This is the presentation of creative processes that I gave on the BVCT annual conference of 2014. It shows the result of the action research I did on the performance project (Sur)Face.

1. (Sur)Face
een performance project van
mensen en hun geheimen
Een verhaal van creatieve processen
uit de praktijk
Stephan Marchant
www.Move2Create.be

2. Move2Create is een creatieve praktijk
van persoonlijke ontwikkeling
waarbij ik volwassenen in groep begeleid
via dans & beweging
om hun eigen creativiteit te ontdekken.
ontmoeting
plezier
onderzoeken
authenticiteit vertrouwen speelsheid

4. Performance
project als
creatief
proces
Actie-
Onderzoek
Mezelf
Ervaring
Deel-
nemers

5. UPON A TIME

7. Auditie
16/03/13
Sessies
4/13-11/13
Voorstelling
20/11/13
Laatste
sessie
29/11/13
Aanmeldings-
formulier
Intakeformulier
& akkoord-
verklaring
Tussentijdse
vragenlijst
Eind-formulier

9. Kennismaking
met thema
Beeldend
element
Muzikale
element
Dramatische
element
Inventaris van
parels
Fotografe
Creëren rond
scènes
Scenario -
verhaal
Groepschoreo
Techniek, decor,
kostuum, brochure
1. Preparatie-fase
2. Exploratie-fase
3. Productie-fase
4. Performance-fase

10. Experimenteren,
onderzoeken,
improviseren.
Uitwerken,
structureren,
vormgeven.
Smitskamp, 1993: primaire vs secundaire processen
Arieti, 1976: tertiair proces

11. Exploratie-fase Productie-fase
Thema Proces Creatief product
Regie Ik Groep
Focus Intern (groepsvorming) Extern (omgeving)
Mijn rol Procesbegeleiding groep Coaching/begeleiding op
vlak van product
Inhoud Danstherapeutische
werkvormen
Choreografisch proces
Check out Groepsproces Proces van product

12. Medium: dans & beweging
Werkwijze - Supportief (exploreren van nieuwe
gedachten/gevoelens en zelfactualisatie)
- Re-educatief (uiten en reguleren van emoties,
verbeteren van sociale interactie, uitbreiden van
zelfbeeld, verminderen van de faalangst)
Methode - Creatieve processen (ahv muzische facetten)
- Laban, Chacemethode, authentic
movement
Werkvormen Creatiecirkel, gesture circle, improvisatie, …
Technieken - empathisch (bvb. spiegelen)
- verbredend (bvb. verbreden bewegingspotentieel)
- ontlokkend (bvb. starten van dialoog)

13. Cliëntgerichte therapie
• Humanistische mensvisie.
• Rogers (1961): “De mens heeft een natuurlijke drang
zichzelf te verwezenlijken, de drang om alle
vermogens van het organisme of het zelf tot uiting te
brengen en te activeren.”
• Grondhoudingen (Lietaer, 2003):
– Empathie.
– Onvoorwaardelijke positieve gezindheid: totale
aanvaarding van mens door inzet, bevestiging & warmte.
– Echtheid: congruentie & transparantie.

14. VOELEN
DENKEN HANDELEN
AUTHENTIEKE
ZELF

15. Creatief-therapeutische theorieën
over het proces (H. Smeijsters, 2006)
• Creatief proces: vorm en inhoud (Smitskamp, 1993).
• Zelf-actualiserend proces:
– Is de gezonde kant.
– Spelen & ontdekken, creativiteit gaat ziekte tegen.
– Op zoek naar authentieke zelf.
• Kunstanaloog proces (oa Wallas, 1921):
– Scheppend proces in het medium staat centraal.
– Ervaren en scheppend bezig zijn met kunst kan gezien worden
als het opdoen van ware kennis over jezelf (Gadamer).
• Analoog proces:
– Benadrukt overeenkomst tussen hoe iemand denkt, voelt en
handelt buiten en binnen de therapie.

