Газар албадан чөлөөлөх тухай хуулийн төслийн танилцуулга

1. Газар албадан чөлөөлөх
тухай хуулийн төслийн танилцуулга
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх “Иргэний Танхим”
Улаанбаатар хот
2013 оны 1 дүгээр сарын 14-ний өдөр
БАРИЛГА, ХОТ БАЙГУУЛАЛТЫН ЯАМ

2. Эх сурвалж: http://news.gogo.mn/r/116968
2

3. 3

4. http://news.gogo.mn/r/116963
4

5. 5

6. 6

7. Газар чөлөөлөх үйл ажиллагаа
7

8. Газар чөлөөлөх үйл ажиллагаа
8

9. Газар чөлөөлөх үйл ажиллагаа
9

10. Газар чөлөөлөх үйл ажиллагаа
10

11. Газар чөлөөлөх үйл ажиллагаа
11

12. Газар чөлөөлөх үйл ажиллагаа
БНХАУ, Вэнлинг
12

13. Агуулга
1. Газар албадан чөлөөлөх үндэслэл
2. Нөхөн олговор
3. Газар албадан чөлөөлөх үйл ажиллагаа
4. Үндсэн Хуулийн зарчим
5. Үндсэн зарчмууд
6. Зөвлөлдөх үйл явц
13

14. Газар албадан чөлөөлөх үндэслэл
Зөвхөн энэ хуульд заасан улсын тусгай
хэрэгцээ болон нийтийн хэрэгцээг үндэслэн
чөлөөлнө
14

15. Газар албадан чөлөөлөх үндэслэл
• Улсын тусгай хэрэгцээ
Улсын тусгай хамгаалалттай газар
Устах аюулд өртсөн амьтныг дахин нутагшуулах – Хустайн
нуруунд тахь нутагшуулах, ундны усны эх үүсвэр/нөөц
газрыг хамгаалах – Туул голын эх
Улсын хилийн зурвас газар
Улсын батлан хамгаалах болон аюулгүй байдлыг
хангах газар
Аймаг дундын отрын бэлчээр
Зуд болон бусад гамшгийн үед ашиглах бэлчээр - Хэрлэн
Баян-Улаан
15

16. Газар албадан чөлөөлөх үндэслэл
• Нийтийн хэрэгцээ
"нийтийн хэрэгцээ" гэж ... олон нийтэд зайлшгүй
шаардлагатай, тэдний эрх ашиг, эрүүл аюулгүй
орчинд амьдрах эрх, аюулгүй байдлыг хангах
зориулалттай үйл ажиллагаа, дэд бүтэц, барилга
байгууламжийг ...
16

17. Газар албадан чөлөөлөх үндэслэл
• Нийтийн хэрэгцээ
– улсын чанартай инженерийн дэд бүтцийн
зориулалттай газар - эрчим хүч, цэвэр, бохир усны
болон зам, замын байгууламж, тээвэр, харилцаа
холбооны шугам сүлжээ, барилга байгууламж
– орон нутгийн тусгай хэрэгцээний газар - эрчим
хүч, цэвэр, бохир усны болон зам, замын
байгууламж, тээвэр, харилцаа холбооны шугам
сүлжээ, барилга байгууламж барих, ундны усны эх
үүсвэр, далан суваг, шуудуу болон сум дундын отрын
бэлчээр, амьтны нөөцийг хамгаалах, өсгөн үржүүлэх
зориулалтын газар
17

18. Газар албадан чөлөөлөх үндэслэл
• Нийтийн хэрэгцээ
– улс, орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр барьж
байгуулах төр, орон нутгийн өмчийн
цэцэрлэг, ерөнхий боловсролын сургуулийн газар
– Ашигт малтмалын тухай хуулийн 4.1.12.-т заасан
стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын
орд
18

19. Нөхөн олговор
“нөхөн олговор” гэж ... газар, үл хөдлөх
хөрөнгийг нөхөн орлуулалтын эсхүл зах
зээлийн үнээр тооцож учирсан хохирол,
алдагдлыг нөхөж олгоход шаардлагатай
мөнгөн дүн болон цалин хөлс, аж ахуйн үйл
ажиллагааны ашиг, нүүх, завсрын үеийн ба
нөхөн сэргээх туслалцааг
19

20. Нөхөн олговор
ЖИШЭЭ 1. Иргэн
Зах зээлийн үнэ: 25 сая
Нүүх зардал: 0.9 сая
Завсрын үеийн, нөхөн сэргээх зардал :
– өөр хашаа байшин хайх, худалдаж авах: 1-2 сар амьдрах
зардал – байрны түрээс
-Газар чөлөөлөлт, нүүн суурьшихтай холбогдон ажлаас түр
чөлөө авах – чөлөөтэй байх хугацааны цалин хөлс
- Шинээр худалдан авсан газар, үл хөдлөх хөрөнгийн
татвар, хураамж, бүртгэл
Урамшуулал:
Газар, үл хөдлөх хөрөнгийн үнийн дүнгийн
10%-ийг нэмж олгох
20

21. Нөхөн олговор
ЖИШЭЭ 2. Аж ахуйн нэгж
Зах зээлийн үнэ: 100 сая
Нүүн суурьших зардал: 15 сая
Завсрын үеийн, нөхөн сэргээх зардал :
– ажилчдийн цалин
- нүүн суурьшиж шинээр үйл ажиллагаагаа эхлэх хүртэлх цэвэр
ашиг
- газар, үл хөдлөх хөрөнгийн бүртгэл, татвар хураамж
Урамшуулал:
Газар, үл хөдлөх хөрөнгийн үнийн дүнгийн
10%-ийг нэмж олгох
Нөхөн олговроос элэгдэл хорогдол, дахин ашиглаж болох
материалын үнийг хасаж тооцохгүй
21

