O espazo inclúe o curso baixo do Río Miño (na beira galega), desde a presa da Frieira, e parte do cursos dos seus afluentes Termes (As Neves), Deva (Arbo) e Ribadil (Crecente).
O tamaño deste espazo e a variedade de microclimas fai que se atopen ecosistemas e hábitats moi diferentes desde o curso medio do río ata o seu encontro co mar o que lle da un alto valor ecolóxico, ao que hai que engadir tamén o paisaxístico e xeolóxico.
CONCELLOS: A Guarda, O Rosal, Tomiño, Tui, Salvaterra, As Neves, Arbo, Crecente e A Cañiza (Pontevedra) e Padrenda (Ourense).
CONCELLOS: Touro, Boqueixón, Vedra, Teo, Padrón, Ames, Brión, Rois, Dodro e Rianxo (A Coruña). Vila de Cruces, Silleda, A Estrada, Pontecesures, Valga e Catoira (Pontevedra).
Abrangue o curso do Ulla desde a Ponte de Remesquide (entre as parroquias de Ribeira-Touro, e Obra-Vila de Cruces) ata a desembocadura, na punta das Tres Cruces (Entre Rianxo e Catoira), e parte do curso de varios afluentes: Deza (co Toxa), Liñares, Vea, Pereiro, Santa Lucía e Sar.
É unha zona de gran interese xeolóxico e biolóxico.
Os ecosistemas máis relevantes son o esteiro e marismas da desembocadura e os bosques de ribeira.
O espazo inclúe o curso baixo do Río Miño (na beira galega), desde a presa da Frieira, e parte do cursos dos seus afluentes Termes (As Neves), Deva (Arbo) e Ribadil (Crecente).
O tamaño deste espazo e a variedade de microclimas fai que se atopen ecosistemas e hábitats moi diferentes desde o curso medio do río ata o seu encontro co mar o que lle da un alto valor ecolóxico, ao que hai que engadir tamén o paisaxístico e xeolóxico.
CONCELLOS: A Guarda, O Rosal, Tomiño, Tui, Salvaterra, As Neves, Arbo, Crecente e A Cañiza (Pontevedra) e Padrenda (Ourense).
CONCELLOS: Touro, Boqueixón, Vedra, Teo, Padrón, Ames, Brión, Rois, Dodro e Rianxo (A Coruña). Vila de Cruces, Silleda, A Estrada, Pontecesures, Valga e Catoira (Pontevedra).
Abrangue o curso do Ulla desde a Ponte de Remesquide (entre as parroquias de Ribeira-Touro, e Obra-Vila de Cruces) ata a desembocadura, na punta das Tres Cruces (Entre Rianxo e Catoira), e parte do curso de varios afluentes: Deza (co Toxa), Liñares, Vea, Pereiro, Santa Lucía e Sar.
É unha zona de gran interese xeolóxico e biolóxico.
Os ecosistemas máis relevantes son o esteiro e marismas da desembocadura e os bosques de ribeira.
Situada no nordeste de Galiza, entre a Terra Cha e as Mariñas Lucenses, nos concellos de Muras, Ourol, Vilalba e Abadín.
Prolóngase cara ao norte nos montes do Buio e dos Cabaleiros, polo leste na Toxiza e cara ao leste pola Carba e o Guriscado, formando un conxunto que se podería considerar un macizo.
É unha serra que acolle importantes valores naturais, en especial as turbeiras.
Proposto en 2011 como Lugar de importancia comunitaria (LIC) e Zona especial de conservación (ZEC). Está pendente de aprobación.
O espazo protexido abrangue a case totalidade do curso do río Arnoia desde Calvelo (Baños de Molgas) ata a desembocadura no Miño, un curtos tramos nos afluentes Tioira, Meván e Gato, as Brañas de Calvelo, os montes de Requeixo e Casnaloba, o val entre Allariz e Freixo, os cavorcos de Escudeiro e o val do río e afluentes na Arnoia.
