1. ХИЧЭЭЛИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ
ХИЧЭЭЛИЙН НЭР: ФИЗИК КОЛЛОИД ХИМИ
ИНДЕКС: BE 210
КРЕДИТ: 3
СУДЛАХ ЦАГ 2 : 2 : 4 (лекц : лаборатори : бие даалт)
УНЭЛГЭЭНИЙ ЗАДАРГАА (70 оноо)
Ирц идэвх – 10 оноо
Мини шалгалт – 10 оноо
Явцын шалгалт – 20 оноо
Лаборатори – 16
Бие даалт – 14 оноо
Анхаарах зүйл
 Лабораторийн ажлаа цагт нь хийх, хамгаалах
 Хичээлээс хоцрохгүй байх
 Шалгалтаас хоцрохгүй байх
 Бие даалтаа цагт нь хураалгах
 Davaa-chemistryblogspot.com шалгаж байх
ЛЕКЦИЙН СЭДВИЙН АГУУЛГА
Сэдэв
Эзэмшүүлэх
ЦагМэдлэг
(Судлагдахуун)
Чадвар
(Ур ухаан)
1
Физик коллоид
химийн үндэс
- “Физик хими”, “Коллоид хими” гэдэг нэр
томьёоны үүсэл
- Физик коллоид химийн үндсэн
судлагдахуун
- Ангилал
- Судалгааны аргууд (Квант-механикийн,
Статистик-физикийн, Термодинамикийн)
- Хүчин зүйлс тэдгээрийн ангилал
- Квант-механикийн, Статистик-физикийн,
Термодинамикийн аргуудын ялгаа ба төсөөт тал,
онцлогуудын талаар баримжаалах, харьцуулах
- Судалгааны арга, хууль дүрмийг хэрэглэж
сурах
- - Судлагдахууныг шинжлэх ухааны хэлээр зөв
бичиж, унших, ярих, хэрэглэх
2
2
Химийн
термодинамик
- Гомоген ба гетероген систем
- Экстенсив ба интенсив параметрүүд
(даралт, эзэлхүүн, нягт, масс, температур )
- Термодинамик тэнцвэрийн төлөв
- Химийн урвалын дулааны эффект
- Термохимийн тэгшитгэл
- Термодинамик процессыг ангилах
- Химийн янз бүрийн хувирлын үе дэх
кинетикийн тооцоог хийх
- Термохимийн тэгшитгэл бичиж тэнцүүлэх
- Туршилтын аргаар урвалын дулааныг
тодорхойлж тооцоо хийх
2
3
Тер-кийн I хуулийг
химийн процессыг
судлахад хэрэглэх
- Ажил ба дулаан (эерэг, сөрөг)
- Материйн энерги хадгалагдах хууль
- Термодинамикийн I хууль
- Изохор, изобар, изотерм, адиабат
процессууд
- Энтальпи
- Гессийн хуулийн мөрдлөгөөнүүд
- Термодинамик I хуулиар тооцоот бодлого
бодох
- Янз бүрийн процесс дэх ажил, дулааныг
тодорхойлох, ангилан ялгах
- Термохимийн тэгшитгэл бичиж тэнцүүлэх,
урвалын дулааны эффектийг тооцох
- Туршилтын аргаар урвалын дулааныг
тодорхойлж тооцоо хийх
2
- Термодинамикийн II хууль
- Өөрөө аяндаа явагдах, үл явагдах
- Термодинамик II хуулиар тооцоот бодлого
бодох

2. 4
Тер-кийн II хуулийг
химийн процессыг
судлахад хэрэглэх
процесс
- Эргэх ба үл эргэх процесс
- Карногийн цикл
- Ашигт үйлийн коэффициент
- Клаузиусын постулат
- Кельвин Томсоны постулат
- Энтропи
- Планкийн постулат
- Гельмгольц ба Гиббсийн энерги
- Карногийн циклийн үе дэх адиабат, изотерм
шахалт ба тэлэлтийн ажлыг тооцох, ангилан
ялгах
- Янз бүрийн процессуудыг ангилах
