Ιστορία Στ΄ δημοτικού http://users.sch.gr/dimylonaki/mathimata_istoria_st_velestinlis_kai_korais.htm

1. Κεφάλαιο 8
Ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής
Ανάμεσα στους δασκάλους του Γένους ξεχωρίζουν για τη δράση τους ο
λόγιος επαναστάτης Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής, ένας
Έλληνας φιλόλογος φημισμένος ακόμη και στην Ευρώπη.

2. Δάσκαλοι του Γένους ονομάζονται οι δάσκαλοι των χρόνων της
Τουρκοκρατίας. Δύο ξεχωρίζουν περισσότερο:
ο Ρήγας Βελεστινλής (1757-1798)
και
ο Αδαμάντιος Κοραής (1748–1833)

3. Ρήγας
Βελεστινλής

4. Ο Ρήγας, γιος εμπόρου, γεννήθηκε το 1757 στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας, το
οποίο στην αρχαιότητα ονομαζόταν Φερές. Ως επώνυμο χρησιμοποιούσε το
όνομα της γενέτειράς του, κάτι συνηθισμένο στην εποχή του. Αργότερα πολλοί
τον έλεγαν και «Φεραίο».
ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Βελεστίνο

5. Νεαρός ακόμη, μπήκε στην υπηρεσία των Φαναριωτών στην
Κωνσταντινούπολη και έπειτα μετανάστευσε στο Βουκουρέστι, ως γραμματέας
του ηγεμόνα της Βλαχίας, που ήταν περιοχή της Ρουμανίας. Εκεί επηρεάστηκε
απο τις ευρωπαϊκές ριζοσπαστικές ιδέες, κάνοντας κύριο στόχο του την απελευ-
θέρωση της πα-
τρίδας.Το 1790
ταξίδεψε στη
Βιέννη.

6. Το συγγραφικό και εκδοτικό του έργο είναι μεγάλο. Ο Ρήγας εξέδωσε γαλλικά
μυθιστορήματα μεταφρασμένα στη δημοτική γλώσσα, ένα βιβλίο Φυσικής
για σχολική χρήση, έναν
τεράστιο χάρτη της Ελ-
λάδας, την περίφημη
«Χάρτα της Ελλάδος»,
μια εικόνα του Μεγάλου
Αλεξάνδρου και πολλά
άλλα.
Χάρτα της Ελλάδος εν η
περιέχονται αι νήσοι αυτής
και μέρος των εις την
Ευρώπην και Μικράν Ασίαν
πολυαρίθμων αποικιών
αυτής ...: Νυν το πρώτον
εκδοθείσα παρά του Ρήγα
Βελεστινλή Θετταλού, 1797
https://el.wikipedia.org/

9. Έμεινε στην ιστορία ωστόσο για το έργο
του «Θούριος».
Ο Θούριος ήταν ένας φλογερός επανα-
στατικός ύμνος.
Τι πιστεύετε ότι σημαίνει «Θούριος»;
Θούριος του Ρήγα Φεραίου (1797),
Φυλλάδιο του 1798 - Έκθεμα της
Βιβλιοθήκης της Ακαδημίας Αθηνών
https://el.wikipedia.org/

10. Η λέξη «θούριος» είναι επίθετο
που προέρχεται από το αρχαίο
ελληνικό ρήμα θρώσκω , που
σημαίνει πηδώ, εφορμώ).
«Θούριος» σημαίνει ορμητικός,
σφοδρός, μαινόμενος, πολεμι-
κός.
Πολεμικό,
επαναστατικό τραγούδι.
Μα ήταν τραγούδι;
https://www.protothema.gr/

11. Ο Ρήγος Βελεστινλής και οι συνερ-
γάτες του εκείνη την εποχή κυκλοφο-
ρούσαν τον Θούριο χειρόγραφα. Τον
τραγουδούσε μάλιστα σε διάφορες
συγκεντρώσεις.
Ποιος ήταν ο σκοπός του Ρήγα;
Α. Η διασκέδαση
Β. Ο χορός
Γ. Η επανάσταση
Δ. Έτσι για να περνά η ώρα.