O macizo de Trevinca está formado por cinco serras que conflúen en Pena Trevinca: Eixe, Mina, Cabreira, Calva e Segundeira, compartidas entre Ourense (Galiza), Zamora e León (Castela-León). Unha área dun grande interese xeolóxico, paisaxístico e ecolóxico.
Situada no nordeste de Galiza, entre a Terra Cha e as Mariñas Lucenses, nos concellos de Muras, Ourol, Vilalba e Abadín.
Prolóngase cara ao norte nos montes do Buio e dos Cabaleiros, polo leste na Toxiza e cara ao leste pola Carba e o Guriscado, formando un conxunto que se podería considerar un macizo.
É unha serra que acolle importantes valores naturais, en especial as turbeiras.
Proposto en 2011 como Lugar de importancia comunitaria (LIC) e Zona especial de conservación (ZEC). Está pendente de aprobación.
O espazo protexido abrangue a case totalidade do curso do río Arnoia desde Calvelo (Baños de Molgas) ata a desembocadura no Miño, un curtos tramos nos afluentes Tioira, Meván e Gato, as Brañas de Calvelo, os montes de Requeixo e Casnaloba, o val entre Allariz e Freixo, os cavorcos de Escudeiro e o val do río e afluentes na Arnoia.
O macizo de Trevinca está formado por cinco serras que conflúen en Pena Trevinca: Eixe, Mina, Cabreira, Calva e Segundeira, compartidas entre Ourense (Galiza), Zamora e León (Castela-León). Unha área dun grande interese xeolóxico, paisaxístico e ecolóxico.
La Ribeira Sacra es una zona que comprende las riberas del río Cabe, río Sil y Miño. En la zona sur de la provincia de Lugo y el norte de la provincia de Orense, en Galicia (España)
CONCELLOS: Caldas de Reis, Catoira, Cuntis, Moraña, Pontecesures, Portas e Valga
A comarca de Caldas, coñecida tamén co nome de Ulla-Umia ou simplemente Umia, está situada ao noroeste da provincia de Pontevedra, no linde coa de A Coruña, da que a separa o río Ulla. O territorio é unha transición entre as chairas costeiras da ría de Arousa e as pequenas elevacións que seguen o trazado das numerosas fallas que atravesan a comarca. As concas fluvias pertencen, na súa maior parte, ao Ulla (ao norte) e ao Umia, que atravesa a comarca polo sur, de leste a oeste.
É unha comarca moi diversa con ecosistemas e paraxes naturais moi ricos e variados: costa do fondo da Ría de Arousa e esteiro do Ulla, vales fluviais amplos, ríos encaixados e montañas de pouca altura.
A comarca do Condado constitue unha unidade xeográfica ben definida asentada no val do río Tea, que inclúe case toda a súa cunca, agás un pequeno tramo do seu curso alto, desde as estribacións cara ao suroeste do Suído, ao norte; ao río Miño, ao que vai o Tea, ao sur; flanqueada polo leste polos montes da Paradanta, e polo oeste pola serra do Galleiro e os montes de Budiño. Os principais valores naturais da zona ofrecennos os ríos e as amplas e ricas paisaxes que se poden gozar desde os seus montes coroados, nalgúns casos, por formidables penedos.
CONCELLOS: Mondariz, Mondariz Balneario, As Neves, Ponteareas e Salvaterra.
Concellos: A Gudiña, A Mezquita, Viana do Bolo e Vilariño de Conso
O territorio é, na súa maior parte, de alta montaña, situado entre dous importantes macizos, Pena Trevinca e Macizo Central Ourensan, e varias serras de menor altitude. É unha sucesión de cumes e vales profundos e encaixados polos que circulan ríos das cuncas do Sil (Bibei, Camba e Conso) e do Douro (Rabaçal, con numerosas cabeceiras). O sur da Gudiña e os concellos de A Mezquita e Riós, coñécese como Terra de Frieiras.
É unha comarca con importantes valores ambientais e culturais.
