รายงานฉบับนี้ถอดความจากเวทีวิชาการไทยจีน เรื่อง "กระบวนทัศน์การพัฒนาใหม่: บูรณาการเมืองกับชนบท" จัดโดย สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ และศูนย์วิจัยยุทธศาสตร์ไทย-จีน สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ ร่วมกับ Institute for International and Area Studies (IIAS) of Tsinghua University สาธารณรัฐประชาชนจีน เมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2566 (การประชุมออนไลน์)
รายงานฉบับนี้ถอดความจากเวทีวิชาการไทยจีน เรื่อง "กระบวนทัศน์การพัฒนาใหม่: บูรณาการเมืองกับชนบท" จัดโดย สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ และศูนย์วิจัยยุทธศาสตร์ไทย-จีน สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ ร่วมกับ Institute for International and Area Studies (IIAS) of Tsinghua University สาธารณรัฐประชาชนจีน เมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2566 (การประชุมออนไลน์)
Perspectives on China’s Digital Silk Road Framework and the case study of adv...Klangpanya
Perspectives on China’s Digital Silk Road Framework and the case study of advertising platform (social media platform)
โดย คุณศิลป์ศุภา วิวัฒน์วิชา นักวิจัยเยี่ยมเยี่ยนสถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ
นำเสนอในการสัมมนาวิจัยยุทธศาสตร์ไทย – จีน ครั้งที่ 11
หัวข้อ “ความสัมพันธ์ไทย-จีนภายใต้บริบทการเปลี่ยนแปลงของโลกครั้งใหญ่: โอกาสและอนาคต”
第十一届泰中战略研讨会“变化世界中的泰中关系”
Thai-Chinese Relations Under the Changing Global Context: Opportunity and Future
จัดโดย สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ร่วมกับ Huaqiao University (HQU)
สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ และ สมาคมวัฒนธรรมและเศรษฐกิจไทย-จีน
วันที่ 1-2 ธันวาคม 2565 ณ ห้องประชุมศูนย์ศึกษายุทธศาสตร์ สถาบันวิชาการป้องกันประเทศ กรุงเทพมหานคร และผ่านแอพพลิเคชั่น Zoom
The People-to-people Exchange between Thailand and China under the Belt and R...Klangpanya
The People-to-people Exchange between Thailand and China under the Belt and Road Initiative
โดย คุณชญานิษฐ์ เชิดธรรมธร นักวิจัยสถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ
นำเสนอในการสัมมนาวิจัยยุทธศาสตร์ไทย – จีน ครั้งที่ 11
หัวข้อ “ความสัมพันธ์ไทย-จีนภายใต้บริบทการเปลี่ยนแปลงของโลกครั้งใหญ่: โอกาสและอนาคต”
第十一届泰中战略研讨会“变化世界中的泰中关系”
Thai-Chinese Relations Under the Changing Global Context: Opportunity and Future
จัดโดย สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ร่วมกับ Huaqiao University (HQU)
สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ และ สมาคมวัฒนธรรมและเศรษฐกิจไทย-จีน
วันที่ 1-2 ธันวาคม 2565 ณ ห้องประชุมศูนย์ศึกษายุทธศาสตร์ สถาบันวิชาการป้องกันประเทศ กรุงเทพมหานคร และผ่านแอพพลิเคชั่น Zoom
Trends in Social and Environmental Responsibility PresentationKlangpanya
The Mekong River is essential to the livelihoods of more than 260 million people in China and Southeast Asia and supports plentiful and varied ecosystems. However, Southeast Asia’s decades long period of economic growth has increased the demand on water and energy resources in the region. This has put the Mekong River on the spot as a primary water and hydropower source in the region. Consequent construction of dams and other interventions in the river’s ecosystem has led to physical changes in the Mekong River Basin over the last five to ten years. These Interventions in the river system has raised various concerns for policy makers and environmental conservationists alike. However, there is little agreement among experts and policy makers on the primary causes of these changes and the transboundary nature of the Mekong River complicates the search for sustainable solutions. This report aims to shed light on the impact of the changing Mekong River on Thailand and the intricate causes for its change through interviews with experts and locals in affected areas. Based on this analysis the report further makes recommendations for ways forward that ensure the inclusive and sustainable development of the Mekong River basin.
Trends in Social and Environmental Responsibility - The Challenges of Transbo...Klangpanya
The Mekong River is essential to the livelihoods of more than 260 million people in China and Southeast Asia and supports plentiful and varied ecosystems. However, Southeast Asia’s decades long period of economic growth has increased the demand on water and energy resources in the region. This has put the Mekong River on the spot as a primary water and hydropower source in the region. Consequent construction of dams and other interventions in the river’s ecosystem has led to physical changes in the Mekong River Basin over the last five to ten years. These Interventions in the river system has raised various concerns for policy makers and environmental conservationists alike. However, there is little agreement among experts and policy makers on the primary causes of these changes and the transboundary nature of the Mekong River complicates the search for sustainable solutions. This report aims to shed light on the impact of the changing Mekong River on Thailand and the intricate causes for its change through interviews with experts and locals in affected areas. Based on this analysis the report further makes recommendations for ways forward that ensure the inclusive and sustainable development of the Mekong River basin.