16. “Het gaat om het daadwerkelijk tevoorschijn
brengen van een nieuw product, dat ontstaat uit
de relatie tussen de uniekheid van de individuele
persoonlijkheid enerzijds en het materiaal, de
gebeurtenissen, de mensen, de
levensomstandigheden anderzijds.”
(Rogers, 1961)

17. Appreciative Inquiry (D. Cooperrider & R. Fry)
• Waarderend onderzoek: methodiek van
organisatieverandering.
• Uitgangspunt: organisaties veranderen in de richting van
datgene
– waar ze hun aandacht op richten en
– waarover ze vragen stellen.
• Startpunt: ontdekken van de sterktes en successen in de
organisatie.
• Aanpak geïnspireerd vanuit sociaal constructionisme en
verrijkt vanuit positieve psychologie (Bushe, 2012;
Cooperrider, Whitney & Stavros, 2005).

18. DISCOVER
Ontdekken
Wat geeft leven?
DREAM
Vooruitkijken
Wat zou er kunnen
zijn?
DESIGN
Plannen
Hoe kan het zijn?
DESTINY
Uitvoeren
Hoe maken we dit
mogelijk?
DEFINE
Reflecteer
Wat wil je
veranderen?
Affirmative
Topic

19. DISCOVER
Ontdekken
Wat geeft leven?
DREAM
Vooruitkijken
Wat zou er kunnen
zijn?
DESIGN
Plannen
Hoe kan het zijn?
DESTINY
Uitvoeren
Hoe maken we dit
mogelijk?
1. Preparatie-fase
2. Exploratie-fase
3. Productie-fase
4. Performance-fase

20. Zoemen

21. Actie-onderzoek: onderzoeksvraag
Performance project
Creativiteit
Sociale
interactie
Zelfbeeld

23. M1 M2 M3 M1M2 M2M3 M1M3
Ik weet welke mijn sterke punten en talenten zijn.
5,00 4,71 5,14 -0,29 0,43 0,14
Ik weet wat mijn beperkingen zijn.
4,71 4,43 5,14 -0,29 0,71 0,43
Ik weet wat ik belangrijk vind in het leven.
4,86 5,14 5,29 0,29 0,14 0,43
Ik ken mijn eigen persoonlijke interesses.
5,14 #WAARDE! 5,14 #WAARDE! #WAARDE! 0,00
Ik sta regelmatig stil bij wat mij in het leven is overkomen. Ik weet welke
gebeurtenissen een grote invloed op mijn leven hebben gehad.
4,57 5,00 5,43 0,43 0,43 0,86
Ik aanvaard mijn lichaam zoals het is.
4,00 4,57 5,00 0,57 0,43 1,00
Ik kan omgaan met negatieve gedachten en ze loslaten.
4,43 4,43 4,57 0,00 0,14 0,14
Ik kan omgaan met mijn emoties.
5,00 5,00 5,14 0,00 0,14 0,14
Als mensen mij een compliment geven, herken ik dat vaak.
5,29 4,86 5,14 -0,43 0,29 -0,14
Als mensen mij kritiek geven, aanvaard ik die gemakkelijk.
4,57 4,57 5,00 0,00 0,43 0,43
Ik heb vertrouwen in mezelf. Ik durf knopen door te hakken, een besluit te
nemen en mij actief in te spannen om dit te realiseren.
4,71 4,93 5,29 0,21 0,36 0,57
Ik kies mijn eigen koers en kom daarbij op voor mijn eigen mening (of het
eigen belang), zelfs als er vanuit de omgeving druk wordt uitgeoefend om
dat niet te doen.
4,86 4,71 4,71 -0,14 0,00 -0,14
ZELFBEELD
4,76 #WAARDE! 5,08 #WAARDE! #WAARDE! 0,32

