2. 1. KUMBENSYUNAL NA PAMATNUBAY
• Tinatawag ding buod ng pamatnubay, karaniwan ang
balita ay gumagamit ng ganitong paraan na tumatalakay sa
naturang at tuwirang paraan.
• Pinaka karaniwang uri na sumasagot sa mga tanong na:
Sino? Ano? Saan?
Kailan? Bakit? Paano?
3. KATANUNGANG PAMATNUBAY
• Ang uring ito ng pamatnubay ay ang
pinakamatanda sa lahat ng uri na ginagamit ng
mamahayag tulad ng Sino, Ano, Bakit, Paano,
Kailan at Saan (5 W’s at H).
4. A. Pamatnubay na Sino(Who Lead)
•Ang pangalan ng kasangkot na may kinalaman
sa pangyayari sa balita.
5. B. Pamatnubay na Ano (What Lead)
•Pinakamatuwid na pamatnubay na naghahayag
ukol sa balita.
6. C. Pamatnubay na Bakit (Why Lead)
•Nagsasaad hinggil sa pinagmulan o sanhi ng
itinampok na pangyayari.
7. D.Pamatnubay na Paano (How)
•Karaniwang ginagamit sa hindi inaasahang mg
pangyayari at mga aksyon. Itinatampok ditto
ang pamamaraan ng mga kaganapan.
8. E. Pamatnubay na Kailan (When Lead)
•Nagsasaad hinggil kung kalian naganap ang
pangyayari.
9. F. Pamatnubay na Saan (Where Lead)
•Nagsasaad ng lugar kung saan naganap.
10. 2. Di-kumbensyunal o Di-pangkaraniwan na
Pamatnubay
•Ang balitang lathalain ay gumagamit ng
pamatnubay na ito. Inilalahad dito ang
intension ng pagpupunyagi ng manunulat sa
papapakilala ng kanyang balita sa paraang
naiiba.
12. • 1. Panggulat (Startler or Astonisher Lead)
• -ginagamit ito kung ang tala ay lubhang mahalaga,
nakakagulat, nakakagulantang o nakakasindak.
• 2. Pinangyarihan o Sanligan (Background
Lead)
• -ito'y karaniwang ginagamit sa mga salaysay tungkol
sa karnabal, sayawan, eksibisyon, pistahan, atbp.
13. • 3. Tahasang Sabi (Direct Ooutation)
• -ginagamit ito kung ang sinabi o sinipi ay higit na nakakatawag ng
pansin o mas mahalaga kaysa taong nagsabi. Karaniwang ginagamit
ito sa mga balitang tungkol sa talumpati (speech story)
• 4. Tanong (Question Lead)
• -ito'y ginagamit kung ang tanong ay may malaking
• bahagi sa salaysay at kung ang tanong ay wala pang kasagutan.
• 5. Paglalarawan (Descriptive o Picture Lead)
• -ginagamit kung sa pamamagitan ng ilang salita ay
• makakabuo ng malinaw na larawan sa isipan ng bumabasa.
14. •6. Pagkakaiba (Contrast Lead)
•-ginagamit ito upang maipakita o maipalitaw
ang pagkakaiba ng dalawang bagay sa unang
pangungusap ng balita.
•7. Parodya (Parody Lead)
•-binubuo ito ng mga palasak na kasabihan,
kanta, tula, aklat o pamagat ng pelikula.
15. •8. Isang salita
•-sinisimulan ang lathalain sa isang
makatawag pansing salita.
•9. Pamatnubay na kakatwa
•- ginagamitan ito ng tipograpikang epekto
upang mapalakas ang hatak sa kawilihan ng
mambabasa.
16. • 10.Hiwa-hiwalay na salita o parirala
• - binubuo ng sere ng mga salita o parirala na
binabantasan ng mga tuldok, kuwit o gatlang.
• 11. Pasalaysay
• - inilalapit ang mambabasa sa istorya sa
pamamagitan ng pagbibigay sa kanya ng
pagkakataong iugnay ang sarili sa tauhan nito.
17. • 12. Panukso
• - ginagamit ito upang dayain sa pamamagitan ng
pabirong pamamaraan ang mambabasa at mapukaw
ang kanyang kurusidad na basahin ang istorya.
• 13. Pontse
• -ito ay isang maikli at makatawag-pansing pamatnubay
19. • 1. Panggulat (Startler or Astonisher Lead)
• -Kampeon na naman!
• 2. Pinangyarihan o Sanligan (Background Lead)
• Nagmistulang pook ng mga ninuno ang Freedom Park ng
Lungs (BSED FIL. 3 ng Heneral Santos nang lahat ng mga
estudyante at mga gurong lumahok sa kasukdulang
pagdiriwang ng Buwan ng Wika ay nakaganyak ng mga
lumang kausotang Pilipino.
20. • 3. Tahasang Sabi (Direct Qoutation)
• "You stole the presidency, not only once but twice!"
• Ang sigaw ni Susan Roces, biyuda ni Fernando Poe Jr. na kumandidato sa
pagkapangulo, sa sang pagtitipon ng mga nasa oposisyon, bilang pagtuligsa sa
umano'y pandaraya ni Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo sa eleksyon noong
2004.
• 4. Tanong (Question Lead)
• -Paano mo malalamang tunay o peke ang iyong pera?
• 5. Paglalarawan (Descriptive o Picture Lead)
• Kalong ang maglitimang buwang sanggot, hindi napigitan ni Gng.
• Norma Alcantana ang kanyang mga luha nang marinig niyang ang kanyang
asawang si kpaitan Romeo Alcantara ay hinatulan ng kamatavan.
21. • 6. Pagkakaiba (Contrast Lead)
• -Noong mga 1960's ang sampung sentimong barya
ay isa nang malaking kayamanan, ngayon ingapak-
apakan na lamang ito sa daan.
• 7. Parodya (Parody Lead)
• "Minsan ka lang mabuhay, ngunit kung isabuhay mo
ito nang tama, ang minsan ay sapat na."
22. • 8. Isang salita
• "Khorosho!"
• 9. Pamatnubay na kakatwa
• -Ipinagbibili: isang kidney
• 10. Hiwa-hiwalay na salita o parirala
• -Kidnapping. Terorismo. Kalamidad. At tiwaling
pamamalakad ng mga nasa ginintuang upuan ng ating
pamahalaan. Ang pagsasama-sama ng mga ito sa
kasalukuyang panahon ang nagpapalublob sa ekonomiya ng
ating bansa.