Perspectives on China’s Digital Silk Road Framework and the case study of adv...Klangpanya
Perspectives on China’s Digital Silk Road Framework and the case study of advertising platform (social media platform)
โดย คุณศิลป์ศุภา วิวัฒน์วิชา นักวิจัยเยี่ยมเยี่ยนสถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ
นำเสนอในการสัมมนาวิจัยยุทธศาสตร์ไทย – จีน ครั้งที่ 11
หัวข้อ “ความสัมพันธ์ไทย-จีนภายใต้บริบทการเปลี่ยนแปลงของโลกครั้งใหญ่: โอกาสและอนาคต”
第十一届泰中战略研讨会“变化世界中的泰中关系”
Thai-Chinese Relations Under the Changing Global Context: Opportunity and Future
จัดโดย สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ร่วมกับ Huaqiao University (HQU)
สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ และ สมาคมวัฒนธรรมและเศรษฐกิจไทย-จีน
วันที่ 1-2 ธันวาคม 2565 ณ ห้องประชุมศูนย์ศึกษายุทธศาสตร์ สถาบันวิชาการป้องกันประเทศ กรุงเทพมหานคร และผ่านแอพพลิเคชั่น Zoom
The People-to-people Exchange between Thailand and China under the Belt and R...Klangpanya
The People-to-people Exchange between Thailand and China under the Belt and Road Initiative
โดย คุณชญานิษฐ์ เชิดธรรมธร นักวิจัยสถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ
นำเสนอในการสัมมนาวิจัยยุทธศาสตร์ไทย – จีน ครั้งที่ 11
หัวข้อ “ความสัมพันธ์ไทย-จีนภายใต้บริบทการเปลี่ยนแปลงของโลกครั้งใหญ่: โอกาสและอนาคต”
第十一届泰中战略研讨会“变化世界中的泰中关系”
Thai-Chinese Relations Under the Changing Global Context: Opportunity and Future
จัดโดย สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ร่วมกับ Huaqiao University (HQU)
สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ และ สมาคมวัฒนธรรมและเศรษฐกิจไทย-จีน
วันที่ 1-2 ธันวาคม 2565 ณ ห้องประชุมศูนย์ศึกษายุทธศาสตร์ สถาบันวิชาการป้องกันประเทศ กรุงเทพมหานคร และผ่านแอพพลิเคชั่น Zoom
Trends in Social and Environmental Responsibility PresentationKlangpanya
The Mekong River is essential to the livelihoods of more than 260 million people in China and Southeast Asia and supports plentiful and varied ecosystems. However, Southeast Asia’s decades long period of economic growth has increased the demand on water and energy resources in the region. This has put the Mekong River on the spot as a primary water and hydropower source in the region. Consequent construction of dams and other interventions in the river’s ecosystem has led to physical changes in the Mekong River Basin over the last five to ten years. These Interventions in the river system has raised various concerns for policy makers and environmental conservationists alike. However, there is little agreement among experts and policy makers on the primary causes of these changes and the transboundary nature of the Mekong River complicates the search for sustainable solutions. This report aims to shed light on the impact of the changing Mekong River on Thailand and the intricate causes for its change through interviews with experts and locals in affected areas. Based on this analysis the report further makes recommendations for ways forward that ensure the inclusive and sustainable development of the Mekong River basin.
Trends in Social and Environmental Responsibility - The Challenges of Transbo...Klangpanya
The Mekong River is essential to the livelihoods of more than 260 million people in China and Southeast Asia and supports plentiful and varied ecosystems. However, Southeast Asia’s decades long period of economic growth has increased the demand on water and energy resources in the region. This has put the Mekong River on the spot as a primary water and hydropower source in the region. Consequent construction of dams and other interventions in the river’s ecosystem has led to physical changes in the Mekong River Basin over the last five to ten years. These Interventions in the river system has raised various concerns for policy makers and environmental conservationists alike. However, there is little agreement among experts and policy makers on the primary causes of these changes and the transboundary nature of the Mekong River complicates the search for sustainable solutions. This report aims to shed light on the impact of the changing Mekong River on Thailand and the intricate causes for its change through interviews with experts and locals in affected areas. Based on this analysis the report further makes recommendations for ways forward that ensure the inclusive and sustainable development of the Mekong River basin.
