Luyện thi đại hoc- thpt quốc gia môn văn: Phân tích tác phẩm vợ nhặt của nhà văn Kim Lân

2. I. Tìm hiểu chung:I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
- (1920 - 2007), tên thật:
Nguyễn Văn Tài, quê: ở Từ
Sơn, tỉnh Bắc Ninh.
- Xuất thân: trong gia đình
nghèo, chỉ học hết tiểu học.
- 1944: tham gia Hội văn hóa
cứu quốc. Sau đó: tích cực
hoạt động văn nghệ phục vụ
cách mạng.

3. - Là nhà văn chuyên viết truyện
ngắn. Thế giới nghệ thuật
của ông: tập trung ở khung
cảnh nông thôn và hình
tượng người nông dân.
- Ông viết về cuộc sống và
con người nông thôn: bằng
tình cảm, tâm hồn của một
người vốn xuất thân từ chốn
đồng ruộng.
- Được tặng Giải thưởng Nhà
nước về văn học nghệ thuật
năm 2001.

4. - Tác phẩm chính:
+ Nên vợ nên chồng
(1955),
+ Con chó xấu xí (1962)…
Kim Lân trong phim "Con Vá".

5. - Tiền thân của truyện là tiểu thuyết "Xóm ngụ cư", viết
sau CMT8 nhưng bị mất bản thảo. Sau khi hòa bình lập
lại (1954), tác giả dựa vào một phần cốt truyện cũ để
viết truyện ngắn này.
- Xuất xứ: được in trong tập “Con chó xấu xí” (1962).
2. Tác phẩm:2. Tác phẩm:
a. Thời điểm sáng tác và xuất xứ:a. Thời điểm sáng tác và xuất xứ:

6. b. Bố cục:b. Bố cục: Có thể chia tác phẩm thành 4 đoạn:Có thể chia tác phẩm thành 4 đoạn:
- Đoạn 1:- Đoạn 1: Từ đầu đếnTừ đầu đến ““thành vợ thành chồng”thành vợ thành chồng”
 Tràng đưa người “vợ nhặt” về nhà trước sự ngạc nhiênTràng đưa người “vợ nhặt” về nhà trước sự ngạc nhiên
của mọi người trong xóm ngụ cư.của mọi người trong xóm ngụ cư.
- Đoạn 2:- Đoạn 2: TừTừ “Ít lâu nay”“Ít lâu nay” đếnđến “đẩy xe bò cùng về”“đẩy xe bò cùng về”
 Tác giả kể lại hoàn cảnh hai người gặp nhau và nên vợTác giả kể lại hoàn cảnh hai người gặp nhau và nên vợ
nên chồng.nên chồng.
- Đoạn 3:- Đoạn 3: TừTừ ““Tràng chợt đứng dừng lại”Tràng chợt đứng dừng lại” đến hết đoạn lượcđến hết đoạn lược
bớt.bớt.
 Tình thương của bà mẹ già nghèo khó đối với đôi vợTình thương của bà mẹ già nghèo khó đối với đôi vợ
chồng mới.chồng mới.
- Đoạn 4:- Đoạn 4: TừTừ ““Sáng hôm sau”Sáng hôm sau” đến hết.đến hết.
 Những con người cơ cực đùm bọc cưu mang nhau vàNhững con người cơ cực đùm bọc cưu mang nhau và
nhen nhóm lòng tin về sự đổi đời trong tương lai.nhen nhóm lòng tin về sự đổi đời trong tương lai.
=> Mạch truyện được dẫn dắt không theo trình tự thời=> Mạch truyện được dẫn dắt không theo trình tự thời
gian.gian.

7. c. Bối cảnh câu chuyện:c. Bối cảnh câu chuyện:
- Câu chuyện được xây dựng trên bối cảnh- Câu chuyện được xây dựng trên bối cảnh
của nạn đói năm Ất Dậu (1945) do thựccủa nạn đói năm Ất Dậu (1945) do thực
dân Pháp và phát xít Nhật gây ra.dân Pháp và phát xít Nhật gây ra.
- Đây là nạn đói rùng rợn nhất trong lịch sử- Đây là nạn đói rùng rợn nhất trong lịch sử
dân tộcdân tộc - đã cướp đi hơn hai triệu sinh- đã cướp đi hơn hai triệu sinh
mạng đồng bào ta.mạng đồng bào ta.
- Lúc bấy giờ, cái đói như phủ một bóng- Lúc bấy giờ, cái đói như phủ một bóng
đen chết chóc xuống xóm làng Việtđen chết chóc xuống xóm làng Việt
Nam…Nam…

8. Nạn đói năm 1945: Thảm cảnh quê nhà

9. Những con người năm đói

10. Khu tưởng niệm nạn chết đói năm 1945 chưa xứng đáng với lịch
sử thương đau của một nạn đói cướp đi hai triệu sinh linh

11. Ất Dậu 1945: năm khủng khiếp!

12. Nạn đói năm 1945. Mỗi ngày có 400 người chết.

13. d. Tóm tắt truyện:d. Tóm tắt truyện:
- Một buổi chiều, giữa cảnh đói khát, anh- Một buổi chiều, giữa cảnh đói khát, anh
Tràng dắt một người đàn bà về xóm ngụTràng dắt một người đàn bà về xóm ngụ
cư.cư.
- Tràng phớn phở khác thường, còn người- Tràng phớn phở khác thường, còn người
đàn bà rón rén, e thẹn. Lũ trẻ con trêu chọc,đàn bà rón rén, e thẹn. Lũ trẻ con trêu chọc,
người dân thì thương hại.người dân thì thương hại.
- Tràng dẫn thị vào nhà, bước ra sân ngóng- Tràng dẫn thị vào nhà, bước ra sân ngóng
mẹ và nhớ lại hai lần họ gặp nhau mà thànhmẹ và nhớ lại hai lần họ gặp nhau mà thành
vợ chồng.vợ chồng.

