sintaksis sa filipino 11

2. PANALANGIN

3. MGA LAYUNIN
2. Napag-iiba ang diptonggo, klaster,
pares minimal at mga ponemang
malayang nagpapalitan; at
1. Nauunawan ang kahulugan ng
ponemang segmental, diptonggo,
klaster, pares minimal at mga ponemang
malayang nagpapalitan;
3. Nasasagot ang inihandang pagsasanay
pagkatapos ng aralin.

4. Panuto: Lumahok sa paunang pagtataya
gamit ang QUIZIZZ upang matukoy ang
dati nang kaalaman tungkol sa paksa.
ALAM MO NA BA?

5. Panuto: Tukuyin ang salita na
nakatago sa mga sumusunod na
pahayag.
MYSTERY WORD

6. 1. Ako’y mahaba at masustansya,
berde ang kulay at sa hulihan
ng aking pangalan ay
nagtatapos sa “aw.”
MYSTERY WORD

7. SITAW

8. 2. Tuwing misa ako’y makikita.
Sa harap ng altar ako
pumoporma at napapalamutian
ng mga tela.
MYSTERY WORD

9. MESA

10. 3. Ngayong pandemya kami’y
nangunguna, katuwang ng mga
doktor at iba pang frontliner na
manggagawa.
MYSTERY WORD

11. NARS

12. 4. Ako’y mga makabuluhang
tunog. Sa Filipino binubuo ako
ng 16 katinig at 5 patinig.
MYSTERY WORD

14. Ang Filipino ay may 21 ponemang
segmental – 16 sa mga ito ay katinig
at lima naman ang patinig.
Mga Katinig - /b, k, d, g, h, l, m, n,
ng, p, r, s, t, w, y, ?/
Ponemang Segmental

15. Sa ating palabaybayan ang /?/ ay
hindi binigyan ng katumbas na titik.
Sa halip, isinama ito sa palatuldikan
at tinumbasan ng tuldik na paiwa /’/
sa dahilang ito’y hindi normal na
tulad ng ibang ponema.
Ponemang Segmental

16. Mahalaga ang /?/ o tuldik na paiwa
/’/ sapagkat nakapagpapaiba ito ng
kahulugan ng salita kapag inilagay sa
huling pantig ng salitang nagtatapos
sa patinig. Ang tawag sa /?/ ay glotal
o impit na tunog.
Ponemang Segmental

17.  Ang impit na tunog o glotal ay itinuturing na
isang ponemang katinig sa Filipino bagama’t
hindi ito ipinakikita sa ortograpiya ng ating
wika. Mahalaga ito sa isang salita sapagkat
nakapagbabago ito ng kahulugan ng dalawang
salita na pareho ang baybay.
Hal: bata /h/ =robe, bata /’/ =child
Ponemang Segmental

18. • Mga Patinig - /a, e, i, o, u/
• Itinuturing ang mga patinig na
siyang pinakatampok o
pinakaprominenteng bahagi ng
pantig. Walang pantig sa Filipino na
walang patinig.
Ponemang Segmental

19. • May kani-kaniyang tiyak na dami o
bilang ng makabuluhang tunog ang
bawat wika.
Ponemang Segmental

20. • Halimbawa’y mag-iiba ang kahulugan ng
salitang baso kapag inalis ang /s/ at ito’y
nagiging bao . Kapag pinalitan naman ang
/s/ ng /l/, ito’y nagiging balo . Samakatwid,
ang /s/ ay makabuluhang tunog sa Filipino
at tinatawag itong ponemang segmental o
ponema.
Ponemang Segmental

21. • Tumutukoy sa alinmang
patinig na sinusundan ng
malapatinig na /w/ o /y/ sa
loob ng isang pantig.
DIPTONGGO

22. Mga diptonggo sa Filipino:
/y/= ay, ey, iy, oy, uy
/w/= aw, ew, iw, ow, uw
DIPTONGGO

23. Halimbawa:
Aliw Bahay
Bughaw Kulay
Ikaw Gulay
Ilaw Hikaw
DIPTONGGO

24. • Ang klaster ay ang
magkakabit na dalawang
magkaibang katinig sa isang
pantig.
KLASTER

25. Halimbawa:
Tren Kontrata Kard
Plano Kumpleto Nars
KLASTER

26. • Pares ng mga salita na magkaiba ng
kahulugan ngunit magkatulad na
magkatulad sa bigkas maliban lamang
sa isang ponema sa magkatulad na
posisyon.
PARES MINIMAL

27. Halimbawa:
pala = spade misa = seremonya
bala = bullet mesa = table
titik = letra titig =stare
PARES MINIMAL

28. • Pares ng salita na katatagpuan ng
magkaibang ponema sa magkatulad na
kaligiran ngunit hindi nakakaapekto o
nakapagpapabago ng kahulugang taglay
ng mga salita.
MALAYANG PONEMANG
NAGPAPALITAN

29. Halimbawa:
o at u i at e
tutoo – totoo lalaki – lalake
d at r
madungis - marungis
MALAYANG PONEMANG
NAGPAPALITAN

30. Panuto: Basahing mabuti ang mga
tanong pagkatapos ay bilugan ang
tamang sagot mula sa pagpipilian.
QUIZ TIME!

31. 1. Alin sa mga sumusunod ang maituturing na pares
minimal?
a. tekas:tikas b. diretso:deretso c. rumi:dumi
2. Piliin kung alin sa sumusunod ang hindi matatawag
na diptonggo.
a. aliwan b. liwayway c. baliw
QUIZ TIME!

32. 3. Tumutukoy sa magkakabit na dalawang
magkaibang katinig sa isang pantig.
a. klaster b. diptonggo c. pares minimal
4. Alin ang matatawag na pares minimal sa
sumusunod
a. tutoo:totoo b. mesa:misa c. rumi:dumi
QUIZ TIME!

33. 5. Ang mga sumusunod ay halimbawa ng
Ponemang malayang nagpapalitan maliban sa isa.
a. Anu-ano:Ano-ano b. Pala:Bala
c. Lalaki:lalake d. Tutoo:Totoo
QUIZ TIME!