- Химийн урвалд орж байгаа бодис тус бүрийн
энтропийг тодорхойлох
2
Мини
шалгалт
5
Химийн тэнцвэр,
масс үйлчлэлийн
хуулийн тер-к
үндэслэл
- Химийн тэнцвэр
- Масс үйлчлэлийн хууль
- Тэнцвэрийн шилжилт Ле-Шатальен
зарчим
- Гетероген системийн химийн тэнцвэр
- Химийн урвалын максималь ажил
- Клаузиус- Клапейроны тэгшитгэл
- Химийн урвалын тэнцвэр, шилжилтийг тооцох
тооцоот бодлого бодох
- Масс үйлчлэлийн хуулиар тайлбарлах
- Химийн урвалын гомоген ба гетероген
урвалаар ялган таних, харьцуулах
- Клаузиус- Клапейроны тэгшитгээр тооцоот
бодлого бодож онол мэдлэгийг практикаар
батлах
2
6
Уусмалын
термодинамик
- Уусмалын концентраци
- Стандарт уусмал бэлтгэх арга зүй
- Идеал ба идеал биш уусмал
- Генрийн хууль
- Раулийн хууль
- Осмос даралт
- Хуваарилалтын хууль
- Төгс ба бодит уусмал
- Уусмалын концентрацийн тооцоот бодлогуудыг
бодох
- Стандарт ба шинжлэх уусмал бэлтгэх
- Уусмалуудыг ялган таних, харьцуулах
- Генри ба Раулийн хуулиар бодох бодлогуудыг
ялгах төрөлжүүлэх
- Хуваарилалтын хуулиар туршилт хийж,
хэмжилтийн үр дүнгээр, график байгуулж,
диаграммаар илэрхийлэх
2
I бие
даалт
7 Фазын дүрэм
- Гомоген ба гетероген систем
- Фаз
- Компонент
- Чөлөөт зэргийн тоо
- Бүрдүүлэгч бодисууд
- Фазын дүрэм
- Хөшүүргийн дүрэм
- Конгурент ба инконгурент хайлалттай
химийн нэгдэл
- Дурын химийн урвалыг гомоген ба
гетероген системээр ангилах, ялган
таних
- Гиббсийн фазын дүрмээр тухайн
системийн
- Фаз
- Компонент
- Чөлөөт зэргийн тоо
- Бүрдүүлэгч бодисууд зэргийг тооцох,
тайлбарлах
2
Мини
шалгалт
8
Цахилгаан химийн
процесс
- Электролит бодисын шинж
- Цахилгаан дамжуулах чанар
- Ионы шилжих чадвар
- Ионы зөөлтийн тоо
- Буфер уусмал бэлтгэх аргачлал
- Давсны гидролиз
- Электролит ба электролит биш бодисыг
ангилах
- Цахилгаан дамжуулах чанар, ба ионы
зөөлтийн тооны тооцоог хийх
- Буфер уусмал бэлтгэх аргачлалтай танилцах,
тооцоо хийх, бэлтгэх
- Давс үүсгэх урвалуудын гидролизын
тэгшитгэлийг бичих, орчинг тодорхойлох
2
Явцын
шалгалт
9 - Гомоген ба гетероген урвалын хурд - Гомоген ба гетероген урвалын хурд, урвалын 2

3. Химийн кинетик ба
катализ
- Урвалын эрэмбэ,
- Эерэг ба сөрөг катализ
- Катализын онол
- Полярографийн анализын арга
- Ассиметр нүүрстөрөгч ба түүнийг агуулсан
нэгдлүүд
эрэмбэтэй бодлого бодох арга зүй эзэмших,
хэлбэрээр нь төрөлжүүлэх
- Химийн урвалд нөлөөлөх катализаторуудыг
эерэг ба сөрөг катализаар нь ангилах
- Поляриметр багажаар ассиметр нүүрстөрөгч
агуулсан уусмалын эргэлтийн өнцгийг хэмжих
замаар химийн урвалын хурдны тогтмолыг
