууд
функцүүдээр хангах .
Интернэт
аппликешшн HTTP протокол ашиглан боловсролыг портал
сервер
сайтыг байршуулдаг .
Хүснэгт 1 : Портал сайтад агуулагдах классууд
1
DMOZ – Open Directory Project: The Open Directory Project is the largest, most comprehensive
human-edited directory
Логик загварчлал
Энэ хэсэг порталын логик бүтэц загварчлагдана. Эхлээд Боловсролын портал
сайтынхаа логик бүтцүүдийг тодорхойлох шаардлагатай бөгөөд , эдгээр бүтцүүддээ
тохирох классуудыг сонгоно. Доорх хүснэгтэд логик хэсгүүдийн жагсаалт , түүнд
тохирох классуудыг харуулна .
Логик хэсгүүд
№
1
Логик хэсэг
Тодорхойлолт
RDBMS(Relational
Data RDBMS
нь Өгөгдөл хадгалах Классыг
Base Management System )
хэрэгжүүлдэг бөгөөд , энэ нь порталд өгөгдөлл
хадгалах , түүнд хандах боломжоор хангана.
Харилцан
хамааралтай
өгөгдлийн
сангийн
удирдлагын систем

8. 2
Өгөгдлийн процессор
3
Үйл ажиллагааны логик
4
5
Өгөгдлийн процессор нь бусад бүх классуудтай
хамтран бүлэг болох бөгөөд өгөгдлийн сүлжээний
идэвхигүй орчинд боловсруулалт хийдэг . Мөн
хадгалагдсан өгөгдлүүдээс олборлолт хийх болон
өгөгдөл нэмэхдээ өндөр хурдтай ажилладаг .
RDBMS хэсэгтэй салшгүй холбоотой ажиллааг .
Үйл ажиллагааны логик хэсэг нь Боловсролын
яамны бодлогын дагуу үйл ажиллагаагаа явуулна .
Мөн анхдагч болон дахин боловсруулагдсан
өгөгдлүүдээс текстээр хайлт хийх , өгөгдөл
олборлох техникүүдийг ашиглана.
Цахим хуудсууд
Цахим хуудсуудыг хамгийн сүүлийг үеийн
техникийг ашиглан бүтээж WWW -д байршуулна.
Интернэт
Аппликешн Интернэт аппликеш нь серверийг өөрөөр хэлбэл
сервер
Интернэт аппликешн классуд юм. Энэ нь цахим
хуудсуудад
мэдээлэл
нийтлэхэд
хурдан,
тогтвортой байлгадаг .
Хүснгэт 2 : Логик хэсгүүд
Логик загварчлалын диаграм
Зураг 1 : Лоигк загварчлалын диаграм
Логик загварчлалын дүгнэлт

9. Боловсролын поортал сайт нь гурван зангилаат загварчллааар хийгдсан бөгөөд энэ нь
зангилаа тус бүр өөр северт хадгалагдана гэсэн үн юм . Өөрөөр хэлбэл найдвартай, уян
хатан , салангид байдалтай боловс нэгдсэн удирдлагатай . Уг сонгож авсан загварчлал
нь системийг үр дүнтэй аюулгүй загварчла хболомжыг олгож байна. Системийн
загварчлалын бас нэг дэвуу тал нь одоо хэрэглэгдэж байгаа болон хадгалагдсан маш
өргөн хэмжээний өгөдлүүдэд шинжилгээ хийх юм. Мөн өгөгдлийн процессор , үйл
ажиллагааны логикууд нь RDBMS –ийн үр ашигтай копчилолын биелэлт , ангилах
чадвар болон хамгаалалтын механизмтай холбогдох шаардлагатай . Ингэснээр хурдан
болон стандарт системийн гүйцэтгэл бий болох болно.
Физик загварчлал
Боловсролын портал сайтын фикиг хэсгүүдийг дүрсэллээ. Доорх зурагт байгаа хайрцаг
бүр нь тлдорхой зорилгод чиглэгдсэн үйлдлүүдийг илэрхийлнэ.
Зураг 2: Физик загварчлалын диаграм
Системийн хэрэглэгчийн UseCase диаграм