23. • 11. Pasalaysay
• -Noong unang panahon sa kasaysayan ng Olimpyada, ayon sa
mga 5 mananalaysay, ang mga sinaunang atleta ay hubad na
nagpapaligsaha PED 11 sa mga laro. Dahil ang mga palan ay
ginagawa tuwing tag-araw, ang CBSED FIL 3.
• pagsusuot ng damit ay itinuturing na sagabal at
nakapagpapahina ng bilis ng mananakbo. Sa kabutihang palad,
ipinagbabawal sa mga baba anq manood nito.
24. • 12. Panukso
• -Saan ba nagpapatubo ang baba ng pinakakulot na
buhok? Sympre sa Africa. Ngunit doon ba talaga?
• 13. Pontse
• -Tatlong ulit na siyang nagtangkang magpakamatay sa
pamamagitan ng pamamagitan ng pagbibigti hanggang sa
mamatay siya sa bangungot.
25. •Mga Dahilan Ng Paggamit Ng
•Makabagong Pamatnubay
• 1. Mapabuti ang kalidad ng pagiging basahin ng akda
• 2. Mapukaw ang kawilihan ng mambabasa
• 3. Maragdagan ang kalakasan at kulay ng akda
• 4. Mahamon ang kakayahan ng manunulat
26. • Kailan Ginagamit Ang Makabagong
• Pamatnubay?
• 1. Kung mayroong ma datos na hindi pantuwirang balita
• sa kabuuan.
• 2. Kung may mga datos na mas higit na kawili-wili kung
• gagamitan ng kakaibang paraan sa paglalahad nito.
• 3. Kung ang paggamit ng makabagong pamatnubay ay tila
• natural lamang, angkop at Malaya.
• 4. Kung ang layunin ng pamatnubay ay pukawin ang
• kawilihan ng mambabasa.
28. ••Sugnay- Ang Sugnay ay bahagi ng
pangungusap na may paksa o simuno at
panaguri ngunit hindi buo ang diwa.
•Hal:
•Kinikilala ang talino at galing ng mga Pilipino
sa ibang
•bansa kaya sila'y hinahangaan.
29. • Dalawang Uri ng Sugnay
• Sugnay na makapag-iisa - ito ay maaaring tumayo bilang
• payak na pangungusap.
• Hal:
• Nagtapos siya ng pag-aaral para gumaan ang kanilang buhay.
• Sugnay na di makapag-iisa - mayroon itong paksa at panaguri
• ngunit hindi buo ang diwa ng ipnahahayag. Kailangan nito ng
• sugnay na makapag-iisa upang mabuo ang diwa.
30. • Parirala- ang Parirala ay bahagi ng pangungusap na walang buong
diwa.
• Hal: sa ibang bansa Mga Pilipinong manggagawa
• • Pang-uri- ang Pang-uri ay ang bahagi ng pananalitang nagbibigay-
turing sa pangngalan at panghalip.
• Pang-uring panlarawan-
• Halimbawa: matayog a pangarap, malapalasyong bahay
• 2. Pang-uring pamilang-Halimbawa:
• di-tiyak: mga, marami, kaunti tiyak: dalawa, isa, sampu, etc... tig-apat
31. • Sugnay na Pananhi (Causal Clause)
• Binubuo ng isang sugnay na di makapag-isa na
nagsisimula sa alin mang pangatnig na pananhi tulad ng
dahil sa, dahil kay, gaya ng, palibhasa, paano, mangyari,
kasi, kundangan , alang-alang sa atbp.
• Ex. Dahil sa maraming reklamo tungkol sa mga
nawawalang aklat, ipinasara ng punungguro ang pintuan
ng silid-aklatan kahapon.
32. • •Sugnay na Pasubali (Conditional Clause) Binubuo
ng isang sugnay na di makapag-lisa na nagsisimula sa alin
man sa mga pangatnig na panubali tulad ng: kung,
kapag, kundi, pagka, disin, sakali, sana, atbp
• Ex. Kung hindi papayag ang pangulo ng
• PTA na bumili ng bagong komputer para sa patnugutan,
mapipilitang magdaos ang mga mag-aaral ng isang
pambenepisyong sayawan.
33. • Sugnay na Paninsay (Concessive Clause)
• binubuo ng isang sugnay na di-makapag-lisa
• na nagsisimula sa pangatnig na paninsay
• tulad ng: kahit na , bagaman, gayong atbp.
• Ex. Bagaman lalabing-anim na taon lamang si
• Rosa David ng Paaralang Sekundarya g
• Lungsod Quezon, siyay napili na lalahok sa
• paligsahang Binibining Pilipinas sa darating na
• Biyernes.
34. • Sugnay na Patakda (Temporal Clause)
nagsasaad ng takdang panahon; binubuo ng sughay
na di-makapag-iisa na nagsisimula sa salitang: nang,
habang, bago, simula nang, at samantala.
• Ex. Samantalang pinaghahandaan pa lamang ng
mga mag-aaral ang nakatakdang pagtatanghal,
binayaran na sila kaagad ng kanilang
tagapangasiwa.
35. • • Sugnay na Pangngalan ( Noun Clause)
binubuo ng sugnay na di-makapag-isa na
ginagamit na simuno o tuwirang layon;
•Ex. -- Na dinagsaan ng mga manunuod ang
pagtatanghal ng "Malakas at Maganda" sa PNC
Auditorium ay pinatunayan ng maraming araw
na pagpapalabas nito.
36. • • Pariralang Pawatas (Infinitive Clause)
• nagsisimula sa pawatas ( nasa anyong pangngalang diwa ngunit
walang panahunan) na banghay sa um o mag.
• Ex. Ang tumulong sa mga batang mamamahayag ang
pangunahing layunin ni
• G. Teodoro Valencia, isang tanyag na mamamahayag at
kolumnista,kayat ang Teodoro Valencia Foundation ay
nagbibigay ng iskolarship sa mga nagwawagi sa pambansang
paligsahan sa pamamahayag.
37. • Pariralang Pang-ukol ( Prepositional Phrase)
• Nagsisimula sa pang-ukol tulad ng sa, ukol
sa, hinggil sa , tungkol sa, para sa, atbp.
•Ex. Para sa kapakanan ng mamamayang Pilipino,
sinikap ng pangulo ng kapisanan na mapaunlad
ang kalagayang pangkabuhaya ng pamayanan.
38. • Pariralang Pangngalang Pandiwa (Gerundial
Phrase)
•Nagsisimula sa pangngalang diwa ( pandiwang may
unlaping pag)
•Ex. Ang pagpapalinis at pagpapaganda ng purok ay
ang tanging layunin ng Punong Guro na si Bb.