14. - Lần trước, khi kéo xe thóc, Tràng hò cho đỡ- Lần trước, khi kéo xe thóc, Tràng hò cho đỡ
mệt, thị chạy lại đẩy xe phụ hắn.mệt, thị chạy lại đẩy xe phụ hắn.
- Lần thứ hai, Tràng gặp thị rách rưới ở cổng- Lần thứ hai, Tràng gặp thị rách rưới ở cổng
chợ, mời thị ăn và thị ăn liền bốn bát bánhchợ, mời thị ăn và thị ăn liền bốn bát bánh
đúc rồi sau đó theo Tràng về.đúc rồi sau đó theo Tràng về.
- Bà cụ Tứ trở về, rất ngạc nhiên khi thấy có- Bà cụ Tứ trở về, rất ngạc nhiên khi thấy có
người đàn bà trong nhà, lại còn gọi bằng u.người đàn bà trong nhà, lại còn gọi bằng u.
- Khi hiểu ra, bà cúi đầu nín lặng và chấp- Khi hiểu ra, bà cúi đầu nín lặng và chấp
nhận nàng dâu mới.nhận nàng dâu mới.

15. - Bà nghĩ đến cuộc đời đau khổ của mình mà- Bà nghĩ đến cuộc đời đau khổ của mình mà
lo lắng cho tương lai các con.lo lắng cho tương lai các con.
- Sáng hôm sau, nhà cửa được dọn sạch sẽ.- Sáng hôm sau, nhà cửa được dọn sạch sẽ.
Họ cùng ăn món “chè khoán”.Họ cùng ăn món “chè khoán”.
- Bà cụ nói đến tương lai khi tiếng trống thúc- Bà cụ nói đến tương lai khi tiếng trống thúc
thuế vẫn dồn dập.thuế vẫn dồn dập.
- Thị ngạc nhiên khi ở đây vẫn phải đóng- Thị ngạc nhiên khi ở đây vẫn phải đóng
thuế.thuế. Câu nói của thị gợi Tràng nhớ lạiCâu nói của thị gợi Tràng nhớ lại
hình ảnh đoàn người đói và lá cờ đỏ saohình ảnh đoàn người đói và lá cờ đỏ sao
vàng phấp phới.vàng phấp phới.

16. TómTóm tắttắt cốtcốt truyệntruyện::
NạnNạn đóiđói 19451945
TràngTràng
VợVợ nhặtnhặt
CâuCâu hòhò
GiớiGiớithiệuthiệu
MẹMẹ TràngTràng:: CụCụ TứTứ.. ChấpChấp
nhậnnhận concon dâudâu
TràngTràng--dândân ngụngụ
cưcư
CôCô gáigái: 4: 4 bátbát
bánhbánh đúcđúc –– câucâu
nóinói đùađùa

17. Miêu tả tình cảnh thê thảm của người nông dânMiêu tả tình cảnh thê thảm của người nông dân
trong nạn đói 1945.trong nạn đói 1945.
Ngay trên bờ vực cái chết, họ vẫn hướng về sựNgay trên bờ vực cái chết, họ vẫn hướng về sự
sống,khao khát tổ ấm gia đình, thương yêu đùmsống,khao khát tổ ấm gia đình, thương yêu đùm
bọc nhau.bọc nhau.

18. 1. Ý nghĩa nhan đề:1. Ý nghĩa nhan đề:
Nhan đề tạo được ấn tượng, kích thích sự chúNhan đề tạo được ấn tượng, kích thích sự chú
ý của người đọc về nội dung tư tưởng và nghệý của người đọc về nội dung tư tưởng và nghệ
thuật của tác phẩm:thuật của tác phẩm:
-- Về nội dung tư tưởng:Về nội dung tư tưởng: Chỉ riêng hai chữ “vợChỉ riêng hai chữ “vợ
nhặt” cũng đã nói lên được cảnh ngộ, số phậnnhặt” cũng đã nói lên được cảnh ngộ, số phận
của Tràng và người vợ đáng thương:của Tràng và người vợ đáng thương:
+ Tràng lấy vợ:+ Tràng lấy vợ: không được tổ chức theo phongkhông được tổ chức theo phong
tục cưới xin thông thường, mà chỉ làtục cưới xin thông thường, mà chỉ là “nhặt được“nhặt được
vợ”vợ”
 Đó là tình cảnh thê thảm, tủi nhục của con ngườiĐó là tình cảnh thê thảm, tủi nhục của con người
trước cách mạng.trước cách mạng.

19. + Người đàn bà tội+ Người đàn bà tội
nghiệp:nghiệp: vì quá đói khổvì quá đói khổ
nên theo Tràng để cónên theo Tràng để có
được chỗ nương thânđược chỗ nương thân
và trở thành ngườivà trở thành người “vợ“vợ
nhặt”nhặt”
 Thân phận con ngườiThân phận con người
bị rẻ rúng như cái rơm,bị rẻ rúng như cái rơm,
cái rác, có thể "nhặt" ởcái rác, có thể "nhặt" ở
bất kì đâu.bất kì đâu.
Đói quá phải ăn cả thịt chuột

20. + Nhưng “vợ” lại là sự trân trọng: Người+ Nhưng “vợ” lại là sự trân trọng: Người
vợ có vị trí trung tâm xây dựng tổ ấm.vợ có vị trí trung tâm xây dựng tổ ấm. GiaGia
đình Tràng từ khi có người “vợ nhặt”, mọiđình Tràng từ khi có người “vợ nhặt”, mọi
người trở nên gắn bó quây quần, chăm longười trở nên gắn bó quây quần, chăm lo
thu vén cho tổ ấm của mình.thu vén cho tổ ấm của mình.
- Về nghệ thuật:- Về nghệ thuật:
Tên truyện ghi nhận một tình huống vừaTên truyện ghi nhận một tình huống vừa
độc đáo và éo le, vừa thấm đẫm tình người.độc đáo và éo le, vừa thấm đẫm tình người.

21. 2. Tình huống truyện độc đáo (lạ và éo le):2. Tình huống truyện độc đáo (lạ và éo le):
a. Tình huống lạ lùng:a. Tình huống lạ lùng:
- Tràng là anh nông dân nghèo, xấu trai; lại là dân xóm- Tràng là anh nông dân nghèo, xấu trai; lại là dân xóm
ngụ cư, gặp nạn đói, cái chết luôn đeo bám, nguy cơngụ cư, gặp nạn đói, cái chết luôn đeo bám, nguy cơ
ế vợ đã rõ.ế vợ đã rõ.
- Vậy mà Tràng “nhặt” được vợ một cách dễ dàng,- Vậy mà Tràng “nhặt” được vợ một cách dễ dàng,
nhanh chóng ở ngay giữa đường giữa chợ chỉ nhờnhanh chóng ở ngay giữa đường giữa chợ chỉ nhờ
bốn bát bánh đúc.bốn bát bánh đúc.
- Thời buổi đói khát này, không ngày nào không có- Thời buổi đói khát này, không ngày nào không có
người chết đói. Bản thân Tràng đi làm thuê nuôi thân,người chết đói. Bản thân Tràng đi làm thuê nuôi thân,
nuôi mẹ già cũng chẳng xong mà còn dám lấy vợ.nuôi mẹ già cũng chẳng xong mà còn dám lấy vợ.
Lấy vợ là thêm một miệng ăn, làm tăng tai hại choLấy vợ là thêm một miệng ăn, làm tăng tai hại cho
gia đình, đẩy mình gần hơn với cái chết.gia đình, đẩy mình gần hơn với cái chết.

