Хүний хувийн нууцыг хамгаалах тухай хууль зөрчсөн үйлдэлд холбогдуулан гомдол гарган шийдвэрлүүлэх ажиллагаа, онцлог, анхаарах асуудал www.advocate.mn

1. Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай
хууль зөрчсөн үйлдэлд холбогдуулан гомдол
гарган шийдвэрлүүлэх ажиллагаа, онцлог,
анхаарах асуудал
Бэлтгэсэн: Ж.Наранбаяр
Э.Шүрэнцэцэг

2. 1. Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай хуулийн товч танилцуулга;
2. Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай хууль зөрчсөн үйлдэлд холбогдуулан гомдол
гарган шийдвэрлүүлэх ажиллагаа;
3. Онцлог зохицуулалт.
АГУУЛГА
АГУУЛГА

3. Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай хууль
Мэээлэл
2022-5-1
8 бүлэг, 32
зүйлтэй

4. Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай хууль
Мэээлэл
8 бүлэг, 32
зүйлтэй
 Тоног төхөөрөмж, техник хэрэгсэл,
программ хангамжийн
тусламжтайгаар хүнийг тодорхойлох
боломжтой гарын хурууны хээ
 Нүдний солонгон бүрхэвч
 Нүүр царай
 Дуу хоолой
 Биеийн хөдөлгөөний онцлог шинж
зэрэг хүний бие махбодтой
холбоотой биеийн давхцахгүй
өгөгдлийг;
Нэр томьёо
Mэдээллийн
эзэн
Генетик
мэдээлэл
Биометрик
мэдээлэл
 Тоног төхөөрөмж, техник хэрэгсэл,
биологийн сорьцын шинжилгээгээр
тогтоосон хүний бие махбод;
 Эрүүл мэнд
 Өвлөн авсан удамшлын шинж
чанарыг илэрхийлсэн дахин
давтагдашгүй мэдээллийг;
 Иргэн;
 Иргэний эрх зүйн зарим чадамжтай
иргэн болон түүний хууль ёсны
төлөөлөгч, асран хамгаалагч;
 Иргэний эрх зүйн чадамжгүй иргэн
болон түүний хууль ёсны төлөөлөгч,
асран хамгаалагч;
 Иргэний эрх зүйн чадамжийг
хязгаарласан иргэн;
 Иргэний эрх зүйн бүрэн бус
чадамжтай иргэн болон түүний хууль
ёсны төлөөлөгч;

5. Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай хууль
Мэээлэл
8 бүлэг, 32
зүйлтэй
 Хуульд заасны дагуу, эсхүл
мэдээллийн эзний зөвшөөрлийн
дагуу мэдээлэл цуглуулж,
 Боловсруулж
 Ашиглаж байгаа хүн, хуулийн этгээд,
хуулийн этгээдийн эрхгүй
байгууллагыг;
Нэр томьёо
Хүний
хувийн
эмзэг
мэдээлэл
Хүний
хувийн
мэдээлэл
Мэдээлэл
хариуцагч
 Хүний эмзэг мэдээлэл болон хүний
эцэг /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, төрсөн
он, сар, өдөр, төрсөн газар, оршин
суугаа газрын хаяг, байршил,
иргэний бүртгэлийн дугаар, хөрөнгө,
боловсрол, гишүүнчлэл, цахим
тодорхойлогч, хүнийг шууд болон
шууд бусаар тодорхойлох, эсхүл
тодорхойлох боломжтой бусад
мэдээллийг;
 Хүний үндэс, угсаа, шашин шүтлэг,
итгэл үнэмшил, эрүүл мэнд, захидал
харилцаа, генетик болон биометрик
мэдээлэл, тоон гарын үсгийн хувийн
түлхүүр, ял эдэлж байгаа болон ял
эдэлсэн эсэх, бэлгийн болон хүйсийн
чиг баримжаа, илэрхийлэл, бэлгийн
харьцааны талаарх мэдээллийг;

6. Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай хууль
Мэээлэл
8 бүлэг, 32
зүйлтэй
 Мэдээллийг цуглуулах,
боловсруулахаас бусад
хэлбэрээр үйл ажиллагаандаа
хэрэглэх, дамжуулах болон
мэдээлэлтэй танилцахыг;
Нэр томьёо
Мэдээлэл
цуглуулах
Мэдээлэл
боловсруулах
Мэдээлэл
ашиглах
 Мэдээллийг ангилах, хадгалах,
дүн шинжилгээ хийх, өөрчлөх,
устгах, сэргээх үйл ажиллагаа,
тэдгээрийн нийлбэрийг;
 Мэдээллийг олж авах,
бүрдүүлэх, бүртгэх үйл
ажиллагааг;