2. โครงการคลังปัญญาเพื่อการอภิวัตน์ประเทศไทยในยุคบูรพาภิวัตน์ สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ฯ
วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
1
EAST ASIA MONITOR QUARTERLY REVIEW
เอเชียตะวันออกในช่วงไตรมาสที่สอง แม้จะยังปรากฏการย่าอยู่บนเส้นทางและเรื่องราวเกี่ยวกับ
ความมั่นคง แต่ดูจะเป็นภาพปรากฏที่เผยแสดงให้เห็นมากขึ้นว่า ความมั่นคงในที่นี้สื่อนัยถึงความมั่นคง
มนุษย์ (Human Security) ที่สัมพันธ์กับความผันแปรและแรงกดดันที่หลากหลาย ทั้งที่ปรากฏในรูปของ
ภัยธรรมชาติและโรคภัยอันยากจะควบคุมได้ด้วยน้ามือมนุษย์ และแรงกดดันจากความมุ่งมั่นตั้งใจของ
มนุษย์ที่พยายามจะเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมโดยเฉพาะทางสังคม (social environment) ที่ดารงอยู่
ไม่ว่าจะเป็นขอบเขตภายในรัฐใดรัฐหนึ่ง และ/หรือขอบเขตระหว่างประเทศ ราวกับจะเป็นการเตือนภัยให้
ระวัง ด้วยการราลึกว่าในช่วงเวลาครบรองสองศตวรรษแห่งการปิดฉากสงครามนโปเลียนที่วอเตอร์ลู
เช่นนี้นั้น ก่อนที่การจัดระเบียบโลกตามทัศนะตะวันตกจะก่อรูปอย่างชัดเจนบนพื้นฐานความสงบสุข(ใน
รูปของการปลอดสงครามใหญ่ แต่ใช่ว่าจะไร้ซึ่งความขัดแย้งจนถึงขั้นมีการใช้กาลังในหลายพื้นที่)จะ
บังเกิด ต้นทุนแห่งความสงบสุขนั้นเหยียบย้าไปบนเศษซากแห่งหายนะ
ทางด้านภัยธรรมชาติและโรคภัยนั้น ญี่ปุ่นดูจะประสบเหตุน้อยที่สุด แม้จะเผชิญกับ
แผ่นดินไหวขนาด 8.5 ริกเตอร์ทางตะวันออกนอกชายฝั่งโตเกียว ที่ความลึก 590 กิโลเมตร ที่ไม่ได้ก่อ
ความเสียหายมากนัก นอกจากทาให้การคมนาคมคนส่งในเขตโตเกียว-โอซากาหยุดชะงักหลายชั่วโมง
แต่ได้ก่อความกังวลถึงการเสี่ยงภัยในอนาคต เพราะนี่คือเขตพื้นที่ใกล้เคียงกับที่ภูเขาไฟออนตาเกะเกิด
ระเบิดขึ้นในเดือนกันยายน ค.ศ. 20141
ขณะที่จีนดูจะประสบความเสียหายค่อนข้างมากจากเหตุอุทกภัย
และวาตภัยตั้งแต่ช่วงปลายเดือนพฤษภาคมถึงต้นเดือนมิถุนายน ตามแนวแม่น้าแยงซีเกียงโดยเฉพาะที่
กุ้ยหยาง หูหนาน กวางซี และหูเป่ย ที่คลื่นลมแรงได้ก่อโศกนาฏกรรมกับเรือท่องเที่ยว The Eastern
Star (เส้นทางนานกิง-ฉงชิ่ง) ที่ตะแคงและพลิกคว่าในเวลาแค่ 2 นาทีกลางแม่น้าแยงซีเกียงเป็นเหตุให้
ผู้โดยสารสูงวัย (50-80 ปี) เสียชีวิตและสูญหาย (สันนิฐานว่าเสียชีวิต) เกือบ 500 ราย
ส่วนผู้รอดชีวิตเพียง 14 รายนั้นกลับมีกัปตันเรือและหัวหน้าวิศวกร2
รวมอยู่ด้วย ทั้งที่ควรต้อง
ดูแลความปลอดภัยของทุกชีวิตบนเรือเป็นอันดับแรก จึงออกจะไม่ใช่เรื่องแปลกที่คาถามถึงความ
1
Kiyoshi Takenaka (30/5/2015) ‘Magnitude 8.5 quake strikes off eastern Japan, no tsunami danger on damage
reports’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/05/30/us-quake-japan-
idUSKBN0OF0GB20150530 (3/6/2015)
2
‘Dozens dead in China flooding, including two children on school bus’ (24/5/2015) The Guardian Retrieved
from http://www.theguardian.com/world/2015/may/24/dozens-dead-in-china-flooding-including-two-shool-
children-on-school-bus (26/5/2015), Tom Philipps (2/6/2015) ‘Anger and resignation at scene of Chinese cruise
3. โครงการคลังปัญญาเพื่อการอภิวัตน์ประเทศไทยในยุคบูรพาภิวัตน์ สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ฯ
วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
2
รับผิดชอบอาจจะไม่ได้มาจากครอบครัวผู้สูญเสียเพียงอย่างเดียว แต่ได้ขยายขอบข่ายไปยังกระบวนการ
ให้คุณค่าของสังคมว่าได้ส่งผ่านสานึกต่อความรับผิดชอบอย่างไรต่อธุรกิจและอาชีพที่เกี่ยวข้องโดยตรง
ต่อความปลอดภัยสาธารณะ ซึ่งเป็นคาถามที่รัฐบาลเกาหลีใต้อาจจะยังให้คาตอบสังคมตนเองได้ไม่ดีนัก
ในโอกาสครบรอบเหตุการณ์เรือเซโว (Sewol) ล่มนอกชายฝั่ง เป็นเหตุให้นักเรียนมัธยมปลายเกือบ 300
ชีวิตต้องดับสูญ ขณะที่กัปตันและเจ้าหน้าที่ประจาเรือจานวนหนึ่งรอดชีวิต3
คาถามเช่นเดียวกันนี้อาจจะเกิดกับกรณีการกระจายตัวของโรคอาการทางเดินหายใจตะวันออก
กลาง (Middle East Respiratory Syndrome: MERS) ที่เกาหลีใต้ได้เช่นกัน แต่กลับไม่ปรากฏคาถาม
ดังกล่าวขึ้นอย่างชัดเจนนัก เมื่อมีการจัดงานแถลงข่าวกล่าวแสดงความเสียใจและขอโทษต่อสาธารณชน
ของ ลี เจ-ยอง (Lee Jae-yong) ทายาทคนสาคัญของกลุ่มซัมซุง ซึ่งเป็นผู้บริหารมูลนิธิที่ดูแลกิจการ
โรงพยาบาล Samsung Medical Centre ที่มีส่วนสาคัญต่อการกระจายตัวของ MERS ซึ่งส่งผลกระทบ
ในวงกว้างเพราะได้มีการระงับเที่ยวบิน และยกเลิกแผนเดินทางท่องเที่ยวเข้าเกาหลีใต้ จนธนาคารกลาง
เกาหลีใต้ต้องใช้การลดอัตราดอกเบี้ยมากระตุ้นเศรษฐกิจ4
ทางด้านแรงกดดันเพื่อหวังเปลี่ยนสภาพแวดล้อมทางสังคมจากน้ามือมนุษย์นั้น ปรากฏไม่ชัด
นักบนขอบเขตภายในคาบสมุทรเกาหลี ที่พยายามผลักดันความร่วมมือระหว่างกัน (เปียงยางและโซล)
ผ่านมิติทางด้านสังคม-วัฒนธรรม ในกรณีการขุดสารวจแหล่งโบราณสถานมานโวแด (Manwodae) ซึ่ง
เป็นที่ตั้งพระราชวังสมัยราชวงศ์โครยอ (Koryo Dynasty) ในเมืองแกซอง (Kaesong) ทางฝั่งเกาหลี
เหนือ ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกเมื่อ ค.ศ. 2013 ส่วนเปียงยางยังพยายามสร้างแรงกดดันต่อ
ความเปลี่ยนแปลงระหว่างประเทศในลักษณะป้องปรามการแทรกแซงจากต่างชาติอยู่ต่อไป โดยเมื่อช่วง