тодорхойлох багажит анализ хийх
10
Коллоид химийн
үндэс
- Дисперс систем үүсэх зүй тогтол
- Дисперс орчин
- Дисперс фаз
- Гадаргуугийн үзэгдэл
- Физик-химийн шинж, тогтворжилт
- Гельмгольцийн онол,
- Штерний онолын үндэс
- Дисперс системийн тогтворжилтыг
тодорхойлох
- Гадаргуугийн үзэгдлийн мөн чанарыг таних
- Коллоид уусмал гаргаж авах
- Фотометрийн аргаар коллоид уусмалын
фазын жижиг хэсгийн дундаж радиусыг
тодорхойлох
2
Мини
шалгалт
11
Адсорбцийн
процессын физик-
химийн механизм
ба үндсэн зүй
тогтол
- Адсорбат
- Адсорбент,
- Адсорбцийн үзэгдэл
- Фрейндлихийн тэгшитгэл
- Флотацийн тухай
- Гиббсийн адсорбцийн тэгшитгэл
- Дюкло-Траубегийн дүрэм
- Шишковскийн тэгшитгэл
- Лэнгмюрийн адсорбцийн онол
- Хатуу биетийн гадаргуу дээр органик хүчилд
адсорбцлогдох зүй тогтлыг титрлэлтийн аргаар
тодорхойлох
- Адсорбци ба адсорбентын шинж чанарыг
харьцуулах, ялган таних
- Лиофоб ба лиофиль коллоид уусмалын
мецилийг тооцож гаргах
2
12
Дисперс систем
үүсэх зүй тогтол
- Диспергацийн арга
- Конденсацийн арга
- Физик химийн арга
- Ультромикроскопийн арга
- Нефелометрийн арга
- Седиментаци
- Оптик шинж чанар
- Химийн чанарын ба тооны анализыг
тохирох аргыг сонгон хийх, үр дүнг тооцох
- Лиофоб ба лиофиль коллоид уусмалын үүсэх
зүй тогтлыг тодорхойлж ангилах, харьцуулах
2
II бие
даалт
13
Дисперс системийн
физик-химийн
шинж чанар
- Лиофоб ба лиофиль коллоид уусмалын
мецилийг тооцож гаргах
- Лиофоб ба лиофиль коллоид уусмалын
мецилийг тооцож гаргах 2
Мини
шалгалт
14
Дисперс системийн
тогтворжилт,
ангилал
- Лиофиль ба лиофоб коллоид уусмал
- Мицель үүсэх процессийн термодинамик
үндэс
- Дисперс систем
- Тогтворжилт
- Коллоид уусмал гарган авах
- Коллоид уусмалыг лиофоб ба
лиофилиэр нь ялгах, төсөөт шинжийг нь
харьцуулах
2
15
Лиофоб дисперс
системийн
тогтворжилт ба
каогуляцлах зүй
тогтол
- Каогуляцийн үндсэн ойлголт
- Каогуляцийн босго
- Каогуляцлах чадвар
- Шульце-Гардын дүрэм
- Каогуляцлах процессын кинетик
- Туршилтын аргаар дурын уусмалын
каогуляцийн босго, каогуляцлах чадварыг
тодорхойлох, хэмжилтийн үр дүнгээр график
байгуулж, дүгнэлт гаргах
- Шульце-Гардын дүрмийн биелэлтийг шалгах,
2
Явцын
шалгалт
16
Төрөл бүрийн
лиофоб дисперс
- Аэрозоль
- Хөөс
- Коллоид уусмалуудын дисперс орчин,
дисперс фазыг ялган таних
2
Мини
шалгалт

4. системийн онцлог
шинж чанар
- Эмульс
- Суспензи
- Хатуу дисперс орчинтой систем
- Байгаль дээрх коллоид уусмалуудыг
онолоор тайлбарлах
ЛАБОРАТОРИЙН СЭДВИЙН АГУУЛГА
Сэдэв
Эзэмшүүлэх
ЦагМэдлэг
(Судлагдахуун)
Чадвар
(Ур ухаан)