22. - Vì thế, Tràng có vợ là một nghịch cảnh- Vì thế, Tràng có vợ là một nghịch cảnh
éo le, khiến mọi người đều ngạc nhiên:éo le, khiến mọi người đều ngạc nhiên:
+ Cả trẻ con và người lớn trong xóm ngụ cư+ Cả trẻ con và người lớn trong xóm ngụ cư
ngạc nhiên khi thấy Tràng đi cùng mộtngạc nhiên khi thấy Tràng đi cùng một
người đàn bà xa lạ về nhà trong một buổingười đàn bà xa lạ về nhà trong một buổi
chiều ảm đạm:chiều ảm đạm:
““Mấy đứa trẻ con thấy lạ vội chạy ra đónMấy đứa trẻ con thấy lạ vội chạy ra đón
xem”,xem”, còn người lớncòn người lớn “đứng cả trong“đứng cả trong
ngưỡng cửa mà nhìn ra bàn tán”.ngưỡng cửa mà nhìn ra bàn tán”.

23. + Bà cụ Tứ, mẹ Tràng, cũng ngạc nhiên khi vừa về+ Bà cụ Tứ, mẹ Tràng, cũng ngạc nhiên khi vừa về
đến nhà:đến nhà:
““Quái, sao lại có người đàn bà nào trong ấy nhỉ?Quái, sao lại có người đàn bà nào trong ấy nhỉ?
Người đàn bà nào lại đứng ngay đầu giường thằngNgười đàn bà nào lại đứng ngay đầu giường thằng
con mình thế kia? Sao lại chào mình bằng u?...”con mình thế kia? Sao lại chào mình bằng u?...”
+ Bản thân Tràng cũng ngạc nhiên, bất ngờ với chính+ Bản thân Tràng cũng ngạc nhiên, bất ngờ với chính
hạnh phúc của mình:hạnh phúc của mình:
““Nhìn thị ngồi ngay giữa nhà, đến bây giờ hắn vẫnNhìn thị ngồi ngay giữa nhà, đến bây giờ hắn vẫn
còn ngờ ngợ như không phải thế. Ra hắn đã có vợcòn ngờ ngợ như không phải thế. Ra hắn đã có vợ
rồi đấy ư?”.rồi đấy ư?”.
Thậm chí sáng hôm sau Tràng vẫn chưa hết bàngThậm chí sáng hôm sau Tràng vẫn chưa hết bàng
hoàng.hoàng.

24. b. Tình huống éo le:b. Tình huống éo le:
- Lấy vợ, lấy chồng là một sự- Lấy vợ, lấy chồng là một sự
kiện vui mừng lớn lao trongkiện vui mừng lớn lao trong
đời mỗi con người.đời mỗi con người.
Nhưng trong trường hợpNhưng trong trường hợp
của Tràng, niềm vui đó lạicủa Tràng, niềm vui đó lại
diễn ra dưới sự rình rập, đediễn ra dưới sự rình rập, đe
dọa của cái nghèo, cái đói.dọa của cái nghèo, cái đói.
Hoa xương rồng

25. - Hạnh phúc của đôi vợ chồng mới diễn ra trong- Hạnh phúc của đôi vợ chồng mới diễn ra trong
không khí thê lương, ảm đạm, chết chóc:không khí thê lương, ảm đạm, chết chóc:
+ “+ “Mùi đốt đống rấm ở những nhà có người chếtMùi đốt đống rấm ở những nhà có người chết
theo gió thoảng vào khét lẹt”.theo gió thoảng vào khét lẹt”.
+ “Giữa sự im lặng của đôi vợ chồng mới, có+ “Giữa sự im lặng của đôi vợ chồng mới, có
tiếng ai hờ khóc ngoài xóm lọt vào lúc tỉ tê lúctiếng ai hờ khóc ngoài xóm lọt vào lúc tỉ tê lúc
to lúc nhỏ”.to lúc nhỏ”.

26. - Ngay cả bữa cơm đầu- Ngay cả bữa cơm đầu
tiên mà bà cụ Tứ đóntiên mà bà cụ Tứ đón
nàng dâu mới cũng thậtnàng dâu mới cũng thật
thê thảm:thê thảm:
““Bữa cơm ngày đóiBữa cơm ngày đói
trông thật thảm hại.trông thật thảm hại.
Giữa cái mẹt rách cóGiữa cái mẹt rách có
độc một lùm rau chuốiđộc một lùm rau chuối
thái rối, và một đĩa muốithái rối, và một đĩa muối
ăn với cháo.”ăn với cháo.”
Xương người chết đói được
cải táng từ những hố chôn
tập thể - Ảnh: Võ An Ninh

27. d. Nhận xét:d. Nhận xét:
- Tình huống truyện vừa lạ, vừa hết- Tình huống truyện vừa lạ, vừa hết
sức éo le, vừa bất ngờ vừa hợpsức éo le, vừa bất ngờ vừa hợp
lí, vừa vui mừng, vừa bi thảm…lí, vừa vui mừng, vừa bi thảm…
là đầu mối cho sự phát triển củalà đầu mối cho sự phát triển của
truyện. Nó tác động đến diễn biếntruyện. Nó tác động đến diễn biến
tâm trạng và hành động của cáctâm trạng và hành động của các
nhân vật.nhân vật.
- Làm rõ chủ đề, thể hiện giá trị- Làm rõ chủ đề, thể hiện giá trị
hiện thực, giá trị nhân đạo củahiện thực, giá trị nhân đạo của
tác phẩm.tác phẩm.
Hoa xương rồng