12. Με τον Θούριο, ο Ρήγας ήθελε να
κάνει τους Έλληνες, και όχι μόνο, να
καταλάβουν τη δύσκολη κατάσταση
στην οποία βρίσκονταν και να
επαναστατήσουν, για να ανακτήσουν
την ελευθερία τους. Δεν απευθυνόταν
μόνο στους Έλληνες, αλλά σε όλους
τους κατοίκους της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας, ανεξάρτητα από
θρησκεία και φυλή. Τους καλούσε σε
επανάσταση για να ζουν ο καθένας
στον τόπο του ελεύθερα με αμοιβαίο
σεβασμό. Ο Θούριος του Ρήγα
συγκίνησε πολλούς νέους της
εποχής και έγινε σύμβολο του αγώνα
για την ελευθερία.
Κατά την μάχη του
Δραγατσανίου οι ιερολοχήτες
χτυπήθηκαν τραγουδώντας τον
Θούριο του Ρήγα
https://el.wikipedia.org/

13. Οι πηγές αφηγούνται...
2.Αποσπάσματα από τον Θούριο του Ρήγα Βελεστινλή
«Ως πότε, παλληκάρια, να ζούμεν στα στενά,
μονάχοι, σαν λιοντάρια, στες ράχες, στα βουνά;
σπηλιές να κατοικούμεν, να βλέπωμεν κλαδιά,
να φεύγωμ' απ' τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά;
να χάνωμεν αδέλφια, Πατρίδα και γονείς,
τους φίλους, τα παιδιά μας κι όλους τους συγγενείς;
Κάλλιο 'ναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή!».
.......................................................................
«Ελάτε μ' έναν ζήλον σε τούτον τον καιρόν,
να κάμωμεν τον όρκον επάνω στον Σταυρόν.
Συμβούλους προκομμένους με πατριωτισμόν,
Να βάλωμεν, εις όλα να δίδουν ορισμόν.
Οι Νόμοι νάν' ο πρώτος και μόνος οδηγός,
Και της Πατρίδος ένας να γένη αρχηγός.
Γιατί κ' η αναρχία ομοιάζει τη σκλαβιά.
Να ζούμε σα θηρία, ειν' πλιο σκληρή φωτιά».

14. Ο Ρήγας Βελεστινλής οραματιζόταν τη συνερ-
γασία των υπόδουλων βαλκανικών λαών για
την απελευθέρωσή τους από τον οθωμανικό
ζυγό και τη δημιουργία ενός ευνομούμενου
δημοκρατικού κράτους, όπου θα κυριαρχούσε
η ελληνική γλώσσα και παιδεία.
https://www.protothema.gr/

15. Ωστόσο, η δράση του έγινε
γρήγορα γνωστή και προκάλεσε
την αντίδραση της Αυστρίας, η
οποία τότε διατηρούσε καλές
σχέσεις με την Οθωμανική
Αυτοκρατορία. Οι Αυστριακοί
σ υ ν έ λ α β α ν τ ο ν Ρ ή γ α κ α ι
συνεργάτες του το Δεκέμβριο του
1797.
https://www.protothema.gr/

16. Λίγους μήνες αργότερα τον παρέδωσαν μαζί με επτά συντρόφους του στους
Τούρκους, οι οποίοι, μετά από φριχτά βασανιστήρια, τους θανάτωσαν και τους
έριξαν στον ποταμόΔούναβη.
Αναμνηστική πλάκα για τον Ρήγα Βελεστινλή και τους συντρόφους του στον Πύργο Νεμπόισα, στο
Βελιγράδι, όπου ο Ρήγας βρήκε φρικτό θάνατο.
https://el.wikipedia.org/

17. Οι πηγές αφηγούνται...
1.Απόσπασμα από τη Νέα ΠολιτικήΔιοίκηση του Ρήγα Βελεστινλή
«Όλοι, χωρίς εξαίρεσιν, έχουν χρέος να ηξεύρουν γράμματα. Η Πατρίς
έχει να καταστήση* σχολεία εις όλα τα χωρία διά τα αρσενικά και θηλυκά
παιδιά. Εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή, με την οποίαν λάμπουν
τα ελεύθερα έθνη».
Ρήγα Βελεστινλή,Άπαντα τα Σωζόμενα, επιμέλεια Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης,Αθήνα 2001, τόμ. 5, σσ. 41-
42.