10. Use case диаграм нь тухайн системд хэрэглэгч нэвтэрч орсноос эхлэх систмээс гарах
хүртэл ямар ямар үйлдэл хийх боломжтойг харуулна. Мөн энэ нь давхар тухайн
үйлдлийг хийхэд шаардагдах функцуудийг илэрхийлж болно.
«extends»
Бүртгүүлэх
include
Бүртгэлийн
мэдээлэл шалгах
Профайлын
мэдээллээ өөрчлөх
include
include
Контентыг шүүж
харах
«extends»
Контент татаж авах
include
Хэрэглэгч
Контент байршуулах
include
include
include
Контентэд
сэтгэгдэл үлдээх
Сэтгэгдэл усгах
бусад хэрэглэгчийн
профайл үзэх
Зураг 3 : Портал сайтын хэрэглэгчийн use case диаграм
Обьектийн
холбоосын
диаграм
Обьектийн
холбоосын
диаграм
нь
өгөгдлүүдийг

11. өгөгдлийн санд чамар хэлбэртэй хадгалах, яаж ангилах , аль алинтайгаа холбоотойг
харуулна . Уг диаграмаас өгөгдлүүдээс ямар тайланг гаргах , яаж ангилснаар хэрхэн
өгөгдлийн хурдан олборлож болох талаар харуулна.
Ажлын урсгалын диаграм
Нэвтрэх
Нүүр хуудсанд
нэвтрэх
Ө тохирох
өрт
бүлгийг сонгох
Контент унших
Хайлт хийх
Контент илгээх
, байршуулах
хүсэлт илгээх
Контент татах
хүсэлт илгээх
Чат үүсгэх
хүсэлт илгээх
Бүртгэлтэй эсэх
Системд
нэвтрэх
Контент унших
Хайлт хийх
Контент
байршуулна
Системээс
гарах
Бүртгүүлэх
Контент татах
Чат үүсгэх

12. Үйл ажиллагааны диаграм
Хэрэглэгч
Систем
Нүүр хуудсанд нэвтрэх
Бүлгийг сонгох
Ө тохирох бүлгийг
өрт
сонгох
Контен
т унших
Хайлт
хийх
Контент
байршу
улах
хүсэлт
илгээх
Үр дүнг
харах
Бүлгийг харуулах
Контент
татаж
авах
хүсэлт
илгээх
1
Чат
үүсгэх
хүсэлт
илгээх
Хайлт
хийх
Бүртгэл
шаардах
Хайлтын үр
дүн
харуулах
0
Системд
нэвтрүүлэх
Системд
нэвтрэх
Контент
байршуулах
Бүртгэх
Бүртгүүлэ
0 х хүсэлт 1
илгээх
Контент
татах
Чат үүсгэх
Контент
байршуулах
Контент
татах
Үйл ажиллагааны диаграм нь хэрэглэгс ямар үйлдэл хийхэд систем хийх талаар буюу
систем хэрэглэгч 2-ийн хамаарлыг харуулна .
Боловсролын портал сайтыг бизнесийн үйл ажиллагаанд ашиглах нь
Портал сайт нь зөвхөн мэдээлэл түгээх , сүлилцох үйлчилгээ эрхэлхээс гадна ,
боловсролын салбарт бизнесийн буюу ашиг олох үйл ажиллагаа эрхлэх боломжтой .
Портал сайт нь дараха эх үүсвэрүүдээс орлого олох боломжтой. Үүнд :
Чат үүсгэх