22. Газар чөлөөлөх үйл ажиллагаа
1. Урьдчилсан үнэлгээ
- Шийдвэр гаргах үндэслэл
- Нийгэм, э/з, байгаль орчин, инженер техникийн шийдэл
- Яагаад нийтийн хэрэгцээ болох нотолгоо
2. Шийдвэр гаргах
- УИХ, ЗГ, Аймаг/Нийслэлийн ИТХ
3. Газар чөлөөлөх, нүүлгэн суурьшуулах
төлөвлөгөө
- Боловсруулах
- Хэрэгжүүлэх
4. Газрыг чөлөөлөх
- Гэрээ байгуулах
- Газар үл хөдлөх хөрөнгийг шилжүүлэх 22

23. Газрыг албадан авч хүчээр чөлөөлөх үйл
ажиллагаа (гэрээ байгуулагдаагүй)
1. ЗГ, ИТХ-аар шийдвэр гаргуулах
- Ажлын 22 хоногт чөлөөлөх – иргэд өөрсдөө
- Ингэвэл урамшуулал 10%-г олгох
2. Хүчээр нүүлгэх
- Шүүхийн шийдвэр - ШШГГ
- 10%-ийн урамшууллыг олгохгүй
23

24. Үндсэн Хуулийн зарчмууд
⁻ “Эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах, орчны
бохирдол, байгалийн тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах
эрхтэй “(Хоёрдугаар бүлэг, Арван зургадугаар
зүйл, Хоёрдугаар заалт)
⁻ “Хэрэв төр, түүний эрх бүхий байгууллага нь нийгмийн
зайлшгүй хэрэгцээг үндэслэн хувийн өмчийн эд хөрөнгийг
дайчлан авбал нөхөн олговор, үнийг төлнө (Хоёрдугаар
бүлэг, Арванзургаадугаар зүйл, Гуравдугаар заалт)”,
24

25. Үндсэн Хуулийн зарчмууд
- “Өмчлөгчийн эрхийг гагцхүү хуульд заасан үндэслэлээр
хязгаарлаж болно ” (Нэгдүгээр бүлэг, Тавдугаар зүйл,
Гуравдугаар заалт)
- “Төр нь нийтийн болон хувийн өмчийн аливаа хэлбэрийг
хүлээн зөвшөөрч, өмчлөгчийн эрхийг хуулиар хамгаална
(Нэгдүгээр бүлэг, Тавдугаар зүйл, Хоёрдугаар заалт)
⁻ “Төр газрын эзэнд газартай нь холбогдсон үүрэг хүлээлгэх,
улсын тусгай хэрэгцээг үндэслэн нөхөн олговортойгоор
газрыг солих буюу эргүүлэн авах, уг газрыг хүн амын эрүүл
мэнд, байгаль хамгаалал, үндэсний аюулгүй байдлын ашиг
сонирхолд харшаар ашиглавал хураан авч болно (Нэгдүгээр
бүлэг, Зургаадугаар зүйл, Дөрөвдүгээр заалт)”
25

26. Үндсэн Зарчмууд
зайлсхийх, багасгах
газар чөлөөлөх үндэслэл – сайтар тодорхойлж нотлох
өртөгч - газраа чөлөөлөхгүй байх боломжгүй
зөвлөлдөх, хэлэлцээр хийж тохиролцох
нөхөн олговор – зах зээлийн үнэ эсвэл нөхөн
орлуулалтын үнийн аль их байгаагаар тооцох
мэдээлэл, оролцоог хангах, зөвлөлдөх, нээлттэй байх
үйл ажиллагааг төрийн байгууллага
хэрэгжүүлэх, зарим ажлыг хувийн хэвшилд өгөх
26

27. Үндсэн Зарчмууд
Албадан авч хүчээр чөлөөлөх – эцсийн шийдэл
Үүнийг зөвхөн төрийн байгууллага (Газрын асуудал
эрхэлсэн байгууллага эсхүл ШШГБ) хэрэгжүүлэх
Өртөгчийн газар, орон байр, амьжиргаа, орлого
дордохгүй байх
эмзэг давхаргын өртөгч – тусгайлан авч үзэх – нэмэлт
дэмжлэг, туслалцаа
зардлыг газар чөлөөлөн хийх бүтээн
байгуулалт, төсөл хөтөлбөрийн төсөвт тусгах
27

28. Зөвлөлдөх үйл ажиллагаа
• Холбогдох талуудыг бүгдийг нь оролцуулах
• Санал, шүүмж авах, зөвлөлдөх, мэдээлэх
• Нийт 55 орчим удаагийн уулзалтууд (4
удаагийн зөвлөлдөх хурал)
• Цаашид үргэлжилнэ
28

29. Нэг талаас олон нийтийн эрх ашиг,
нөгөө талаас хувь хүний эрх (өмч)
гэсэн хоёр үндсэн эрх ашгийг
тэнцвэржүүлэх, хамгаалах зорилготой
хууль.
29

30. Анхаарал тавьсанд баярлалаа
30

31. Газар чөлөөлөх ба хотыг дахин хөгжүүлэх
АНУ, Вашингтон Ди. Си.
31

32. Газар чөлөөлөх ба хотыг дахин хөгжүүлэх
32

33. Газар чөлөөлөх ба хотыг дахин хөгжүүлэх
33

34. Газар чөлөөлөх ба хотыг дахин хөгжүүлэх
34