18. Αδαμάντιος
Κοραής

19. Ο Αδαμάντιος Κοραής καταγόταν από πλούσια οικογένεια της Χίου, αλλά
γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1748.

20. Φοίτησε αρχικά στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης. Τα χρόνια στη σχολή αυτή
περιέγραψε αργότερα σε επιστολή του με τις λέξεις «διδασκαλίαν πολλά
πτωχήν, συνωδευομένην με ραβδισμόν πλουσιοπάροχον".
Μεγαλώνοντας εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Γαλλία, όπου σπούδασε ιατρική.
Εκεί, στη Γαλλία κάτι του συνέβη. Τι;
Α. Παντρεύτηκε
Β. Έγινε πλούσιος
Γ. Έγινε άλλος άνθρωπος
Η Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης (1733-1922) https://el.wikipedia.org/

21. Στο Παρίσι ο Αδαμάντιος Κοραής έφτασε τον Ιούνιο του 1788, λίγο πριν τη
Γαλλική Επανάσταση. Εκεί γνώρισε από κοντά τις φιλελεύθερες ιδέες της.
Γνωρίστηκε με πολλούς επαναστάτες και συγκινήθηκε τόσο από τον αγώνα
τους για ελευθερία που αποφάσισε να μείνει οριστικά στη Γαλλία.
https://cdn.britannica.com/

22. Ασχολήθηκε κυρίως με την αναγραφή, την επιμέλεια και τη δημοσίευση των
χειρογράφων αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων.
Η έδρα και το γραφείο του Αδαμάντιου Κοραή. Από την μόνιμη έκθεση του Εθνικού και Ιστορικού
Μουσείου. https://el.wikipedia.org/

23. Ο Κοραής πίστευε ότι για να
ελευθερωθεί το ελληνικό έθνος,
έπρεπε πρώτα να φωτιστεί διαμέσου
της παιδείας, με κατάλληλη όμως
μ έ θ ο δ ο δ ι δ α σ κ α λ ί α ς κ α ι
χρησιμοποιώντας μια νέα ελληνική
γλώσσα, με απλούστερη μορφή
από την αρχαία. Η απήχησή του
ήταν μεγάλη και πολλοί δάσκαλοι
ζητούσαν τις συμβουλές του.

24. Γνωστές είναι επίσης οι θεωρίες του
για τη γλώσσα. Ο Κοραής πρότεινε τη
χρήση μιας γλώσσας που θα είχε ως
βάση της την καθομιλουμένη
γλώσσα της εποχής, από την οποία
όμως θα είχαν αφαιρεθεί οι ξένες
λέξεις καθώς και οι διάφορες
ιδιωματικές εκφράσεις.

25. Ο Κοραής συνέβαλε σημαντικά στην
ιδεολογική προετοιμασία της Μεγάλης
Επανάστασης, π.χ. με το ποίημά του
«Σάλπισμα Πολεμιστήριον» αλλά και
κατά τη διάρκειά της, γράφοντας
συμβουλευτικές επιστολές. Το 1825 επίσης
συμμετείχε ως ιδρυτικό μέλος στην ίδρυση
του Ελληνικού Κομιτάτου στο Παρίσι. Ήταν
μια φελελληνική επιτροπή που στόχο είχε
να προβάλει τις ελληνικές θέσεις σε
ομογενείς και ξένους και να συγκεντρώσει
απαραίτητες υλικές συνδρομές.
Στο περιοδικό Ερμής ο Λόγιος αρθρογραφούσε συχνά.
https://el.wikipedia.org/

26. Ο Αδαμάντιος Κοραής, όπως οι
π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο ι α π ό τ ο υ ς
ε κ π ρ ο σ ώ π ο υ ς τ ο υ
Νεοελληνικού Διαφωτισμού, είχε
ως βασική φιλοσοφική αρχή την
πίστη στη λογική του ανθρώπου.
Πέθανε τελικά στο Παρίσι, στις 6
Απριλίου 1833, σε ηλικία 84
χρονών.
Η προτομή του στον τάφο του
σε κοιμητήριο στο Παρίσι.
https://el.wikipedia.org/