13. -
Контент эзэмшигчийн хүсэлтээр зарим контентуудыг төлбөртэй тавих .
Ингэснээр тодорхой хэмжээний орлого олох .
Сурталчилгааны баннер байршуулах .
Зар сурталчилгааны булан ажиллуулах .
Дүгнэлт
Уг илтгэлийн сэдвийн хүрээнд орчин үеийн бизнесийн удирдлагын хандлага ,
түүнийг гүйцэтгэх технологийг судлах , дамжуулах хэрэгслийн бий болгох ,
загварчлах , түүний бүтэц бодлогыг судлахаар сонгосон .
Боловсролын салбараас үр шим хүртэгчид шууд болон шууд бусаар үр шим хүртдэг
. Шуудаар үр шим хүртэнэ гэдэг нь багш нарын хувьд хүүхдүүдэд боловсрол
олгосноор цалин хөлс авах , эцэг эхчүүдийн хувьд хүүхэддээ боловсрол олгох ,
харин суралцагчдын хувьд боловсрол олж авах замаар үр шим хүртдэг . Уг ажлын
хувьд дээрх оролцогчдыг сонгон авч тэдэнд тулгарч буй хүндрэл , мэдээллийн
шаардлагыг тодорхойлон портал сайт ашиглан дээрх асуудлуудыг шийдвэрлэхээр
сонгон авч судалдсан .
Боловсролын салбарт портал сайт бий болгоснооор :
-
-
Сургуулийн өмнөх боловсрол болон ерөнхий боловсролын сургалтын стандарт ,
цахим хичээлийн нэгдсэн сантай болох .
Багш нарын хувьд сургалтын стандарт , төлөвлөгөө , удирдах байгууллагын
заавар зөвлөмж , мэргэжил дээшлүүлэх хөтөлбөр , сургалтын талаарх мэдээллээс
хоцрохгүй байх боломжтой . Мөн өөрийн бэлтгэсэн сургалтын материал ,
судалгааны ажлыг бусдад дэлгэн үзүүлж , санал сэтгэгдэл хүлээн авах .
Эцэг эхчүүдийн хувьд сургалтын үйл явц , хөтөлбөр , хүүхдийн сургалт
хүмүүжлийн талаар заавар зөвлөмж , сургуулийн талаар мэдээлэл авах бүрэн
боломжтой.
Үүнээс гадна портал сайтыг хамгийн сүүлийн үеийн Web 2.0 технологийг шиглан
хөгжүүлснээр хэрэглэгчид мэдээллийн сангаас хайлт хийх , аудио болон видео
контент үзэх , татаж авах , мөн өөрийн хувийн хуудас үүсгэж түүнийгээ тохируулах
, чөлөөтэй хэвлэн нийтлэх , бусад хэрэглэгчдэд цахм шуудан илгээн , хүлээн авах
зэрэг өргөн боломж нээгдэнэ.
Дээрх технологиудыг сургалтын үйл явцад ашигласнаар сургалтыг зайнаас явуулах ,
аудио болон видео хэлбэрээр явуулах , багш ,эцэг эх сурагчдын харилцаа холбоо
сайжрах , уян хатан болох , хамгийн гол нь мэдээллийн нэгдсэн сантай болох юм .
Мөн боловсролын портал сайтыг бизнесийн үйл ажиллагаанд
-
Цахим контентуудыг худалдах , түрээслэх
Төлбөртэй зар сурталчилгаа байршуулах зэргээр ашиг олох боломжтой .

14. Ашиглсан материал
-
http://searchcio-midmarket.techtarget.com/definition/portal
http://www.techterms.com/definition/portal
http://infolific.com/technology/definitions/internet-dictionary/web-portal/
http://www.webopedia.com/TERM/P/portal.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Multitier_architecture
http://www.webopedia.com/quick_ref/app.arch.asp
http://stackoverflow.com/questions/312187/what-is-n-tier-architecture
http://channukambalyal.tripod.com/NTierArchitecture.pdf
http://www.slideshare.net/guestd0cc01/3-tier-architecture
http://www.csharpcorner.com/UploadFile/asprabahar/NTier0110302006051423AM/NTier01.a
spx
http://www.dossier-andreas.net/software_architecture/tiers.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Unified_Modeling_Language
http://www.sparxsystems.com/uml-tutorial.html
http://www-01.ibm.com/software/rational/uml/
Зохиогчийн тухай : Зоригт овогтой Цэнд-Аюуш миний нэр нь Компьютерийн техник
Менежементийн Сургуулийн Мэдээллийн Системийн Менежмент ангид 4 дэх жилдээ
суралцаж байна .