24. M1 M2 M3 M1M2 M2M3 M1M3
In groepsverband hou ik rekening met de mening van anderen en
aanvaard ik groepsbeslissingen. 5,29 5,00 5,43 -0,29 0,43 0,14
Ik maak duidelijk aan anderen als mijn eigen grenzen worden
overschreden (ik durf bvb. ‘nee’ te zeggen).
4,71 4,57 5,29 -0,14 0,71 0,57
Ik kan iets betekenen voor mensen in mijn omgeving.
5,14 4,93 5,29 -0,21 0,36 0,14
In groep kan ik makkelijk de aandacht delen met anderen.
5,14 5,00 5,14 -0,14 0,14 0,00
Ik kan bewondering voor anderen opbrengen. 5,43 5,00 5,29 -0,43 0,29 -0,14
In groep houd ik rekening met de gevoeligheden en met de
verscheidenheid van mensen. 4,86 5,00 5,14 0,14 0,14 0,29
In een gesprek stel ik me open en flexibel op voor eventuele
weerstand en kritiek. 4,86 4,71 5,14 -0,14 0,43 0,29
Als ik een gesprek met iemand aanga, kom ik uit eigen beweging met
standpunten naar voor die afwijken van de standpunten van mijn
gesprekspartner.
5,07 4,50 5,00 -0,57 0,50 -0,07
Naar anderen geef ik opbouwende kritiek en feedback.
5,14 4,86 5,00 -0,29 0,14 -0,14
Ik ben in staat anderen te vragen hoe ze vinden dat ik functioneer. Ik
kan mijn plannen toetsen door anderen te vragen wat ze ervan
vinden. 5,00 4,93 4,57 -0,07 -0,36 -0,43
Ik toon mijn persoonlijke kwaliteiten in mijn omgeving.
4,71 4,64 5,14 -0,07 0,50 0,43
Ik beschik over een netwerk van mensen die mij kunnen helpen bij
mijn doelen. 4,86 5,00 5,29 0,14 0,29 0,43
Ik kan leiding nemen en geven. 4,86 4,86 5,14 0,00 0,29 0,29
Ik durf leiding nemen en geven. 4,57 4,57 5,00 0,00 0,43 0,43
In emotionele situaties bespreek ik meningsverschillen zonder het
conflict uit de weg te gaan .
4,86 4,43 4,71 -0,43 0,29 -0,14
Ik kan mijn eigen visie, ideeën of meningen helder, duidelijk, boeiend
en zonodig enthousiasmerend overbrengen op anderen.
4,93 4,86 5,29 -0,07 0,43 0,36
In mijn dagelijks leven moedig ik anderen aan om hun ideeën te uiten
en contact met anderen te maken.
5,00 5,00 5,00 0,00 0,00 0,00
SOCIALE INTERACTIE 4,97 4,82 5,11 -0,15 0,29 0,14

25. M1 M2 M3 M1M2 M2M3 M1M3
In mijn leven sta ik open voor nieuwigheden.
5,57 5,29 5,29 -0,29 0,00 -0,29
Ik experimenteer graag met nieuwe bewegingen en probeer nieuwe dingen
uit.
5,57 5,29 5,14 -0,29 -0,14 -0,43
Door mijn verbeelding kan ik vaak originele werkwijzen bedenken.
4,71 4,71 5,14 0,00 0,43 0,43
Ik bekijk een probleem of situatie altijd eerst vanuit verschillende
invalshoeken en kom op basis daarvan tot nieuwe oplossingen of tot nieuwe
ideeën.
4,29 4,86 4,57 0,57 -0,29 0,29
Ik kom met nieuwe ideeën, voorstellen en oplossingen voor de dag als ik
met problemen wordt geconfronteerd.
5,14 4,86 4,71 -0,29 -0,14 -0,43
Ik brainstorm over zo veel mogelijk ideeën als ik een probleem ervaar
zonder me onmiddellijk te laten tegenhouden door praktische
belemmeringen.
5,14 4,71 4,71 -0,43 0,00 -0,43
Ik vind mezelf artistiek.
5,29 4,86 5,43 -0,43 0,57 0,14
Ik stimuleer anderen om vernieuwend en origineel te zijn (door bvb. in te
gaan op nieuwe ideeën of de mogelijkheden samen te bekijken).
5,43 5,00 5,29 -0,43 0,29 -0,14
CREATIVITEIT 5,14 4,95 5,04 -0,20 0,09 -0,11

27. Ruime
omgeving
Naaste
omgeving
Vrienden en
familie
Groep

28. Mijn verhaal

29. Wat is sterk en zou ik behouden?
• Performance is echt product van de groep en
weerspiegelt eigen thema’s.
• Creëren van vertrouwen en openheid
essentieel voor groepsproces.
• Belang van een creatieve fase, los van het
product.
• Supervisie als klankbord, ondersteuning
gedurende het hele proces.

