2. Viktor Hygo (26 shkurt 1802 – 22 maj 1885)
Ishte poet , dramaturg dhe
novelist francez i levizjes
romantike.
Themeloi nje gazete ku publikoi
poezite e tij dhe te shokeve.
Eshte quajtur prijes i
romantizmit francez.
Nder i kombit francez
Veprat e tij me te shquara jane:
-Katedralja e Parisit
-Te mjeret
-Njeriu qe qesh
-Viti ‘93
3. Shkrimi i Hygoit
Dallohet per force evokuese & force
sugjestionuese.
Synon te prodhoje emocione te forta duke i
dhene ne menyre te pershkallezuar.
Perdor pershkrime me detaje te goditura.
(rrefim gotik, qe imiton me virtuozitet
arkitekturen gotike te Katedrales
monumentale).
Kthesa te befasishme
Shpesh ne roman perdor veten e pare
shumes per te perforcuar idene e vertetesise
dhe te deshmise per ngjarjet.
4. Kanë thënë për Hygoin:
Imagjinata është mënyra
me të cilën Hygoi
komunikon për gjithçka.
(E.Abry)
Emri i plakut Hygo është i
lidhur ngushtë me emrin e
Republikës. (A.Maurois)
Luftë e titanëve, shpërthim
ngjyrash, kapërthim i
historisë, skena të
paharrueshme: Revolucioni
ka gjetur te Hygoi njërin
prej virtuozëve të tij të
mëdhenj.
(G.Gengembre)
5. The Hunchback (1997)
The Hunchback
(Kurrizoja) eshte nje film i
vitit 1997 i bazuar ne
romanin madheshtor te
vitit 1831 te Viktor Hygo
(Katedralja e Parisit)
Regjizori:Peter Medak
Kuazimodo: Mandy
Patinkin
Esmeralda:Salma Hayek
Prift Frolo: Richard
Harris
6. 1480,Paris, Don Frolo gjen një foshnje të deformuar e të braktisur
në shkallët e Katedrales, e quan atë Kuazimodo dhe e rrit duke e
bërë njeriun që i bie këmbanave të Katedrales. Njëzet e pesë vjet
më vonë, në ditën e festës së gaztorëve, Kuazimodo emërohet
mbreti i gaztorëve nga Klopin, “Mbreti” i Ciganëve. Një grua e re
cigane e quajtur Esmeralda nderon Kuazimodon me një valle. Të
dy, Frolo dhe Grenguari, një poet endacak, e shohin atë duke
vallëzuar, të tunduar. Frolo ndalon vallëzimin dhe qorton
Kuazimodon duke i thënë atij se nëse shkon jashtë katedrales
përsëri, Frolo nuk do ta ndihmojë më nga agresioni i turmës. Frolo
i joshur nga Esmeralda dhe nga pamundësia për ta pasur atë,
fshikullon veten me kamxhik. Ndërkohë Esmeralda martohet me
Grenguarin për t’i shpëtuar jetën. Prift Frolo paguan dy roje të
rrëmbejnë Esmeraldën. Kuazimodo teksa përpiqet të shpëtoj
Esmeraldën, ngatërrohet si sulmuesi i saj. Ai dënohet dhe goditet
nga turma e pamëshirshme.
Filmi #1
7. Frolo xheloz, shkon të takojë Esmeraldën dhe i tregon ndjenjat
që ka për të. Ajo i lexon dorën priftit, dhe e frikësuar largohet
me vrap, duke i rënë thika që mbante në brez. Frolo me thikën
vret ministrin e mbretit dhe për këtë Esmeralda dënohet me
vdekje. Ditën e gjykimit Kuazimodo e rrëmben ciganen dhe e
shpie në dhomën e tij nën këmbanat e Katedrales. Teksa
Kuazimodo shkon të marrë dhinë e Esmeraldës, prift Frolo e
çon atë edhe njëherë në shtyllën e turpit për t’u ekzekutuar.
Kuazimodo e detyron Frolon të rrëfehet për krimin e tij dhe
emri i Esmeraldës pastrohet. Pas një përleshje të Kuazimodos
me Frolon, ky i fundit bie nga Katedralja dhe vdes, ndërsa
Kuazimodo plagoset. Në fund të filmit shfaqet Grenguari dhe
Esmeralda, të cilët qëndrojnë pranë shtratit të Kuazimodos
gjatë çastit kur ai jep shpirt nën zhurmën e këmbanave.
Filmi #2
9. Sfondi dhe mjedisi
• Historia zhvillohet ne Paris,
ne Mesjeten e Vone, gjate
mbreterimit te Luigjit XI.
• Katedralja sherben si nje mjedis
piktoresk, magjepses, i frikshem
dhe fantastik (qender kulturore
& politike). Ajo eshte pikenisja dhe
pikemberritja e ngjarjeve.
• Hygo deshironte te bente me te
vetedijshem bashkekohesit e
tij per vlerat gotike, prandaj
perdor shume pershkrime.
10. Subjekti
Romani fillon me 6 janar 1482, gjate Festivalit te Gaztoreve. Kjo
koincidon me martesen e djalit te Luigjit XI me nje princeshe flamande.