•Mabini A. Gonzales.
41. Layunin;
A. Natutukoy ang mga katangian ng balita;
B. Nauunawaan ang katuturan ng balita;
C. Nagpapakita ng kawilihan sa pagbabasa at pagsusulat
ng balita.
42. Katuturan ng Balita
Ang balita ay napapanahon at
makatotohanang ulat ng mga
pangyayaring naganap na, nagaganap
at magaganap pa lamang.
43. Ito ay maaaring maibahagi sa
pamamaraang pasalita, pasulat at
pampaningin. Pasalita ito, kung ang
ginawang midyum ay ang radio at
telebisyon; pasulat naman kung ito
ay ipinalimbag sa pahayagan at
iba pang uri ng babasahin; at
pampaningin kung ang
midyum ay ang
telebisyon at sine.
44. Mga Katangian ng Balita
Kawastuhan -ang mga datos ay inilahad
nang walang labis, walang kulang
Katimbangan – inilahad ang mga datos na
walang kinikilingan sa alinmang
panig na sangkot.
Makatotohanan– ang mga impormasyon ay
tunay at aktuwal at hindi gawa-gawa
lamang.
Kaiklian- ang mga datos ay inilahad nang
diretsahan , hindi maligoy.
45. Mga sangkap ng Balita
Ang isang balita ay nagiging balita
lamang kung ito ay nakakapukaw ng
interes ng mga tagapakinig o
mambabasa. Kaya maaaring sabihing
ang anumang kaganapan na balita para
sa isa ay hindi balita
para sa iba.
46. Narito ang mga sangkap ng balita na maaaring
makapagbigay ng interes sa mga tagapakinig
at mambabasa.
Kapanahunan - Ito ay bago pa lamang
nangyari o maaaring matagal nang
ngunit ngayon lamang natuklasan.
Kalapitan - Mas interesado ang mga
tagapakinig o mambabasa na malaman
ang nagyayari sa kanilang paligid o
pamayanan kaysa sa malalayong lugar.
47. ♦Kabantugan –Tumutukoy
sa pagiging prominente o
kilala ng taong sangkot
sa pangyayari.
Kakatwahan o Kaibahan
Mga pangyayaring di karaniwan
tulad halimbawa ng isang tao
na nangagat ng aso o
ng isang hayop na
dalawa ang ulo.
48. ♦ Tunggalian
Ito ay tumutukoy hindi lamang sa laban
ng tao laban sa kapwa tao, maaari
rin itong pakikibaka ng tao
laban sa kalikasan o ng
tao laban sa
kaniyang
sarili.
49. M a k a t a o n g
K a w i l i h a n
Ito ay tumutukoy sa
m g a p a n g y a y a r i n g
nakapupukaw sa
iba’t-ibang uri ng
emosyon ng tao:
pag-ibig, poot ,
simpatiya, inggit at
iba pa.
50. Romansa at Pakikipagsapalaran
Tinatalakay dito hindi lamang ang
buhay pag-ibig ng isang tao katulad ng
mga artista kundi ang pakikipagsapa-
laran din ng mga ordinaryong tao
tulad ng pagliligtas ng batang si
Rona Mahilum sa sa kaniyang mga
kapatid sa nasusunog nilang bahay.
51. Pagbabago at Kaunlaran
Anumang pagbabago at kaunlarang
nangyayari sa pamayanan ay
maaaring paksain ng balita
tulad ng pagpapatayo ng
mga bagong gusali,
kalsada, pamilihang
bayan at iba pa.
52. Bilang o Estadistika - Halimbawa
nito ay ang mga ulat ukol sa
pananalapi, resulta ng eleksyon at
iba pa.
Pangalan - Tumutukoy sa mga
pangalang nasasangkot sa balita
tulad ng mga nakapasa sa mga
board examinations.
53. Hayop
Halimbawa nito ay ang mga bagong inakay
ng Philippine Eagle mula sa itlog na nabuo
sa pamamagitan
ng artipisyal inseminasyon.
Kalamidad
Kapag nagkaroon ng malakas
na bagyo, lindol, pag- putok ng
bulkan at iba pa, karaniwang
pinapaksa ng balita ang mga
pinsalang dulot nito.
54. Mga Uri ng Balita
A. Ayon sa istilo ng pagkalahad ng datos
1. Tuwirang Balita
Diretsahan ang pagkahanay ng mga
datos at ginagamitan ng
kombenkombensyonal o kabuurang
pamatnubay.
2. Pabalitang Lathalain
Hindi diretsahan ang paglalahad ng datos
at ginagamitan ng makabagong
pamatnubay.
55. B. Ayon sa lugar na pinangyarihan
1.Lokal na Balita
Kung ang kinasasaklawan ng
pangyayari ay sa pamayanang
kinabibilangan o tinitirhan ng taga-
pakinig o mambabasa.
a. pambarangay d. panlalawigan
b. pambayan e. panrehiyon
c. panlunsod f. pambansa
2. Balitang Pang-ibang Bansa
56. C. Ayon sa nilalaman
♦ Pang-agham at teknolohiya
♦ Pangkaunlarang komunikasyon
♦ Pang-isports o pampalakasan
57. D. Ayon sa pinagbabatayan o pinag-
kukunan
1. Batay sa aksyon
Ang manunulat / mambabalita
ay naroon mismo sa lugar na
pinangyarihan ng aksyon o
pangyayari.
58. 2. Batay sa Tala
Kung ang
pinagbabatayan
ng balita ay mga
talang nakalap
mula sa talaan ng
pulisya, ospital at
iba pang ahensya.
59. 3. Batay sa Talumpati
Kung ang pinagkukunan ng datos ay
ang talumpati ng mga kilalang tao.
4. Batay sa pakikipanayam
Kung ang mga datos
ay nalikom sa pamamagitan
ng pakikipanayam sa mga
taong sangkot o may alam
sa pangyayari.
60. E. Ayon sa pagkakaayos o pagkakaanyo
sa pahina
1.Balitang may iisang tala
Tumatalakay sa iisang
pangyayari lamang
2. May maraming talang itinampok
Naglalahad ng higit sa isang
pangyayari na naganap sa iisang
araw at halos magkaparehong oras.
61. 3. Balitang Kinipil
Balitang pinaikli na
lamang dahil sa kawalan
ng espasyo.
4. Dagliang Balita
Pahabol na balita na dahil sa kawalan ng
ispasyo ay nilagyan na lamang ng
salitang flash at kasunod nito ang
isang linya o talatang nilalaman.
