ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΧΡΗΣΙΜΗ ΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗ Γ-Δ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

1. ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

2. ΠΑΝΙΔΑ ( ΓΕΝΙΚΑ)
Για πρώτη φορά περιγραφή της πανίδας της χώρας μας έχουμε από τον Αριστοτέλη τον 4ο αιώνα π.χ.
στο βιβλίο του "Περί τα ζώα ιστορίαι" όπου περιγράφονται περίπου 600 είδη. Συστηματική όμως
καταγραφή της πανίδας στη χώρα μας ξεκίνησε το 19ο αιώνα και σήμερα η απογραφή των θηλαστικών,
των πτηνών, των αμφιβίων, των ερπετών και των ψαριών των γλυκών νερών μπορεί να θεωρείται
ολοκληρωμένη.Αντίθετα η απογραφή των ασπόνδυλων θεωρείται ελλιπέστατη.
Από τα 147 είδη θηλαστικών της Ευρώπης 116 είδη ζουν στη χώρα μας. Από τα 474 κύρια είδη πτηνών
του ευρωπαϊκού χώρου 450 είδη έχουν καταγραφεί στη χώρα μας, αλλά τεκμηριωμένα στοιχειοθετείται η
ύπαρξη 407 ειδών, ενώ η παρουσία των υπολοίπων 43 θεωρείται ανεπιβεβαίωτη λόγω έλλειψης
αποδεικτικών στοιχείων
Στη χώρα μας ζουν ακόμη 16 είδη αμφιβίων και 58 είδη ερπετών.
Η ελληνική ιχθυοπανίδα των γλυκών νερών πρέπει να θεωρηθεί ως μια από τις
πιο πλούσιες της Ευρώπης αφού περιλαμβάνει 79 είδη αυτόχθονων πρωτογενών ψαριών
των γλυκών νερών που ζουν στα ποτάμια και στις λίμνες μας. Τέλος, ο αριθμός των ασπόνδυλων
στη χώρα μας είναι άγνωστος αν και πρέπει να κυμαίνεται ανάμεσα στις 20 με 30 χιλιάδες είδη.
Στα δάση της χώρας μας απαντώνται από τα θηλαστικά αρκούδες, λύκοι, τσακάλια, κουνάβια,
σκίουροι, νυφίτσες, αγριογούρουνα, ελάφια, ζαρκάδια, ασβοί, πολλά είδη ποντικών, σκαντζόχοιροι,
διάφορα είδη μυγαλίδων, λαγοί κ.ά. , ενώ τα κύρια είδη των πουλιών είναι δρυοκολάπτες, ορεινές
πέρδικες, αετοί, γεράκια, κουκουβάγιες, μπούφοι, όρνια, κούκοι, φάσες, φασοπερίστερα, αηδόνια,
σπίνοι, καρδερίνες, τα σπάνια είδη αγριόκουρκος, βασιλαετός, θαλασσαετός κ.ά.
Είναι βέβαια προφανές ότι τόσο το κυνήγι όσο και οι υπόλοιπες ανθρώπινες δραστηριότητες στα
δάση της χώρας μας έχουν περιορίσει τον πληθυσμό πολλών ειδών και έχουν υποβαθμίσει
σοβαρά την ελληνική πανίδα.

