Esta presentación pretende acercar el continente africano a los niños mediante una recopilación de información variada sobre el paisaje,los animales, productos como el café y el cacao, las tribus, las ciudades, personajes relevantes, el arte etc. de forma clara y sencilla y animada con gifs para hacerla más vivaz y atractiva para los más pequeños. Se realizó para un aula de educación infantil pero puede utilizarse en primaria perfectamente.
Esta presentación pretende acercar el continente africano a los niños mediante una recopilación de información variada sobre el paisaje,los animales, productos como el café y el cacao, las tribus, las ciudades, personajes relevantes, el arte etc. de forma clara y sencilla y animada con gifs para hacerla más vivaz y atractiva para los más pequeños. Se realizó para un aula de educación infantil pero puede utilizarse en primaria perfectamente.
Visita fotográfica a los petroglifos de amesEva Garea
Este documento presenta seis lugares en Galicia, España que contienen petroglifos, incluyendo A Nave en Mourigade, Pena da Mira en Bugallido, Os Batans en Covas, Pedra Estivada en Aldea Nova, A Peneda Negra en Ventosa y Oca en la aldea de Oca. Cada lugar se describe brevemente con su ubicación y una foto cortesía del Colectivo A Rula.
Este documento describe los pasos para realizar un trabajo de investigación de bachillerato. El objetivo principal es desarrollar habilidades de investigación y comunicación escrita u oral. Se requiere presentar una memoria escrita de 30 a 50 páginas sobre el tema investigado, seguida de una exposición oral. La investigación comienza con una revisión bibliográfica del tema y debe aportar nuevos conocimientos o una nueva perspectiva. El documento especifica los elementos que debe contener la portada, el índice, la introducción, los
Este documento describe las 8 fases del trabajo de investigación antropológica sobre las relaciones en la institución escolar: 1) elaboración de un mapa mental colaborativo, 2) recopilación de documentación teórica, 3) justificación del trabajo, 4) propuesta de hipótesis, 5) recopilación de datos empíricos, 6) análisis de los datos, 7) propuesta de explicación, y 8) conclusiones. El trabajo será colaborativo y utilizará métodos como observación participante y entrevistas.
El documento explica los pasos para realizar un trabajo de campo etnográfico. Esto implica observar y participar en la vida cotidiana de una cultura para comprenderla desde su propia perspectiva. El antropólogo debe ganar la confianza de la comunidad, adoptar su forma de vida y relativizar su propia cultura para entender el significado de las conductas locales. Utiliza métodos como entrevistas, diarios de campo y recolección de historias para documentar estructuras sociales, creencias, normas y percepciones desde las lentes emic y etic.
La Unión Europea ha acordado un paquete de sanciones contra Rusia por su invasión de Ucrania. Las sanciones incluyen restricciones a las importaciones de productos rusos clave como el acero y la madera, así como medidas contra bancos y funcionarios rusos. Los líderes de la UE esperan que las sanciones aumenten la presión económica sobre Rusia y la disuadan de continuar su agresión contra Ucrania.
Este documento describe las metodologías y técnicas cualitativas de recogida y análisis de información. Explica que la metodología cualitativa se enfoca en comprender e interpretar la realidad social desde la perspectiva del investigador usando técnicas como grupos de discusión, observación y análisis de documentos. También detalla el proceso de análisis cualitativo que incluye la categorización y codificación de datos, su disposición y transformación, y la obtención de conclusiones. Finalmente, proporciona una bibli
-Carpeta O Medio Mariño: cadernos informativos e fichas de traballo: o medio, as plantas, as aves, os peixes, os crustáceos, os moluscos, varios, o home (1994-95)
Visita fotográfica a los petroglifos de amesEva Garea
Este documento presenta seis lugares en Galicia, España que contienen petroglifos, incluyendo A Nave en Mourigade, Pena da Mira en Bugallido, Os Batans en Covas, Pedra Estivada en Aldea Nova, A Peneda Negra en Ventosa y Oca en la aldea de Oca. Cada lugar se describe brevemente con su ubicación y una foto cortesía del Colectivo A Rula.