62. 5. Balitang pangkatnig
Maikling balita na isinulat ng hiwalay
ngunit kaagaapay sa kaugnay na
pangunahing balita.
6. Bulitin
Habol at karagdagan sa
mahalagang balita at
inilagay sa pangmukhang
pahina na nakakahon
at nasa tipong mariin.
63. F. Ayon sa pagkakalahad ng
nilalaman
1. Balitang pamukaw-kawilihan
Karaniwang maiikling balita tungkol
sa tao, bagay, hayop na umaantig
sa damdamin ng
mambabasa.
65. Ang Pamatnubay
Pamatnubay ang tawag sa una at
pangalawang talata ng balita.
Nagsisilbi itong pang-akit sa mga
mambabasa dahil ito ang pinaka-
buod ng balita. Sa akdang
lathalain o pabalitang lathalain, ito
ay maaaring isang salita, parirala,
pangungusap o isang talata.
66. Mga Uri ng Pamatnubay
1. Kombensyonal o Kabuuurang
Pamatnubay
Sinasagot nito ang mga tanong na
Ano?, Sino?, Saan?, Kailan?, Bakit?
at Paano?
67. Ang balita ay inilalahad sa baligtad na
piramide kung saan ang mga
Mahahalagang datos
ay nasa una at
pangalawang
talata. Karaniwang
ginagamit
sa tuwirang balita.
68. 2. Makabagong Pamatnubay
Ginagamitan ng pangganyak na
panimula ang akda upang akitin
ang mambabasang basahin
ang kabuuuan nito.
Karaniwang
ginagamit ito
sa pagsulat
ng Pabalitang Lathalain.
69. Mga Uri ng Kombensyonal na
Pamatnubay
1. Pamatnubay na Ano
Kung ang pinakatampok
sa balita ay ang
pangyayari.
Halimbawa:
Isang lindol ang yumanig sa lalawigan ng
Sorsogon at Masbate na ikinamatay ng
tatlong tao at ikinasira ng mga bahay at
gusali kahapon ng madaling araw.
70. 2. Pamatnubay na Sino
Kung higit na pinakatampok
ang tao o organisasyong
kasangkot sa pangyayari.
Halimbawa:
Binawi ni Nueva Vizcaya Rep. Rodolfo
Agbayani, kasapi ng LDP ang kaniyang
pirma sa impeachment complaint na
inihain ng oposisyon, kahapon, matapos
itong katayin sa komite.
71. 3. Pamatnubay na Saan
Kung higit na mahalaga
ang lugar na pinangyarihan
kaysa sa gawain o tao
na kasangkot dito.
Halimbawa:
Sa Naga City ginanap ang 2009 National
Schools Press Conference na dinaluhan
ng mga batang manunulat sa buong
bansa.
72. 4. Pamatnubay na Kailan
Hindi gaanong gamiting pamatnubay
dahil ginagamit lamang ito
kung higit na mahalaga ang
petsa kaysa sa iba pang
aspeto ng mga pangyayari.
Halimbawa:
Hanggang sa Abril 18 na lamang ang
palugit na ibinigay ng BIR para sa
pagababayad ng buwis sa taunang kita.
73. 5. Pamatnubay na Bakit
Kung ang dahilan o
sanhi ng pangyayari
ang pinakamahalaga.
Halimbawa:
Upang mapalawak at madaling
maipaabot sa mga mamamayan ang
mga serbisyo ng pamahalaan,
inilunsad ng Sangguniang Panlunsod ng
Quezon sa pamumuno ni Mayor Sonny
Belmonte ang “City Hall sa Barangay”
74. 6. Pamatnubay na Paano
Kung ang kaparaanan ng
pangyayari ang pinakamabisang
anggulo na dapat itampok.
Halimbawa:
Nagkunwaring naghahanap ng
mapapasukan, isang babae ang
tumangay ng malaking halaga ng salapi at
mga alahas ng isang ginang sa Lunsod ng
Baguio, pagkatapos itong tanggapin bilang
katulong.
75. Sa pagpapasya kung aling uri ng
kombensyonal na pamatnubay
ang itatampok,dapat munang alamin
ng manunulat kung aling anggulo
ng balita ang higit na mahalaga.
Kapag parehong matimbang ang
Ano at Sino, unang itatampok ang
Sino dahil higit na mahalaga ang
tao kaysa sa mga bagay at
pangyayari.
76. Pamatnubay na nakagugulat
• Maari ito ay isang salita o maikling angungusap.
• Hal. Katarungan!
Ito ang sigaw ng mga Overseas Contract Workers na siyang
tinaguriang makabagong bayani ng bansa sa ginanap na
Press Conference sa National Press Club dahil sa
pagkamatay nina Delia Maga at Flor Contemplacion.
77. Naglalarawang Pamatnubay
• Naglalarawan ng mga pangyayaring
mahalaga na may kaugnayan sa isang
natatanging okasyon o pangyayaring may
kaugnayan sa napakahalagang pangyayari.
78. Pamatnubay na naghahambing
ng dalawang pangyayari
(Contrast Lead)
• Binuhay ng Edsa 1986 ang natutulog na
damdaminng makabayan ng mga Pilipino,
pinukaw naman ng pagdiriwang ang 10th
World Youth Day ang nanghihinang
pananalampalataya ng buong sambahayan.
79. Pamatnubay na Patanong
• Patanong ang simula ng pamatnubay.
• Hal.
Maunlad na kaya ang Pilipinas sa taong
2008?
80. Pamatnubay na Masidhi ang
paglalarawan
• Halos kauri ito ng descriptive lead, ang
natatanging pagkakaiba nito sa huli higit na
nakakaakit ito dahil sa emosyon, sa
panahong nagsusulat ang reporter ay
sumasanib sa kaniya ang lungkot ng
damdamin at emosyon ng kaniyang paksa.
81. Siniping pamatnubay
• Maaring ito ay mula sa kasabihang Pilipino,
sa mga salawikain na inuugnay sa isang
pangyayari. Kalimitan ang mga balitang
galing sa interview, talumpati, forum,
seminar ay ginagamitan ng siniping
pangungusap.
82. Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng
mabisang Pamatnubay:
1. Gumamit ng payak na pangungusap
2. Huwag isulat ang lahat ng kasagutan sa
mga tanong na Ano, Sino, Saan, Kailan,
Paano at Bakit sa isang pangungusap
lamang, kung ito ay makasisira sa
kaisipan ng talata at makalilito sa
mambabasa.
