KAFKAS ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEK OKULU SAĞLIK KURUMLARI BİLGİ SİSTEMİ DERS NOTLARI ve SUNUMLARI Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Yazılımı Anabilim Dalı Kars, Türkiye 3. Prof.Dr. Halit Hami OZ-03-Sağlık Kurumlarında Bilgi Sistemi-Sağlık Kayıtlarının İçeriği

1. SAĞLIK KURUMLARINDA BİLGİ SİSTEMLERİ
Sağlık Kayıtlarının İçeriği ve Analizi
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ
Kafkas Üniversitesi
Mühendislik Mimarlık Fakültesi
Bilgisayar Mühendisliği Bölüm Başkanı
Bilgisayar Yazılımı Anabilim Dalı
Kars, Türkiye
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 1

2. Bilgi:
 Üniversitelerimizde Sağlık Meslek Yüksek Okullarında verilen
 SAĞLIK KURUMLARINDA BİLGİ SİSTEMLERİ

Derslerinde yardımcı öğrenim materyali olarak hazırlanan bu sunum
AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 1819 dokümenından
yararlanılarak
Ve
6 slayt bir sayfada olmak üzere print edilerek aynı zamanda ders
notu olarak da kullanılabileceği göz önüne alınarak toplamda 18
sunum olarak hazırlanmıştır.
Diğer sunumlarla ilgili bilgiler bu sunumun sonunda verilmiştir.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 2

3. Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 3

4. Hasta kayıtları
 Sağlık kayıtlarının oluşturulmasıyla ilgili farklı yöntemler
bulunmaktadır. Kayıtları;
 üretildiği kaynağına göre,
 hastanın problemlerinin her birinin ayrı ayrı ele alındığı
probleme yönelik,
 üretildiği zamana göre ya da
 daha çok ayakta bakım merkezlerinde kullanılan özete
ve zamana yönelik tıbbi kayıtlar olarak
yapılandırılmaktadır.
 Her bir yöntemin kullanılmasının sağladığı yararlar ve
zorluklar bulunmaktadır.
 Kullanıcıların ihtiyaçlarına göre bu yöntemlerden birini
ya da birkaçını kullanmaları mümkündür.Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 4

5. Hasta kayıtları
 Sağlık kayıtlarının içeriğinde neler olması
gerektiği, hangi kayıtların tutulacağı da
önemlidir.
 Hasta kayıtları iki gruba ayrılmaktadır:
 Birincisi idari kayıtlar,
 ikincisi ise tıbbi kayıtlardır.
 İdari ve tıbbi kayıtların içeriği, kaydın
tutulduğu sağlık kuruluşunun statüsü,
kayıtların kullanım amaçlarına göre
değişmektedir.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 5

6. SAĞLIK KAYITLARININ KULLANICILARI VE KULLANIMI
 Sağlık kayıtları ister elektronik ortamda, isterse kâğıda
dayalı sistemlerde olsun temelde şu soruların yanıtını
içerir:
 kim,
 ne,
 ne zaman,
 nerede,
 niçin ve
 nasıl?
 Kayıtlarda bu soruların yanıtları bulunmalıdır.

Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 6

7. SAĞLIK KAYITLARININ KULLANICILARI VE KULLANIMI
Kim? Hasta, sağlık hizmeti sunucusu ve ödeme yapan ya da yapacak olan kimdir?
Ne? Sunulan sağlık hizmeti nedir, maliyeti nedir?
Ne zaman? Sağlık hizmeti ne zaman sunulmuştur?
Nerede? Sağlık hizmeti nerede sunulmuştur?
Niçin? Sağlık hizmeti sunmanın gerekçesi ya da haklı nedeni nedir?
Nasıl? Sağlık hizmeti nasıl etkili olabilir veya sonuç ne olmuştur?
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 7

8. Sağlık kayıtlarının kullanım
amaçları

 Hastanın tedavisiyle ilgili klinik kararlarda destek sağlamak,

 Sunulan sağlık hizmetlerinin devamlığını sağlamak,

 Sağlık hizmeti sunanlar arasında iletişimi sağlamak,

 Geri ödemeye esas olmak üzere veri sağlamak,

 Sunulan sağlık hizmetinin kalitesini ve etkinliğini değerlendirmek için veri
sağlamak,

 Tıbbi araştırmalar ve eğitim için bilgi desteği sağlamak,

 Sağlık kuruluşlarına operasyonel kararlar için destek sağlamak,

 Yasal gereklilikler için veri sağlamak.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 8