Este documento describe los pasos para realizar un trabajo de investigación de bachillerato. El objetivo principal es desarrollar habilidades de investigación y comunicación escrita u oral. Se requiere presentar una memoria escrita de 30 a 50 páginas sobre el tema investigado, seguida de una exposición oral. La investigación comienza con una revisión bibliográfica del tema y debe aportar nuevos conocimientos o una nueva perspectiva. El documento especifica los elementos que debe contener la portada, el índice, la introducción, los
Este documento describe las 8 fases del trabajo de investigación antropológica sobre las relaciones en la institución escolar: 1) elaboración de un mapa mental colaborativo, 2) recopilación de documentación teórica, 3) justificación del trabajo, 4) propuesta de hipótesis, 5) recopilación de datos empíricos, 6) análisis de los datos, 7) propuesta de explicación, y 8) conclusiones. El trabajo será colaborativo y utilizará métodos como observación participante y entrevistas.
El documento explica los pasos para realizar un trabajo de campo etnográfico. Esto implica observar y participar en la vida cotidiana de una cultura para comprenderla desde su propia perspectiva. El antropólogo debe ganar la confianza de la comunidad, adoptar su forma de vida y relativizar su propia cultura para entender el significado de las conductas locales. Utiliza métodos como entrevistas, diarios de campo y recolección de historias para documentar estructuras sociales, creencias, normas y percepciones desde las lentes emic y etic.
La Unión Europea ha acordado un paquete de sanciones contra Rusia por su invasión de Ucrania. Las sanciones incluyen restricciones a las importaciones de productos rusos clave como el acero y la madera, así como medidas contra bancos y funcionarios rusos. Los líderes de la UE esperan que las sanciones aumenten la presión económica sobre Rusia y la disuadan de continuar su agresión contra Ucrania.
Este documento describe las metodologías y técnicas cualitativas de recogida y análisis de información. Explica que la metodología cualitativa se enfoca en comprender e interpretar la realidad social desde la perspectiva del investigador usando técnicas como grupos de discusión, observación y análisis de documentos. También detalla el proceso de análisis cualitativo que incluye la categorización y codificación de datos, su disposición y transformación, y la obtención de conclusiones. Finalmente, proporciona una bibli
-Carpeta O Medio Mariño: cadernos informativos e fichas de traballo: o medio, as plantas, as aves, os peixes, os crustáceos, os moluscos, varios, o home (1994-95)
Este documento describe un proyecto educativo que utiliza el cine para enseñar filosofía a estudiantes de 4o de la ESO y 1o de Bachillerato. El proyecto usa una película como punto de partida para generar discusiones filosóficas sobre temas como el lenguaje, la interpretación, y la comprensión del mundo. Los estudiantes analizan la película en detalle y producen un ensayo colectivo que recopila sus reflexiones. El objetivo es mejorar las habilidades de pensamiento crítico y expresión
1. O home no seu
mundo
Os sami
Eduardo Gutiérrez Carril
Nº5 2ºESO-D IES Ames
2. Os lapóns ou sami son un pobo indíxena que habita en Laponia, a zona
árticaEuropea, dende hai miles de anos . Pola súa procedencia, polo medio en que
viven e polas costumes, presentan trazos moi diferentes ao resto dos europeos.
Laponia é unha rexión situada no norte de Noruega, Suecia e Finlandia e
na península de Kola, en Rusia. A parte máis occidental de Laponia é unha área de
fiordos, vales profundos, glaciares e montañas, a máis alta é o monte Kebnekaise.
As zonas da Laponia sueca aos pes dos Montes Escandinavos caracterízanse
porque nelas transcorren grandes ríos que van de noroeste a sueste. No norte de
Laponia esténdense unha meseta baixa repleta de pantanos e lagos, o maior dos
cales é o lago Inari. Por outra banda, a península de Kola caracterízase por estar
formada por terras baixas e pantanosas no sur e zonas montañosas na parte
occidental e no litoral setentrional da península.
En Laponia existe un clima subártico. Os invernos son fríos e con moita
neve, que pode chegar ata un metro ou máis. As temperaturas poden baixar ata
os -45ºC ou -50ºC. Aínda que as temperaturas sexan baixas, a sensación térmica
non o é tanto, debido á sequidade no ambiente, a diferenza doutras zonas máis
meridionais de Europa. Ademais no inverno prodúcese a noite polar, que se
denomina kaamos en finés. Esta adoita prolongarse durante un mes, polo que
durante este tempo non sae o sol; unicamente existe uns momentos de
crepúsculo ao mediodía. Na primavera lapona as neves perduran ata maio, polo
que os invernos se fan longos. Os veráns son relativamente quentes polas
correntes de vento e marítimas; nesta época as temperaturas están entre os 10ºC
e os 20ºC. En outono (coñecido como ruska) as cores vermellas, marróns e
amárelas desta estación móstranse especialmente fermosas nos páramos de
Laponia. En novembro as nevaradas volven a comezar, polo que regresa o longo e
frío inverno.