3. Συναντώνται και αρκετοί είδη θηλαστικών τα οποία είτε φωλιάζουν είτε χρησιμοποιούν την
περιοχή για να καλύψουν εποχιακές διατροφικές ανάγκες τους. Οι λαγοί και τα ζαρκάδια
έχουν μειωθεί. Υπάρχουν προς τη μεριά της Δράμας και μεγαλύτερα θηλαστικά, λύκοι και
αρκούδες. Πολλά πτηνά και θηλαστικά κινδυνεύουν από την παράνομη θήρα, τα
δηλητηριασμένα δολώματα, την παγίδευση ατόμων και η συλλογή αυγών. Σήμερα όμως ο
σύγχρονος άνθρωπος, δεν κατανοεί ότι προστατεύοντας τη ζωή και τη φύση προστατεύει
τον ίδιο του τον εαυτό. Δυστυχώς όμως ο άνθρωπος εξασκεί απέναντι τους μορφές άχρηστης
βίας, όπως το κυνήγι, που είναι κατά κύριο λόγο υπεύθυνο για τον αφανισμό της ελληνικής
πανίδας. Σήμερα στην Ελλάδα, 113 είδη πουλιών και 8 είδη θηλαστικών απειλούνται με
ολοκληρωτικό αφανισμό εξ' αιτίας της δράσης 350.0000 συμπολιτών μας που εξακολουθούν
να εξασκούν την ανώτερη μορφή πολέμου των ειδών το ΚΥΝΗΓΙ. Η αρκούδα βρίσκεται στην
κορυφή της οικολογικής (τροφικής) πυραμίδας της ευρωπαϊκής πανίδας
, μαζί με το λίγκα, τον λύκο και τον αετό. Σε καμιά περίπτωση ο άνθρωπος κυνηγός δεν
μπορεί να την υποκαταστήσει. Γι' .αυτό εξοντώνοντάς την επιφέρει τεράστιες διαταραχές στα
οικοσυστήματα. Ας μάθουμε να αναγνωρίζουμε και να σεβόμαστε το κάθε ζώο, το κάθε πουλί,
το κάθε έντομο, που συμμετέχει στο «μεγάλο δέντρο της ζωής». Γιατί κάθε είδος στη φύση
ελέγχει με την παρουσία του τη ζωή και την εξέλιξη κάποιου άλλου είδους και με τη σειρά του
ελέγχεται από κάποιο άλλο ανώτερης τάξης.
Χωρίς εντομοφάγα πουλιά τα δέντρα θα πέθαιναν, χωρίς σαρκοφάγα τα φυτοφάγα ζώα, θα
κατέστρεφαν τις καλλιέργειες, χωρίς ζώα και πουλιά και έντομα και κάθε μορφή ζωής, ο
άνθρωπος δεν θα μπορούσε να ζήσει σε αρμονία (;) με το φυσικό του περιβάλλον.
ΠΑΝΙΔΑ-
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

4. ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ
ΖΩΑ ΟΡΕΙΝΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ
ΑΓΡΙΟΓΟΥΡΟΥΝΟ
Η καφέ αρκούδα βρίσκεται ακόμη στους κύριους ορεινούς όγκους της
βόρειας και κεντρικής Πίνδου και της δυτικής Ροδόπης. Υπολογίζεται ότι
υπάρχουν σήμερα 120 άτομα περίπου. Είναι ζώο μοναχικό και ζει σε
εκτεταμένα μικτά ή αμιγή δάση φυλλοβόλων (δρυς, οξιά) και κωνοφόρων της
ορεινής ζώνης.
Τρέφεται με καρπούς όλων των ειδών, βολβούς, χόρτα, μικρά και μεγάλα
θηλαστικά, ερπετά, έντομα, μέλι κ.λπ. Το θηλυκό γεννάει κάθε 2 με 3 χρόνια,
στα μέσα του χειμώνα, 1-2 μικρά που ζυγίζουν μόλις 350-400 γρ. και
μεγαλώνουν κοντά στη μητέρα τους μαθαίνοντας τους απαραίτητους
μηχανισμούς επιβίωσης
Αν και τριχωτό και με πολύ μυτερό ρύγχος, είναι ο πρόγονος του
οικόσιτου γουρουνιού. Ζει σε δασικές περιοχές κατά μικρές ομάδες ή
και μοναχικά, όταν γεράζει. Είναι παμφάγο ζώο και πολυγαμικό. Ένα
αρσενικό μπορεί να σχηματίσει χαρέμι με 6-8 θηλυκά. Το θηλυκό
γεννάει 4-10 ριγωτά γουρουνάκια. Είναι νυχτόβιο, διανύει μεγάλες
αποστάσεις, αναπτύσσει μεγάλη ταχύτητα και όταν δεν ενοχλείται
από τον άνθρωπο, μπορεί να κυκλοφορεί το σούρουπο και την αυγή