ปลายเดือนพฤษภาคมได้ทาการทดลองยิงขีปนาวุธจากเรือดาน้าสู่อากาศ แต่ก็ยังไม่อาจส่งผลใดในเชิง
ship sinking’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2015/jun/02/anger-and-
resignation-at-scence-of-chinese-cruise-ship-sinking (3/6/2015)
3
‘Grief and anger on first anniversary of South Korea’s Sewol ferry disaster’ (16/4/2015) The Guardian
Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2015/apr/16/grief-anger-first-anniversay-south-koreas-
sewol-ferry-disaster (16/4/2015)
4
Ju-Min Park and Christine Kim (10/6/2015) ‘South Korea cut rates as MERS clouds outlook; 14 new cases’
Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/06/11/us-health-mers-southkorea-
idUSKBN0OQ2U820150611 (11/6/2015), ‘Samsung heir apologises for spread of Mers by hospital his
foundation runs’ (23/6/2015) The Guardian Retrieved from
http://www.theguardian.com/world/2015/jun/23/samsung-heir-apologises-for-spread-of-mers-by-hospital-
his-foundation-runs (23/6/2015)
4. โครงการคลังปัญญาเพื่อการอภิวัตน์ประเทศไทยในยุคบูรพาภิวัตน์ สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ฯ
วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
3
ปฏิบัติ อย่างมากเพียงแค่อาจกระตุ้นให้การเจรจา 6 ฝ่ายที่หยุดชะงักไปตั้งแต่ ค.ศ. 2005 กลับมาเริ่ม
ใหม่ได้อีกครั้ง5
พลังแรงกดดันข้างต้นในจีนปรากฏในหลากหลายระดับ พลังอานาจจากรัฐบาลกลางยังคง
เดินหน้าต่อเนื่องในเรื่องของการปราบปรามคอร์รัปชั่น ที่เริ่มต้นไตรมาสนี้ด้วยกรณีครั้งประวัติศาสตร์กับ
อดีตผู้ดารงตาแหน่งสมาชิกคณะกรรมการกลางบริหารพรรคฯ (Political Bureau Standing Committee:
PBSC) ที่เคยควบคุมความมั่นคงภายในประเทศอย่าง โจว หยงกาง (Zhou Yongkang) ซึ่งครอบครอง
ทรัพย์สินไม่ต่ากว่าพันล้านดอลลาร์สหรัฐ คดีนี้อาจจัดได้ว่าสืบเนื่องมาจากกรณีของ โป ซีไหล (Bo Xilai)
ที่กระตุ้นให้เกิดการปรับโครงสร้างอานาจระดับนามาแล้วในช่วงรอยต่อแห่งการเข้าสู่อานาจของ สี จิ้นผิง
(Xi Jinping) รวมถึงการดาเนินคดีกับ จี เจียนยี (Ji Jianye) อดีตผู้บริหารเมืองนานจิง (Nanjing) ด้วย
ข้อหารับสินบน6
การไร้ปฏิกิริยาของปักกิ่งต่อการตอบรับแสดงผลงานศิลปะกับ Royal Academy Art ที่ลอนดอน
ของ Ai Weiwei จากชิ้นส่วนโลหะซากโรงเรียนประถมหลายแห่งที่ถล่มและคร่าชีวิตนักเรียนจานวนมาก
จากเหตุแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่เสฉวนเมื่อ ค.ศ. 20087
อาจช่วยสะท้อนภาพได้ว่า ปักกิ่งยุคนี้ใส่ใจต่อ
เรื่องคอร์รัปชั่นอย่างจริงจัง ท่ามกลางการตั้งคาถามที่หวังสร้างแรงกดดันต่อภาครัฐถึงการยอมรับความ
หลากหลายและความรับผิดชอบจากนโยบายการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม ทั้งเรื่องของการพัฒนา
อุตสาหกรรมหนักบนต้นทุนความเสี่ยงต่อทั้งชีวิตมนุษย์และสิ่งแวดล้อม เช่น กรณีโรงงานเคมีผลิตเม็ด
พลาสติกยักษ์ใหญ่ระเบิดอย่างรุนแรงที่จางโจว (Zhangzhou) มณฑลฟูเจี้ยน (Fujian) การป้องกันการ
ล่วงละเมิดทางเพศ และการรับรองสิทธิผู้ป่วย HIV8
5
Ha-young Choi (3/6/2015) ‘North and South Korea collaborate in excavating ancient palace’ The Guardian
Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2015/jun/30/north-and-south-korea-excavate-ancient-
palace-kaesong (3/6/2015), ‘U.S, South Korea, Japan seek to raise pressure on North’s nuclear program’
(27/5/2015) Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/05/27/us-northkorea-nuclear-talks-
idUSKBN0OC0OZ20150527 (28/5/2015)
6
Tania Branigan (3/4/2015) ‘Chinese former security tsar Zhou Yongkang charged with corruption case’ The
Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2015/apr/03/china-security-tsar-zhou-
yongkang-charged-with-bribery (7/4/2015), ‘China corruption: Nanjing mayor jailed for 15 years’ (7/4/2015)
BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/world-asia-china-32200175 (7/4/2015)
7
Mark Brown (15/6/2015) ‘Ai Weiwei’s RA show to house weighty remnants from Sichuan earthquake’ The
Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/artanddesign/2015/jun/15/ai-weiwei-ra-show-
sichuan-earthquake-chinese-artist-steel-roods (17/6/2015)
8
‘China paraxylene chemical plant hit by explosion’ (7/4/2015) BBC Retrieved from
http://www.bbc.com/news/world-asia-china-32196103 (7/4/2015), Tom Philipps (15/6/2015) ‘Fears of new
crackdown as China holds two former members of right group ’ The Guardian Retrieved from
http://www.theguardian.com/world/2015/jun/15/china-detains-two-former-members-of-human-rights-
group-guo-bin-yang-zhangqing (17/6/2015)
5. โครงการคลังปัญญาเพื่อการอภิวัตน์ประเทศไทยในยุคบูรพาภิวัตน์ สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ฯ
วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
4