1
Хугарлын илтгэгчээр
уусмалын
концентрацийг
тодорхойлох
- Процентын концентраци
- Шинжилгээний уусмал бэлтгэх арга
зүй
- Хугарлын илтгэгч
- Хуурай бодисын агуулга
- Уусмал бэлтгэх тооцоо
- Рефрактометр багажын ажиллах
зарчим
- Уусмалын процентын концентрацийг
тодорхойлох
- Рефрактометр багажын ажиллах зарчимтай
танилцаж, тэг цэгийг тохируулах
- Хяналтын болон туршилтын уусмалын
хугарлын илтгэгч ба хуурай бодисын агуулгын
хэмжилтийн үр дүнгээр нь график байгуулж
дүгнэлт хийх
- Тооцоот бодлого бодох
4
2
Өнгөтэй бодисын
шингээлтийн спектрийг
фотометрийн аргаар
тодорхойлох
- Молийн концентраци
- Шинжилгээний уусмал бэлтгэх арга
зүй
- Гэрэл шингээх чанар
- Оптик нягт
- Уусмал бэлтгэх тооцоо
- Фотоэлектроколориметр багажын
ажиллах зарчим
- Ламбертийн хууль
- Беерийн хууль
- Шингээлтийн молийн коэффициент
- Уусмалын молийн концентрацийг тодорхойлох
- Фотоэлектроколориметр багажын ажиллах
зарчимтай танилцаж, тэг цэгийг тохируулах
- Хяналтын болон туршилтын уусмалын гэрэл
шингээх чанар ба оптик нягтын хэмжилтийн үр
дүнгээр нь график байгуулж дүгнэлт хийх
- Хэмжилтийн үр дүнгээр шингээлтийн молийн
коэффициентийг олох
- Тооцоот бодлого бодох
4
3
Үл холилдох шингэний
үеүдэд ууссан бодисын
хуваарилалтын
коэффициентийг
тодорхойлох
- Нормаль концентраци
- Шинжилгээний уусмал бэлтгэх арга
зүй
- Эквивалент цэг
- Хуваарилалтын хууль
- Үл холилдох шингэн
- Уусмал бэлтгэх тооцоо
- Титрлэлтийн муруй
- Стандарт уусмал
- Индикатор
- Уусмалын нормаль концентрацийг
тодорхойлох
- Шүлтийн стандарт уусмал бэлтгэх, уусмалын
тооцоо хийх
- Титрлэх арга зүйтэй танилцах
- 3 компонент ба 2 фазат системийг
хуваарилалтын хуулиар тодорхойлох
- Бензолтой холихын өмнөх болон хольсны
дараах хэмжилтийн үр дүнгээр нь график
байгуулж дүгнэлт хийх
4
Лаборатори
хамгаалалт
4
Нишингийн сахарын
задрах урвалын хурдыг
поляриметрээр
тодорхойлох
- Процентын концентраци
- Шинжилгээний дээж бэлтгэх арга зүй
- Поляриметрийн багажын ажиллах
зарчим
- Уусмал бэлтгэх тооцоо
- Эргэлийн өнцөг
- Ассиметр нүүрстөрөгч
- Уусмалын процентын концентрацийг
тодорхойлох
- Поляриметр багажын ажиллах зарчимтай
танилцаж, тэг цэгийг тохируулах
- Хяналтын болон туршилтын уусмалын
эргэлтийн өнцгийг поляриметрээр тодорхойлох
- Тооцоот бодлого бодох
4
- Нормаль концентраци - Уусмалын нормаль концентрацийг 4

5. 5 Хатуу шингэн гадаргуун
адсорбцийг судлах
- Шинжилгээний дээж бэлтгэх арга зүй
- - Эквивалент цэг
- Титрлэлтийн муруй
- Стандарт уусмал
- Индикатор
- Адсорбцийн үзэгдэл
- Адсорбат
- Адсорбент