5. Ενώ παλιότερα είχε πολύ μεγάλη γεωγραφική εξάπλωση σε Ευρώπη , Ασία , Β. Αμερική σήμερα
έχει περιοριστεί σημαντικά και στην Ελλάδα συναντάται κυρίως στις ορεινές περιοχές. Το χειμώνα
έχει πυκνότερο και σκληρότερο τρίχωμα που τον προστατεύει από τις χαμηλές θερμοκρασίες των
ψηλών βουνών . Περιγραφή Μοιάζει με το σκύλο αλλά έχει ποιο χονδρό λαιμό και φαρδύ κεφάλι,
είναι ο μεγαλύτερος αντιπρόσωπος της οικογένειας έχει μήκος 100-150 εκατοστά. Ύψος 65-90εκατ.
βάρος 30-50κιλά. Το μπροστινό μέρος είναι ψηλότερο από το πίσω, το τρίχωμα είναι γκριζωπό
το χειμώνα και κίτρινο γκρι το καλοκαίρι . Το θηλυκό μικρότερο του αρσενικού.
Παρόλο που προτιμά τα ψηλά βουνά και τα πυκνά δάση μπορεί να τον συναντήσουμε και σε
πεδινότερες περιοχές. Η διατροφή του περιλαμβάνει κυρίως μικρά ζώα ( τρωκτικά αλλά και
χυμώδεις καρπούς , ψοφίμια , ζαρκάδια , αγριόγιδα και μερικές φορές και αγροτικά ζώα. Ενώ τα
θηράματα του κινούνται δύσκολα στο χιόνι κατά την διάρκεια του χειμώνα ο λύκος λόγω του ότι έχει
πλατιά πέλματα μπορεί και κινείται γρηγορότερα, συλλαμβάνοντας τη λεία του.
Ο λύκος δεν έχει μόνιμη κατοικία κινείται συνεχώς ανάλογα με τις ποσότητες της τροφής που
υπάρχουν σε κάθε μέρος. Για την αναζήτηση της τροφής του βγαίνει συνήθως τη νύχτα , ενώ τη
μέρα κρύβεται σε κρυψώνες μέσα σε υπόγειες στοές ή κοιλότητες βράχων. Ζει κατά οικογενειακές
ομάδες όμως κατά την διάρκεια του χειμώνα οι ομάδες αυτές μπορούν να ενωθούν σε αγέλες
προκειμένου να εξασφαλίσουν την τροφή τους κυνηγώντας ομαδικά ζώα μεγάλου μεγέθους.
ΛΥΚΟΣ

6. ΑΓΡΙΟΓΙΔΟ
Περιγραφή : Μοιάζει πολύ με την κατσίκα τόσο στο σχήμα όσο και στο μέγεθος. Έχει τρίχωμα που το
καλοκαίρι γίνεται κοκκινωπό. Μια λεπτή σκούρα λωρίδα ξεκινάει από το αυτί, καλύπτει το μάτι και
κατευθύνεται προς την άκρη της μουσούδας. Τα πόδια, το κάτω μέρος της κοιλιάς και η ουρά του είναι
μαύρα. Το χειμώνα το χρώμα του γίνεται σχεδόν μαύρο. Κέρατα έχουν και τα δύο φύλα τα οποία είναι μικρά
και καμπύλα. Ζουν κατά αγέλες χωριστά τα αρσενικά από τα θηλυκά. Το αρσενικό είναι μεγαλύτερο από το
θηλυκό.
Αναπαραγωγή : Ζευγαρώνει το Νοέμβριο, μετά από 6 μήνες γεννά 1 μικρό το οποίο μετά από λίγες
ώρες μπορεί να ακολουθήσει τη μητέρα του. Η μητέρα αγαπά πολύ το μικρό της, το οποίο την αγαπά και
αυτό πολύ και δεν την εγκαταλείπει ακόμη και αν αυτή πληγωθεί ή σκοτωθεί, και πολλοί ασυνείδητοι κυνηγοί
το σκοτώνουν και αυτό.
Τροφή : Τρώει χόρτα, βλαστούς από θάμνους και φύλλα από δένδρα.
Βιότοπος: Ζει το καλοκαίρι σε απόκρημνες πλαγιές με διαθέσιμο χόρτο πάνω από τα δενδροόρια, ενώ
κατά το χειμώνα κατεβαίνει χαμηλότερα.
Γεωγραφική εξάπλωση : Στην Ελλάδα υπάρχει στην Πίνδο, τον Όλυμπο και στη Ροδόπη.
ΑΓΡΙΟΓΙΔΟ
ΚΡΙ-ΚΡΙ: ΖΕΙ ΣΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΗΣ
ΣΑΜΑΡΙΑΣ ( ΚΡΗΤΗ)