Alalahaning ang pangalawang
talata ay pangalawang
pamatnubay rin.
83. 3. Huwag uliting gamitin ang mahalaga o
di-karaniwang salita sa isang
pangungusap.
4. Iwasan ang pag-uulit ng
mga sugnay, parirala at
mga iba pang katulad
nitong gramatikong
kayarian.
84. Mga Hakbang sa Pagsulat ng Balita
1. Isulat kaagad ang balita matapos makalap.
2. Itala ang mga datos ayon sa pababang
kahalagahan.
3. Unahing itampok ang pinakamahalagang
datos bilang pamatnubay.
85. 4. Ibigay ang buong pangalan ng
taong awtoridad o pinagkunan ng
datos at kaniyang katungkulan. Sa
muling pagbanggit sa kanya ay
gamitin na lamang ang G. at
apelyido ng lalaki at Bb. o Gng. at
apelyido ng babae o anumang titulo
na angkop sa kanya.
86. 5. Iwasang magbigay ng opinyon sa balita.
6. Maging tumpak sa paglalahad ng datos.
7. Gawing maikli ang talata.
8. Gumamit ng mga payak
na salita.
9. Gawing maiikli ang
pangungusap at
pag-ibaibahin
ang haba nito
87. 10. Gamitin ang pangungusap na tukuyan
kaysa sa balintiyak.
11. Isulat ang tuwiran at di tuwirang sabi sa
magkahiwalay na talata.
12. Ilahad ang dalawang panig ng mga
taong sangkot sa balita.
13. Gawing pasalita ang bilang 1 hanggang
9 at gawing tambilang ang 10 pataas.
88. Kaayusan ng Balita
Ang kaayusan ng paglalahad ng mga datos
sa balita ay sumusunod sa baligtad na
piramide tulad ng nasa ibaba:
89. Ang kaayusang baligtad na piramide
ay nakatutulong sa mga sumusunod
na dahilan:
1.Napapadali ang pagbabasa. Karaniwan sa
mga mambabasa ay abala, kung kaya
ang paglagay ng mga mahahalagang
datos sa unahan ng balita, ay
nakapagpapatipid sa kanila sa panahon,
dahil sa pamatnubay pa lang ay
nakukuha na nila ang buod
ng istorya.
90. 2. Napapadali ang pag-aayos ng ispasyo,
dahil kung kulang ang ispasyo, maaari
nang putulin ang huling bahagi ng balita
na hindi nawawala ang mahalagang
datos nito.
3. Napapadali ang pagsulat ng ulo ng balita
dahil sa unang dalawang talata na
naglalaman ng mahahalagang datos ay
maaari nang mapagkunan
ng itatampok sa ulo
ng balita.
91. Mga Tuntunin sa Pagtatalata ng
Balita
1. Ang talata ay hindi sumusobra sa
75 na salita.
2. Ilagay ang mahahalagang datos sa
unahan ng talata.
3. Iwasan ang paggamit ng mga
magkatulad na mga salita o mga
sugnay sa simula ng magkasunod
na talata.
92. 4. Huwag ilagay ang tahasang sabi at
buod nito sa isang talata.
5. Ang isang pangungusap na talata
ang pinakagamitin sa balita ngunit
kung hindi maiiwasan ang paggamit
ng mahigit sa isang pangungusap,
hindi ito dapat na sumobra
sa 3 pangungusap.
93. 6. Isaayos ang mga talata ayon sa
pababang kahalagahan upang kung
kukulangin sa ispasyo ay maaaring
putulin ang mga huling talata na
hindi naaapektuhan ang nilalaman
nito.
94. Mga Katangian ng Isang Manunulat
ng Balita
1. Matalas ang pang-amoy sa balita.
-Alam kung saan makapangalap ng datos.
-Marunong kumilatis kung alin ang anggulo
sa pangyayari na itatampok sa balita.
-Madaling makakilala ng mga
kaganapang karapat-dapat ibalita.
95. 2. Mapagtanong
3. Matiyaga
4. Makatarungan at walang kinikilingan
5. Totoong interesado sa tao.
6. Laging mapaghanap
ng buong
katotohanan
96. 7. Mapamaraan
8. Malawak ang kaalaman sa
talasalitaan at gramatika
9. Alam ang sariling
kalakasan
10. Mapagbasa
98. 1. Sumasagot sa 5W’s at 1H.
2. May maaksyong ulo ng balita.
3. May malinaw na pamatnubay.
4. Maaksyon ang nilalaman.
5. Sumusunod sa Inverted Pyramid o
Decreasing Importance.
99. 6. Buo ang mga detalye.
7. Walang paliguy- ligoy.
8. Walang opinyon.
9. May 3 bahagi hanggat maaari:
Pamatnubay, Katawan at Pawakas.
10. Derecho at walang pinapanigan.
11. Nakapokus sa mga isyung pampaaralan.
100. Gawain :
•Ibigay ang Ano, Sino, Saan, Kailan, Bakit at
Paano sa kasunod na mga balita.
101. 167 katao, patay sa leptospirosis
• Umaabot na sa 167 katao ang namatay sa sakit na leptospirosis na karamihan sa
mga biktima ay residente ng binahang mga lugar sa mga Lunsod ng Pasig at
Marikina.
• Ayon pa kay Dra. Yolanda Oliveros ng Department of Health- National Center for
Disease Prevention, tumaas na sa mahigit 2,000 ang naitalang kaso ng may sakit na
leptospirosis na nag-umpisa ilang araw matapos hagupitin ang Metro Manila at ilang
karatig lalawigan ng bagyong Ondoy.
• Ang leptospirosis ay isang uri ng sakit na nakukuha mula sa ihi ng daga na
karaniwan nang sumasama sa tubig-baha.
• Magugunita na ang mga lunsod ng Marikina, Pasig sa Metro Manila at ang bayan ng
Cainta, Rizal ang pinakagrabeng tinamaan ng flush flood, kaya dito rin nagkaroon ng
paglaganap ng sakit na leptospirosis.
• Sinabi ni Dra. Oliveros na ang sintomas ng leptospirosis ay ang pamamanhid ng
katawan, paninilaw ng balat, sakit sa ulo, tiyan, pagtatae, pamumula ng puti ng mata,
103. Dapat Tandaan sa Pagsulat ng
Editoryal
1.Tiyaking nauunawang mabuti ang
sitwasyon o isyu .
2.Tiyakin ang paksa ay kawili-wili
sa mga mambabasa. Piliin ang
pinakabago at kontrabersyal na
isyu.
104. 3.Limitahan ang akda sa isang aspeto
lamang ng piniling paksa.