тодорхойлох
- Шүлтийн стандарт уусмал бэлтгэх, уусмалын
тооцоо хийх
- Титрлэх арга зүйтэй танилцах
- Хатуу шингэний гадаргуу дээр
адсорбцилогдсон бодисын хэмжээг олох ба
хэмжилтийн үр дүнгээр нь график байгуулж
дүгнэлт гаргах
Лаборатори
хамгаалалт
6
Коллоид системийг
гаргаж авах, коллоид
жижиг хэсгийн радиусыг
тодорхойлох
- Нормаль концентраци
- Шинжилгээний дээж бэлтгэх арга зүй
- Гэрэл шингээх чанар
- Оптик нягт
- Уусмал бэлтгэх тооцоо
- Фотоэлектроколориметр багажын
ажиллах зарчим
- Золь, мицель
- Уусмалын нормаль концентрацийг
тодорхойлох
- Фотоэлектроколориметр багажын ажиллах
зарчимтай танилцаж, тэг цэгийг тохируулах
- Хяналтын болон туршилтын уусмалын гэрэл
шингээх чанар ба оптик нягтын хэмжилтийн үр
дүнгээр нь график байгуулж дүгнэлт хийх
- Хэмжилтийн үр дүнгээр золийн радиусыг олох
- Үүссэн золийн мицелийн бүтцийн томьёог
бичих
4
7
Желатины амфотер
уусмалын изо цахилгаан
цэгийг олох
- Уусмалын зуурамтгай чанар
- Уусмалын орчин
- Зууралдлага
- Вискозиметртэй ажиллах зарчим
- Коллоид уусмалын осмос даралт
- Уусмалын изоцахилгаан цэг
- Фотоэлектроколориметр багажын
ажиллах зарчим
- Уусмалын процентийн концентрацийг
тодорхойлох
- Фотоэлектроколориметр багажын ажиллах
зарчимтай танилцаж, тэг цэгийг тохируулах
- Хяналтын болон туршилтын уусмалын
булингардалтын хэмжилтийн үр дүнгээр нь
график байгуулж дүгнэлт хийх
- Хэмжилтийн үр дүнгээр изоцахилгаан цэгийг
олох
- Зууралдлагыг нь тодорхойлох
4
Лаборатори
хамгаалалт
8
Төмрийн гидроксидын
коагуляцийн босго, ионы
валентын хэмжээнээс
хамаарахыг судлах
- Нормаль концентраци
- Коагуляцийн босго
- Коагуляцийн чадвар
- Коагуляцийн үзэгдэл
- Шинжилгээний дээж бэлтгэх арга зүй
- Уусмал бэлтгэх тооцоо
- Шульце-Гардын дүрэм
- Уусмалын нормаль концентрацийг
тодорхойлох
- Шүлтийн стандарт уусмал бэлтгэх, уусмалын
тооцоо хийх
- Электролит уусмалуудыг хольж адсорбци
явагдаж буйг ажиглан босго чадварыг нь тооцох
- Үр дүнгээр нь график байгуулж Шульце-
Гардын дүрмийн биелэлтийг харьцуулах
4
Лабораторийн ажлыг дараах 4 хэсгээр дүгнэгдэнэ.
1. Онолын хэсэг
2. Туршилтын бэлтгэлийг үнэлэх шалгалтын асуултууд бөглөсөн байдал
3. Туршилтын заавар
4. Туршилтын мэдлэгийг шалгах асуулт

6. Сэдэв Хэлбэр Арга Үнэлэх шалгуур
Хэмжээсжүүлэлт
(Оноо)
Физик коллоид химийн
үндэс
Ухагдахууны сүлжээ
үүсгэх
Ухагдахуун
эзэмшүүлэх
даалгавар
Тухайн ухагдахууныг:
- Томьёолох, тодорхойлох
- Мөн чанар, гол шинжийг илрүүлэх
- Хэрэглэх, хөгжүүлэх
Үнэлэхшалгууртусбүрээрилрүүлэхчадваруудыгньүнэлэн
тохирохоноожуулалтыгхийнэ.