7. ΒΙΔΡΑ
Η βίδρα έχει εξαφανιστεί από τους περισσότερους βιοτόπους της.
Καθώς το είδος αποτελεί σημαντικό δείκτη υγείας των ορεινών
υδάτων, προστατεύεται σε όλες τις χώρες της Ε.Ε.
Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι για την επιβίωση της βίδρας
προέρχονται από τον άνθρωπο και είναι η ρύπανση των ποταμών
και των λιμνών, η αποξήρανση των υγροτόπων και τα υδροηλεκτρικά
φράγματα.
Οι ποταμοί που διασχίζουν την περιοχή της Βόρειας Πίνδου
έχουν πολύ καθαρά νερά και γι’ αυτό προσφέρουν έναν ιδανικό
βιότοπο για τη βίδρα.
ΧΡΥΣΑΕΤΟΣ
Ο χρυσαετός φωλιάζει σε απόκρημνες ορθοπλαγιές και κυνηγάει
πετώντας σε ορεινές και αλπικές περιοχές. Τρέφεται με μικρά
θηλαστικά και πουλιά, ερπετά αλλά και με πτώματα κτηνοτροφικών
και άλλων ζώων.
Ο χρυσαετός απειλείται από τη λαθροθηρία, τα δηλητηριασμένα
δολώματα, τη διάνοιξη δρόμων σε ορεινές περιοχές, τις εντατικές
τουριστικές δραστηριότητες στις περιοχές φωλεοποίησης και τη
μείωση των πληθυσμών λαγών, περδίκων και αγριόγιδων εξαιτίας
της λαθροθηρίας και του εντατικού κυνηγιού από τον άνθρωπο
των ειδών που αποτελούν τη φυσική λεία του.

8. ΔΡΥΟΚΟΛΑΠΤΗΣ
Στην περιοχή καταγράφηκαν 9 είδη δρυοκολαπτών από τα 10
που υπάρχουν στην Ελλάδα. Ο μαύρος δρυοκολάπτης είναι το
μεγαλύτερο είδος. Ζει στα ώριμα και σχετικά ανεπηρέαστα δάση της
περιοχής. Σε αυτά υπάρχουν πολλά γέρικα δέντρα όπου αναζητά
έντομα στο φλοιό και στο νεκρό ξύλο.
Η κυριότερη απειλή για όλα τα είδη των δρυοκολαπτών είναι
η εντατικοποίηση της δασικής παραγωγής και η υλοτόμηση
των παλαιών ανυλοτόμητων ώριμων και υπερώριμων δασών
και η υλοτομία αιωνόβιων, γέρικων και υπερώριμων δέντρων
Ζει στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, στη Βόρειο Αφρική,
Μέση Ανατολή, εύκρατη Ασία και Β. Αμερική. Συνήθως είναι μοναχική
και νυχτόβια. Είναι παμφάγο ζώο, αν και τρωει κυρίως τρωκτικά,
γι`αυτό
θεωρείται ευεργετική σε περιοχές με αρουραίους. Σκάβει λαγούμια ή
χρησιμοποιεί άλλων ζώων και έχει την χαρακτηριστική συνήθεια να
θάβει υπολείμματα τροφής για να τα φάει αργότερα. Ζευγαρώνει το
χειμώνα για να γεννήσει 3-6 αλεπουδάκια που θηλάζει για 1 μήνα,
ενώ το διάστημα αυτό το αρσενικό μεταφέρει τροφή στην οικογένεια.
Χαρακτηριστικά της το στενό μουσούδι και η φουντωτή ουρά
ΑΛΕΠΟΥ

9. ΖΩΝΕΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ
Γενικά πάντως στη χώρα μας ανάλογα με τις κλιματεδαφικές συνθήκες και
το υψόμετρο μπορούμε να διακρίνουμε ζώνες βλάστησης με διαφορετική
ποικιλότητα
από την επιφάνεια της θάλασσας μέχρι το υψόμετρο των 1800-2000 μέτρων που
αποτελεί και το δασοόριο. Μια αδρή ταξινόμηση των ζωνών αυτών στηριγμένη στα
κύρια χαρακτηριστικά τους είναι:
1. Βλάστηση των μεσογειακών περιοχών
2. Μικτά φυλλοβόλα δάση
3. Ορεινά δάση κωνοφόρων
4. Ηπειρωτικές κεντροευρωπαϊκές δενδρώδεις διαπλάσεις
5. Υποαλπικά και αλπικά συστήματα
6. Υποτροπικά συστήματα