Atopamos unhas grandes diferenzas da flora dunhas zonas con respecto a
outras. Os bosques de coníferas, con extensos pantanos, constitúen unha gran
parte do leste de Laponia. Nestes bosques predominan os abetos e piñeiros,
algúns deles de máis de cincocentos anos, con moita madeira morta que serve de
hábitat para liques, fungos e mofos. Nos vales do sueste abundan os bosques de
bidueiros, os máis orientais tamén teñen liques, mofos e cogomelos, estes últimos
atraen a grandes grupos de renos durante o outono. No norte de Laponia, o
3. ecosistema característico é a tundra, formada por grandes extensións de mofos e
liques. Nos prados das zonas montañosas, con todo, hai unha exuberancia e
profusión de sorprendentes flores. Ademais Laponia é unha terra na que abundan
os humedais, como brañas e pantanos.
Entre a fauna da Laponia destaca o reno, que é o animal máis
emblemático da Laponia. Tamén debemos destacar varios mamíferos
depredadores, como o lobo, o oso pardo, o raposo ártico e o glutón, que un
mamífero carnívoro fornido e musculoso, que ten un aspecto semellante a un
pequeno oso . Tamén atopamos algúns pequenos mamíferos, como a lebre ártica
e o lemming, que é un pequeno roedor de entre 7 e 10 cm que vive nas zonas
máis nórdicas do planeta e que aliméntase de herba raíces e froitos; e certas
especies de aves, como a aguia mariña.
A procedencia étnica dos sami é distinta á de todos os pobos europeos. A
súa orixe é un misterio. O aspecto físico característico deste grupo é diferente ao
resto dos escandinavos. Os sami son de estatura miúda, pelo oscuro e ollos
riscados, como os dos esquimós. O pobo sami está formado , aproximadamente
por 82000 persoas repartidas entre Noruega (con 50000 persoas), Suecia (con
20000), Finlandia (con 10000) e Rusia (con 2000).
Glotón Raposo ártico Lemming Aguia maríña Reno
4. A denominación deste pobo ten dúas formas. A palabra escandinava lapp
da que deriva o termo galego “lapón”, é orixinal de Suecia e Finlandia e é máis
coñecida internacionalmente. Este término non é moi adecuado, xa que o seu
significado é despectivo: lapp quere dicir roupa de mendigo, parvo ou inútil, polo
que non se usa nas linguas laponas, xa que eles prefiren referirse a si mesmos coa
palabra Sámit, da que deriva o termo galego os “sami”.
Os sami falan as linguas sami, que son un grupo de linguas da familia
urálica, faladas por uns 35000 habitantes en Laponia. Existen nove linguas sami
diferentes que se usan en distintas zonas da rexión. Cabe destacar, como
curiosidade, que existen catrocentas palabras diferentes para dicir “reno” e máis
de cen para dicir neve.
As construcións tradicionais sami acostuman ser sinxelas, xa que os sami
son un pobo tradicionalmente nómade. As principais son o gahtie, o ajjte e a
njalla.
Un gahtie é unha casa unifamiliar para catro ou cinco persoas formada
por un habitáculo feito con troncos de madeira e que consta dun espazo único e
aberto no seu interior. A forma da planta é cadrada ou octogonal e as paredes,
que son de táboas de madeira, serven de apoio das trabes que soportan o teito a
catro augas. A porta de entrada é un pouco peculiar, xa que conserva a mesma
inclinación que un dos lados do teito e para poder entrar hai que subir uns
escalóns de madeira, para logo dentro volvelos a baixar. No interior o espazo para
durmir sitúanse á beira das paredes e xira arredor dun fogo central e está
enteiramente cuberto por peles de reno. A única apertura está na cúpula e serve
de escape para o fume.
Un ajjte é unha especie de depósito para almacenar enseres e víveres de
gran duración, xeralmente dunha estación a outra. É moi semellante ao gahtie,
pero varía sobre todo no tamaño, na utilización e no acceso. A njalla é outro tipo
de depósito de menor tamaño que o ajjte no que se almacenan alimentos a unha
altura considerable sobre o chan grazas a que a estrutura de madeira está
apoiada sobre un ou máis troncos de madeira, desta forma os animais non poden
chegar ata a comida.
5. O traxe tradicional sami denomínase kolt, que é distinto dependendo do
sexo, a idade e o lugar do que proveña, pero as cores son comúns a todos: azul,
verde, vermello e amárelo. Como non podía ser de outra forma, o material do que
están feitos son derivados do reno, la e distintas peles. Ademais, o conxunto
completase con cintos, chapeus, manoplas e uns simpáticos zapatos feitos con pel
de reno.