A comarca coñecida como O Arenteiro ou O Carballiño está situada ao noroeste da provincia de Ourense, lindando coas de Pontevedra e Lugo. O territorio é moi irregular e está intensamente fracturado. Sitúase entre as serras da dorsal (Candán, Testeiro e Faro) coas súas estribacións cara ao sur e leste (Martiñá, Montes do Paraño) e os vales do Miño e os seus afluentes; Avia, do que colle a metade norte da cunca cos ríos Doade, Viñao e Arenteiro, e Barbantiño, do que colle a metade oeste. É unha comarca dunha grande riqueza natural, asociada aos vales dos ríos e á montaña.
CONCELLOS: Beariz, Boborás, O Carballiño, O Irixo, Maside, Piñor, Punxín, San Amaro e San Cristovo de Cea.
CONCELLOS: Cariño, Cerdido, Mañón e Ortigueira
A comarca de Ortegal atópase na costa nordeste da provincia da Coruña entre o Océano Atántico e o Mar Cantábrico. O territorio sitúase arredor da ría de Ortigueira, incluíndo as puntas de Estaca de Bares e Ortegal, cunha costa na que se combinan impresionantes cantís con rías, enseadas, esteiros e praias. No interior as terras baixas, formadas polos vales dos ríos Mera, Baleo e Maior e dous sistemas de serras: no oeste o Macizo da Capelada e no leste unha aliñación formada polas serras da Coriscada e Faladoira.
É unha comarca con grandes valores naturais nas serras, na costa e nos ríos.
CONCELLOS: Parada do Sil, Nogueira de Ramuín (Ourense) e Sober e Pantón (Lugo)
Inclúe a ribeira do Canón do Sil, desde Os Peares ata Portabrosmos (Sober) e A Pena (Parada de Sil), e o canón do Cabe, desde Canaval ata a unión co Sil.
O maior interese desta zona reside na espectaculidade das paisaxes do canón do Sil, de grande valor xeolóxico, ecolóxico e cultural. A paisaxe deste espazo está moi influída pola man do ser humano: cultivo de vides en socalcos desde tempos moi antigos e construción de encoros que modificaron totalmente a fisonomía do val dos ríos.
CONCELLOS: Ames, Boqueixón, Brión, Santiago de Compostela, Teo, Val do Dubra e Vedra
A comarca de Santiago está situada no centro-sur da provincia de A Coruña. É unha área que inclúe outras comarcas con entidade propia como A Ulla, parte de Amaía ou o Val do Dubra.
O territorio preséntase cunha gran diversidade de formas debido á confluencia de factores téctónicos, como a gran falla que o rompe de norte a sur, e da erosión dos numerosos ríos que a atravesan que forman parte das concas do Tambre, ao norte, e do Ulla, ao sur.
Os espazos naturais están asociados aos ríos. Conta ademais cunha grande riqueza botánica en parques e xardíns, tanto públicos como privados.
CONCELLOS: Dodro Padrón e Rois
A comarca do Sar está situada ao sur da provincia da Coruña ocupando parte do esteiro e do último tramo do Ulla e os vales de varios afluentes entre os que destaca o Sar. É un terreo de contrastes entre as terras baixas, as Veigas de Padrón e pequenos cumes, restos de antigas superficies de erosión que se sitúan polos lindes leste e oeste.
A comarca conta con interesantes espazos naturais, sobre todo a área protexida no río Ulla e o seu esteiro.
Concellos: A Rúa, A Veiga, Carballeda de Valdeorras, Larouco, O Barco de Valdeorras, O Bolo, Petín, Rubiá e Vilamartín de Valdeorras.
Está situada no surleste de Galiza, ocupando o norleste da provincia de Ourense, nos lindes con Zamora e León das que a separan os montes do Macizo de Trevinca e Enciña da Lastra.
O territorio presenta grandes contrastes entre o valdo Sil, de fondo aplanado, onde se asenta a maior parte da poboación e dos recursos, e as serras do norte (Cereixido, Cabalos, Lastra) e do centro e sur (Mouzón, Macizo de Trevinca), onde se atopan as maiores alturas de Galiza.