9. Sağlık kayıtlarının kullanım
amaçları
 Hastanın tedavisiyle ilgili klinik kararlarda destek
sağlamak:
 Sağlık kayıtlarının birinci ve en temel kullanım amacı,
hastanın tanı ve tedavi sürecinde gerekli olan veriyi
sağlamaktır.
 Hastanın tanı ve tedavisinde hasta hakkında gerekli
olan tıbbi veriler hasta kayıtlarında yer almaktadır.
 Hastanın tıbbi öyküsü, yaşamsal bulguları, kullandığı
ilaçlar, laboratuar sonuçları vb. birçok veri kayıtlardan
elde edilmektedir.
 Hastaya tanı koyabilmek ve uygun tedaviyi seçebilmek
için hastaya ait bu veriler, tıbbi kayıtlardan elde
edilmektedir. Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 9

10. Sağlık kayıtlarının kullanım
amaçları
 Sunulan sağlık hizmetlerinin
devamlığını sağlamak:
 Hastanın tanı ve tedavi sürecinde, birden
fazla sağlık çalışanı veya sağlık kuruluşu
yer alabilmektedir.
 Farklı yerlerde veya zamanlarda hastaya
sağlık hizmeti sunan sağlık
çalışanlarının, hastaya ait bu verilere en
kısa sürede erişebilmesi, etkin bir tedavi
için son derece önemlidir.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 10

11. Sağlık kayıtlarının kullanım
amaçları
 Sağlık hizmeti sunanlar arasında
iletişimi sağlamak:
 Tıbbi kayıtlarda bir önceki sağlık
çalışanının hastanın tanı ve tedavisi için
neler yaptığı ve daha sonrası için neler
yapması gerektiği bulunmaktadır.
 Sağlık kayıtları, sağlık ekibinin tüm
üyeleri için temel referans kaynağı ve
aracı olmaktadır.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 11

12. Sağlık kayıtlarının kullanım
amaçları
 Geri ödemeye veri sağlamak:
 Geri ödeme kurumları, sağlık
kuruluşlarına yapacağı ödemeler için
kayıtları esas almaktadır.
 Sunulan sağlık hizmetinin kanıtı
niteliğinde olan sağlık kayıtları, ödeme
kurumları açısından da özellikli veriler
içerdiğinden, geri ödemelerde temel
dayanak oluşturmaktadır
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 12

13. Sağlık kayıtlarının kullanım
amaçları
 Sunulan sağlık hizmetinin kalitesini ve etkiliğini
değerlendirmek için veri sağlamak:
 Sağlık kayıtları;
 performans değerleme sürecinin bir parçası olarak
sağlık çalışanlarının performanslarının
değerlendirilmesinde,
 kalite göstergelerinin izlenmesinde,
 kanıta dayalı tıp uygulamaları için veri sağlamada ve
 etkililiğin ölçülmesinde kullanılmaktadır.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 13

14. Sağlık kayıtlarının kullanım
amaçları
 Tıbbi araştırmalar ve eğitim için bilgi
desteği sağlamak:
 Sağlık kayıtları, tıbbi araştırmalar ve sağlık
personelinin eğitimi için veri sağlamaktadır.
 Uygulanan tanı ve tedavi yöntemleri,
tedavinin sonuçları tıbbi kayıtlarda
bulunmaktadır.
 Uygulama sonucu elde edilen kaliteli veriler,
araştırma ve eğitim için son derece önemli bir
kaynak oluşturmaktadır.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 14

15. Sağlık kayıtlarının kullanım
amaçları
 Sağlık kuruluşlarına operasyonel kararlar için destek sağlamak:
 Sağlık kuruluşlarının;
 ne tür hastaları tedavi ettiğini,
 müracaat eden hastaların hastalıklarını bilmek,
 maliyetlerinin ne kadar olduğunu izlemek,
 yönetimler için önemlidir.
 Sağlık kuruluşu yöneticilerinin;
 kuruluşlarının durumunu değerlendirmek,
 diğer sağlık kuruluşlarıyla karşılaştırmalar yapabilmek,
 yeni yatırım kararları alabilmek, verimli olmayan birimleri verimli hale getirmek ya da kapatmak,
 kapasite artırmak ya da düşürmek gibi operasyonel kararlar için verilere gereksinim vardır.
 Sağlık kayıtlarında var olan veriler kullanılarak, istatistiksel analizler hazırlanmakta ve
raporlar düzenlenmektedir.
 Yöneticiler, kaliteli veriler kullanılarak hazırlanan bu raporlara dayanarak operasyonel
kararlar almaktadırlar.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 15

16. Sağlık kayıtlarının kullanım
amaçları
 Yasal gereklilikler için veri sağlamak:
 Hastalar, sağlık kuruluşları ve sağlık
çalışanları tıbbi kötü uygulama
(malpraktis) vakaları başta olmak üzere
yasal gereklilikler için tıbbi kayıtlara
gereksinim duymaktadırlar.
 Sağlık kuruluşları ve sağlık çalışanları
hukuki olaylarda kendilerini savunmak
için gerekli kanıtları sağlık kayıtlarından
sağlamaktadır. Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 16

