Hindi natatapos sapaglahok sa eleksyon ang politikal na pakikilahok ng mga mamamayan. Sa halip, unang hakbang lamang ito para sa isang malayang lipunan. Ang esensya ng demokrasya ay magkaroon ng mga mamamayan na makikilahok higit pa sa pagboto,, isa pang paraan ay ang pagbuo ng mga samahang direktang makikipag-ugnayan sa pamahalaan upang maiparating ang pangangailangan ng mga mamamayan. Ano ang Civil Society? isang sektor ng lipunan na hiwalay sa estado. binubuo ng mga mamamayang nakikilahok sa mga kilos protesta, lipunang pagkilos, at mga Non-Governmental Organizations (NGO)/People’s Organizations (PO). Hindi bahagi dito ang tahanan,mga negosyo, mga politikal na partido, at mga armadong grupo na nagtatangkang pabagsakin ang pamahalaan Maging kabahagi sa pagpapabago ng mga polisiya at maggiit ng accountability (kapanagutan) at transparency(katapatan) mula sa estado (Siliman, 1998). Upang makamit ang layunin ang samahang tinatawag na Non-Governmental Organizations (NGOs) at People's Organizations (POs) ay mahalagang bahagi ng Civil Society. Ang pagiging bahagi ng mga samahang ito ay isa sa maraming paraan ng paglahok sa civil society. Ang mga POs ay naglalayong protektahan ang interes ng mga miyembro nito.Dito nahahanay ang mga sectoral group:kababaihan, kabataan, magsasaka, mangingisda, at mga cause-oriented group. Non-Governmental Organizations o grassroot support organizations at People’s Organizations o grassroot organizations ay malaking bahagi ng tinatawag na civil society. Sa kabilang banda, ang mga NGOs ay naglalayong suportahan ang mga programa ng mga people’s organization. noong dekada 1960 Kailan Nagsimula? nagsimulang mabuo ang mga NGO sa kasalukuyan nitong anyo (Constantino-David, 1998). Bakit pinasimulan? Ang mga NGO na nabuo sa panahong ito at sa sumunod na dekada ay naglalayong tuligsain ang mga hindi makataong patakaran ng pamahalaan at tulungan ang mamamayan na makaahon sa kahirapan. Ibig sabihin, ang mga NGO ay nabuo bilang tugon ng mamamayan sa kabiguan ng pamahalaan na tugunan ang mga suliranin ng mamamayan at sa pananaw na ang pamahalaan ay isa sa mga dahilan ng paghihirap nila. Ano ang ambag? Ang Local Government Code of 199 kailangang magkaroon ng konsultasyon sa mga NGO at PO ang mga ahensya ng pamahalaan para sa mga programang ilulunsad nito. Nakasaad din sa batas na ito ang pagbuo ng mga local development council sa bawat lokal na pamahalaan. Ang layunin nito ay bumuo ng isang komprehensibong plano para makamit ang kaunlaran sa mga bayan, lungsod, o lalawigan. Hindi dapat bumaba sa 25% ng mga miyembro ng local development council ang manggagaling sa mga NGO at PO. Dahil sa mga probisyong ito, binigyan ng pagkakataon ang mamamayan na makibahagi sa mga pagbuo at pagpapatupad ng mga programa ng pamahalaan sa pamamagitan ng mga NGO at PO. Ilang mga NGO/PO at kanilang mga layuning isinusulong • Traditional NGOs (TANGOs) • Funding-Agency NGOs (FUNDANGOs)

1. Ikaapat na Markahan: LAS 6: Ika anim na Linggo
Politikal na Pakikilahok:
Civil Society
Evelyn C. Dela Torre

2. Tandaan

3. Tandaan

4. Tandaan

5. Ano ang Civil Society?

6. isang sektor ng
lipunan na hiwalay sa
estado.

7. binubuo ng mga mamamayang
nakikilahok sa mga kilos
protesta, lipunang pagkilos, at
mga Non-Governmental
Organizations (NGO)/People’s
Organizations (PO).

8. Tandaan

9. Maging kabahagi sa
pagpapabago ng mga polisiya at
maggiit ng accountability
(kapanagutan) at
transparency(katapatan) mula
sa estado (Siliman, 1998).
Layunin

10. Upang makamit ang
layunin ang samahang
tinatawag na Non-
Governmental
Organizations (NGOs)
at People's
Organizations (POs) ay
mahalagang bahagi ng
Civil Society
Ang pagiging bahagi ng
mga samahang ito ay isa
sa maraming paraan ng
paglahok sa civil society.

11. Ang mga POs ay
naglalayong protektahan
ang interes ng mga
miyembro nito.Dito
nahahanay ang mga
sectoral group:
kababaihan, kabataan,
magsasaka, mangingisda,
at mga cause-oriented
group.

