Εργασία της Τσιώνας Αδαμαντίας για τον κόκκινο λύκο στα πλαίσια του μαθήματος των ΤΠΕ.

1. Ο κόκκινος λύκος
Αδαμαντία Τσιώνα

2. ΓΕΝΙΚΑ
Ο κόκκινος λύκος (Canis lupus rufus ή Canis rufus)
είναι κυνοειδές που προέρχεται από τις
νοτιοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες. Το υποείδος είναι το
αποκύημα της αρχαίας γενετικής ανάμειξης μεταξύ του γκρίζου
λύκου και του κογιότ, ωστόσο θεωρείται μοναδικό και ως εκ
τούτου άξιο διατήρησης. Μορφολογικά είναι ενδιάμεσος μεταξύ
του κογιότ και του γκρίζου λύκου, και έχει κοκκινωπό,
καστανόξανθο χρώμα. Το αμερικανικό Endangered Species Act
του 1973 δεν παρέχει σήμερα προστασία για τα αναμεμειγμένα
απειλούμενα με εξαφάνιση ζώα και οι ερευνητές υποστηρίζουν
ότι σε αυτά πρέπει να εγγυάται πλήρη προστασία βάσει του
θεσπίσματος.

3. ΓΕΝΙΚΑ
Ωστόσο, ο κόκκινος λύκος, όταν θεωρείται ως είδος
καταγράφεται ως απειλούμενο είδος δυνάμει του παρόντος
θεσπίσματος και προστατεύεται από το νόμο.Παρόλο που
ο Canis rufus δεν περιλαμβάνεται στα παραρτήματα της CITES
των απειλούμενων ειδών, από το 1996 η IUCN τον έχει
καταχωρίσει ως κρίσιμα απειλούμενο είδος.

4. Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΓΕΛΗ
Ο λύκος είναι ζώο σαρκοφάγο και τρέφεται κυρίως με άγρια
φυτοφάγα (ελάφι, ζαρκάδι, αγριογούρουνο) και κτηνοτροφικά
ζώα, αλλά έχει παρατηρηθεί ότι σε περιπτώσεις έλλειψης τροφής
αναζητά την τροφή του σε ανθρωπογενείς πηγές (σκουπίδια,
απόβλητα σφαγείων) ή τρώει νεκρά ζώα. Για να είναι
αποτελεσματικό το κυνήγι, καθώς τα θηράματα είναι κατά
κανόνα πιο μεγαλόσωμα, ο λύκος οργανώθηκε σε αγέλες με
ιεραρχία και συνεργατικές μεθόδους. Ο αριθμός των ατόμων
μιας αγέλης καθορίζεται κυρίως από την επάρκεια και το είδος
της τροφής στην περιοχή που αυτή κινείται, αλλά και από την
παρουσία και την πυκνότητα των όμορων αγελών. Οι αγέλες που
σχηματίζουν οι λύκοι στην Ελλάδα περιλαμβάνουν συνήθως 6 με
7 μέλη και σχεδόν ποτέ δεν υπερβαίνουν τα 13-15 άτομα.
Αντίθετα στην Αλάσκα έχουν καταγραφεί και αγέλες 30 ατόμων.

5. Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΓΕΛΗ
Σε κάθε αγέλη υπάρχει ένα κυρίαρχο αρσενικό που μαζί με ένα
θηλυκό, αποτελούν το κυρίαρχο ζεύγος, τον πυρήνα, της αγέλης.
Το ζεύγος μένει ενωμένο για όλη τη διάρκεια της ζωής τους εκτός
αν κάποιο άλλο αρσενικό νικήσει το κυρίαρχο και καταλάβει τη
θέση του ή κάποιο μέλος του ζευγαριού πεθάνει. Το κυρίαρχο
αρσενικό αναδεικνύεται μετά από αναμέτρηση όλων των
αρσενικών της ομάδας και παρά το γεγονός ότι οι μάχες είναι
έντονες, δεν σημειώνονται ποτέ θάνατοι. Το κυρίαρχο αρσενικό
ηγείται της διαδικασίας του κυνηγιού. Τα θηράματα συνήθως
είναι τα πιο ασθενικά και αδύναμα ζώα και οι θηρευτές
χωρίζονται σε ομάδες που κυνηγούν εκ περιτροπής ώστε να μην
κουράζονται.

6. Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΓΕΛΗ
Ο αρχηγός της αγέλης είναι υπεύθυνος και για τον καθορισμό
των ορίων της περιοχής, όπου δραστηριοποιείται η αγέλη, τα
οποία δεν πρέπει να παραβιάζονται από άλλη. Ο αρχηγός
οριοθετεί με ούρα, περιττώματα καθώς και με σημάδια
(γδαρσίματα σε δένδρα) τα όρια της επικράτειας της αγέλης και
υποδηλώνει την παρουσία τους στους εισβολείς με το ουρλιαχτό
του. Αν οι τελευταίο επιμείνουν, μπορεί να ακολουθήσουν μέχρι
και θανατηφόρες συγκρούσεις.
Υπάρχουν όμως και μοναχικοί λύκοι, που δεν ανήκουν σε
αγέλες, δεν έχουν δική τους περιοχή και συνήθως ακολουθούν
από απόσταση μια αγέλη, χωρίς να υποδηλώνουν με ουρλιαχτό
την παρουσία τους.

7. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ
Το τέλος του χειμώνα είναι η εποχή του ζευγαρώματος. Σε 63
μέρες μετά το ζευγάρωμα θα γεννηθούν κατά μέσο όρο 3 με 7
μικρά που θα ενταχθούν στην αγέλη. Την ανατροφή τους
αναλαμβάνουν από κοινού οι δύο γονείς, αλλά το πρώτο
διάστημα όσο τα μικρά θηλάζουν, περίπου 8 εβδομάδες, η
λύκαινα δεν τα εγκαταλείπει καθόλου και συντηρείται από το
αρσενικό. Τα μικρά μετά τον απογαλακτισμό βγαίνουν από τη
φωλιά και τρέφονται από τα ενήλικα μέλη της αγέλης. Ο ερχομός
του χειμώνα βρίσκει τα μικρά αρκετά ώριμα να ακολουθήσουν
τις μετακινήσεις της αγέλης και να μυηθούν στα μυστικά του
κυνηγιού και της επιβίωσης. Στην ηλικία των 22 μηνών
ολοκληρώνεται η ενηλικίωσή τους, ωριμάζουν σεξουαλικά και
εγκαταλείπουν σταδιακά την περιοχή που γεννήθηκαν,
αναζητώντας τη δική τους επικράτεια.

8. ΚΙΝΔΥΝΟΙ- ΑΠΕΙΛΕΣ
Ο σημαντικότερος παράγοντας που επιδρά αρνητικά στην επιβίωση
του λύκου είναι οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες:
• Η ανθρώπινη παρουσία ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες
περιοχές, στέρησε από το λύκο τους φυσικούς χώρους
εξάπλωσης του. Πολλά τεχνικά έργα και η διάνοιξη δασικών
δρόμων, δεν έλαβαν υπόψη τους και την παρουσία του λύκου.
• Η επέκταση των βοσκοτόπων εις βάρος των δασικών εκτάσεων,
οδήγησε τμηματικά στην υποβάθμιση των βιοτόπων του λύκου
και στη μείωση της τροφής του (ελάφι, ζαρκάδι, αγριογούρουνο).
Κάποιες αγέλες αναγκάζονται να αναζητήσουν τη τροφή τους σε
σκουπιδότοπους και χώρους απόρριψης υπολειμμάτων
σφαγείων.

9. ΚΙΝΔΥΝΟΙ- ΑΠΕΙΛΕΣ
• Το παράνομο κυνήγι και η λαθροθηρία εξαφάνισε σε κάποιες
περιοχές τα θηράματα των λύκων και τους εξανάγκασε να
αναζητήσουν την τροφή τους στα κτηνοτροφικά ζώα.
• Ακόμα και στην περίπτωση της επάρκειας της φυσικής λείας, οι
ζημιές στην κτηνοτροφία είναι αναπόφευκτες. Η παράνομη
θανάτωση λύκων από ορισμένους κτηνοτρόφους ως η πιο άμεση
λύση για την προστασία των κοπαδιών τους αποτελεί το
σημαντικότερο κίνδυνο για την επιβίωση του είδους.
• Για την εξόντωση των λύκων, εκτός από τη θανάτωση με όπλο
σε ενέδρες και τη θανάτωση των μικρών στη φωλιά, επιλέγεται
πολλές φορές και η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, κυρίως
φυτοφαρμάκων. Τα δολώματα αυτά αποτελούν κίνδυνο όχι μόνο
για το λύκο, αλλά για όλη την πανίδα και για τη δημόσια υγεία.

10. ΚΙΝΔΥΝΟΙ- ΑΠΕΙΛΕΣ
• Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η εξαφάνιση του
μαυρόγυπα και των όρνιων από τη Στερεά Ελλάδα, η μείωση του
πληθυσμού της αρκούδας και του λύκου τις προηγούμενες
δεκαετίες και η θανάτωση χιλιάδων σκυλιών. Η ενημέρωση των
κατοίκων για τις σοβαρότατες συνέπειες των δηλητηριασμένων
δολωμάτων τόσο στο φυσικό περιβάλλον όσο και στην υγεία
τους είναι ο μόνος τρόπος για την αποφυγή τους.