10. Η χλωρίδα
Στην περιοχή συναντώνται τέσσερις από τις πέντε ζώνες βλάστησης που
υπάρχουν συνολικά στην Ελλάδα: την παραμεσογειακή ζώνη, τη ζώνη της
πλατύφυλλου δρυός, τη ζώνη της οξιάς και την υπαλπική ζώνη.
Υπάρχουν πάνω από 500 διαφορετικοί φυτικοί οργανισμοί που συνθέτουν 20
περίπου φυσικές φυτοκοινωνίες. Απ' αυτές οι έξι θεωρούνται ιδιαίτερης αξίας
και πρέπει να προστατευθούν, όπως ο οικότοπος οξιάς -ελάτης, τα ορεινά
δράση μαύρης πεύκης, τα δάση σκλήθρου, ο οικότοπος των υπαλπικών
εκτάσεων, τα ασβεστολιθικά πρανή και το αιωνόβιο δάσος καστανιάς στη
Μικρόπολη Δράμας. Το τελευταίο παρουσιάζει ιδιαίτερο επιστημονικό,
αισθητικό και οικολογικό ενδιαφέρον. Αιωνόβιες καστανιές καταλαμβάνουν
μία έκταση 250 στρ. Οι καστανιές είναι ηλικίας 20-140 ετών. Το δάσος
περιλαμβάνει επίσης φυλλοβόλα πλατύφυλλα (γαύρος, φράξος, οστρυές,
λεύκες, φουντουκιές). Αναγνωρίστηκαν σ' ολόκληρο τον βιότοπο 30 φυτικά είδη
ως ενδημικά, 19 είδη υπάρχουν στον κόκκινο εθνικό
κατάλογο και 8 είδη θεωρούνται σπάνια .Στους γκρεμούς και στα φαράγγια
φτιάχνουν τις φωλιές τους τα όρνια, οι γυπαετοί, οι χρυσαετοί, οι πετρίτες κι
άλλα αρπακτικά πουλιά. Όμως το πιο χαρακτηριστικό πουλί
αυτών των βιοτόπων είναι η Σβαρνίστρα, που σκαρφαλώνει στα βράχια
ψάχνοντας για έντομα.
Οι ορθοπλαγιές και τα φαράγγια, επειδή είναι χώροι απρόσιτοι, κινδυνεύουν
λιγότερο από τις ανθρώπινες επεμβάσεις. Παρ' όλα αυτά, κίνδυνοι όπως το
κυνήγι και η διάνοιξη λατομείων και δρόμων απειλούν αυτούς τους μοναδικούς
βιότοπους. Οι βραχώδεις σχηματισμοί ανήκουν στα πιο πολύτιμα
οικοσυστήματα και χρειάζονται ιδιαίτερη προστασία.
Χ
Λ
Ω
Ρ
Ι
Δ
Α

11. Φρύγανα: Αναπτύσσονται στις ξηρότερες περιοχές της χώρας και μέχρι
υψόμετρο 300 περίπου μέτρων κι ακόμη σε περιοχές όπου η φωτιά και η
βόσκηση έχουν υποβαθμίσει την προϋπάρχουσα βλάστηση. Απαρτίζονται
από αραιούς και χαμηλούς θάμνους με μικρά και συχνά χνουδωτά φύλλα,
αγκαθωτά κλαδιά και είναι προσαρμοσμένοι στη θερινή ξηρασία.
Το όνομα τους προέρχεται από το Θεόφραστο τον Ερέσιο (372-287 π.Χ), που θεωρείται ο πατέρας της
Βοτανικής. Χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι ο εποχιακός διμορφισμός (μικρά φύλλα το καλοκαίρι,
μεγάλα το χειμώνα), τον οποίο εμφανίζουν για τη ρύθμιση της ταχύτητας απώλειας του νερού μέσω της
διαπνοής. Καλύπτοντας το έδαφος σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες παρέχουν προστασία από τη
διάβρωση εξαιτίας του εκτεταμένου (για το μέγεθος τους) ριζικού συστήματος που διαθέτουν. Ανθίζουν
την άνοιξη δημιουργώντας ένα πολύχρωμο και ελκυστικό περιβάλλον με ιδιαίτερα ευχάριστο άρωμα
ΦΡΥΓΑΝΑ
Κυρίαρχα είδη στα φρύγανα είναι: το θυμάρι ,η αστοιβή,
η γαλαστοιβή, η θρούμπα , η ασφάκα
οι λαδανιές , η λεβάντα , η αφάνα,
η ρίγανη , το αμάραντο , το λυχναράκι,
η ασμυριά , το ασπροθύμαρο κ.ά.
Από τα βολβώδη θερόφυτα, συνηθέστερα απαντώνται ο ασφόδελος και η
σκυλοκρεμμύδα . Τα φρύγανα καταλαμβάνουν το 12,5% της έκτασης της Ελλάδας και
αναπτύσσονται κυρίως στις Κυκλάδες, στα Δωδεκάνησα, στην Κρήτη, στη Λήμνο, στην Κεφαλλονιά και
στη δυτική Αιτωλοακαρνανία. Στα βόρεια της χώρας η εξάπλωσή τους είναι μικρή και παρατηρούνται
μόνο σε θέσεις όπου η βλάστηση έχει υποβαθμιστεί.

