MGA AKDA AT WIKANG INARAL NI RIZAL
Nakasaad sa textong ito ang iba't ibang wikang inaral ni Rizal at ang istorya kung paano niya ito napag-aralan. Dito din nakasaad ang mga akdang kanyang sinulat kagaya ng Noli me tangere at el filibusterismo. Tinatalakay ng texto na ito ang mga tauhan at ang buod ng mga pangyayari sa mga nobela ni Rizal.
Maraming matututunan na impormasyon tungkol sa mga talento ni Rizal partikular na sa pagsalita at pagsulat. Kaya halika na't basahin ang textong ito para mas lumawak ang inyong mga kaalaman.
Ang Noli Me Tangere ay isang nobelang nilikha ni Dr. Jose Rizal, isang pambansang bayani ng Pilipinas. Ang nobelang ito ay nilikha mula 1884 hanggang 1887 bilang isang panawagan para sa pagbabago sa panahon ng kolonisasyon ng Espanya sa Pilipinas. Nilikha ang nobela sa Europa, partikular na sa Madrid, Espanya, kung saan nanirahan si Rizal noong mga panahong iyon. Layunin ng nobela na ipakita ang mga pag-abuso at kawalang-katarungan na dinanas ng mga Pilipino mula sa mga prayle at Kastila. Sa pamamagitan ng Noli Me Tangere, inaasam ni Rizal na magkaroon ng kamalayan ang mga Pilipino at itaguyod ang pag
Ang "Noli Me Tangere" ay Latin at nangangahulugang "Huwag Mo Akong Salingin" sa Tagalog. Ito ay mula sa mga salitang biblikal na matatagpuan sa Ebanghelyo ni Juan, kung saan sinabi ni Hesus kay Maria Magdalena na huwag siyang salingin.
3. Noli Me Tangere
Ang Noli Me Tangere ay isang nobelang nilikha ni Dr. Jose Rizal,
isang pambansang bayani ng Pilipinas. Ang nobelang ito ay nilikha
mula 1884 hanggang 1887 bilang isang panawagan para sa
pagbabago sa panahon ng kolonisasyon ng Espanya sa Pilipinas.
Nilikha ang nobela sa Europa, partikular na sa Madrid, Espanya,
kung saan nanirahan si Rizal noong mga panahong iyon. Layunin ng
nobela na ipakita ang mga pag-abuso at kawalang-katarungan na
dinanas ng mga Pilipino mula sa mga prayle at Kastila. Sa
pamamagitan ng Noli Me Tangere, inaasam ni Rizal na magkaroon
ng kamalayan ang mga Pilipino at itaguyod ang paglaya at
pagbabago mula sa pananakop.
4. Noli Me Tangere
Ang "Noli Me Tangere" ay Latin at nangangahulugang "Huwag Mo
Akong Salingin" sa Tagalog. Ito ay mula sa mga salitang biblikal
na matatagpuan sa Ebanghelyo ni Juan, kung saan sinabi ni
Hesus kay Maria Magdalena na huwag siyang salingin.
5. Noli Me Tangere
Isang Pilipinong mag-
aaral na nagbabalik mula
sa Europa upang
ipagpatuloy ang
nasimulang reporma sa
bansa. Siya ang simbolo
ng pag-asa at pagbabago
sa nobelang ito, at
naglalayong labanan ang
kawalang-katarungan at
pang-aapi ng mga
kolonisador.
Isang mapagmataas at
mapang-abusong prayle
na nagdulot ng kalupitan
at pagpapahirap sa mga
Pilipino. Siya ang
nagpapakita ng
katiwalian ng simbahang
Katoliko at ang epekto
nito sa mga tao, na
nagpapalala ng galit at
pagkaantagonista sa
nobela.
Isang dalagang
Pilipinang may lahing
Kastila at kasintahan ni
Crisostomo Ibarra. Siya
ang kumakatawan sa
tradisyonal na
pagkababae ng mga
Pilipino at nagpapakita
ng kontrast sa kalagayan
ng mga kababaihan sa
lipunan, na nababalot ng
mga pang-aabuso at
pagkakasakal.
6. Noli Me Tangere
Isang matalinong
Pilipinong manggagamot
at mandirigma na
nagpapakita ng
katapangan at
pagmamalasakit sa mga
kababayang Pilipino. Siya
ang simbolo ng liwanag
at pag-asa, at nagliligtas
sa mga pangunahing
tauhan mula sa
kapahamakan sa iba't
ibang bahagi ng nobela.