Solucionario da ximcana de Caión realizada no encontro IES Agra de Leborís (A Laracha) e IES Monelos (A Coruña) con alumnado de 1º ESO de ambolos dous centros. 6/5/2024
As Irmandades da Fala. As Irmandades da Fala créanse na Coruña en 1916
Ríos de Galiza
1. OO P PAAÍÍSS
DOS DOS MIL RÍOS
RÍOS
Concas atlánticas
Concas cantábricas
Lavandeira
Ouro
Conca Miño-Sil
Conca do Limia
Conca do
Támega
Parga
Verdugo
Tea
Todea
Cabe
Bibei
Arnoia
Arenteiro
Avia
Ladoso
Navia
Eo
Landro Masma
Sor
Mera
Xubia
Belelle
Eume
Mandeo
Mendo
Mero
Barcés
Anllóns
Grande
Xallas
Tambre
Ulla
Sar
Furelos
Umia
Lérez
Oitavén
Deza
Ladra
Arnego
Castro
Neira
Návea
2. MIÑO
• Nacemento:
Pedregal de Irimia
(Serra de Meira)
• Lonxitude: 350 km
• Cunca: 12.486 km2
• Pasa: cidades de
Lugo e Ourense e
vilas de Rábade,
Portomarín,
Ribadavia, Melgaço,
Monçâo, Tui,
Valença do Minho.
• Desemboca: A
Guarda.
Irimia
Lugo
Ourense
A Guarda
Os Peares Sil
Ribadavia
Importantes centrais
hidroeléctricas no seu curso medio.
14. • Nacemento:
Serra de Montemaior
• Lonxitude: 54,4 km
• Cunca: 350 km2
• Pasa: polos concellos
da Laracha, Cerceda,
Carballo, Coristanco,
Cabana e Ponteceso.
• Desemboca:
na ría de Corme-Laxe.
Ao pé do Monte Branco. Ten cantidade de muíños no seu
percorrido como en Verdes
(Coristanco).
ANLLÓNS
18. • Nacemento:
Serra de San Mamede
• Lonxitude: 84,5 km
• Cunca: 923 km2
• Pasa: polas terras de
Maceda, Allariz,
Celanova e o Ribeiro.
• Desemboca:
é afluente do Miño á
altura de Cortegada.
Mostra importante paisaxe de
ribeira con importantes especies
frondosas e autóctonas.
ARNOIA
Miño
Arnoia
22. • Nacemento:
Serra do Suído (Avión)
• Lonxitude: 36,7 km
• Cunca: 185 km2
• Pasa: polos concellos
de Avión, Boborás,
Leiro e Ribadavia.
• Desemboca:
é afluente do Miño á
altura de Ribadavia.
É o río principal da comarca do
Ribeiro.
AVIA
Avia
Miño
Ribadavia
26. • Nacemento:
Monte Xalo
• Lonxitude: 25 km
• Cunca: 75 km2
• Pasa: polos
concellos de
Cerceda, Carral e
Abegondo.
• Desemboca:
na parroquia de Orto
(Abegondo) no
encoro de Cecebre.
Co río Mero forman o encoro de
Cecebre que abastece de auga á
Coruña.
BARCÉS
30. BIBEI
• Nacemento: Pico de
Moncalvo
• Lonxitude: 97 km
• Cunca: 1.561 km2
• Pasa: pola comarca
de Sanabria (Zamora) e
os concellos de Viana
do Bolo, O Bolo,
Manzaneda, Poboa de
Trives e Ribas do Sil.
• Desemboca:
afluente do Sil á altura
de Montefurado.
A Guarda
Miño
Sil
Montefurado
Bibei
Viana
do Bolo
Pertence á cunca hidrográfica do
Miño-Sil.
Importante produción hidroeléctrica.
34. EO
• Nacemento:
Monte Fonteo (Baleira)
• Lonxitude: 99 km
• Cunca: 819 km2 (532
km2 galegos)
• Pasa: polos concellos
de Baleira, Ribeira de
Piquín, A Pontenova e
Ribadeo ademais
doutros concellos
asturianos.