28. 3.3. Bức tranhBức tranh nămnăm đói:đói:
- Con người năm đói:- Con người năm đói:
+ Trẻ con:+ Trẻ con: ủ rũ, không buồn nhúc nhíchủ rũ, không buồn nhúc nhích
+ Người sống:+ Người sống: “từ Nam Định, Thái Bình đ“từ Nam Định, Thái Bình độộii
chiếu lũ lượt bồng bế, dắt díu nhau lên xanhchiếu lũ lượt bồng bế, dắt díu nhau lên xanh
xám như những bóng ma và nằm ngổn ngangxám như những bóng ma và nằm ngổn ngang
khắp lều chợ”khắp lều chợ”
+ Người chết:+ Người chết: ““như ngả rạ. Không buổi sáng nàonhư ngả rạ. Không buổi sáng nào
người trong làng đi chợ, đi làm đồng khôngngười trong làng đi chợ, đi làm đồng không
gặp ba bốn cái thây ngặp ba bốn cái thây nằằm còng queo bênm còng queo bên
đường”đường”

31.  Bút pháp tả thực qua những so sánh cụ thểBút pháp tả thực qua những so sánh cụ thể
 người sống cận kề người chếtngười sống cận kề người chết  nhấnnhấn
mạnh ấn tượng về ranh giới mong manh giữamạnh ấn tượng về ranh giới mong manh giữa
sống và chết, giữa cõi âm và cõi dương.sống và chết, giữa cõi âm và cõi dương.

32. - Không gian năm đói:- Không gian năm đói:
+ Cái đói:+ Cái đói: “tràn đến”“tràn đến”
 sự hiện hữu của cái đói giống như một thảm họa,sự hiện hữu của cái đói giống như một thảm họa,
một trận cuồng phong, càn quét mọi sinh linh.một trận cuồng phong, càn quét mọi sinh linh.
++ Thời gian: chiềuThời gian: chiều “chạng vạng”“chạng vạng”
+ Không gian: con đường vì cái đói mà+ Không gian: con đường vì cái đói mà “khẳng khiu”“khẳng khiu”
+ Âm thanh: tiếng quạ+ Âm thanh: tiếng quạ “gào lên từng hồi thê thiết”“gào lên từng hồi thê thiết” 
gợi ám ảnh rợn lạnh, âm khí.gợi ám ảnh rợn lạnh, âm khí.
+ Mùi vị:+ Mùi vị: “vẩn lên mùi ẩm thối”“vẩn lên mùi ẩm thối” của rác rưởi, mùi gâycủa rác rưởi, mùi gây
của xác người.của xác người.
 Tràn đầy tử khí, cõi âm và cõi dương như hòaTràn đầy tử khí, cõi âm và cõi dương như hòa
làm một.làm một.

33. => Ngòi bút hiện thực khắc khổ của Kim Lân đã=> Ngòi bút hiện thực khắc khổ của Kim Lân đã
tái hiện bức tranh năm đói bi thảm. Qua đó, tốtái hiện bức tranh năm đói bi thảm. Qua đó, tố
cáo tội ác dã man của Pháp – Nhật, tạo ra bốicáo tội ác dã man của Pháp – Nhật, tạo ra bối
cảnh cho câu chuyện.cảnh cho câu chuyện.
Người đói như những bóng ma

34. 4. Niềm khát khao tổ ấm gia4. Niềm khát khao tổ ấm gia
đình của nhân vật Tràng:đình của nhân vật Tràng:
a. Lúc quyết định lấy vợ:a. Lúc quyết định lấy vợ:
- Ban đầu, Tràng cũng có- Ban đầu, Tràng cũng có
chút phân vân, do dự:chút phân vân, do dự:
“…“… Thóc gạo này đến cáiThóc gạo này đến cái
thân mình cũng chả biếtthân mình cũng chả biết
có nuôi nổi không, lại còncó nuôi nổi không, lại còn
đèo bòng”.đèo bòng”.

35. - Nhưng sau một thoáng do dự, Tràng đã- Nhưng sau một thoáng do dự, Tràng đã
tặc lưỡi một cái:tặc lưỡi một cái: “Chậc, kệ!”,“Chậc, kệ!”, rồi đưarồi đưa
người đàn bà xa lạ về nhà.người đàn bà xa lạ về nhà.
 Cái quyết định và hành động củaCái quyết định và hành động của
Tràng có vẻ giản đơn nhưng chứaTràng có vẻ giản đơn nhưng chứa
đựng tình thương của con người đốiđựng tình thương của con người đối
với nhau trong tình cảnh khốn cùngvới nhau trong tình cảnh khốn cùng
 Không phải là sự liều lĩnh mà thể hiệnKhông phải là sự liều lĩnh mà thể hiện
niềm khát khao tổ ấm gia đình của anh.niềm khát khao tổ ấm gia đình của anh.

36. b. Trên đường dẫn vợ về nhà:b. Trên đường dẫn vợ về nhà:
- Tràng như trở thành một con người khác:- Tràng như trở thành một con người khác:
““Mặt hắn có một vẻ gì phớn phở khác thường.Mặt hắn có một vẻ gì phớn phở khác thường.
Hắn tủm tỉm cười nụ một mình và hai mắt thìHắn tủm tỉm cười nụ một mình và hai mắt thì
sáng lên lấp lánh”.sáng lên lấp lánh”.
- Trong khi người vợ càng thêm “ngượng- Trong khi người vợ càng thêm “ngượng
nghịu” trước con mắt tò mò của dân xómnghịu” trước con mắt tò mò của dân xóm
ngụ cư: thì Tràngngụ cư: thì Tràng “lại lấy vậy làm thích ý“lại lấy vậy làm thích ý
lắm, cái mặt cứ vênh vênh tự đắc với mình”.lắm, cái mặt cứ vênh vênh tự đắc với mình”.

37. - Niềm kháo khát tổ ấm gia đình đã làm cho Tràng- Niềm kháo khát tổ ấm gia đình đã làm cho Tràng
muốn vượt lên tất cả, bất chấp cả cái đói và cáimuốn vượt lên tất cả, bất chấp cả cái đói và cái
chết:chết:
+ “+ “Trong một lúc Tràng hình như quên hếtTrong một lúc Tràng hình như quên hết
những cảnh sống ê chề, tăm tối hàng ngày, quênnhững cảnh sống ê chề, tăm tối hàng ngày, quên
cả cái đói khát ghê gớm đang đe dọa, quên cảcả cái đói khát ghê gớm đang đe dọa, quên cả
những tháng ngày trước mặt.”những tháng ngày trước mặt.”
+ “Trong lòng hắn bây giờ chỉ còn tình nghĩa+ “Trong lòng hắn bây giờ chỉ còn tình nghĩa
giữa hắn với người đàn bà đi bên”.giữa hắn với người đàn bà đi bên”.
+ “Một cái gì mới mẻ, lạ lắm, chưa từng thấy ở+ “Một cái gì mới mẻ, lạ lắm, chưa từng thấy ở
người đàn ông nghèo khổ ấy, nó ôm ấp, mơnngười đàn ông nghèo khổ ấy, nó ôm ấp, mơn
man khắp da thịt Tràng, tựa hồ như có bàn tayman khắp da thịt Tràng, tựa hồ như có bàn tay
vuốt nhẹ trên sống lưng.”vuốt nhẹ trên sống lưng.”