4.Magkaroon ng tiyak na layunin sa
pagsulat ng akda.
5.Mangalap ng sapat na datos.
6.Magkaroon ng pinapanigan
sa isang kontrobersyal na isyu.
105. 7.Gumamit ng matibay at
makatarungang pangangatwiran.
8.Gawing maikli lamang ang akda.
Hangga't maaari, limang talata
lamang.
106. 9.Gawing makatawag pansin at kawili-
wili ang panimula na binubuo ng
batayang balita at reaksyon.
10.Magbigay ng mahahalaga at
makabuluhang detalye upang maging
kapani-paniwala ang iyong opinyon.
107. 11.Gawing pormal ang pananalita at
paglalahad ng opinyon.
12.Kung magbigay ng argumento, sumulat
sa pinakamahalaga.
13. Maging maawtoridad, ngunit huwag
mangaral o manermon.
108. 14.Huwag sulatin sa unang panauhang "ako" sa
halip ay kami" maliban kung gumamit ng
tuwirang sabi.
15.Gumamit ng iba't ibang pamamaraan upang
pukawin at panatilihin ang kawilihan ng
mambabasa.
16.Tulad ng ibang akdang pampahayagan,
kailangang taglay ng editoryal ang tuntunin ng
kaisahan, kalinawan, kaugnayan at kariinan sa
pagsulat ng akda.
109. MGA BAHAGI NG EDITORYAL
1. Pamagat
- May kinalaman sa paksa
- Hindi hihigit sa limang
talata
Halimbawa:
* Nakakabinging babala
* Bakuna na nakakalunas
110. 2. Panimula
- Straight news at ang
reaksyon
- Balitang
pinagtutungkulan
- One word phrase
introduction
118. EDITORYAL
Ang editoryal ay isang akdang nagbibigay ng kuru-
kuro o opinyon ng patnugutan ukol sa napapanahong
isyu. Layunin nitong ipabatid ang mga patakaran at
prinsipyo ng pahayagan. Maaari itong magpabatid,
magpakahulugan, bumatikos, tumuligsa, o humikayat
sa mambabasa upang pumanig sa prinsipyo nito.
119. MGA KATANGIAN NG EDITORYAL
1.Kawili-wili
2.Malinaw at mabisa ang pangangatwiran at may
kapangyarihang umimpluwensya ng opinyon ng mambabasa.
3.Makatotohanan at naglalaman ng mga impormasyon bilang
suporta sa ipinaglalabang panig.
4.Maikli lamang
120. MGA URI NG EDITORYAL
1. Editoryal na nagpapabatid
2. Editoryal na nagpapakahulugan
3. Editoryal na nakikipagtalo
4. Editoryal na namumuna
5. Editoryal na nanghihikayat
6. Editoryal na nagpaparangal
7. Editoryal na nagpapahalaga ng natatanging
araw
121. 1. Editoryal na
nagpapabatid
2. Editoryal na
nagpapakahulugan
Nagbibigay lamang ng
impormasyon tungkol sa
isyung pinag-uusapan at
wala ng iba.
•Nagbibigay rin ito ng
mga impormasyon tungkol
sa isyu,ang
pinakalayunin nito ay
ang magpakahulugan sa
pangyayari, sitwasyon o
isyu.
Mga Uri ng Editoryal
122. 3. Editoryal na
nakikipagtalo
Maaari rin itong magbigay
ng impormasyon tungkol sa
isyu at magpakahulugan,
ngunit ang namamayani
nito ay ang layuning
hikayatin ang mambabasang
paniganang ipinaglalabang
paniniwala o ideya ng
patnugutan.
Mga Uri ng Editoryal
4. Editoryal na
namumuna
May pagkakatulad ito sa
editoryal na nakikipagtalo.
Ang kaibahan lamang nito ay
inilalahad ng manunulat ang
kabutihan at di-kabutihan ng
pangyayari o isyu, bagamat isa
rito ang pinapanigan ng
patnugutan.
123. 5.Editoryal na
nanghihikayat
6.Editoryal na
nagpaparangal
Mga Uri ng Editoryal
Layunin nitong hikayatin ang mga
mambabasa na sumuporta sa programa
o planong aksyon sa pamamagitan ng
pag-iisa-isa sa mga kabutihan na
maaaring idudulot nito. Naglalaman
din ito ng panawagan na pagkilos.
Nagbibigay-puri sa mabubuting
nagawa ng tao o institusyon.
7.Editoryal na nagpapahalaga
ng natatanging araw
Tumatalakay sa kahalagahan ng
mga tanging okasyon tulad ng
Araw ng Kalayaan, Araw ng mga
Patay, Pasko at iba pa.
124.
125. Ang kartung editoryal ay isang palagiang
bahagi ng pahinang editoryal. Ito ay
editoryal na nakaguhit. Layunin nitong
ilarawan sa pamamagitan ng impormal na guhit
ang panig ng patnugutan tungkol sa isang
isyu. Maliban dito, nagsisilbi rin itong
pang-aliw o pampagaan ng loob sa gitna ng
mga seryosong paglalahad ng mga opinyon
tungkol sa iba’t ibang isyu.
126. Mga Dapat Tandaan sa Pagguhit ng Kartung Editoryal
1. Limitahan ang paggamit ng mga salita at label.
2. Gumamit ng sariling istilo at huwag mangopya.
3. Magkakaroon ng sariling istilo at huwag mangopya.
4. Ituon ang pagguhit sa iisang paksa lamang.
5. Limitahan sa tatlo hanggang sa limang bagay ang iguguhit na tutulong upang mailarawan
ang kaisipang nais ipabatid sa mga mambabasa.
6. Ilarawan nang husto ang ekspresyon ng mukha ng taong iguguhit, pati na ang
pagkakakilanlan nito tulad ng buhok at nunal ni Pangulong Gloria Macapagal Arroyo,
kilay ni dating Speaker Jose De Venecia at iba pa.
7. Maaaring gumamit ng alusyon upang higit na mapatindi ang dati ng kartung editoryal sa
mambabasa tulad ng paggamit ng mga sanligang kalbaryo, paggamit ng mga superhero at
iba pa.
127. Mga Hakbang sa Pagguhit ng Kartung Editoryal
1.Alamin ang pangunahing isyu na nais iguhit ng karton.
2.Alamin ang panig ng patnugutan tungkol sa isyu.
3.Gumuhit sa tulong ng pinakamabisang simbolo na aakma sa pangkalahatang
opinyon ng patnugutan tungkol sa isyu.