Isang mayamang
Pilipinong may
impluwensya at
kaugnayan sa mga
Kastila.Siya ay
nagpapakita ng
korupsyon, pagiging
sakim, at pagsunod sa
pang-aabuso ng mga
koloniyalistang puwersa.
Kapitan
Tiago
8. Noli Me Tangere
Ang mensahe na nais ilahad ni Jose Rizal sa Noli Me Tangere ay ang
kahalagahan ng pagkilos at pagkamulat ng mga Pilipino sa panahon ng
kolonisasyon. Ipinapakita nito ang kawalang-katarungan, pang-aabuso, at
korapsyon na nagaganap sa lipunan. Layunin nitong magbigay-inspirasyon sa
mga Pilipino na labanan ang mga ito at ipagtanggol ang kanilang mga
karapatan at dignidad. Binabatikos nito ang mga mapang-api at mapang-
abusong elemento ng lipunan, lalo na ang mga prayle at mga opisyal ng
Simbahang Katoliko. Sa pamamagitan ng nobela, hinahamon ni Rizal ang
mga Pilipino na magkaisa at isulong ang pagbabago, kalayaan, at katarungan
upang makamit ang tunay na pag-unlad at kapayapaan ng bansa.
9. El Filibusterismo
Ang nobelang "El Filibusterismo" ay isinulat ni Jose Rizal bilang
pagpapatuloy sa kanyang una at mas kilalang nobela, ang "Noli Me
Tangere". Inilathala ito noong 1891 sa Ghent, Belgium at naglalarawan ito
ng kalagayan ng mga Pilipino sa panahon ng Kastila. Ito ay nagpapakita
ng korapsyon at pang-aabuso ng mga opisyal ng pamahalaan, mga
prayleng Kastila, at iba pang mapanupil na elemento ng lipunan.
10. El Filibusterismo
Ang nobelang ito ay tinawag na "El Filibusterismo" dahil sa terminong
"filibustero" na nangangahulugang isang rebolusyonaryo o isang taong
nagtatangka ng rebelyon. Binigyan ito ng pangalan ng mga mapanupil na
opisyal ng pamahalaan upang itaguyod ang kanilang paniniwala na ang mga
Pilipino ay mga rebolusyonaryo at hindi makatwiran ang kanilang mga
hinaing.
Sa kabuuan, ang "El Filibusterismo" ay isang makabuluhang akda sa
kasaysayan ng Pilipinas dahil naglalayon itong magpakita ng kalagayan ng
lipunan sa panahon ng Kastila at magbigay ng pag-asa para sa mga
naghahangad ng pagbabago.
11. Ang bida ng nobela,
dating kilala bilang
Crisostomo Ibarra sa
"Noli Me Tangere". Siya
ay nagbabalik upang
maghiganti sa mga
katiwalian na naranasan
ng kanyang pamilya at
upang itaguyod ang
pagkakaisa ng mga
Pilipino para sa kalayaan.
Isang binata na mahusay
na estudyante at
manunulat ng tula. Siya
ay kasintahan ni Paulita
Gomez, ang anak ng
isang mayamang
negosyante. Siya ay
nagtataglay ng matibay
na paninindigan sa
paglaban para sa
kalayaan ng kanyang
bayan.
Isang dating estudyante
ng Ateneo at kaibigan ni
Simoun. Siya ay lumaki
sa kahirapan matapos
ang trahedyang naganap
sa kanyang pamilya sa
"Noli Me Tangere". Sa "El
Filibusterismo", siya ay
nangangarap ng
pagbabago at pagbabalik
ng kanyang minamahal
na bayan.
El Filibusterismo
12. Isang matandang paring
Heswita na dating
nagturo kay Simoun
noong siya ay estudyante
pa lamang. Siya ay isang
taong may malalim na
pag-unawa sa kalagayan
ng Pilipinas at mayroong
malawak na karanasan
sa pakikibaka para sa
pagkakaisa ng bayan.
Isang magsasaka na
naghihirap sa kamay ng
mga prayle at mga
mayayamang kastila.
Siya ay nangangarap ng
pagbabago at
pagkakapantay-pantay
sa lipunan, kung saan
hindi na magkakaroon ng
pagpapahirap at
diskriminasyon.
El Filibusterismo
13. Isang kastilang may
malaking impluwensiya
sa pamahalaan at sa mga
mayayamang
negosyante. Siya ay
nangangarap ng mga
proyektong
pangkaunlaran na
makapagpapayaman sa
kanyang sarili, subalit
walang pakialam sa
kalagayan ng mga
mahihirap.
Anak ng mayamang
negosyante na
minamahal ni Isagani.