38. c. Trong buổi sáng đầuc. Trong buổi sáng đầu
tiên sau khi có vợ:tiên sau khi có vợ:
- Từ khi có vợ, Tràng thực- Từ khi có vợ, Tràng thực
sự thấy cuộc đời mình từsự thấy cuộc đời mình từ
đây đã thay đổi hẳn:đây đã thay đổi hẳn:
+ “Trong người êm ái lửng+ “Trong người êm ái lửng
lơ như vừa ở trong giấc mơlơ như vừa ở trong giấc mơ
đi ra”.đi ra”.
+ “chợt nhận ra xung+ “chợt nhận ra xung
quanh mình có cái gì vừaquanh mình có cái gì vừa
thay đổi mới mẻ, khác lạ.”thay đổi mới mẻ, khác lạ.”

39. - Trong những giờ phút có- Trong những giờ phút có
tính chất bước ngoặc ấy,tính chất bước ngoặc ấy,
Tràng bỗng thấy mìnhTràng bỗng thấy mình
trưởng thành, càng thấytrưởng thành, càng thấy
được ý thức bổn phận vàđược ý thức bổn phận và
trách nhiệm:trách nhiệm:
““Bây giờ hắn mới thấyBây giờ hắn mới thấy
hắn nên người, hắn thấyhắn nên người, hắn thấy
có bổn phận lo lắng chocó bổn phận lo lắng cho
vợ con sau này”vợ con sau này”

40. - Tràng biết hướng tới một cuộc sống tương lai- Tràng biết hướng tới một cuộc sống tương lai
tốt đẹp hơn:tốt đẹp hơn:
““Trong óc Tràng vẫn thấy đám người đói và láTrong óc Tràng vẫn thấy đám người đói và lá
cờ đỏ bay phấp phới”cờ đỏ bay phấp phới”
 Hạnh phúc gia đình giản dị, đơn sơ đã làm anhHạnh phúc gia đình giản dị, đơn sơ đã làm anh
thay đổi.thay đổi.

41. => Bài học nhân sinh:=> Bài học nhân sinh:
+ Ngay trên bờ vực của cái đói+ Ngay trên bờ vực của cái đói
thì tình người, giá trị conthì tình người, giá trị con
người và khao khát đượcngười và khao khát được
yêu thương vẫn cao quý hơnyêu thương vẫn cao quý hơn
cả và không bị mất đicả và không bị mất đi
+ Hạnh phúc làm thay đổi con+ Hạnh phúc làm thay đổi con
người. Trong tăm tối khốnngười. Trong tăm tối khốn
cùng, khát vọng yêu thươngcùng, khát vọng yêu thương
như một bản năng bất diệtnhư một bản năng bất diệt
vẫn cháy sáng.vẫn cháy sáng.
Kim Lân

42. 5. Người vợ nhặt:5. Người vợ nhặt:
- Người phụ nữ không tên,- Người phụ nữ không tên,
nhà văn chỉ gọi lànhà văn chỉ gọi là “người đàn“người đàn
bà”, “thị”, “cô ả”bà”, “thị”, “cô ả”
 gợi lên số phận nhỏ nhoi,gợi lên số phận nhỏ nhoi,
đáng thương.đáng thương.
- Trong nạn đói, thị lâm vào- Trong nạn đói, thị lâm vào
tình cảnh bi đát:tình cảnh bi đát:
+ Gặp Tràng lần 1:+ Gặp Tràng lần 1:
đùa cợt hồn nhiên, ăn nói bạođùa cợt hồn nhiên, ăn nói bạo
mồm, gọi Tràng làmồm, gọi Tràng là “nhà tôi ơi”“nhà tôi ơi”
và đẩy xe thóc giúp anhvà đẩy xe thóc giúp anh

43. + Gặp Tràng lần 2:+ Gặp Tràng lần 2:
o Thị thay đổi quá nhanh:o Thị thay đổi quá nhanh: ““áo quần tả tơiáo quần tả tơi
như tổ đỉa, thị gầy sọp hẳn đi, trên cáinhư tổ đỉa, thị gầy sọp hẳn đi, trên cái
khuôn mặt lưỡi cày xám xịt chỉ còn thấy haikhuôn mặt lưỡi cày xám xịt chỉ còn thấy hai
con mắt”con mắt”
oo Cái đói đã làm thị đánh mất sĩ diện, sựCái đói đã làm thị đánh mất sĩ diện, sự
e thẹn, dịu dàng: gợi ý để được ăne thẹn, dịu dàng: gợi ý để được ăn ““có ăncó ăn
gì thì ăn, chả ăn giầu”,gì thì ăn, chả ăn giầu”, chỉ cần Tràng đồngchỉ cần Tràng đồng
ý làý là ““cắm đầu ăn một chặp bốn bcắm đầu ăn một chặp bốn bátát bánhbánh
đúc chẳng truyện trò gì”.đúc chẳng truyện trò gì”.

44. Bức tranh nạn đói do một họa sĩ vô danh vẽ năm1945

45. Bức tranh vẽ bằng bút chì trên giấy, bênBức tranh vẽ bằng bút chì trên giấy, bên
dưới không ký tên người vẽ, chỉ có một dòngdưới không ký tên người vẽ, chỉ có một dòng
chữchữ “Đói 1945”.“Đói 1945”. Bức vẽ mô tả một cô gáiBức vẽ mô tả một cô gái
đang bị hành hạ bởi cơn đói. Cô gái ngồi vớiđang bị hành hạ bởi cơn đói. Cô gái ngồi với
bộ dạng rách rưới, chân tay khẳng khiu, hốcbộ dạng rách rưới, chân tay khẳng khiu, hốc
mắt sâu đờ đẫn, ánh mắt và gương mặt như bịmắt sâu đờ đẫn, ánh mắt và gương mặt như bị
che mờ bởi âm u tử khí. Để diễn tả một conche mờ bởi âm u tử khí. Để diễn tả một con
người bị cái đói hút kiệt dương khí đến nhưngười bị cái đói hút kiệt dương khí đến như
vậy, bộ dạng gần như một bóng ma, hẳn ngườivậy, bộ dạng gần như một bóng ma, hẳn người
vẽ phải là một họa sĩ có kỹ thuật cao và mộtvẽ phải là một họa sĩ có kỹ thuật cao và một
trái tim thấu cảm nỗi đau của những con ngườitrái tim thấu cảm nỗi đau của những con người
đang bị nạn đói hành hạ.đang bị nạn đói hành hạ.
( theo xaluan.com)( theo xaluan.com)