• Desemboca:
na ría de Ribadeo (mar
Cantábrico)
É un río moi rico na pesca do
salmón
38. EUME
• Nacemento:
Serra do Xistral (A Balsa)
• Lonxitude: 80 km
• Cunca: 425 km2
Pasa: polos concellos
de Abadín, Xermade,
Muras, As Pontes, A
Capela, Monfero,
Cabanas e Pontedeume.
• Desemboca:
na ría de Ares (Golfo
Ártabro) Na súa desembocadura atópase o
parque natural das Fragas do Eume.
42. • Nacemento:
Monte Meda
GRANDE
• Lonxitude: 25 km
• Cunca: 283 km2
Pasa: polos concellos
de Zas, Vimianzo e
Camariñas.
• Desemboca:
na ría de Camariñas.
Un río na comarca de Soneira. No
corazón da Costa da Morte.
46. • Nacemento:
Serra do Xistral
(O Viveiró)
LANDRO
• Lonxitude: 42 km
• Cunca: 268 km2
Pasa: polos concellos
de Muras, Ourol e
Viveiro.
• Desemboca:
Ría de Viveiro.
Atravesa as terras da Mariña
Occidental Lucense
50. LÉREZ
• Nacemento:
Serra do Candán
• Lonxitude: 62 km
• Cunca: 380 km2
• Pasa: polos concellos
de Forcarei, Cerdedo,
Campo Lameiro,
Cotabade e Pontevedra.
• Desemboca:
ría de Pontevedra.
Abastece de auga á área
metropolitana de Pontevedra
54. • Nacemento:
Monte Talariño
• Lonxitude: 108 km
• Cunca: 2.370 km2
Pasa: atravesa as
comarcas ourensás da
Limia (con capital en
Xinzo) e a Baixa Limia
onde se atopa o parque
natural do Xurés.
• Desemboca:
Océano Atlántico en
Viana do Castelo
(Portugal)
O romano Décimo Xuño Bruto O
Galaico atravesou este río (Lethes
ou Esquecemento) e conquistou
Galiza no 136 a.C.
LIMIA
58. • Nacemento:
Marco das Pías
MANDEO
(vertente oeste do Alto
dos Moscós)
• Lonxitude: 56 km
• Cunca: 456 km2
Pasa: polos concellos
de Sobrado, Curtis,
Aranga, Irixoa, Coirós,
Paderne e Betanzos.
• Desemboca:
na ría de Betanzos. Río moi encaixado no relevo granítico.
Gran parte do percorrido foi declarado
lugar de importancia comunitaria. A popular
festa dos Caneiros discorre polas súas
augas.
62. • Nacemento:
No Cadramón na
serra do Xistral
• Lonxitude: 46,2 km
• Cunca: 290 km2
Pasa: pola Mariña
Central Lucense. Terras
de Abadín, Mondoñedo,
Alfoz e Foz.
• Desemboca:
na ría de Foz (mar
Cantábrico) As terras naturais do Mariscal
Pardo de Cela.
MASMA
66. • Nacemento:
MERA Mera
Alto do Caxado
(Serra da Faladoira)
• Lonxitude: 29 km
• Cunca: 127 km2
• Pasa: polos concellos
das Somozas, As
Pontes, Cerdido e
Ortigueira.
• Desemboca:
ría de Ortigueira. A protección do seu val por
montañas fai que se desenvolva
importantes cultivos de horta e
árbores froiteiras.
70. MERO
• Nacemento:
Monte da Tieira
• Lonxitude: 41 km
• Cunca: 200 km2
• Pasa: polos
concellos de Oza-
Cesuras, Abegondo,
Bergondo, Cambre,
Culleredo, Oleiros.
• Desemboca:
ría do Burgo.
Abastece de auga á área
metropolitana da Coruña despois
de depurar as súas augas na Telva
74. • Nacemento:
SAR
Bando (parroquia de
Santiago)
• Lonxitude: 25 km
Sar
Padrón Ulla
• Cunca: 65 km2
• Pasa: polos concellos
de Santiago, Ames,
Brión, Dodro e Padrón.
• Desemboca:
afluente do Ulla na
localidade de Padrón. Moitos poemas de Rosalía de
Castro inspiráronse á beira deste
río.