Mga Karaniwang Simbolo sa Pagguhit ng Kartung Editoryal
1.lapis, pluma, pahayagan- pamahayagan, karapatan sa pamamahayag
2.kalapati- kalayaan, kapayapaan, demokrasya
128. 3. salakot- Juan dela Cruz, karaniwang
mamamayang Pilipino
4. kadena- paniniil sa kalayaan, pang-
aapi o pag-aalipin
5. kamatayan at karit- panganib,
kapahamakan
6. heringgilya- parusang kamatayan,
adiksyon sa droga
7. buwaya- abusado, mapagsamantala
8. buto’t balat na bata- kahirapan
9. malyete- husgado, batas
10. babaeng may piring at may dalang
timbangan- katarungan
11. mga alon- mga hadlang, pagsubok
12. maskara- mapagkunwari, pagpapanggap
13. agila- katapangan
14. bareta na ginto- kayamanan,
karangyaan
15. mataas na gusali- kaunlaran
16. susi- daan tungo sa tagumpay o
kaunlaran
17. malaking bato sa daan- balakid sa
anumang mithiin
18. bungo at dalawang nagkrus na buto-
kamatayan, kapahamakan
19. sumisikat na araw- pag-asa
20. taong may maraming tatu- kriminal,
masamang tao, dating bilanggo
129. Kartung Editoryal sa Iba’t Ibang Anyo
Ang isang isyu ay maaaring iguhit ng kartung editoryal hindi
lamang sa iba’t ibang simbolo, kundi sa iba’t ibang panig at uri
ng editoryal. Sa paligsahan sa pagguhit ng kartung editoryal,
mahalagang pag-isipan munang mabuti kung sasang-ayon o tutol ka ba
sa napapanahong isyu o gusto mo bang magpakahulugan, magbigay ng
puna tungkol sa pampublikong usapin o magbigay ng parangal sa
isang tao o organisasyong nakagawa ng kabayanihan at magpapahalaga
sa isang natatanging araw.
136. LAYUNIN NG KOLUM
1. Magbigay ng Opinyon: Ang isang
pangunahing layunin ng kolum ay
magbigay ng personal na opinyon o
pananaw ng kolumnista sa isang
partikular na isyu o paksa.
137. 2. Magbigay ng Pagsusuri
-Ang mga kolum na may layuning magbigay ng pagsusuri ay
sumasalamin sa kritikal na pagtingin ng kolumnista sa mga
pangyayari, polisiya, o mga kaganapan.
3. Magpabatid ng Impormasyon
-Ang ibang mga kolum ay may layuning maghatid ng impormasyon
tungkol sa mga bagay na nauugnay sa paksa ng kolum.
4. Mang-akit ng Interes
- Ang mga kolum na may layuning mang-akit ng interes ay
naglalayong magbigay ng mga pambihirang istorya, mga puna, o mga
karanasan upang humikayat at magpukaw ng interes ng mga
mambabasa.
137
138. 5. Mangatwiran o Makumbinsi
Sa ilang mga kolum, ang layunin ay mangatwiran o
makumbinsi ang mga mambabasa tungkol sa isang partikular
na posisyon, paniniwala, o pagkilos.
6. Maglahad ng mga Solusyon o Alternatibo:
Sa ibang mga kolum, ang layunin ay maglahad ng mga
solusyon o alternatibong pagtingin sa isang problema o
isyu.
139. Mga uri ng kolum
1.Opinyon/Kasaysayan ng Kolum
- Ito ang tradisyunal na uri ng kolum na
naglalaman ng personal na opinyon, mga pananaw, at
mga pagsusuri ng manunulat tungkol sa iba't ibang
isyung panlipunan, politika, ekonomiya, at iba pa.
140. 2. Talakayan/Kaantasan –
Ito ay isang uri ng kolum na nagsasangkot ng
pagtalakay at pagsusuri sa isang partikular na isyu o
usapin.
3. Pamumuna/Satire –
Ang uri ng kolum na ito ay may layuning magpatawa,
magpamalas ng kamalian, o magbigay ng mga matalas na
puna tungkol sa mga pangyayari, personalidad, o
kaganapan sa lipunan.
140
141. 4. Pang-ekonomiya
Ito ay isang uri ng kolum na naglalayong pag-
aralan at maipaliwanag ang mga konsepto at usapin
na nauugnay sa ekonomiya.
5. Pang-sports
Ito ay mga kolum na nakatuon sa mga pagsusuri,
mga balita, at mga kwento na may kaugnayan sa mga
isyu at pangyayari sa mundo ng palakasan at
isport.
142. 6. Pang-showbiz
Mga kolum na naglalaman ng mga balita, mga ulat, at mga
pagsusuri sa mundo ng showbiz at mga personalidad sa
industriya ng pelikula, telebisyon, at musika.
7. Pang-lifestyle
Ito ay mga kolum na tumatalakay sa mga aspekto ng
buhay-araw-araw tulad ng pagkain, moda, kalusugan,
paglalakbay, at iba pang interes ng mga mambabasa sa
larangan ng lifestyle.
143. BUMUO AT IPAHAYAG ANG IYONG MGA PANANAW
1. MAGHANAP NG SARILI MONG TONO
• Magkaroon ng isang malinaw na kahulugan at sariling tono,
maaaring nakakatawa o madilim.
• Maaari kang magbasa ng mga artikulo sa pahayagan na
nagbibigay lamang ng mga katotohanan at pagkatapos ay
malayang sumulat ng sagot sa kanila.
• Maaari kang gumamit ng sarkastikong tono, o palagi kang
optimistiko.
• Maari ka ring humingi ng tulong sa iyong editor-in-chief na
mahanap ang iyong tono.
144. • Ang isang mahusay na paraan upang subukan ang iyong
opinyon ay tanungin ang sarili. “ May magpapakita ba ng
malakas na reaksyon sa aking artikulo?”
• Tiyaking i-back up ang iyong opinyon gamit ang
sinaliksik na ebidensya.
• Makapagpakumbinsi sa mga mambabasa na sundin ang iyong
opinyon.
2. MAGKAROON NG OPINYON
145. • Upang bumuo ng iyong sariling tono at saloobin,
ito ay kapaki-pakinabang upang gumuhit sa iyong
mga personal na karanasan. Sumulat tungkol sa
mga anekdota sa iyong buhay. Sa ganitong paraan,
hindi lamang nakakakuha ng koneksyon sa iyo ang
iyong mambabasa, nagiging mas kapani-paniwala ka
rin.