7. Хүний хувийн мэдээлэлхамгаалах тухай хууль зөрчсөн үйлдэлд холбогдуулан
гомдол гарган шийдвэрлүүлэхажиллагаа
Мэээлэл
8 бүлэг, 32
зүйлтэй
Мэдээллийн
эзэн
Гомдол гарган шийдвэрлүүлэх ажиллагаанд
оролцогч
Гомдол
гаргагч
Гомдолд
холбогдогч
Гэрээний
үндсэн дээр
мэдээлэл
цуглуулах,
боловсруулах
үйл ажиллагааг
гүйцэтгэгч
Хүн, хуулийн
этгээд,
хуулийн
этгээдийн
эрхгүй
байгууллага
Төрийн
байгуулага

8. Хууль зөрчигчдөд хүлээлгэх хариуцлага
Мэээлэл
8 бүлэг, 32
зүйлтэй
Энэ хуулийг зөрчсөн албан
тушаалтны үйлдэл нь гэмт хэргийн
шинжгүй бол Төрийн албаны тухай
хууль, эсхүл Хөдөлмөрийн тухай
хуульд заасан хариуцлага
хүлээлгэнэ.
Энэ хуулийг зөрчсөн хүн, хуулийн
этгээдэд Эрүүгийн хууль, эсхүл
Зөрчлийн тухай хуульд заасан
хариуцлага хүлээлгэнэ.
Хуулийн 30
дугаар зүйл

9. Мэдээллийн эзний гомдлыг урьдчилан шийдвэрлэх журам
Мэээлэл
8 бүлэг, 32
зүйлтэй
Мэдээллийн эзэн
Тухайн албан хаагчийн дээд
шатны албан тушаалтан
эсхүл дотоод хяналт,
шалгалтын нэгж, албан
тушаалтан
3 хоногийн дотор тухайн
албан хаагчаас бичгээр
тайлбар авах
Гомдол
Сахилгын шийтгэл
ногдуулах үндэслэлийг
шалгах хугацаа 14 хоног,
14 хоногоор сунгаж болно
Төрийн албан хаагч нь албан үүргээ гүйцэтгэж байхдаа болон тухайн албан тушаалыг эрхлэхээ зогсоосноос хойшхи хугацаанд
төрийн болон албаны, байгууллага, хувь хүний хуулиар хамгаалагдсан нууцыг чандлан хадгалах, хувийн болон бусдын ашиг
сонирхлын төлөө ашиглахгүй, албан ёсны аливаа мэдээллийг эрх бүхий албан тушаалтны зөвшөөрөлгүйгээр тараахгүй байх
үүрэгтэй. (Төрийн албаны тухай хуулийн 37.1.9 )
Албан хаагч хувь хүн,
байгууллагад учруулсан
хохирлыг нөхөн төлөх
үүрэгтэй.
Сахилгын шийтгэл
ногдуулах шийдвэр
гаргана
ХХМХтХ-ийн 28.1-т
Мэдээллийн эзэн энэ
хуульд заасны дагуу
төрийн байгууллагын
мэдээлэл цуглуулах,
боловсруулах, ашиглах
үйл ажиллагаанд
холбогдох гомдлыг
Захиргааны ерөнхий
хууль болон холбогдох
бусад хуульд заасны
дагуу гаргаж
шийдвэрлүүлнэ.

10. Мэдээллийн эзний гомдлыг урьдчилан шийдвэрлэх журам
Мэээлэл
8 бүлэг, 32
зүйлтэй
Сахилгын
шийтгэл
төрийн албанд
гурван жилийн
хугацаанд эргэж
орох эрхгүйгээр
халах;
өөрт нь
ганцаарчилсан
хэлбэрээр
сануулах;
нийт ажилтанд
зарлах хэлбэрээр
нээлттэй
сануулах;
албан тушаалын
цалингийн
хэмжээг 3 сар
хүртэл
хугацаагаар 20
хүртэл хувиар
бууруулах;
төрийн албанаас
халах;
Захиргааны
ерөнхий хууль
болон Төрийн
албаны тухай
хууль

11. Мэдээллийн эзний гомдлыг урьдчилан шийдвэрлэх журам
Мэээлэл
Хүний эрхийн
Үндэсний Комиссын
шийдвэр
Эрх бүхий
байгууллагын
шийдвэр
Мэдээллийн эзэн
Эрх бүхий
байгууллага
Хүний эрхийн
Үндэсний
Комисст
Гомдол
Төрийн
байгууллагаас
бусад
Төрийн албан хаагчийн
дээд шатны албан
тушаалтан эсхүл дотоод
хяналт, шалгалтын нэгж,
албан тушаалтны шийдвэр
Шүүхэд гомдол
гаргаж болно
ХХМХтХ-ийн 28.-т энэ хуулийн 28.1-д
зааснаас бусад мэдээлэл хариуцагчийн
мэдээлэл цуглуулах, боловсруулах, ашиглах
үйл ажиллагаанд холбогдох гомдлыг эрх
бүхий байгууллага, эсхүл Хүний эрхийн
Үндэсний Комисст гаргаж шийдвэрлүүлнэ.
Эсхүл
шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл

12. Хөдөлмөрийн тухай хуульд заасан хариуцлага
Ажил олгогч Ажилтан
Ажил үүргээ гүйцэтгэх
явцад байгууллага, хувь
хүний нууц, ажил
олгогчийн бизнестэй
холбоотой мэдээллийг
олж мэдсэн, түүнтэй
танилцсан бол
задруулахгүй байх
үүрэгтэй.
Ажилтны хувийн нууцыг
задруулахгүй байх
үүрэгтэй.
Ажил олгогч ажилтны
мэдээллийг хууль
бусаар авсан,
боловсруулсан,
хадгалсан, ашигласан,
дамжуулсан бол
Ажилтан эрх бүхий
байгууллагад гомдол
гаргах эрхтэй.
Хөдөлмөрийн эрхийн маргааныг урьдчилан
шийдвэрлүүлэхээр хөдөлмөрийн эрхийн маргаан
таслах комисст, хөдөлмөрийн эрхийн маргаан
таслах комиссгүй аж ахуйн нэгж, байгууллага
болон иргэд хооронд үүссэн маргааныг сум,
дүүргийн хөдөлмөрийн эрхийн маргаан
зохицуулах гурван талт хороонд тус тус хандах
эрхтэй.
Хүний
эрхийн
Үндэсний
Комисст
Эсхүл

13. Хөдөлмөрийн тухай хуульд заасан хариуцлага
Ажил олгогч
Ажилтан
Ажил үүргээ гүйцэтгэх
явцад байгууллага, хувь
хүний нууц, ажил
олгогчийн бизнестэй
холбоотой мэдээллийг
олж мэдсэн, түүнтэй
танилцсан бол
задруулахгүй байх
үүрэгтэй.
Сахилгын
шийтгэл
ажил
олгогчийн
санаачилгаар
хөдөлмөр
эрхлэлтийн
харилцааг
цуцлах
өөрт нь
ганцаарчилсан
хэлбэрээр
сануулах;
нийт ажилтанд
зарлах хэлбэрээр
нээлттэй
сануулах;
үндсэн цалинг
гурван сар
хүртэл
хугацаагаар 20
хүртэл хувиар
бууруулах;
албан тушаал
бууруулах;

14. Эрүүгийн хуульд заасан хариуцлага
13.11 дүгээр зүйл.Хувь хүний нууцыг задруулах
1.Хувь хүний хуулиар хамгаалагдсан нууцыг олж мэдсэн хүн өөрийнх нь зөвшөөрөлгүйгээр
задруулсан бол нэг мянга гурван зуун тавин нэгжээс арван мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний
төгрөгөөр торгох, эсхүл зургаан сараас хоёр жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, эсхүл
зургаан сараас хоёр жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.
2.Энэ гэмт хэргийг:
2.1.харилцаа холбоо, цахим сүлжээ ашиглаж;
2.2.албан үүргээ гүйцэтгэх явцад олж мэдсэн хувь хүний нууцыг задруулсан бол таван мянга дөрвөн
зуун нэгжээс хорин долоон мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл нэг жилээс
таван жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, эсхүл нэг жилээс таван жил хүртэл
хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ."
Цагдаагийн байгууллагад гаргах ба
цагдаагийн байгууллага тус гэмт
хэрэгт хэрэг бүртгэлт, мөрдөн
байцаалт явуулна.
Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай
хуулийн 6.1.3
ГОМДОЛ
Мэдээллийн
эзэн

15. Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлага
6.27 дугаар зүйл.Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай хууль зөрчих
1.Мэдээллийн эзнээс хуульд заасан үндэслэл болон анх зөвшөөрөл авсан зорилгоос өөр зорилгоор хүний
хувийн мэдээллийг ашигласан бол хүнийг таван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн
этгээдийг таван мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно. (ХХМХтХ-ийн 29.1)
2.Мэдээллийг хүний оролцоогүй цахим хэлбэрээр боловсруулсны үр дүнд мэдээллийн эзний эрх, эрх
чөлөөг зөрчиж, хууль зүйн сөрөг үр дагавар үүсгэж болох шийдвэр гаргах нөхцөл бүрдүүлсэн бол
хүнийг таван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг таван мянган нэгжтэй
тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно. (ХХМХтХ-ийн 29.2)
3.Хүний эмзэг мэдээллийг хууль бусаар олж авсан, боловсруулсан, бусдад дамжуулсан, задруулсан нь
эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй бол хүнийг хоёр мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр,
хуулийн этгээдийг хорин мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно. (ХХМХтХ-ийн 18.2.3,
19.4.4, 29.3)
Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай
хуулийн 6.8
Цагдаагийн байгууллагын эрх бүхий
алба хаагчид
ГОМДОЛ
Мэдээллийн
эзэн

16. АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД
БАЯРЛАЛАА
Website
www.advocate.mn
Facebook
Mongol-Advocates Law firm
Email
info@advocate.mn
Phone
+976 7011-9206, 7012-9206