78. • Nacemento:
Montes de León
(ao pé da Pena Orniz)
• Lonxitude: 228 km
• Cunca: 8.000 km2
• Pasa: Villablino,
Toreno, Ponferrada, O
Barco de Valdeorras, A
Rúa e Quiroga.
• Desemboca:
Os Peares
(é o afluente principal
do río Miño)
A Guarda
Os
Peares Canón Montefurado
Aproveitamento hidroeléctrico. O
canón do Sil é unha paraxe natural
moi importante.
SIL
Sil
Miño
O Barco
82. •Nacemento:
Serra da Faladoira na
parroquia do Freixo (As
Pontes)
•Lonxitude: 49 km
•Cunca: 165 km2
•Pasa: polos concellos
de Mañón, Muras, Ourol e
O Vicedo.
•Desemboca:
Ría do
Barqueiro
(mar Cantábrico)
A Guarda
Sirve de límite administrativo
entre a provincia da Coruña e
Lugo na parte norte.
SOR
86. • Nacemento: TAMBRE
Montes de León
(ao pé da Pena Orniz)
• Lonxitude: 228 km
• Cunca: 8.000 km2
• Pasa: Villablino,
Toreno, Ponferrada, O
Barco de Valdeorras, A
Rúa e Quiroga.
• Desemboca:
Ría de Noia.
Aproveitamento hidroeléctrico. O
canón do Sil é unha paraxe natural
moi importante.
90. • Nacemento:
Alto do Talariño
(Serra de San Mamede)
• Lonxitude: 145 km
• Cunca: 669 km2
• Pasa: Laza, Verín,
Castrelo do Val, Oímbra
e as localidades
portuguesas de Chaves
e Amarante.
• Desemboca:
Afluente do río Douro
en Portugal.
O río atravesa a comarca de
Monterrei.
TÁMEGA
94. • Nacemento:
Antas de Ulla
ULLA
• Lonxitude: 132 km
• Cunca: 2.764 km2
• Pasa: comarca da
Ulloa e os concellos
da Estrada, Vedra,
Boqueixón, Teo,
Padrón.
• Desemboca:
ría de Arousa.
A Guarda
É a segunda conca máis grande de
Galiza trala do río Miño-Sil.
O encoro de Portodemouros
sitúase nas súas augas.
98. • Nacemento:
Aciveiro (Forcarei)
• Lonxitude: 70 km
• Cunca: 404 km2
• Pasa: polos concellos
de Forcarei, A Estrada,
Cuntis, Moraña, Caldas,
Portas, Meis, Ribadumia
e Cambados.
• Desemboca:
ría de Arousa na ponte
da Barca (Cambados) Existen moitos balnearios no seu
percorrido.
UMIA
102. • Nacemento:
Monte do Outeiro
Grande (Forcarei)
VERDUGO
• Lonxitude: 47 km
• Cunca: 357 km2
• Pasa: polos concellos
de Forcarei, A Lama,
Ponte Caldelas e
Soutomaior.
• Desemboca:
ría de Vigo entre Arcade
e Pontesampaio.
Verdugo
Na súa desembocadura en Ponte
Sampaio librouse unha importante
batalla da guerra da independencia
contra os franceses.
106. XALLAS
• Nacemento:
Monte Castelo (Coristanco)
• Lonxitude: 65 km
• Cunca: 504 km2
• Pasa: os concellos
de Coristanco, Sta.
Comba, A Baña, Zas,
Mazaricos, Dumbría
e Carnota.
• Desemboca:
ría do Ézaro.
A Guarda
A singularidade deste río é que
desemboca en fervenza.
110. • Nacemento:
Montes da Serra
(As
XUBIA
Somozas)
• Lonxitude: 31 km
• Cunca: 135 km2
• Pasa: os concellos das
Somozas, Moeche, San
Sadurniño, Neda e
Narón.
• Desemboca:
na localidade de Xubia
(Neda) na ría de Ferrol.
A Guarda
Nos muíños de Xubia moíase a
fariña para elaborar o pan dos
barcos que saían do porto de Ferrol.