3. MAGBAHAGI NG MGA PERSONAL NA KARANASAN.
146. 4. ISULAT SA UNANG TAO
Dahil ang isang column ay batay sa iyong opinyon, gawing malinaw
ang iyong boses gamit ang isang "I". Sa ganitong paraan,
nairehistro ng mambabasa ang iyong patuloy na presensya at
nilinaw mo kung anong opinyon ang iyong kinukuha.
• Sa halip na isulat:
"Ang tirahan ng mga kabayong puro lahi ay kadalasang hindi
nakakatugon sa mga pamantayan.",
• Ginagawang mas kaakit-akit ang pahayag mula sa unang tao:
"Ang tirahan ng mga kabayong puro lahi, na nakita ko bilang
isang tagapagsanay, ay hindi regular na nakakatugon sa mga
pangangailangan ng mga hayop. At ito ay nakakaapekto sa
kanilang pagganap at kagalingan."
149. 1. Pumili ng isang kaakit-
akit na pamagat
•Ang tamang pamagat ay
pumupukaw sa mga inaasahan
at interes ng mambabasa.
•Ang mga mapang-akit na pamagat
ay kadalasang naglalaman ng mga
numero,nakakatawang adjectives,
at isang pangako sa mambabasa.
150. Halimbawa
:
1. "Alisin ang mga
mantsa sa carpet"
2. "Tatlong Hindi
Karaniwang Pag-aalis ng
mga Mantsa ng RedWine"
151. 2. Magsimula sa isang
"hook" na pumupukaw sa
interes ng mambabasa
•Ang unang pangungusap
ay dapat maakit ang
mambabasa sa artikulo
gamit ang iyong mga
salita at iniisip.
152. " Isang buwan na ang
nakalipas, natakot ako nang
malaman kong mali ang
pagkakatali ko sa aking mga
sintas ng sapatos sa buong
buhay ko
Halimbawa :
153. 3. Sabihin sa iyong mambabasa
kung bakit mahalaga sa kanila
ang iyong artikulo.
•Ipaliwanag kung bakit
may kaugnayan ang iyong
paksa sa mambabasa at
kung paano ito may
positibo o negatibong
epekto sa kanya.
154. Kung ikaw laban sa
isang bagong batas sa
buwis
Halimbawa :
•Sabihin sa iyong mambabasa na
ang bagong patakarang ito ay
magpapabayad sa kanila ng mas
maraming buwis
155. 4. Sumulat sa kumbensyon
•sumulat sa mas maikling mga
pangungusap, o gumamit ng mga
mas malinaw na salita upang
magsulat ng mas kumbensyonal.
Gawing mas malinaw ang iyong
pananaw
156. Halimbawa :
"Ipinapalagay ng konseho
ng lungsod na niligaw ng
alkade ang mga residente
Naniniwala ang konseho
ng lungsod na niligaw ng
alkalde ang mga
residente
157. Katangian ng isang Mabisang
kulomnista
1. Palabasa
2. Malawak ang kaalaman sa ibat-
ibang paksa o isyu
3. Matalas ang pang-unawa sa
kahalagahan ng pangyayari
158. 4.May Sapat na kaalaman sa pinaksa
5.Mahusay sa diplomasya
6.Malawak ang talasalitaan
7.Makatarungan sa pagpapasya
8.May sariling istilo sa pagsulat at
may orihinalidad
181. PAGSUSULAT NG
LATHALAIN
(Feature
Writing)
Balitang may puso ang
lathalain. Kung sa
pagsusulat ng balita ay
may kalansay na
sinusundan, sa pagsulat
ng lathalain kasali pati
ang laman at dugo na
maaaring magpatawa,
magpaiyak, magpalungkot,
manakot o ano pa mang
emosyon na nais iparating
ng manunulat.
182. Kahalagahan
Ito ay isang espesyal na balita
na nakalathalang din sa malaking
bahagi ng bawat pahayagan.
Kaiba ito sa tuwirang balita na
mga kaganapan lamang ng
pangyayari ang
tinatalakay. Binibigyang
pagkakataon ang daloy ng
kaisipan at opinyon, pati na ang
panunuri at mga interpretasyon
ng mga pangyayari.
183. MGA KATANGIAN
1. Walang tiyak na haba
2. Pinakamalaya sa lahat ng uri ng pamahayagang artikulo
3. May Kawilihan (Interest)
4. Gumagamit ng makabagong pamatnubay
5. Nasusulat sa paraang pataas ang kawilihan
6. May panimula, katawan at wakas
7. Timeless
8. May kaisahan (Unity)
9. Kaugnayan (Coherence)
184. Isang uri ng pag-uulat
ng makatotohanang bagay o
pangyayari batay sa pag-
aaral , pananaliksik o
pakikipanayam at isulat sa
paraang kawili-wili.
185. MGA KATANGIAN NG MGA TAONG
NAIS SUMULAT NG LATHALAIN
1. Malikhain
3. Mahilig Magbasa
2. May Interes
4. Mahilig Magtanong
190. Kailangang batid ng
manunulat kung ano ang
kanyang isusulat.
Kailangang may malawak
na kaisipan at ang
paksa ay malapit sa
puso ng mga mambabasa.
Presentation title
Paghahanda
191. Ang pagpili ng paksa
ay bahagi rin ng
paghahanda sa
pagsulat. Ito ang
nagbibigay ng
disenyo sa balangkas
ng mga pangyayari na
nais buhayin.
Presentation title 191
Paghahanda
193. Pananaliksik at Pangangalap ng Datos
• Kinakailangang humanap ng mga kasagutan sa mga
katanungan ang isang manunulat ng lathalain.
• Kailangan niyang manaliksik hinggil sa mga paksa
at damhin ang damdamin ng mga mamamayan at hanapin
ang landas upang matagpuan ang tunay na mundo.
Presentation title
193
194. • Isang mahalagang pagmumulan ng katotohanan
ay ang mga sariwang impormasyon, bago
magsagawa ng interbyu, kailangang
magsakatuparan ng pananaliksik hinggil sa
taong kakapanayamin upang hindi magkamali
o makaligtaaan ang mga pangyayari na may
kinalaman sa paksa.
Presentation title
194
195. • Mahalagang sangkap ang pananaliksik
sapagkat dito nakasalalay ang
kakayahan ng manunulat na kumuha ng
mga patunay. Kailangang siya may
masistema sa pananaliksik sapagkat
mahalaga ang mga tala upang madali
ang pagsasaayos ng mga iyon. Ito ay
makatutulong nang malaki sa pagbuo
ng pahayag .
Presentation title
195