Shumica e personaliteteve flamande shkojne ne Pallatin e Drejtesise ne
Paris, ku do te shfaqet nje mister (drame) nga shkrimtari i ri Pier
Grenguari. Misteri nuk pelqehet nga populli i thjeshte vulgar sepse
vemendjen e tyre e rremben lypsari Klopen Truilfui. Nje nga te ftuarit
flamande, Zhak Kopeloni, terheq me shume vemendjen e turmes, duke
propozuar zgjedhjen e Papes se Gaztoreve.
Ndryshe nga kandidatet e tjere,
te cilet duhet te benin fytyra qesharake
dhe te qeshura histerike, Kuazimodo,
punetori i kembanave te katedrales se
sheshit, zgjidhet lehtesisht Pape nga
shemtia dhe kurrizi i tij me gunge.
Cigania Esmeralda nderkohe
jep shfaqje ne shesh.
11. Dhjaksi kryesor i katedrales, Klaud Frolo, ndalon turmen e harbuar dhe
merr me vete Kuazimodon. Keta te dy, se bashku me kryeharketarin Febys
de Shatoper dhe Grenguarin, bien ne dashuri me ciganen e re.
Grenguari, duke mos patur nje shtepi,
ne mbremje ndjek Esmeralden, e cila
sulmohet nga Frolo & Kuazimodo.
Kuazimodo godet Grenguarin, Frolo
largohet dhe kur vijne rojet e mbretit
me Febysin, arrestojne Kuaziomodon.
Vone ate nate, nje grup ciganesh dhe
hajdutesh duan te varin Grenguarin por
Esmeralda e shpeton duke pranuar te
martohet me te per 4 vjet. Diten tjeter,
Kuazimodo torturohet dhe turperohet
publikisht ne “shtyllat e turpit” per 1 ore
ne Sheshin Grev. Ai kerkon per uje dhe
cuditerisht thirrjes se tij, i pergjigjet
Esmeralda.
12. Pas disa muajsh, Febysi i kerkon Esmeraldes te takohet me te (Esmeralda ka
rene ne dashuri).
Epshi obsesiv i Frolos, i cili veshtron cdo
levizje nga katedralja, e ben qe te ndjek
ciftin dhe ther Febysin. Serish arratiset dhe
rojet kapin Esmeralden.
Pasi torturohet, Esmeralda pranon se
vrau Febysin dhe se eshte shtrige.Ajo do te
varet. Gjate ekspozimit publik, Kuazimodo e
shpeton ate dhe e strehon ne katedrale. Nderkohe, nje grup i vagabondesh me
Grenguarin, pasi degjojne se Esmeralda nuk mund te qendroje e sigurt ne
katedrale,vijne ta shpetojne. Kuazimodo mendon se ata duan ta vrasin dhe i
lufton.Frolo perfiton nga rremuja dhe i ofron
Esmeraldes per te fundit here qe ta dashuroje.
Por ajo e refuzon.
13. Keshtu Frolo e dorezon te ushtaret Esmeralden
dhe ajo ekzekutohet. Kuazimodo e shikon nga
katedralja kete skene te hidhur dhe e hedh
Frolon qe atje.
Me pas ai zhduket,
per te qendruar pa
ngrene deri sa vdes afer trupit te pa jete
te Esmeraldes.
Shume vite me vone, nje varrgermues
gjen afer kockave te Esmeraldes,
kockat e nje njeriu me kurriz te
deformuar. Pasi i prek ato, te gjitha
kthehen ne pluhur.
14. Kontrasti me ane te detajeve
a. Madheshtia e katedrales
hijerende
Gjalleria e sheshit ku mblidhet turma
entuziaste
b. Karikatura groteske Poezia e larte
c. Deformimi fizik i Kuazimodos Bukuria rrezellitese e Esmeraldes
d. Shemtia & shurdhimi i
Kuazimodos
Zemra e tij e ndjeshme dhe bindja
e. E ulta (psh planet qe thurte
Frolo)
E madherishmja (psh ndjenja e dashurise
dhe dhembshuria e Esmeraldes)
f. Klasa e klerit & mbretit Populli i thjeshte, lypesit, ciganet
g. Zemerimi i Grenguarit qe nuk
vazhdoi misteri
Gezimi i turmes per zgjedhjen e Papes se
Gaztoreve
h. Gezimi i turmes Vuajtjet e Kuazimodos ne
shtyllat e turpit
i. Tabuja (arti i ri) nuk i ngjall
interes turmes (pra misteri i
Grenguarit)
Bukuria e gjalle & shkaterruese e
Esmeraldes
15. Mesazhi kryesor
Lufta e se mires kunder se keqes ; drejtesia
kunder padrejtesise.
Kjo shprehet ne menyre madheshtore me episodin e renies se
kambanave nga Kuazimodoja i brengosur per humbjen e Esmeraldes.
Mesjeta, si periudhe mes Antikitetit dhe koheve te reja, solli
zhvillimin e ndjenjes praktike te te jetuarit. Kjo ndikoi dhe ne art, i cili
deri atehere merrej me subjekte mitologjike, qe nuk i perkisnin dhe aq
shume jetes te perditshme. Njerezit pelqenin me shume karnavalet,
pasi atje ndiheshin te lire dhe vetvetja, Pra ata deshironin te merrnin
pjese aktive ne nje spektakel.
Sharjet dhe shfryrjet e Grenguarit, autori i vendos me qellim ne
gojen e nje poeti “te kulturuar”. Por nenteksti ironik kthehet ne te
kundert te atij vete, qe nuk eshte ne gjendje te kuptoje shijen e publikut.