12. Non-Governmental
Organizations o grassroot
support organizations at
People’s Organizations o
grassroot organizations ay
malaking bahagi ng
tinatawag na civil society.
Sa kabilang banda, ang
mga NGOs ay naglalayong
suportahan ang mga
programa ng mga people’s
organization.

13. Kailan
nagsimula?

14. Bakit
pinasimulan?

15. Bakit
pinasimulan?

16. Anong ambag?
Ang Local Government Code of 199
kailangang magkaroon ng konsultasyon sa mga NGO
at PO ang mga ahensya ng pamahalaan para sa mga
programang ilulunsad nito. Nakasaad din sa batas
na ito ang pagbuo ng mga local development council
sa bawat lokal na pamahalaan.

17. Anong ambag?
Ang layunin nito ay bumuo ng isang komprehensibong plano
para makamit ang kaunlaran sa mga bayan, lungsod, o
lalawigan. Hindi dapat bumaba sa 25% ng mga miyembro ng
local development council ang manggagaling sa mga NGO at
PO. Dahil sa mga probisyong ito, binigyan ng pagkakataon ang
mamamayan na makibahagi sa mga pagbuo at pagpapatupad
ng mga programa ng pamahalaan sa pamamagitan ng mga
NGO at PO.

18. Ilang mga NGO/PO at kanilang mga layuning
isinusulong

19. Traditional NGOs (TANGOs)-nagsasagawa
ng mga proyekto para sa mahihirap
• Funding-Agency NGOs (FUNDANGOs)-nagbibigay ng
tulong pinansyal sa mga people’s organization para
tumulong sa mga nangangailangan

20. • Development, justice, and advocacy NGOs
(DJANGOs)-nagbibigay suporta sa mga komunidad sa
pamamagitan ng pagbibigay ng legal at medical na mga
serbisyo
• Professional, academic, and civic organizations (PACO)-
binubuo ng mga propesyunal at ng mga galing sa sector ng
akademiya

21. • Genuine, autonomous POs (GUAPO)- ito ay
itinayo mula sa inisyatibo ng mamamayan at hindi ng
pamahalaan
• Government-run and initiated POs (GRIPO)- mga
POs na binuo ng pamahalaan.

22. • Bakit mahalagang makilahok ang
mamamayan sa mga ganitong uri ng samahan? Ayon
kay Larry Diamond (1994), ang paglahok sa mga
ganitong samahan ay isang mahusay na pagsasanay
para sa demokrasiya. Sa pamamagitan ng paglahok sa
mga NGO at PO ay mas napaghuhusay ng mamamayan
ang kanilang kakayahan para sa mas aktibong
pakikilahok sa mga gawaing panlipunan.

23. • May tatlong mahahalagang tungkulin
ang mga NGO at PO sa Pilipinas sa kasalukuyan.

24. • Una, ang paglulunsad ng mga proyektong
naglalayong paunlarin ang kabuhayan ng mamamayan
na kadalasan ay hindi natutugunan ng pamahalaan.
• • Pangalawa, nagsasagawa ang mga NGO
ng mga pagsasanay at pananaliksik tungkol sa
adbokasiyang kanilang ipinaglalaban upang magising
ang kamalayan ng mamamayan.

25. • Una, ang paglulunsad ng mga proyektong
naglalayong paunlarin ang kabuhayan ng mamamayan
na kadalasan ay hindi natutugunan ng pamahalaan.
• Panghuli, malaki ang papel ng mga samahang ito
sa direktang pakikipagugnayan sa pamahalaan upang
maiparating sa kanila ang hinaing ng kanilang sektor at mga
naiisip na programa at batas na naglalayong mapagbuti ang
kalagayan ng mamamayan.

26. Dito pumapasok ang mga ginagawang pagpoprotesta,
pakikipagnegosasyon at lobbying o ang pag-impluwensiya sa mga
desisyon ng opisyal ng pamahalaan para makamit ang isang mithiin. Ang
ilan sa mga halimbawa nito ay ang ginawa ng CPAR o Congress for a
People’s Agrarian Reform, isang koalisyon ng 70 NGO at PO, kung saan
hinikayat ang Kongreso na bumuo ng isang tunay na repormang pang-
agraryo. Ang NACFAR naman o Nationwide Coalition of Fisherfolk for
Aquatic Reform, isang alyansa ng walong samahang pangmangingisda,
ay nakipaglaban para sa pagkakaroon ng Comprehensive Fisheries
Reform Code.

27. Sa kabuuan, ang civil society ay nakabubuti sa isang
demokrasiya. Binibigyan ng civil society ang mga mamamayan ng mas
malawak na pakikilahok sa pamamahala ng isang bansa. Sa
pamamagitan ng pag-enganyo sa mga mamamayan sa mga gawain ng
civil society, masisiguro na magkakaroon ng pananagutan ang bawat
opisyal ng pamahalaan sa kanilang tungkulin (Bello, 2000).