17. Sağlık kayıtlarının başlıca
kullanıcıları
 hastalar,
 sağlık çalışanları,
 sağlık kuruluşları,
 ödeme yapan kurumlar,
 akreditasyon kuruluşları,
 halk sağlığı birimleri,
 adli birimler,
 planlama ve politika geliştiren kurumlar,
 eğitimciler,
 araştırmacılar ve
 medya
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 17

18. Hastalar;

 Kendine sunulan hizmeti değerlendirebilmek,

 Haklarını talep edebilmek,

 Ücret kontrolü,

 Kendi sağlık durumlarını anlamak ve karar sürecinde
aktif olarak yer almak amacıyla kayıtlarını talep
etmektedir.
 Özellikle diyabet, hipertansiyon gibi kronik hastalıkların
takibinde hastaların aktif olarak katılımı çok önemli
olmaktadır.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 18

19. Sağlık çalışanları;
 Hastanın tanı ve tedavisinin planlanmasında,

 Klinik araştırmaların yapılabilmesinde,

 Hastaya ait verilerin paylaşımı ve etkin bir iletişim
sağlamak. Hastanın tedavisinde yer alan hekim,
hemşire ve diğer klinisyenler arasında iletişimin
sağlanması kayıtlar sayesinde olmaktadır. Örneğin,
hemşireler hastanın kayıtlarından durumunu
değerlendirerek uygun bakım planlarını seçerek
kullanmaktadır.

 Hukuki olaylarda kendilerini savunma amacıyla sağlık
kayıtlarına ihtiyaç duymaktadır.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 19

20. Sağlık Kuruluşları;
 Sundukları hizmetin kalitesinin değerlendirilmesinde,

 Maliyetlerin kontrol edilmesinde,

 Kullanımın gözden geçirilmesinde,

 Sundukları hizmetle ilgili memnuniyetin belirlenmesinde,

 Personel planlamasında,

 Bütçe oluşturmada,

 Faturalama ve diğer yasal dokümanların oluşturulmasında,

 Yeni teknoloji ve prosedürlerin verimliliğinin değerlendirilmesinde

 Talep tahmini oluşturmada,

 Hukuki olaylarda kendini savunma aracı olarak kullanmaktadır.

 Sağlık kuruluşlarında oluşturulan komiteler sağlık kayıtlarına ihtiyaç duymaktadır.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 20

21. Ödeme yapan kurumlar;
 Sigortalıların ne kadar hizmet
aldıklarını bir başka deyişle hizmet
alma sıklığını belirlemek,

 Hizmetlerin maliyetlerini takip etmek
ve denetlemek,

 Sigortalılarına sağlanan hizmetin
kalitesini ölçmek için sağlık kayıtlarına
ihtiyaç duymaktadır.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 21

22. Akreditasyon Kuruluşları;
 Sağlık kayıtlarından elde edilen veriler
akreditasyon sürecinin temelini
oluşturmaktadır.
 Akreditasyon kuruluşları tıbbi kayıtlar
üzerinden incelemelerini yapmaktadır.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 22

23. Halk Sağlığı Birimleri;
 Toplumun hastalık dokusunun
belirlenmesinde,

 Halk sağlığıyla ilgili yapılacak çalışmaların
planlanmasında,

 Halk sağlığıyla ilgili yürütülen programlara
ayrılan kaynakların etkinliğinin ölçülmesinde,

 Toplumu tehdit eden sağlık problemlerinin
belirlenmesi için sağlık kayıtlarına gereksinim
duymaktadır.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 23

24. Adli Birimler;
 Adli birimler için, hastanın tedavisi
sırasında ortaya çıkan adli olayların
değerlendirilmesinde gerekli tüm
kanıtlar, tıbbi kayıtlarda yer almaktadır.

 Sağlık kuruluşları, sağlık çalışanları ve
hastalar, haklarını savunabilmek ya da
maruz kaldıkları suçlamalara karşı
savunma yapabilmek için tıbbi
kayıtlara ihtiyaç duymaktadır.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 24

25. Planlama ve Politika geliştiren kurumlar;
 Sağlık Bakanlığı başta olmak üzere ülkenin sağlık
politikasına ve planlamasına yön veren kuruluşlar için
gerekli veriler, sağlık kayıtlarında yer almaktadır.
 Bu verilerin işlenerek bilgiye dönüştürülmesi ve karar
vericilere sunulması gerekmektedir.

 Sağlık hizmetleri dinamik bir süreçtir.
 Bu nedenle sürekli olarak gelişmekte ve yeni ihtiyaçlar
ortaya çıkmaktadır.
 Yeni ihtiyaçların değerlendirilmesi ve gelecekte ortaya
çıkabilecek taleplerin belirlenebilmesi politika yapıcılar
için önemlidir.
 Bunun içinde sağlık kayıtlarından elde edilen verilere
gereksinim duyulmaktadır.
Prof.Dr.Halit HAmi ÖZ Kafkas
Üniversitesi 25