12. ΦΡΥΓΑΝΑ

13. Μακί: Αναπτύσσονται στις υγρότερες περιοχές της μεσογειακής ζώνης και μέχρι υψόμετρο 700
περίπου μέτρων και πολλές φορές σε περιοχές που υποβαθμίστηκαν από φωτιά ή βόσκηση.
Αποτελούν ίσως το πιο εκτεταμένο φυσικό σύστημα της χώρας μας με έκταση που
αγγίζει το 27,5%. Τα κυρίαρχα φυτά είναι θάμνοι ύψους μέχρι 2-2,5 μέτρα με βαθιές
ρίζες για να αντλούν το απαραίτητο νερό και μικρά δερματώδη φύλλα για να
περιορίζουν τη διαπνοή το καλοκαίρι, όταν η ξηρασία γίνεται έντονη. Ιδιαίτερο
χαρακτηριστικό των ώριμων, πυκνών και υψηλών μακί είναι η απουσία ποωδών
φυτών στον υπόροφο
Κυρίαρχα είδη είναι το πουρνάρι , η κουμαριά, ο σχίνος , η χαρουπιά , τα ρείκια , η μυρτιά , η
αγριελιά,
κι ακόμη μαζί τους απαντώνται αείφυλλα ή φυλλοβόλα είδη όπως η δάφνη , η λαδανιά, η άρκευθος,
το αγριοκυπάρρισσο , η αγριοκουμαριά , η κοκκορεβυθιά , η κουτσουπιά , το σπάρτο , η
ασπαλαθιά, ο αρκουδόβατος , το σπαράγγι . Στις πιο υγρές περιοχές των ορίων εξάπλωσης των μακί
και στις όχθες χειμάρρων ή ρευμάτων, απαντώνται δείχνοντας το δρόμο του νερού η πικροδάφνη και η
λυγαριά.
Οι τυπικές περιοχές της χώρας που απαντώνται τα μακί είναι η Χαλκιδική, το Πήλιο (μέχρι τα 500 μέτρα),
η Εύβοια, η Κρήτη, η παράκτια Θράκη, τα νησιά του Αιγαίου (εκτός από το μεγαλύτερο μέρος των
Κυκλάδων), ο Όλυμπος (από τα 300 έως 600 μέτρα υψόμετρο) και τα παράλια του Αμβρακικού.
ΜΑΚΙ