46. o Người đàn bà này còn từ bỏ lòng tự trọng vào Người đàn bà này còn từ bỏ lòng tự trọng và
danh dự chỉ vì cái đói:danh dự chỉ vì cái đói: theo không Tràng sautheo không Tràng sau
một lời nói nửa đùa nửa thậtmột lời nói nửa đùa nửa thật..

47. - Nhưng vẫn là người phụ nữ có tư cách:- Nhưng vẫn là người phụ nữ có tư cách:
+ Trên đường theo Tràng về:+ Trên đường theo Tràng về:
oo ““Thị có vẻ rón rén, e thẹn”Thị có vẻ rón rén, e thẹn”,,
o Khio Khi trẻ con chọc ghẹo:trẻ con chọc ghẹo: “người đàn bà“người đàn bà
có vẻ khó chịu lắm. Thị nhíu đôi lông màycó vẻ khó chịu lắm. Thị nhíu đôi lông mày
lại, đưa tay lên xóc xóc lại tà áo”lại, đưa tay lên xóc xóc lại tà áo”
o Khio Khi nhận thấy những cái nhìn tò mònhận thấy những cái nhìn tò mò
của người xung quanhcủa người xung quanh:: “thị càng ngượng“thị càng ngượng
nghịu, chân nọ bước níu cả vào chân kia”nghịu, chân nọ bước níu cả vào chân kia”

48. + Về nhà Tràng:+ Về nhà Tràng:
o Tâm trạng lo âu, hồi hộp, tưo Tâm trạng lo âu, hồi hộp, tư
thế khép nép, chỉ dámthế khép nép, chỉ dám “ngồi“ngồi
mớm ở mép giường, hai taymớm ở mép giường, hai tay
ôm khư khư cái thúng, mặtôm khư khư cái thúng, mặt
bần thần”bần thần”
o Khi gặp bà cụ Tứ: chào mẹo Khi gặp bà cụ Tứ: chào mẹ
chồng đến 2 lần và lo sợchồng đến 2 lần và lo sợ
nên không dám nói lời nào.nên không dám nói lời nào.

49. - Sáng hôm sau:- Sáng hôm sau:
+ Chị tỏ ra đảm đang, tháo vát: dậy+ Chị tỏ ra đảm đang, tháo vát: dậy
ssớớm, quét dọn nhà cửa, giẫy cỏ ngoàim, quét dọn nhà cửa, giẫy cỏ ngoài
vườn, vá áo, xách nước…vườn, vá áo, xách nước…
+ Chính chị thắp lên niềm tin và hi vọng+ Chính chị thắp lên niềm tin và hi vọng
cho mọi người khi thông báo sự kiệncho mọi người khi thông báo sự kiện
Việt MinhViệt Minh “phá kho thóc của Nhật chia“phá kho thóc của Nhật chia
cho người đói”.cho người đói”.

50. => Tiêu biểu cho người lao động nghèo,=> Tiêu biểu cho người lao động nghèo,
mang bản chất tốt đẹp và có khát vọngmang bản chất tốt đẹp và có khát vọng
sống mãnh liệt.sống mãnh liệt.
Tranh hoa sen – vẻ đẹp tâm hồn Việt Nam

51. 6. Tâm trạng và tấm lòng6. Tâm trạng và tấm lòng
của bà cụ Tứ:của bà cụ Tứ:
a. Lúc mới về nhà:a. Lúc mới về nhà:
- Khi nghe tiếng reo, nhận- Khi nghe tiếng reo, nhận
thấy thái độ vồn vã khácthấy thái độ vồn vã khác
thường của con:thường của con:
““phấp phỏng”phấp phỏng”  biết cóbiết có
điều bất thường đang chờđiều bất thường đang chờ
đợi.đợi.

52. - Đến giữa sân nhà:- Đến giữa sân nhà:
““bà lão đứng sững lại, càng ngạc nhiên hơn”bà lão đứng sững lại, càng ngạc nhiên hơn”
khi nhìn thấy có người phụ nữ trong nhàkhi nhìn thấy có người phụ nữ trong nhà
mình.mình.
- Bao nhiêu câu hỏi dội về đầy băn khoăn:- Bao nhiêu câu hỏi dội về đầy băn khoăn:
+ "Quái, sao lại có người đàn bà nào ở trong+ "Quái, sao lại có người đàn bà nào ở trong
ấy nhỉ? Người đàn bà nào lại đứng ngay đầuấy nhỉ? Người đàn bà nào lại đứng ngay đầu
giường thằng con mình thế kia? Sao lạigiường thằng con mình thế kia? Sao lại
chào mình bằng u? Không phải con cái Đụcchào mình bằng u? Không phải con cái Đục
mà. Ai thế nhỉ?”mà. Ai thế nhỉ?”
+ Khi nghe người đàn chào mình bằng u, bà+ Khi nghe người đàn chào mình bằng u, bà
lão ngạc nhiên hơn nữa:lão ngạc nhiên hơn nữa: “Ô hay, thế là thế“Ô hay, thế là thế
nào nhỉ?”nào nhỉ?”