30. Wat zijn nog vragen?
• Wat is een geschikt kader dat ik kan aanbieden?
– Grenzen zoals bvb. timing.
– Productionele zoals bvb. licht, geluid, financiën, …
• Hoe essentieel is een auditie?
– Wel intake/kennismakingsmoment nodig.
• Hoe houvast creëren doorheen het hele proces?
– Deelcirkel als in- & uitcheck.
• Hoe echte meerwaarde creëren in 2e fase?
– Feedback over groepsproces.
– Creatieve ondersteuning product.
• Welke rol speelt het publiek?
– Past dit in het kader van een festival?
– Wie is het publiek?
– Hoe publiek meer betrekken?

33. Bibliografie
Agentschap voor Overheidspersoneel (2005). Competentiewoordenboek Vlaamse overheid. V.U. Frans Cornelis, Brussel.
Bouwen G. & Meeus M. (2011). Vuur werkt – met talent toekomst maken. Lannoo Campus.
Cameron J. (1992). The artist’s way. Indigo, Zeist.
Chaiklin S. (2009). The art and science of dance/movement therapy. Routledge.
Cooperrider D. & Whitney D. (1999). Collaborating for change: appreciative inquiry. Berrett-Koehler Publishers.
Kuijpers M. (2003). Loopbaanontwikkeling: onderzoek naar ‘competenties’ – PH.D. thesis University of Twente. Twente University
Press.
Leijssen M. (1995). Gids voor gesprekstherapie. De tijdstroom, Utrecht.
Masselink R., Van den Nieuwenhof R., De Jong J.C. & Van Iren A. (2008). Waarderend organiseren. Appreciative inquiry: co-creatie
van duurzame verandering. Gelling Publishing, Nieuwerkerk aan den Ijssel.
Meekums B. (2002). Dance movement therapy. Sage Publications, London.
Mertz A. (2002). The body can speak : Essays on creative movement education with emphasis on dance and drama. Southern
Illinois University Press.

34. Bibliografie
Minton S.C. (1986). Choreography – a basic approach using improvisation. Human Kinetics, Champaign.
Minton S.C. (2003). Dance – mind & body. Human Kinetics, Champaign.
Nijmanting M. (2008). Creatieve therapie – een praktische handleiding. Uitgeverij SWP Amsterdam.
Rogers C.R. (1961). Mens worden – een visie op persoonlijke groei. Erven J. Bijleveld.
Payne H. (1990). Creative movement & dance in groupwork. Speechmark Publishing Ltd, Oxon
Payne H. (1992). Dance movement therapy – theory, research and practice. Routledge, London.
Sandel S.L., Chaiklin S. & Lohn A. (1993). Foundations of dance/movement therapy: the life and work of Marian Chace. The Marian
Chace Memorial Fund of the American Dance Therapy Association, Columbia – Maryland.
Smeijsters H. (2000). Handboek creatieve therapie. Uitgeverij Coutinho, Bussum.
Swildens H., De Haas O., Lietaer G. & Van Balen R. (1991). Leerboek gesprekstherapie – de cliëntgerichte benadering. De
tijdstroom, Utrecht.
Vane S. (1996). Werken met drama – drama-activiteiten voor agogische beroepen. Uitgeverij Nelissen, Soest
Van Laere S., Van Assche P. & Martens J. (2006). Iedereen kan dansen. Davidsfonds/Leuven.

35. Stephan Marchant
Dans- en bewegingstherapeut/Facilitator creatieve ontwikkeling
stephanmarchant@hotmail.com
www.Move2Create.be
"Dance, dance
or we are lost."
(Pina Bausch, 28.09.02)