14. ΜΑΚΙ

15. Ορεινά δάση κωνοφόρων
Πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και συχνές χιονοπτώσεις χαρακτηρίζουν τα ψηλά σημεία των ελληνικών
βουνών. Σε υψόμετρα πάνω από τα 800 μέτρα επικρατούν είδη κωνοφόρων που αντέχουν στο
ψύχος όπως η μαύρη πεύκη , η κεφαλληνιακή ελάτη , η δασική πεύκη
, το ρόμπολο και η υβριδογενής ελάτη .
Δάση μαύρης πεύκης απαντώνται κυρίως στα βουνά της Πελοποννήσου και στην Κεντρική και
Βόρεια Ελλάδα ξεκινώντας από χαμηλότερο υψόμετρο. Δάση δασικής πεύκης σχηματίζονται πυκνά
κυρίως στα όρη των Σερρών και της Δράμας, ενώ αραιές συστάδες παρουσιάζονται και σε άλλα
βουνά με νοτιότερο όριο εξάπλωσης τα Πιέρια και τον Όλυμπο σε υψόμετρα μεγαλύτερα των 1100
μέτρων. Δάση ρόμπολου εμφανίζονται από τα 1700 μέτρα και πάνω, νοτιότερο όριο εξάπλωσης τους
για την Ευρώπη είναι ο Όλυμπος και απαντώνται κυρίως στην Πίνδο και το Βέρμιο. Η κεφαλληνιακή
ελάτη είναι ενδημική των ελληνικών βουνώνκαι εμφανίζεται σε όλες τις υψηλές οροσειρές της Νότιας
και Κεντρικής Ελλάδας μέχρι τον Όλυμπο, ανάμεσα στα 800 και 700 μέτρα. Βορειότερα τη θέση της
παίρνει η υβριδογενής ελάτη που σχηματίζει αμιγή δάση στις υψηλότερες πλαγιές στον Όλυμπο, την
Πίνδο, το Βέρμιο και τον Άθω, ενώ χαμηλότερα σχηματίζει μικτά δάση με άλλα κωνοφόρα ή και με
φυλλοβόλα

16. ΑΛΠΙΚΗ

17. ΕΘΝΙΚΟΙ ΔΡΥΜΟΙ

18. Σαν εθνικοί δρυμοί έχουν χαρακτηριστεί δασικές επιφάνειες με μεγάλο αριθμό και
ποικιλία βιολογικών, οικολογικών, γεωμορφολογικών και αισθητικών στοιχείων,
ανεπηρέαστες ή ελάχιστα επηρεασμένες από την ανθρώπινη δραστηριότητα.
Ο θεσμός των εθνικών δρυμών αποτελεί ένα σημαντικό μέτρο για την προστασία
και διατήρηση της φυσικής κληρονομιάς, όπως είναι η αυτοφυής χλωρίδα,
η άγρια πανίδα, οι αντιπροσωπευτικοί βιότοποι και οι ιδιαίτεροι φυσικοί σχηματισμοί.
Κι ακόμη οι εθνικοί δρυμοί εξυπηρετούν στην εποχή μας ανάγκες υπαίθριας αναψυχής
και αποτελούν κατάλληλους χώρους περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Στη χώρα μας υπάρχουν 10 εθνικοί δρυμοί στον πυρήνα των οποίων σύμφωνα με το
Ν. 996/1971 και το Ν. 1650/16-10-86 απαγορεύεται κάθε ανθρώπινη επέμβαση, ενώ
στην περιφερειακή τους ζώνη επιτρέπονται ορισμένες επεμβάσεις που όμως δεν
αλλοιώνουν τα χαρακτηριστικά τους. Οι κίνδυνοι για τους εθνικούς δρυμούς είναι
βεβαίως οι ανθρώπινες επεμβάσεις, όπως πυρκαγιές, ανεξέλεγκτο κυνήγι και βόσκηση,
εξόρυξη ορυκτών, δασική εκμετάλλευση, κατασκευή δρόμων και υδροηλεκτρικών
έργων, βιομηχανική και τουριστική ανάπτυξη
ΕΘΝΙΚΟΙ ΔΡΥΜΟΙ
Η συνειδητοποίηση της συνεχιζόμενης υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος και της διαταραχής της
οικολογικής ισορροπίας οδήγησε διεθνώς, πριν από ενάμιση περίπου αιώνα, στην καθιέρωση του θεσμού
των εθνικών πάρκων.
Στη χώρα μας ο θεσμός αυτός εφαρμόστηκε το 1938. Αντί του όρου εθνικό πάρκο προτιμήθηκε ο όρος
εθνικός δρυμός, διότι θεωρήθηκε ότι οι αξίες της φύσης που έχουν ανάγκη ιδιαίτερης προστασίας
βρίσκονται κυρίως στον ορεινό χώρο σε απομονωμένες περιοχές παρθένας φύσης. Ο όρος δρυμός,
που εκτός από δάσος δρυών έχει και την έννοια "σύδενδρος τόπος" (περιοχή με άγρια βλάστηση),
περιβάλλει τις εκτάσεις αυτές με την απαραίτητη αίγλη και μεγαλοπρέπεια