Siya ay isang babaeng
may malawak na
pananaw sa mga
suliranin ng kanyang
bayan at nagnanais ng
pagbabago para sa
ikabubuti ng lahat.
Don
Custodio
El Filibusterismo
15. Ang El Filibusterismo ni Jose Rizal ay naglalayong ipakita ang mga katiwalian
at korupsiyon ng mga nasa kapangyarihan sa lipunan ng Pilipinas noong
panahon ng Kastila. Layunin ng nobela na mabago ang lipunan at maging
daan upang maipakita ang tunay na kalagayan ng mga Pilipino sa ilalim ng
pananakop ng Espanya. Sa pamamagitan ng mga karakter sa nobela,
ipinakikita ni Rizal ang epekto ng kolonisasyon at kung paano ito nagdulot ng
hirap at pagdurusa sa mga Pilipino. Bukod dito, ipinapakita rin ng nobela ang
kahalagahan ng edukasyon at pagkakaisa ng mga Pilipino upang magkaroon
ng pagbabago sa kanilang lipunan.
El Filibusterismo
16. Listahan ng Mga Akda
ni Jose Rizal
• Noli Me Tangere
• El Filibusterismo • Ang Pagong at ang
Matsing
• Ang Kwento ng Ina
Tungkol sa Gamu-
Gamo
• Mi Último Adiós
(My Last Farewell)
• Sa Aking mga Kabata
• A La Juventud Filipina
(To the Filipino Youth)
• Himno Al Trabajo
(Hymn to Labor)
• Mi Retiro (My Retreat)
17. • Filipinas Dentro de
Cien Año
(The Philippines Within
a Century)
• Indolencia delos
Filipinos (The
Indolence of the
Filipinos)
• El Amor Patrio
(Love of Country)
• A La Defensa
(To the Defense)
• El Consejo de los
Dioses
(The Council of the Gods)
• Junto Al Pasig
(Beside the
Pasig River)
• Por Telefono
(By Telephone)
Listahan ng Mga Akda
ni Jose Rizal
18.
19. Mga Wikang Natutuhan
Si Jose Rizal at ang kanyang mabuting kaibigang si Ferdinand
Blumentritt ng Austria ay parehong may pagkahilig sa pag-aaral ng mga
wika. Nakikipagpalitan sila ng mga sanggunian at mga koneksyon sa iba
pang mga mananaliksik na makatutulong sa kanilang mga pananaliksik
at pagsasalin. Sa kanyang mga sulat kay Blumentritt, binanggit ni Rizal
ang mga kahalagahan ng pagkakaroon ng kaalaman sa iba't ibang wika.
Isinasalaysay niya ang kanyang mga paglalakbay, kung saan siya'y
nakikipag-usap sa kanyang kapwa pasahero sa bangka gamit ang wikang
Pranses, Aleman, Italiano, at Ingles. "Nakikipag-usap ako sa lahat at
kung minsan ay nagsisilbi ako sa kanila bilang tagapagsalin," [“I speak
with everybody and at times I serve them as interpreter,”] sulat ni Rizal.
20. Mga Wikang Natutuhan
Habang ang mga prayleng Espanyol ay itinuturing ang pagkakaiba ng
wika at multilingwalismo bilang patunay ng di-pagkakaisa sa pulitika–at
isa sa maraming mga dahilan para sa pananakop ng Espanya–nakikita
ito ni Rizal bilang isang biyaya. "Ang tao ay dumadami dahil sa bilang ng
mga wika na kanyang tinatanggap at nagsasalita," [“Man is multiplied by
the number of languages he possesses and speaks,”] sulat niya noong
1888, at siya mismo ay isang magandang halimbawa ng ideyang ito.
21. Mga Wikang Natutuhan
Bukos sa Filipino, karaniwang sinasabing marunong siyang gumamit ng
hanggang sa dalawampu’t-dalawang (22) wika, kabilang ang Espanyol,
Pranses, Latin, Griyego, Aleman, Portuguese, Italiano, Ingles, Dutch,
Japanese, Arabic, Swedish, Russian, Chinese, Greek, Hebrew, at Sanskrit;
at ang mga lokal na wika na Malay, Chavacano, Visayan, Ilocano, at
Subanun.
22. Mga Wikang Natutuhan
Sa kanyang bayan ng Calamba, mayroong monumento na itinayo sa
kanyang karangalan na may taas na 22 talampakan–sumisimbolo sa
bawat isa sa mga wikang ito, ngunit tulad ng maraming mitolohiya
nakapalibot kay Rizal, ang tunay na lawak ng kanyang kasanayan sa wika
ay pinagtatalunan at hindi parin tiyak hanggang ngayon.