จีนยังคงเดินหน้าสร้างแรงกดดันต่อการเปลี่ยนแปลงความเป็นไประหว่างประเทศทั้งทาง
เศรษฐกิจและความมั่นคงให้เห็นเช่นกัน ในทางเศรษฐกิจนั้นมีทั้งเรื่องการผลักดันการจัดตั้งระเบียง
เศรษฐกิจจีน-ปากีสถาน (China Pakistan Economic Corridor: CPEC) มูลค่ากว่า 46 พันล้านดอลลาร์
สหรัฐ เพื่อพัฒนาโครงข่ายพลังงานและโครงสร้างพื้นฐานเชื่อมเส้นทางการค้ากว่า 3,000 กิโลเมตรจาก
เมืองท่ากวาดาร์ (Gwadar) ไปยังเมืองคาชการ์ (Kashgar) ในซินเกียง (Xinjiang)9
ไปจนถึงการลงนาม
จัดตั้งธนาคารการลงทุนโครงสร้างพื้นฐานเอเชีย (Asian Infrastructure Investment Bank: AIIB) อย่าง
เป็นทางการโดยมีผู้ร่วมลงนามจาก 57 ประเทศ ในช่วงเวลาที่ธนาคารสัญชาติจีนได้รับการจัดอันดับให้
ครองตาแหน่งธนาคารที่ทากาไรสูงสุด 4 อันดับแรกในโลก คือ ธนาคารพาณิชย์และอุตสาหกรรมจีน
(Industrial and Commercial Bank of China: ICBC) ธนาคารก่อสร้างจีน (China Construction Bank)
ธนาคารกสิกรรมจีน (Agricultural Bank of China: Agbank) และธนาคารจีน (Bank of China)10
ทางด้านความมั่นคงนั้น แม้การก่อสร้างถมทะเลขยายพื้นที่เกาะเทียมบนแนวปะการัง Fiery
Cross Reef ในเขตหมู่เกาะสแปรตลีย์ (Spratly Island) ที่เป็นประเด็นความตึงเครียดมาตั้งแต่ไตรมาส
แรกจะสิ้นสุดลงในช่วงเดือนมิถุนายน หลังจากขยายพื้นที่ไปได้มาก พร้อมสร้างสถานีอานวยความ
สะดวกเพื่อประโยชน์ทางโลจิสติก และความปลอดภัยทางทะเล (แน่นอนว่าย่อมรวมประโยชน์ทาง
การทหารด้วยเช่นกัน แม้จะไม่มีการประกาศออกมา) ซึ่งจะเสริมความสามารถในการป้องกันทะเลเปิด
นอกเหนือจากพื้นที่ชายฝั่ง จนตะวันตกโดยเฉพาะสหรัฐอเมริกาเกรงว่า จีนอาจประกาศให้ทะเลจีนใต้
เป็นเขต ADIZ (Air Defence Identification Zone) เพิ่มจากย่านทะเลตะวันออก และก่อความกังวลว่าจีน
กาลังใช้ความแข็งแกร่งของตนบีบบังคับเพื่อนบ้านขนาดเล็ก11
การประกาศสิ้นสุดการดาเนินการข้างต้น อาจจะช่วยผ่อนคลายความกังวลของวอชิงตันได้บ้าง
เมื่อปักกิ่งยังคงให้ความสาคัญกับการเจรจาทวิภาคีระดับรัฐมนตรีภายใต้กรอบการเจรจาทางเศรษฐกิจ
และยุทธศาสตร์ (Strategic and Economic Dialogue: S&ED) ที่มีมูลค่าการค้าระหว่างกันขนาด 590
ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (สถิติเมื่อปีที่ผ่านมา) เป็นแรงดึงดูดท่าทีเชิงบวกระหว่างกัน แม้ว่าจะยังคงต้องใช้
9
Katharine Houreld (20/4/2015) ‘China and Pakistan launch economic corridor plan worth $46 billion’ Reuters
Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/04/20/us-pakistan-china-idUSKBN0NA12T20150420
(21/4/2015)
10
‘China’s banks dominate rankings for profits, strength’ Reuters Retrieved from
http://www.reuters.com/article/2015/06/28/us-banks-strength-survey-idUSKCN0P815N20150628
(29/6/2015)
11
‘Chinese navy to focus on ‘open seas’, paper says’ (26/5/2015) BBC Retrieved from
http://www.bbc.com/news/world-asia-china-32880477 (27/5/2015), Sui-lee Wee and David Brunnstrom
(16/6/2015) ‘China says about to finish some land reclamation in South China Sea’ Reuters Retrieved from
http://www.reuters.com/article/2015/06/16/us-china-southchinasea-idUSKBN0OW07L20150616 (18/62015)
6. โครงการคลังปัญญาเพื่อการอภิวัตน์ประเทศไทยในยุคบูรพาภิวัตน์ สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ฯ
วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
5
ความระมัดระวังในประเด็นเรื่องความมั่นคงด้าน cyberspace12
แม้กระนั้นก็ตาม ท่าทีดังกล่าวไม่ได้ช่วย
คลายความกังวลให้ญี่ปุ่นมากนัก เมื่อจีนประกาศสร้างฐานทัพทางทะเลขนาดใหญ่ขึ้นที่เมืองเหวินโจว
(Wenzhou) มณฑลเจอเจียง (Zhejiang) ในพื้นที่ขนาด 500,000 ตรม. ด้วยงบประมาณในราว 3.34
พันล้านหยวน เพราะฐานทัพใหม่แห่งนี้อยู่ไม่ไกลนักจากเกาะเซนคาคุ (Senkaku) 13
สัญญาณความผ่อน
คลายดูจะสิ่งเบาบางลงในช่วงปลายไตรมาสนี้ เมื่อจีนเริ่มกระตุ้นให้ชาติตะวันตกหันมาทบทวนบทบาท
ของจีนในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เพราะอาจจะหลงลืมไปว่า จีนมีบทบาทอย่างไรในการช่วยป้องกันการ
ขยายตัวของลัทธิฟาสซิสต์ และยังกล่าวด้วยว่า ชาวจีนไม่อาจผิดต่อบรรพชนด้วยการปรับสถานภาพ
ของตนในเขตพื้นที่ทะเลจีนใต้14
ทางด้านแรงกดดันเพื่อหวังเปลี่ยนสภาพแวดล้อมทางสังคมจากน้ามือมนุษย์ในญี่ปุ่นนั้น
แสดงออกอย่างชัดเจนในระดับระหว่างประเทศผ่านการดาเนินการของภาครัฐทั้งในมิติด้านเศรษฐกิจ
และโดยเฉพาะมิติด้านการเมือง-ความมั่นคงในลักษณะที่ค่อนข้างเป็นการแสดงออกถึงปฏิกิริยาจากการ
ดาเนินการของจีนเป็นหลัก ทางด้านเศรษฐกิจนั้น ญี่ปุ่นซึ่งไม่ได้ร่วมเป็นส่วนหนึ่งของการก่อตั้ง AIIB ได้
ประกาศเพิ่มงบประมาณความช่วยเหลือในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานของเอเชียขึ้นร้อยละ 30 คิดเป็น
มูลค่า 110 พันล้านดอลลาร์สหรัฐโดยจะเน้นโครงการ “คุณภาพสูง” ที่ใช้นวัตกรรมและความชานาญ
เฉพาะ และทางานร่วมกับ ADB เป็นหลัก (รวมถึงประสานความร่วมมือกับ IBRD และ AIIB) โดยเกาหลี
ใต้ที่แม้จะเป็นสมาชิกก่อตั้ง AIIB ตกลงเข้าร่วมประเมินความต้องการลงทุนด้านโครงสร้างพื้นฐาน ที่ช่วย