19. ΒΙΚΟΣ Έτος ίδρυσης: 1973
Έκταση πυρήνα: 3.412 εκτ.
Έκταση περιφερειακής ζώνης: 12.225 εκτ.
Ο Εθνικός Δρυμός Βίκου - Αώου ιδρύθηκε με σκοπό την προστασία της πλούσιας
άγριας φύσης που απλώνεται από το φαράγγι του Βίκου (παραπόταμος Βοϊδομμάτη)
μέχρι τη χαράδρα του κυρίως ποταμού Αώου και την ενδιάμεση ορεινή περιοχή του
βουνού Τύμφη (Γκαμήλα υψομ. 2.491 μ.).
Ο έντονος κάθετος γεωλογικός διαμελισμός της περιοχής και το μεγάλο υπερθαλάσσιο
εύρος της δημιούργησε μοναδικό πλούτο βιοτόπων όπου φιλοξενούνται πολλά και
αξιόλογα είδη φυτών και ζώων. Όλα αυτά δίνουν στο δρυμό χαρακτήρα φυσικού
βοτανικού και ζωολογικού κήπου. Αλλεπάλληλες ζώνες βλάστησης διαδέχονται η
μία την άλλη από τα μεσογειακά "μακκί" και τις παραποτάμιες φυτοκοινωνίες, τις
ζώνες των φυλλοβόλων δασών - μικτών και αμιγών - μέχρι τα δάση των ψυχρόβιων
κωνοφόρων, τα υπαλπικά λιβάδια και τις ποώδεις φυτοκοινωνίες των βραχωδών
κορυφών και των χαραδρώσεων. Πενήντα είδη δασικών δέντρων και θάμνων και
χιλιάδες μικρών φυτών παίρνουν τη θέση τους στο μοναδικό αυτό οικολογικό
σύμπλεγμα του δρυμού
Τα κυριότερα δάση συγκροτούνται από πλατύφυλλα φυλλοβόλα είδη γαύρων,
σφενδάμνων, ιτιών, δρυών και άλλων δένδρων όπως ο πλάτανος, ο φράξος, η φτελιά, η
φλαμουριά, η οστρυά, η φουντουκιά κ.λ.π. Η οξιά και τα κωνοφόρα, κέδρο, έλατο, μαύρη
και λευκόδερμη πεύκη, συγκροτούν εκτεταμένα αμιγή δάση.

20. Όπως η χλωρίδα, έτσι και η πανίδα παρουσιάζει εξαιρετική ποικιλία ειδών.
Στο δρυμό ζει η καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο λύκος (Canis lupus), η βίδρα
(Lutra lutra) και πολλά μικρότερα σαρκοφάγα, τρωκτικά, κ.λ.π. Το αγριόγιδο
(Rupicapra rupicapra) ζει στις πιο απροσπέλαστες βραχώδεις πλαγιές, ενώ
σημαντικός αριθμός ζαρκαδιών (Capreolus capreolus) και αγριογούρουνων
(Sus scrofa) διατρέφονται στα πυκνά δάση. Πλούσια είναι και η πτηνοπανίδα
που περιλαμβάνει τα περισσότερα είδη που συναντά κανείς σ' ένα τυπικό ορεινό
οικοσύστημα, με διάφορα είδη αρπακτικών, δρυοκολάπτη και πλήθος από μικρότερα
δασόβια πτηνά και πουλιά της αλπικής ζώνης. Στα δύο κυριότερα ποτάμια του
δρυμού ζουν αξιόλογοι πληθυσμοί της πανίδας του γλυκού νερού, όπως ψάρια,
ερπετά και αμφίβια, έντομα κ.λ.π.
Μέσα στα όρια του δρυμού υπάρχουν ορισμένα από τα κυριότερα χωριά του Ζαγορίου
με πλούσια ιστορία και πολιτιστική παράδοση. Αυτά είναι το Μονοδένδρι, ο Βίκος και τα
Μεγάλο και Μικρό Πάπιγγο
Η περιήγηση μέσα στον απέραντο χώρο του δρυμού είναι αρκετά δύσκολη και τα
μεγάλων κλίσεων μονοπάτια απαιτούν γερά πόδια - για αυθημερόν επιστροφή στα
χωριά - μιας και δεν υπάρχουν καταφύγια ή ξενώνες για παραμονή μέσα στο δρυμό.
ΒΙΚΟΣ

21. ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