A artesanía sami, coñecida por doudji, utiliza materiais naturais e, con
frecuencia, ten formas suaves e redondeadas, agradábeis ao tacto e ao mesmo
tempo funcionais.Os motivos utilizados na súa ornamentacióncobran gran
importancia porque utilizanse para resaltar as habilidades do artesán e conservar
deseños familiares e culturais. Tradicionalmente usábanse as peles e os cornos
dos renos para facer calzado e coitelos.
Os recursos tradicionais para o sustento do pobo sami inclúen a gandería,
a caza e a pesca e, minoritariamente, a agricultura. A agricultura baséase nun
cultivo moderno, a pataca, xa que o clima difícil impídelles cultivar outros
Ajjte Njalla
6. produtos. O período fértil da terra e de catro meses, dende a metade de maio a
principios de agosto. A gandería baséase na cría de renos, dos que aproveitan
todo, dende a carne, leite, peles, cornos, etc. Unha familia sami de seis membros
consume un reno cada semana e necesita un rabaño de trescentos renos para
asegurarse a súa subsistencia. A maioría dos pastores soltan o rabaño polos
amplos bosques de bidueiros e abetos, pero en inverno son traslados a certos
lugares con menos neve, onde poden alimentalos con liques e penso.
Os sami adoitan agruparse en familias de varios fillos. Estas familias
xúntanse en aldeas ou poboados que a maioría das veces son de carácter
nómade. Por outra banda, a cría do reno require un alto grao de coordinación
entre as comunidades sami. Así, cada familia pertence a unha especie de
cooperativa que migra cos seus rabaños pola zona asignada. Estes últimos grupos
únense en distritos, para procuraren os intereses de toda a comunidade que se
dedica ao pastoreo.
Familia sami a finais do século XX
7. A súa crenza é tradicionalmente animista. Segundo estas crenzas, todo
elemento da natureza, dende animais ata minerais , ten alma. O noaidi, así
denominan ao chamán, funcionaba como intermediario entre as persoas e o
mundo dos espíritos e gozaba de recoñecemento comunitario. Para entrar en
contacto co inframundo utilizaba como medio o tambor. Hoxe en día a maioría
dos sami son cristiáns luteranos debido a acción da Igrexa e políticas de
asimilación.
O pobo sami conta tamén con música tradicional, denominada yoik, que
adoita falar sobre persoas, aínda que tamén fala ás veces sobre animais e lugares.
Todos estes elementos fixeron do yoik un modo moi especial de expresar a
relación entre o home e a natureza. O yoik é moi rico e sutil. Hoxe en dia é moi
coñecido debido a bandas como folk metal Korpiklaani, Moonsorrow e Finntroll.
Os sami son unha cultura fascinante, xa que conseguiron sobrevivir nun
medio de condicións tan extremas como o é Laponia e por desenvolver unha
civilización tan apaixonante. Ademais conseguiron conservar a súa cultura sinxela,
sen preocupacións, libre, cercana á natureza e asombrosa, estando tan preto
dunha civilización europea tan moderna, urbana, avanzada e excitante, pero, todo
hai que dicilo, estresante, rutineira e superficial.
Tambor para rituales
Noaidi
8. Fontes
As principais páxinas das que obtiben a información son:
http://es.wikipedia.org/wiki/Pueblo_lap%C3%B3n
http://en.wikipedia.org/wiki/Sami_people
http://www.viatamundo.com/index.php/viajes-a-laponia/48-clima
http://es.wikipedia.org/wiki/Lenguas_sami
http://viajarescandinavia.wordpress.com/los-sapmis-o-lapones/
en.wikipedia.org/wiki/Sámpi_(area)
es.wikipedia.org/wiki/Península_de_Kola
www.laponia.nu/natur/natur-2/flora
sv.wikipedia.org/wiki/Sameland/Natur.C3.A5llanden
ca.wikipedia.org/wiki/Laponia#Fauna_i_Flora
http://es.wikipedia.org/wiki/Lemmini
http://www.elarquitectoviajero.com/tag/cultura-sami/
www.viatamundo.com/index.php/viajes-a-laponia/48-clima
http://2vueltasdebufanda.blogspot.com.es/2011/12/los-habitantes-del-
circulo-polar-los.html
http://www.sweden.se/sp/Inicio/Trabajar-vivir/Datos/Los-samis-en-Suecia/
http://es.wikipedia.org/wiki/Yoik