สนับสนุน “ความเป็นหุ้นส่วนเพื่อโครงสร้างพื้นฐานที่มีคุณภาพ” (Partnership for Quality
Infrastructure) ของญี่ปุ่น15
12
David Bunnstrom (23/6/2015) ‘U.S. and China open annual dialogue with ‘candid, to-the-point’ talks’
Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/06/23/us-usa-china-idUSKBN0P2256N20150623
(23/6/2015)
13
Takahiro Suzuki (14/6/2015) ‘China plans to build new base for keeping an eye on Senkaku Islands’ The
Japan Times Retrieved from http://the-japan-news.com/news/article/0002218542 (18/6/2015)
14
Ben Blanchard (23/6/2015) ‘China slams Western misconceptions of role in World War Two’ Reuters
Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/06/23/us-china-japan-idUSKBN0P30C920150623
(23/6/2015), ‘China’s banks dominate rankings for profits, strength’ Reuters Retrieved from
http://www.reuters.com/article/2015/06/28/us-banks-strength-survey-idUSKCN0P815N20150628
(29/6/2015), Brenda Goh and Koh Gui Qing (28/6/2015) ‘China-backed multilateral bank to take concrete
shape this week’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/06/28/us-asia-aiib-
idUSKBN0P801520150628 (29/6/2015), Ben Blanchard (27/6/2015) ‘China says changing position on sea
dispute would shame ancestors’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/06/27/us-
southchinasea-china-idUSKBN0P708U20150627 (29/6/2015)
15
Leika Kihara and Linda Sieg (21/5/2015) ‘Japan unveils $110 billion to fund Asia infrastructure, eye on AIIB’
Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/05/21/us-japan-asia-investment-
idUSKBN0O617G20150521 (26/5/2015), ‘South Korea seeks deeper cooperation with Japan on China-led AIIB’
7. โครงการคลังปัญญาเพื่อการอภิวัตน์ประเทศไทยในยุคบูรพาภิวัตน์ สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ฯ
วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
6
มิติด้านเศรษฐกิจยังปรากฏในเรื่องของการพยายามผลักดันร่วมกับวอชิงตัน เพื่อให้ความตกลง
ความเป็นหุ้นส่วนข้ามแปซิฟิก (Trans-Pacific Partnership: TPP) ซึ่งมี 12 ชาติตอบรับเข้าร่วม มีความ
ชัดเจนเป็นรูปธรรมมากยิ่งขึ้น แต่ตลอดช่วงไตรมาสที่สองนี้ทั้งโตเกียวและวอชิงตันก็ยังไม่อาจตกลงกัน
ได้ในเรื่องของการเปิดตลาดรถยนต์ (ญี่ปุ่นเห็นว่าอเมริกายังไม่เปิดกว้างพอในเรื่องของรถปิกอัพ
วอชิงตันต้องการขยายจานวนรถยนต์อเมริกันในญี่ปุ่น) และตลาดสินค้าเกษตรโดยเฉพาะข้าว (วอชิงตัน
ต้องการให้โตเกียวเปิดกว้างต่อผลิตภัณฑ์ของตนมากขึ้น) ซึ่งเป็นสองตลาดหลักที่มหาอานาจ(เศรษฐกิจ)
ข้ามมหาสมุทรแปซิฟิกแทบจะไม่เคยมีความคิดเห็นไปในทิศทางเดียวกัน
แม้กระนั้นก็ตาม ท่าทีข้างต้นแทบจะไม่ส่งผลใดต่อความร่วมมือด้านความมั่นคง โดยเฉพาะ
ในช่วงเวลาที่ปักกิ่งดูจะมีความโดดเด่นที่ยากจะล้อมกรอบปิดกั้นจากความร่วมมือข้ามมหาสมุทร
แปซิฟิก ช่วงต้นไตรมาสเราจึงได้เห็นการเยือนสหรัฐอเมริกาอย่างเป็นทางการของผู้นาญี่ปุ่น ที่ได้รับการ
ต้อนรับอย่างอบอุ่นโดยเฉพาะเมื่อผู้นาอเมริกาย้าถึงจุดเริ่มของสนธิสัญญาความมั่นคงที่ โนบุซุเก คิชิ
(Nobusuke Kishi) ซึ่งเป็นตาของชินโซ อาเบะ (Shizo Abe) ได้ลงนามร่วมกับ ดไวท์ ดี ไอเซนฮาวเออร์
(Dwight D. Eisenhower) เมื่อ ค.ศ. 1960 ที่ทาให้สหรัฐอเมริกาและญี่ปุ่นเป็นหุ้นส่วนที่ไม่อาจทาลายลง
ได้ (indestructible partnership)16
การตอกย้าถึงความสัมพันธ์พิเศษข้างต้นดูจะสอดรับไปได้ดีกับการพยายามสร้างแรงกดดันต่อ
ความเปลี่ยนแปลงในทะเลจีนใต้ ที่ดูอาจจะเป็นการเพิ่มแรงกดดันต่อทั้งสังคมญี่ปุ่นและสังคมนานาชาติ
โดยเฉพาะเพื่อนบ้านของญี่ปุ่นมากกว่าจะเป็นการผ่อนคลายโดยเฉพาะในช่วงต้นไตรมาส ซึ่งพรรค
รัฐบาลเริ่มผลักดันการแก้ไขกฎหมายรัฐธรรมนูญซึ่งคาดว่าจะแล้วเสร็จก่อนปลาย ค.ศ. 2018 เพื่อให้
สอดรับกับทิศทางการขยายบทบาทด้านความมั่นคงของญี่ปุ่นหลังจากที่ได้มีการปรับขยายกรอบแนว
ทางการป้องกัน (defense guideline) เพื่อให้กองกาลังป้องกันตนเองของญี่ปุ่น (Japanese Self
Defence Force: JSDF) สามารถปฏิบัติการร่วมกับสหรัฐอเมริกาในเขตพื้นที่ทะเลจีนใต้ หลังจากจากที่
ได้มีการปรับขอบเขตพื้นที่การดาเนินการออกนอกเกาะญี่ปุ่นครั้งแรกใน ค.ศ. 199717
(23/5/2015) Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/05/23/us-asia-aiib-southkorea-
japan-idUSKBN0O804X20150523 (26/5/2015)
16
Kaori Kaneko (21/4/2015) ‘Japan, U.S say made significant trade progress before summit’ Reuters Retrieved
from http://www.reuters.com/article/2015/04/21/us-japan-economy-tpp-idUSL4N0XH16320150421
(21/4/2015), ‘Obama to strengthen ‘indestructible’ ties with Japan’ Aljazeera Retrieved from
http://www.aljazeera.com/news/2015/04/obama-strengthen-indestructible-ties-japan (29/4/2015)
17
Linda Sieg (27/4/2015) ‘PM Abe’s party eyes revision of Japan pacifist constitution by late 2018’ Reuters
Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/04/27/us-usa-japan-constitution-
idUSKBN0NI0K20150427 (27/4/2015), Arshad Mohammed (27/4/2015) ‘U.S, Japan to unveil new defense
guidelines amid China’s rise’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/04/27/us-usa-
japandefense-idUSKBN0NI08O20150427 (27/4/2015)
8. โครงการคลังปัญญาเพื่อการอภิวัตน์ประเทศไทยในยุคบูรพาภิวัตน์ สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ฯ
วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
7
ช่วงไตรมาสนี้เรายังได้เห็นความเอาจริงเอาจังกับการปรับบทบาทด้านความมั่นคงของญี่ปุ่นด้วย
การเข้าร่วมซ้อมรบกับหลายประเทศในภูมิภาคทั้งกับฟิลิปปินส์ภายใต้รหัส CUES โดยมี Subic Bay
เป็นฐานและมีพื้นที่รอบ Scarborough Shoal เป็นพื้นที่ซ้อมรบหลัก และการเข้าร่วมกับสหรัฐอเมริกากับ
ออสเตรเลียในชื่อรหัส Talisman Sabre ซึ่งถือเป็นครั้งแรกที่ JSDF ได้เข้าพื้นที่ตะวันตกเฉียงใต้ของ
แปซิฟิก ความเอาจริงเอาจังนั้นยังรวมไปถึงการทาความตกลงส่งต่ออาวุธยุทโธปกรณ์ และเทคโนโลยี
การทหารกับหลายประเทศอาเซียน (มาเลเซีย สิงคโปร์ และฟิลิปปินส์) โดยเน้นการเสริมศักยภาพให้กับ
หน่วยนาวิกโยธิน18
แม้เพื่อนบ้านทางใต้ในกลุ่มอาเซียนจะไม่ได้ส่งเสียงวิพากษ์การเพิ่มบทบาทดังกล่าวของญี่ปุ่น
ทั้งที่เพื่อนบ้านจานวนไม่น้อยอาจผิดหวังอยู่บ้าง เมื่อผู้นาโตเกียวไม่ได้แสดงท่าทีขอโทษเพิ่มเติม
นอกจากคากล่าวแสดงความเสียใจอย่างสุดซึ้ง เมื่อเดินทางเข้าร่วมประชุมสุดยอดผู้นาแอฟริกา-เอเชีย ที่
เมืองบันดุง (Bandung) อินโดนีเซีย ในโอกาสครบรอบ 60 ปีของการประชุมที่ทาให้เกิด “จิตวิญญาณ
แห่งบันดุง” (Bandung Spirit) หลังจากส่งเครื่องสักการะไปยังศาลเจ้ายาสุคุนิ19
ก่อนเดินทางไป
สหรัฐอเมริกาดังกล่าวข้างต้น ขณะที่ผู้นาฟิลิปปินส์ได้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างกัน เมื่อเดินทาง
เยือนญี่ปุ่นอย่างเป็นทางการในช่วงที่รัฐสภาญี่ปุ่นกาลังพิจารณากฎหมายด้านความมั่นคงดังกล่าว
ข้างต้นว่า ฟื้นคืนสดใสราวการคืนชีพของนกฟินิกซ์
ท่าทางข้างต้นของผู้นามะนิลาช่างแตกต่างจากเพื่อนบ้านในภูมิภาคเดียวกันกับญี่ปุ่นทั้งท่าที
ของเกาหลีใต้และจีน โดยเกาหลีใต้ยังได้คัดค้านการขอขึ้นทะเบียน “แหล่งปฏิวัติอุตสาหกรรมเมจิของ
ญี่ปุ่น” เป็นมรดกโลก เพราะโตเกียวดูจะให้ข้อมูลกับ UNESCO ไม่รอบด้านและขาดการยอมรับว่า พื้นที่
เหล่านี้คือแหล่งเกณฑ์และใช้แรงงานชาวเกาหลีเยี่ยงทาส โดยเฉพาะที่คันกันจิมา (Gunkanjima) หรือ
เกาะเรือรบ20
ส่วนปักกิ่งใช้หลายเวทีรวมถึงการเข้าร่วมพิธีฉลองชัยชนะในสงครามโลกครั้งที่สองของ
18
Tim Kelly and Manuel Mogato (8/5/2015) ‘Japan, Philippines to hold first naval drill in South China Sea:
sources’ Reuters Retrieved from http://www.in.reuters.com/article/2015/05/08/southchinasea-philippines-
japan-idINKBN0NT1E820150508 (9/5/2015), Matt Siegel (26/5/2015) ‘Japan to join U.S., Australia war games
amid growing China tensions’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/05/26/us-
australia-usa-japan-idUSKBN0OA1GE20150526 (26/5/2015), ‘Govt aims to boost support for ASEAN to thwart
China’ (31/5/2015) The Japan News Retrieved from http://the-japan-news.com/news/article/0002188987
(4/6/2015)
19
Elaine Lies and Linda Sieg (20/4/2015) ‘Japanese PM Abe makes ritual offering at Yasukuni shrine’ Reuters
Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/04/21/us-japan-yasukuni-idUSKBN0NB2MO20150421
(21/4/2015), Michitaka Kaiya and Keita Ikeda (22/4/2015) ‘Abe airs ‘deep remorse’ over WWII/Bandung meet
hears call for mutual growth’ The Japan Times Retrieved from http://the-japan-
news.com/news/article/0002099226 (23/4/2015)
20
Ju-Min Park and Kiyoshi Takenaka (22/6/2015) ‘South Korea, Japan mark 50 years of ties with push to
overcome strains’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/06/22/us-southkorea-japan-
9. โครงการคลังปัญญาเพื่อการอภิวัตน์ประเทศไทยในยุคบูรพาภิวัตน์ สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ฯ
วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
8
สหภาพโซเวียตที่รัสเซียเป็นผู้จัดเรียกร้องให้โตเกียวยอมรับประวัติศาสตร์ความรุนแรงโดยเฉพาะกรณี
การสังหารหมู่ที่นานกิง (the Nanking Massacre 1937) ซึ่งทางการจีนอ้างว่ามีผู้เสียชีวิตราว 300,000
คน (ศาลพันธมิตรให้ตัวเลขที่ 142,000 คน)21
แม้การทวงถามการยอมรับในลักษณะข้างต้นหาใช่เรื่องใหม่ แต่บริบทความเป็นไปที่ศักยภาพ
ของการใช้ความรุนแรงในย่านทะเลจีนใต้ใช่ว่าจะไร้โอกาสเกิด ทาให้ความเป็นไปความเป็นไปที่สืบมรดก
มาจากสงครามโลกครั้งที่สองได้รับการจับตามองเป็นพิเศษ แม้กระนั้นก็ตาม ทัศนะของประชาชนทั่วไป
อาจจะมองเรื่องราวความสัมพันธ์ระหว่างกันต่างไปจากผู้กาหนดนโยบายอยู่บ้าง โดยเฉพาะเมื่อมองผ่าน
มิติด้านสังคม-วัฒนธรรม เช่นการที่ Stand By Me ภาพยนตร์ animation จากซีรี่ย์ Doraemon ได้รับ