Химийн термодинамик
Графикаар өгөгдсөн
мэдээллийг бичвэр
болгох
Бодит даалгавар
Оюутан бодит баримтанд тулгуурлан
ажиллаж:
- өгөгдсөн зүйлийн зүй тогтлыг илрүүлэх
- диаграмм, бүдүүвчээр дүрслэх гэх мэт
Тер-кийн I хуулийг химийн
процессыг судлахад
хэрэглэх
Чөлөөт хариулттай
асуулт
Асуудал
шийдвэрлэх
даалгавар
Тухайн мэдээлэлд:
- оновчтой асуудал дэвшүүлэх
- зүй тогтлыг нь илрүүлэх
- логик дарааллыг нь тогтоох, зөв сэтгэх
Тер-кийн II хуулийг
химийн процессыг
судлахад хэрэглэх
Сонгох ба нөхөх тест Дүгнэх даалгавар
Оюутан тухайн хичээлээр:
- зөв мэдлэг эзэмшсэн эсэх
- дүгнэлт хийж чадаж байгаа эсэх
- жишээ баримтаар баяжуулсан эсэх гэх мэт
Химийн тэнцвэр, масс
үйлчлэлийн хуулийн тер-к
үндэслэл
Туршилт хийх
Туршлагад
тулгуурласан
даалгавар
Оюутан сорил туршилтын үр дүнг:
- анализ хийн, задлан шинжлэх
- өөрчлөлт, зүй тогтлыг илрүүлэх
Уусмалын термодинамик
Чөлөөт хариулттай
асуулт
Асуудал
шийдвэрлэх
даалгавар
Тухайн мэдээлэлд:
- оновчтой асуудал дэвшүүлэх
- зүй тогтлыг нь илрүүлэх
- логик дарааллыг нь тогтоох, зөв сэтгэх
Фазын дүрэм
Бэлэн мэдээллийн утга
санааг бүдүүвчээр
илэрхийлэх
Эргүүлж ярих
даалгавар
Оюутны ярианд анхаарлаа хандуулан:
- мэдээллийн агуулгыг бүрэн гаргасан эсэх
- яриа нь логик дэс дараатай эсэх
- химийн хэлийг зөв хэрэглэсэн эсэх
Цахилгаан химийн
процесс
Туршилт хийх
Туршлагад
тулгуурласан
даалгавар
Оюутан сорил туршилтын үр дүнг:
- анализ хийн, задлан шинжлэх
- урвалын тэгшитгэл бичих
- өөрчлөлт, зүй тогтлыг илрүүлэх
Химийн кинетик ба
катализ
Коллоид химийн үндэс
Өгөгдсөн сэдвээр
мэдээлэл цуглуулах
Бүтээлч
даалгавар
Оюутныг бүтээлийн сангаар нь:
- өөрийн сонирхсон сэдвээр хийсэн бүтээл
байгаа эсэх
- реферат
- эссэ
- фото зураг, цуглуулга гэх мэт
Адсорбцийн процессын
физик-химийн механизм
ба үндсэн зүй тогтол
Графикаар өгөгдсөн
мэдээллийг бичвэр
болгох
Бодит даалгавар
Оюутан бодит баримтанд тулгуурлан
ажиллаж:
- өгөгдсөн зүйлийн зүй тогтлыг илрүүлэх
- диаграмм, бүдүүвчээр дүрслэх гэх мэт

7. Дисперс систем үүсэх зүй
тогтол
Чөлөөт хариулттай
асуулт
Асуудал
шийдвэрлэх
даалгавар
Тухайн мэдээлэлд:
- оновчтой асуудал дэвшүүлэх
- зүй тогтлыг нь илрүүлэх
- логик дарааллыг нь тогтоох, зөв сэтгэх
Дисперс системийн
физик-химийн шинж чанар
Ухагдахууны сүлжээ
үүсгэх
Ухагдахуун
эзэмшүүлэх
даалгавар
Тухайн ухагдахууныг:
- Томьёолох, тодорхойлох
- Мөн чанар, гол шинжийг илрүүлэх
- Хэрэглэх, хөгжүүлэх
Дисперс системийн
тогтворжилт, ангилал
Сонгох ба нөхөх тест Дүгнэх даалгавар
Оюутан тухайн хичээлээр:
- зөв мэдлэг эзэмшсэн эсэх
- дүгнэлт хийж чадаж байгаа эсэх
- жишээ баримтаар баяжуулсан эсэх гэх мэт
Лиофоб дисперс
системийн тогтворжилт ба
каогуляцлах зүй тогтол
Чөлөөт хариулттай
асуулт
Асуудал
шийдвэрлэх
даалгавар
Тухайн мэдээлэлд:
- оновчтой асуудал дэвшүүлэх
- зүй тогтлыг нь илрүүлэх
- логик дарааллыг нь тогтоох, зөв сэтгэх
Төрөл бүрийн лиофоб
дисперс системийн онцлог
шинж чанар
Өгөгдсөн сэдвээр
мэдээлэл цуглуулах
Бүтээлч
даалгавар
Оюутныг бүтээлийн сангаар нь:
- өөрийн сонирхсон сэдвээр хийсэн бүтээл
байгаа эсэх
- реферат
- эссэ
- фото зураг, цуглуулга гэх мэт