Ne lenden e Kimis

1. 1
UNIVERSITETI “ISA BOLETINI”-MITROVICE
Fakulteti: Teknologji Ushqimore
Drejtimi: Teknologji e Pergjithshme
Seminar: Ne lenden e Kimis sePergjithshme
Tema : ‘Sistemi Periodik i Elementeve’
Prof: Aziz Behrami Punuar:Diellza Behrami
9 January2017

2. 2
1/9/2017
 Historia e Sistemit Periodik ............................................................... 3
 Ndarja e Sistemit Periodik...............................................................4,5
 Perperja e Elementeve ne Grupet e SI...........................................6,7
 Tabela e Sistemit te Elementeve Periodike ......................................8
 Energjia e Jonizimit.............................................................................9

3. 3
HISTORIA E SISTEMIT PERIODIK
Sistemi periodik i elementëve (shkurt:SI) është skema me të cilën
renditen elementet sipas numrit të tyre atomik "Z".Perpjekjet e para
per klasifikimin e elementeve kimike jane bere ne fund te shek. XVIII.
Ne vitin 1817,Kimisti Gjerman Dobrejner, ne baze te masava atomike
relative dha rregullin e triadave duke I vendosur nga 3elemente ne nje
grup.
Ne vitin 1893 Kimisti Anglez Njulens konstatoi se vetit fizike dhe
kimike te elementeve perseriteshin ne kuader te Oktaves , te cdo I
8element. I ideuar nga kimisti rus Dimitrij Mendeleev në 1869, dhe në
të njëjetën kohë por në mënyre të pavarur nga kimisti gjerman Julius
LotharMeyer (1830 - 1895), fillimisht kishte shumë hapësira boshe, të
parashikuara për elementet që do të zbuloheshin në të ardhmen, disa
në gjysmën e dytë të viteve 90'. Në nder të kimistit rus sistemi periodik
quhet ndryshe dhe tabela e Mendelejevit
Sipas Wanerbrok,Elementetrradhiten ne sIstem peridoik jo sipas
masave atomike por sipas madhesisse ngarkeses ne berthame.

4. 4
NDARJA E SISTEMIT PERIODIK
-NDARJA E PERIODAVE-
Sistemi periodik ndahet në grupe dhe perioda.Ky sistem
periodik i ka 18 grupe dhe 7 perioda. Periodat janë rende
horizontale , ndërsa grupet në rende vertikale.. Periodat 1,2
dhe 3 janë perioda te shkurtra. Perioda e 4 dhe 5 janë perioda
te gjata . Perioda e 6 quhet perioda shumë e gjatë , ndërsa e 7
perioda e papërfunduar. Elektronet e shtresës së fundit quhen
elektrone valentore.
 Perioda e pare ka 2 elemente
 Perioda e dyte dhe e tret ka 8
elemente
 Perioda e kater dhe e peste ka
18elemente
 Perioda e gjashte ka 32elemente
 Perioda e shtate ka 24elemente
Elementet Kalimtare jane te vendosura ne Peioden 4,5,6,7
Ne perioden e shtate ne gr.3A gjenden Elementet Kalimtare te
brendshme
Ne perioden e gjashte ndodhen Lantaidet qe fillojne me
Lantainen dhe nr.rendor Z=57, dhe perfundojne me
Luteciumin 71. Altinidet fillojne me Aktiniumin Z=89,dhe
perfundojne me Lorenciumin.

5. 5
NDARJA E SISTEMIT PERIODIK
-NDARJA E GRUPEVE-
Gjithsej ne Sistemin Priodik jane 18grupe.
Nje grup elementesh perbehet nga ata te cilet shfaqen ne te
njejten shtylle te sistemit periodik.
1.Grupi i pare : Metalet Alkaline
2.Grupi i dyte : metalet alkalino-tokesore
3.Grupi i trete : grupi i skandiumit
4.Grupi i katert : grupi i titanit
5.Grupi i peste : grupi i vanadiumit
6.Grupi i gjashte : grupi i kromit
7.Grupi i shtate : grupi i manganit
8.Grupi i tete : grupi i hekurit
9.Grupi i nente : grupi i kobaltit
10.Grupi i dhjete : grupi i nikelit
11.Grupi i njembedhjete : grupi i bakrit
12.Grupi i dymbedhjete : grupi i zinkut
13.Grupi i trembedhjete : grupi i borit
14.Grupi i katermbedhjete : grupi i karbonit
15.Grupi i pesembedhjete : grupi i azotit
16.Grupi i gjashtembedhjete : grupi i oksigjenit
17.Grupi i shtatembedhjete : halogjenet
18.Grupi i tetembedhjete : gazet e dobeta.

6. 6
NGA CILAT ELEMENTE PERBEHEN KTO
GRUPE?
1. Metalet alkaline perbejne grupin e pare ku bejne pjese elementet e meposhtem:
Hidrogjeni
Litiumi
Natriumi
Kaliumi
Rubidiumi
Ceziumi
Franciumi
2. Grupi i dyte i dyte i elementeve kimike-Metalet alkalino-tokesore:
Metalet alkalino-tokesore mbushin grupin e dyte, ku bejen pjese elementet e
meposhtem:
Beriliumi
Magnezi
Kalciumi
Stronciumi
Bariumi
Radiumi
3.
Grupi i trete i elementeve kimike:
Skandiumi
Itriumi
Lantani
Aktini
4. Ky grup i përfshin këto elemente :
Hafniumi
Zirkoni
Titani
Radherfordi
5. Grupi i peste i elementeve kimike:
Tantali
Niobi
Vanadiumi
Dubniumi

7. 7
 1.Metalet alkaline shfaqin në përbërjet e tyre gjithmonë
numër oksidimi +1. Janë reduktues shumë të fortë,
reagojnë vrullshëm me ujin duke reduktuar hidrogjenin.
 2.Metalet alkalino-tokesore (perjashtuar beriliumi) jane
metale me gnjyre e argjendte, te bute, me dendesi te ulet.
 3.Këto elemente kane qe te gjithë 3 elektrone ne shtresën
e jashtme. Skandiumi dhe Itriumi se bashku me
shumicën e lantanoideve gjendet ne natyre edhe pse disa
prej tyre ne gjurme shume te vogla ne koren e Tokës
 4.Këto elemente kanë 4 elektrone ne orbitalet e jashtme.
Radherfordi nuk gjendet ne natyrë por përfitohet
artificialisht. Ne temperature normale këta elemente janë
në gjendje te ngurtë.
 5.Këto elemente kane pese elektrone ne shtresën e
jashtme. Dubniumi nuk gjendet ne natyre, por prodhohet
industrialisht. Ne temperature mjedisi këto elemente
janë negjendje te ngurte.

8. 8
Ne kte Tabele eshte paraqitur Sistemi Periodik I Elementeve.
Secili Element ka nje katror ku perfshihet numri rendor i
atomit,simboli si dhe pesha atomike e ti.

9. 9
-ENERGJIA E JONIZIMIT-
Energjia e Jonizimit eshte e shprehur ne Elektro volt , e cila
eshte e nevojshme per largimin e nje elektroni nga Atomi dhe
Kalciumin e Atomit ne jon pozitiv ose kation .Enegjia e
Jonizimit munde te jete:
1. Energjie e pare-qe sherben per largimin e elektronit te
pare.
2. Energjia e dyte qe sherpen per largimin e elektornit te
dyte.
3. Energjia e trete qe sherben per largimin e elektronit te
tret.
4. Dhe Energjia n , qe sherben per largimin e disa
elektroneve.