เสียงตอบรับอย่างล้นหลามจากชาวจีน เมื่อได้รับอนุญาตให้ลงโรงฉายในจีน (ภาพยนตร์เรื่องแรกของ
ญี่ปุ่นที่ได้รับสิทธิดังกล่าว หลังเกิดกรณีตึงเครียดระหว่างกันตั้งแต่ ค.ศ. 2012) ทาให้สามารถกอบโกย
ทั้งความนิยมและกาไรมหาศาลจากชาวจีน จนทาลายสถิติ(รายได้วันเดียว)ที่ Kang Fu Panda 2 จาก
สหรัฐอเมริกาเคยทาไว้22
ทิศทางการเสริมปรับความสัมพันธ์ด้วยมิติทางสังคม-วัฒนธรรมเช่นนี้ดูจะไปกันได้ดีกับการหัน
มาใส่ใจอย่างจริงจังมากขึ้นของโตเกียวกับการผลักดันยุทธศาสตร์ “ญี่ปุ่นสุดเท่” (Cool Japan) เพื่อ
เผยแพร่ทั้งวัฒนธรรมและบริการจากญี่ปุ่นสู่โลก ทั้งที่ปรากฏในรูปของแฟชั่น อาหารโดยเฉพาะเมื่อ
washoku ซึ่งเป็นรูปแบบอาหารที่สะท้อนภาพวัฒนธรรมญี่ปุ่น ซึ่ง UNESCO ยกย่องให้เป็นมรดกโลก
รวมถึงการสนับสนุนให้ตลาดปลาแห่งใหม่ที่ โตโยสุ (Toyosu) เป็นศูนย์การส่งเสริมวัฒนธรรมอาหาร
ญี่ปุ่น ที่ดูจะสอดรับกันดีกับการที่ตลาดปลาซึคิจิ (Tsukiji) เป็นที่นิยมของชาวต่างชาติ และยุทธศาสตร์
ดังกล่าวยังสนับสนุนการเติบโตของทั้งตราและตัวสินค้าท้องถิ่น (ซึ่งเป็นต้นแบบให้กับแนวคิด OTOP
ของไทย) โดยได้มีการแต่งตั้งทูตสัมพันธไมตรีเพื่อให้เข้ามามีส่วนอย่างจริงจังในกิจกรรมดังกล่าว
Doraemon ก็เป็นหนึ่งในกลุ่มทูตดังกล่าวเช่นกัน23
idUSKBN0P206720150622 (23/6/2015), Takeo Miyazaki (10/6/2015) ‘Japan rejects ROK compromise plan for
now’ The Japan Times Retrieved from http://the-japan-news.com/news/article/0002211068 (11/6/2015)
21
‘China paper slams Japan for lack of WW2 contrition’ (10/5/2015) Reuters Retrieved from
http://www.reuters.com/article/2015/05/10us-china-japan-ww2-anniversary-idUSKBN0NV02D201505/10
(11/5/2015), Mai Niimi (3/6/2015) ‘Japan, Philippines ‘defenders of stability’/ Aquino brings Diet message of
regional security cooperation’ The Japan Times Retrieved from http://the-japan-
news.com/news/article/0002195853 (4/6/2015)
22
Justin McCurry (3/6/2015) ‘Japanese robot cat Doraemon helps ease diplomatic tensions with China’ The
Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2015/jun/03/japan-robot-cat-doraemon-ease-
diplomatic-tensions-with-china (3/6/2015)
23
‘Official ‘Cool Japan’ ambassador to be named/ Govt to include plan in growth strategy’ (17/6/2015) The
Japan Times Retrieved from http://the-japan-news.com/news/article/0002226716 (18/6/2015)
10. โครงการคลังปัญญาเพื่อการอภิวัตน์ประเทศไทยในยุคบูรพาภิวัตน์ สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ฯ
วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
9
แน่นอนว่ายุทธศาสตร์เช่นนี้เป็นส่วนหนึ่งของการเตรียมความพร้อมรับทั้งโอลิมปิกและพาราลิ
มปิกฤดูร้อนซึ่งจะจัดขึ้นที่โตเกียวใน ค.ศ. 2020 ที่โตเกียวได้เริ่มปรับสภาพพื้นที่โดยเฉพาะสถานบันเทิง
ใจกลางเมืองอย่างย่านคาบุกิ เพื่อให้สามารถรองรับกลุ่มนักท่องเที่ยวได้หลากหลายกลุ่ม มิใช่แค่เพียง
กลุ่มชายนักดื่ม
ที่นิยมกิจกรรมยามค่า24
ทิศทางเช่นนี้บอกเราได้เป็นอย่างดีถึงพลังวัฒนธรรมที่เชื่อมโยงกับ
เศรษฐกิจ หรืออาจเรียกได้ว่าเป็นเศรษฐกิจเชิงสร้างสรรค์ (creative economy) ที่จะปรากฏเป็นรูปธรรม
ได้มากขึ้นเมื่อมีไอคอนให้จับต้อง เช่นที่ เจ้าแมวทามะ แมวเพศเมียซึ่งดารงตาแหน่งนายสถานีชื่อดัง
ประจาสายคิชิกาวะ (Kishigawa liune) ในเขตจังหวัดวาคายามา (Wakayama) ประสบความสาเร็จ
มาแล้วในการพลิกฟื้นจากภาวะล้มละลายของเส้นทางรถไฟสายดังกล่าว ทาให้มีกระแสเงินหุนเวียนเข้า
สู่ธุรกิจและย่านชุมชนในราว 1.1 พันล้านเยน (8.9 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) ก่อนจะลาจากโลกนี้ไปในช่วง
ปลายไตรมาส โดยมีผู้เข้าร่วมพิธีศพหลายพันคน และยังได้รับความสนใจจากสื่อต่างชาติหลากหลาย
สานักอีกด้วย25
SOUTH EAST ASIA QUARTERLY REVIEW
เรื่องราวความเป็นไปของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในไตรมาสสอง อุดมไปด้วยพลังกดดันทั้งจาก
ภายในภูมิภาคและภายนอกภูมิภาคที่แสดงถึงความต้องการจะเปลี่ยนแปลงความเป็นไปที่ดารงอยู่ โดย
มิติหลักยังคงอยู่ที่เรื่องของความมั่นคง ซึ่งมีทั้งประเด็นที่ครอบคลุมมิติความมั่นคงมนุษย์ ทั้งที่เชื่อมโยง
กับคาถามเรื่องขบวนการลักลอบค้ามนุษย์ข้ามชาติโดยมีกลุ่มชนไร้รัฐอย่างชาวโรฮิงญา (Rohingya) ตก
เป็นเหยื่อหลัก เรื่องราวความมั่นคงภายในที่เชื่อมโยงกับการก่อความไม่สงบจากการขยายตัวของ
Islamic State (IS) ไปจนถึงสถานการณ์ความมั่นคงตามแนวจารีตที่มีกรอบความคิดอยู่ที่ความมั่นคง
24
Justin McCurry (5/6/2015) ‘Tokyo cracks down on red-light district hawkers in pre-Olympics clean up’ The
Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2015/jun/tokyo-kabukicho-red-light-district-
hawkers-olympics (9/6/2015)
25
Justin McCurry (29/6/2015) ‘Tama the cat: 3,000 attend elaborate funeral for Japan’s feline stationmaster’
The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2015/jun/29/tama-the-cat-3000-attend-
elaborate-funeral-for-japan-feline-stationmaster (29/6/2015)