27. Οι πηγές αφηγούνται...
3. Απόσπασμα από το έργο «Σάλπισμα Πολεμιστήριον» του Αδαμάντιου
Κοραή
«Οι Ηπειρώται ενθυμήθητε* τα κατορθώματα των προγόνων σας. εσείς και
παλαιά εφάνητε ανδρείοι, και σήμερον ακόμη εδειξατε με τας κατά των αγρίων
Πασάδων νίκας, ότι δεν εχάσατε την προγονικήν μεγαλοψυχίαν. Οι Θεσσαλοί
και Μακεδόνες ενθυμήθητε ότι οι πρόγονοι σας κατετρόπωσαν τον Δαρείον,
όστις ήτον ασυγκρίτως φοβερώτερος βασιλεύς από τον σημερινόν άνανδρον
και γυναικώδη τύραννον της Ελλάδος. Οι Πελοποννήσιοι και οι λοιποί Έλληνες
μη λησμονήσετε τα τρόπαια*, όσα κατά των βαρβάρων ανέστησαν* οι
προπάτορές* σας. και σεις εξαιρέτως οι Μαϊνώται συλλογισθητε ότι είσθε αίμα
Σπαρτιατών. Όλοι ομού*, όσοι με το λαμπρόν όνομα των Ελλήνων δοξάζεσθε,
βάλετε καλά εις τον νουν σας, ότι αφ' όσας δυστυχίας δύναται να πάθη ο
άνθρωπος η πλέον απαρηγόρητος είναι η δουλεία.

28. Ο Ρήγας
Βελεστινλής και ο
Αδαμάντιος Κοραής
υποβαστάζουν την
Ελλάδα.
Πίνακας σε χαρτόνι
του λαϊκού
ζωγράφου Θεόφιλου

29. Ερώτηση
lΠοια ήταν τα βασικά σημεία της διδασκαλίας του Κοραή και ποια του Ρήγα;

30. Απάντηση
lΠοια ήταν τα βασικά σημεία της διδασκαλίας του Κοραή και ποια του Ρήγα;
Ο Ρήγας Βελεστινλής οραματιζόταν τη συνεργασία των υπόδουλων
βαλκανικών λαών για την απελευθέρωσή τους από τον οθωμανικό ζυγό και τη
δημιουργία ενός ευνομούμενου δημοκρατικού κράτους, όπου θα
κυριαρχούσε η ελληνική γλώσσα και παιδεία. Πίστευε ότι από την
παιδεία γεννιέται η προκοπή, με την οποίαν λάμπουν τα ελεύθερα έθνη
Ο Αδαμάντιος Κοραής πίστευε ότι μόνο αν ο λαός αποκτούσε παιδεία θα
κατάφερνε να ελευθερωθεί. Θεωρούσε όμως ότι οι δάσκαλοι έπρεπε να
χρησιμοποιούν στη διδασκαλία τους την καθομιλουμένη γλώσσα της εποχής
που ήταν πιο απλή από τα αρχαία ελληνικά.

31. Ερώτηση
lΠοιες αξίες κυριαρχούν στα κείμενα του Ρήγα Βελεστινλή με βάση τις δύο
πρώτες πηγές;

32. Απάντηση
lΠοιες αξίες κυριαρχούν στα κείμενα του Ρήγα Βελεστινλή με βάση τις δύο
πρώτες πηγές;
Αγόρια και κορίτσια να μαθαίνουν γράμματα. Το κράτος να φτιάξει σχολεία.
Μόνο με τη μόρφωση ελευθερώνονται οι άνθρωποι το πνεύμα και την πατρίδα
τους. Οι νόμοι να είναι σεβαστοί από όλους, γιατί χωρίς αυτούς υπάρχει
αναρχία, που και αυτή είναι σκλαβιά.

33. ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
1 ΠΟΝΤΟΣ

34. Καταγόταν από το Βελεστίνο Γεννήθηκε στη Σμύρνη
Έζησε στη Βλαχία Σπούδασε ιατρική
Τύπωσε την προσωπογραφία του Εξέδωσε έργα αρχαίων Ελλήνων
Μεγάλου Αλεξάνδρου συγγραφέων.
Φονεύτηκε από τους Τούρκους

35. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