53. ““Bà lão hấp háy cặp mắtBà lão hấp háy cặp mắt
cho đỡ nhoèn vì tự dưngcho đỡ nhoèn vì tự dưng
bà lão thấy mắt mìnhbà lão thấy mắt mình
nhoèn ra thì phải”nhoèn ra thì phải”
 Bà lão chưa bao giờ hìnhBà lão chưa bao giờ hình
dung mình được đón condung mình được đón con
dâu trong tình cảnh trớ trêu,dâu trong tình cảnh trớ trêu,
tội nghiệp như lúc này.tội nghiệp như lúc này.
- Ngạc nhiên cũng làm cho bà lão không tin- Ngạc nhiên cũng làm cho bà lão không tin
vào cảm giác của mắt mình:vào cảm giác của mắt mình:

54. b. Khi nghe lời giãi bày vàb. Khi nghe lời giãi bày và
giải thích của Tràng:giải thích của Tràng:
- Bà cúi đầu nín lặng,- Bà cúi đầu nín lặng, bà đãbà đã
hiểu ra sự tình,hiểu ra sự tình, “hiểu ra biết“hiểu ra biết
baobao nhinhiêêuu cơ sự, vừa ai oáncơ sự, vừa ai oán
vừa xót thương cho số kiếpvừa xót thương cho số kiếp
đứa con mìnhđứa con mình..””
 Đó là một sự nín lặng chất chứa biết baoĐó là một sự nín lặng chất chứa biết bao
suy nghĩ:suy nghĩ: vừa tủi thân, vừa xót thương lovừa tủi thân, vừa xót thương lo
lắng, vừa mừng vui…lắng, vừa mừng vui…

55. - Bà so sánh:- Bà so sánh:
““Chao ôi, người ta dựngChao ôi, người ta dựng
vợ gả chồng cho con làvợ gả chồng cho con là
lúc trong nhà ăn nênlúc trong nhà ăn nên
làm nổi, những monglàm nổi, những mong
sinh con đẻ cái mở mặtsinh con đẻ cái mở mặt
sau này. Còn mìnhsau này. Còn mình
thì…”thì…”
 Bà tủi thân cho số kiếp đứa con phải cướiBà tủi thân cho số kiếp đứa con phải cưới
“vợ nhặt”“vợ nhặt” và bổn phận làm mẹ chưa tròn củavà bổn phận làm mẹ chưa tròn của
mình.mình.

56. - Bà lão khóc:- Bà lão khóc:
““Trong kẽ mắt kèm nhèmTrong kẽ mắt kèm nhèm
của bà rỉ xuống hai dòngcủa bà rỉ xuống hai dòng
nước mắt…”nước mắt…”
 Nước mắt của sự thươngNước mắt của sự thương
xót, tủi buồnxót, tủi buồn
- Bà lo lắng cho cuộc- Bà lo lắng cho cuộc
sống trước mắt của con:sống trước mắt của con:
““Biết rằng chúng nó cóBiết rằng chúng nó có
nuôi nổi nhau sống quanuôi nổi nhau sống qua
được cơn đói khát nàyđược cơn đói khát này
không.”không.”
Giọt nước mắt người mẹ

57. - Bà cụ đăm đăm nhìn chị vợ nhặt. Từ chỗ xót- Bà cụ đăm đăm nhìn chị vợ nhặt. Từ chỗ xót
xa cho đứa con trai, bà lão chuyển sangxa cho đứa con trai, bà lão chuyển sang
thương xót cho người phụ nữ xa lạ bỗng trởthương xót cho người phụ nữ xa lạ bỗng trở
thành con dâu của mình:thành con dâu của mình:
““Người ta có gặp bước khó khănNgười ta có gặp bước khó khăn,, đói khổđói khổ
này, người ta mới đến lấy con mình. Mànày, người ta mới đến lấy con mình. Mà
con mình mới có vợ được … "con mình mới có vợ được … "
 Thương cho người đàn bà khốn khổ cùngThương cho người đàn bà khốn khổ cùng
đường mới lấy đến con trai mình mà khôngđường mới lấy đến con trai mình mà không
tính đến nghi lễ cưới.tính đến nghi lễ cưới.

58. - Với một tấm lòng nhân hậu, bà cố gắng- Với một tấm lòng nhân hậu, bà cố gắng
giấu đi mọi sự lo lắng để vui lên cho congiấu đi mọi sự lo lắng để vui lên cho con
cái mình vui:cái mình vui:
+ Bà dang tay đón người đàn bà xa lạ làm con+ Bà dang tay đón người đàn bà xa lạ làm con
dâu mình:dâu mình:
""Ừ thôi thì các con đãỪ thôi thì các con đã phải duyên phảiphải duyên phải
kikiếếpp với nhau, u cũng mừng lòngvới nhau, u cũng mừng lòng……""
 cách nói giản dị mà chan chứa tình người,cách nói giản dị mà chan chứa tình người,
làm ấm lòng những số phận tội nghiệp, trả lạilàm ấm lòng những số phận tội nghiệp, trả lại
danh dự cho người vợ nhặt.danh dự cho người vợ nhặt.

59. + Bà căn dặn các con:+ Bà căn dặn các con:
"Nhà ta thì nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày"Nhà ta thì nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày
liệu mà bảo nhau làm ăn. Rồi may ra mà ông giờiliệu mà bảo nhau làm ăn. Rồi may ra mà ông giời
cho khácho khá……""
 Bà an ủi động viên các conBà an ủi động viên các con
+ Bà gieo hi vọng cho con cái:+ Bà gieo hi vọng cho con cái: “ai giàu ba họ, ai“ai giàu ba họ, ai
khó ba đời”khó ba đời”
 Hi vọng cuộc đời của con sẽ thay đổi trong tươngHi vọng cuộc đời của con sẽ thay đổi trong tương
lai.lai.
+ Cũng như những bà mẹ nhân từ khác, lòng bà+ Cũng như những bà mẹ nhân từ khác, lòng bà
đầy thương xót cho con dâu và mong sao chođầy thương xót cho con dâu và mong sao cho
dâu con hoà thuận:dâu con hoà thuận:
““Cốt làm sao chúng mày hoà thuận là u mừng rồi”Cốt làm sao chúng mày hoà thuận là u mừng rồi”

60. Lòng mẹ bao la như biển trời…Lòng mẹ bao la như biển trời…
 Tấm lòng của bàTấm lòng của bà
cụ Tứ không chỉ làcụ Tứ không chỉ là
tình thương con màtình thương con mà
còn là đức vị thacòn là đức vị tha
cao cả. Đó là vẻ đẹpcao cả. Đó là vẻ đẹp
tâm hồn của ngườitâm hồn của người
mẹ nghèo khổ Việtmẹ nghèo khổ Việt
NamNam

61. c. Sáng hôm sau, trong bữa cơm đầuc. Sáng hôm sau, trong bữa cơm đầu
tiên đón nàng dâu mới:tiên đón nàng dâu mới:
- Bà- Bà “nhẹ nhõm, tươi tỉnh khác ngày“nhẹ nhõm, tươi tỉnh khác ngày
thường, cái mặt bủng beo u ám củathường, cái mặt bủng beo u ám của
bà rạng rỡ hẳn lên”bà rạng rỡ hẳn lên”..
 Hạnh phúc của con đã làm bà vuiHạnh phúc của con đã làm bà vui
hơn, hi vọng hơn.hơn, hi vọng hơn.
- Cùng với con dâu, bà thu dọn, quét- Cùng với con dâu, bà thu dọn, quét
tước nhà cửatước nhà cửa  hi vọng cuộc đời củahi vọng cuộc đời của
con thay đổi trong tương lai.con thay đổi trong tương lai.

62. - Trong bữa ăn, bà toàn nói chuyện vui,- Trong bữa ăn, bà toàn nói chuyện vui,
chuyện sung sướng về sau này.chuyện sung sướng về sau này.
- Bà nhen nhóm cho các con niềm tin, niềm- Bà nhen nhóm cho các con niềm tin, niềm
hi vọng khi bàn tính :hi vọng khi bàn tính :
"Khi nào có tiền ta mua lấy đôi gà"Khi nào có tiền ta mua lấy đôi gà……
ngoảnh đi ngoảnh lại chả mấy mà cóngoảnh đi ngoảnh lại chả mấy mà có
ngayngay đàn gà cho xemđàn gà cho xem……""
 tìm mọi cách để nhen nhóm niềm tin,tìm mọi cách để nhen nhóm niềm tin,
niềm hi vọng cho các con.niềm hi vọng cho các con.

63. Những người đói cướp lại thóc gạo do Nhật
chiếm, bị quân đội Nhật hành hung (1945)

64. Nhân dân nổi dậy

65. => Bà là người mẹ có tấm lòng yêu thương vô=> Bà là người mẹ có tấm lòng yêu thương vô
bờ bến, luôn vun vén hạnh phúc cho cácbờ bến, luôn vun vén hạnh phúc cho các
con, là chỗ dựa tinh thần cho các con.con, là chỗ dựa tinh thần cho các con.
Bà cụ Tứ
Thị
Tràng

66. 7. Nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm:7. Nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm:
- Xây dựng tình huống truyện:- Xây dựng tình huống truyện: độc đáo vàđộc đáo và
bất ngờ, làm nổi bật được giá trị hiện thựcbất ngờ, làm nổi bật được giá trị hiện thực
và giá trị nhân đạo của tác phẩm:và giá trị nhân đạo của tác phẩm:
++ GTHT:GTHT: Lên án mạnh mẽ tội ác củaLên án mạnh mẽ tội ác của
bọn thực dân Pháp và phát xít Nhật:bọn thực dân Pháp và phát xít Nhật:
Chúng đẩy nhân dân ta lâm vào một nạnChúng đẩy nhân dân ta lâm vào một nạn
đói khủng khiếp đến nỗi giá trị của conđói khủng khiếp đến nỗi giá trị của con
người không hơn cái rơm cái rác.người không hơn cái rơm cái rác.

67. ++ GTNGTNĐĐ:: Đặc biệt, tác giảĐặc biệt, tác giả
đã phát hiện được nhữngđã phát hiện được những
phẩm chất tốt đẹp và sứcphẩm chất tốt đẹp và sức
sống kì diệu của consống kì diệu của con
người:người:
Dù bị đẩy vào tình cảnhDù bị đẩy vào tình cảnh
hết sức bi đát nhưng họ vẫnhết sức bi đát nhưng họ vẫn
hướng về sự sống, khaohướng về sự sống, khao
khát tổ ấm gia đình, vẫnkhát tổ ấm gia đình, vẫn
đùm bọc cưu mang nhau vàđùm bọc cưu mang nhau và
hi vọng cuộc đời mình sẽhi vọng cuộc đời mình sẽ
thay đổi trong tương lai.thay đổi trong tương lai.
Người Hà Nội xưa

68. - Cách kể chuyện:- Cách kể chuyện: tự nhiên, lôi cuốn, hấp dẫn:tự nhiên, lôi cuốn, hấp dẫn:
+ Dẫn dắt câu chuyện tự nhiên, giản dị, chặt+ Dẫn dắt câu chuyện tự nhiên, giản dị, chặt
chẽchẽ..
+ Khéo léo làm nổi bật sự đối lập giữa hoàn+ Khéo léo làm nổi bật sự đối lập giữa hoàn
cảnh và tính cách nhân vật.cảnh và tính cách nhân vật.
- Dựng cảnh:- Dựng cảnh: chân thật, ấn tượng: cảnh chếtchân thật, ấn tượng: cảnh chết
đói, bữa cơm ngày đói,…đói, bữa cơm ngày đói,…
- Miêu tả tâm lí nhân vật:- Miêu tả tâm lí nhân vật: tinh tế nhưng bộc lộtinh tế nhưng bộc lộ
tự nhiên, chân thật.tự nhiên, chân thật.
- Ngôn ngữ:- Ngôn ngữ: nông thôn mộc mạc, giản dị, gầnnông thôn mộc mạc, giản dị, gần
với khẩu ngữ nhưng được chọn lọc kĩ, tạo nênvới khẩu ngữ nhưng được chọn lọc kĩ, tạo nên
sức gợi.sức gợi.

69. Truyện Vợ nhặt không chỉ miêu tả tình cảnhTruyện Vợ nhặt không chỉ miêu tả tình cảnh
thê thảm của người nông dân nước ta trong nạnthê thảm của người nông dân nước ta trong nạn
đói khủng khiếp năm 1945 mà còn thể hiệnđói khủng khiếp năm 1945 mà còn thể hiện
được bản chất tốt đẹp và sức sống kỳ diệu củađược bản chất tốt đẹp và sức sống kỳ diệu của
họ.họ.
Ngay trên bờ vực của cái chết, họ vẫn hướngNgay trên bờ vực của cái chết, họ vẫn hướng
về sự sống, khát khao tổ ấm gia đình và thươngvề sự sống, khát khao tổ ấm gia đình và thương
yêu, đùm bọc lẫn nhau. Nội dung nhân đạo sâuyêu, đùm bọc lẫn nhau. Nội dung nhân đạo sâu
sắc và cảm động đó được thể hiện qua một tìnhsắc và cảm động đó được thể hiện qua một tình
huống truyện độc đáo, cách kể chuyện hấp dẫn,huống truyện độc đáo, cách kể chuyện hấp dẫn,
miêu tả tâm lý khá tinh tế, đối thoại sinh động.miêu tả tâm lý khá tinh tế, đối thoại sinh động.

70. Tình thương là hạnh phúc của con người