This is a very short and useful note of Management in Pashtu language.

2. ‫يا‬‫مديريت‬Management
Management‫يو‬‫ي‬‫انسو‬‫ر‬‫ف‬‫کلمه‬‫ده‬‫چي‬‫له‬‫و‬‫دو‬‫برخو‬‫څخه‬‫تشکيل‬‫ی‬‫سو‬‫چي‬
(Manage)‫د‬‫تنظيمولو‬‫په‬‫معني‬‫او‬(Men)‫د‬‫و‬‫غړ‬(‫ادو‬‫ر‬‫اف‬)‫په‬‫معني‬‫سره‬،‫دی‬‫يعني‬‫په‬
‫ټوليز‬‫مفهوم‬‫د‬‫و‬‫وګړ‬‫او‬‫و‬‫چار‬‫په‬‫انه‬‫ر‬‫ماه‬‫توګه‬‫ل‬‫تنظيمو‬‫او‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫کولو‬‫ته‬‫وايي‬.
‫مديريت‬‫په‬‫لغت‬‫کي‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫کولو‬‫ته‬‫وايي‬.‫او‬‫په‬‫اصطالح‬‫کي‬‫د‬‫انساني‬‫او‬‫مادي‬‫ځواک‬‫پ‬‫ه‬‫واسطه‬
‫په‬‫کم‬‫وخت‬‫او‬‫کم‬‫مصرف‬‫سره‬‫د‬‫ي‬‫ادار‬‫موخو‬(‫اهدافو‬)‫الس‬‫ته‬‫لو‬‫ړ‬‫او‬‫ر‬‫ته‬‫ويل‬‫کيږي‬.

3. ‫يا‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬Organization
‫کيږي‬ ‫ويل‬ ‫ته‬ ‫اوستلو‬‫ر‬ ‫کي‬‫ي‬‫کړ‬ ‫يوه‬ ‫په‬‫او‬ ‫تنظيم‬ ،‫حاکميت‬ ‫کي‬ ‫لغت‬ ‫په‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬.‫په‬ ‫او‬‫کي‬‫اصطالح‬
‫ل‬‫لو‬‫ړ‬‫او‬‫ر‬ ‫السته‬ ‫د‬ ‫اهدافو‬ ‫ټاکلو‬‫د‬ ‫ي‬‫وګړ‬‫شمير‬ ‫يو‬ ‫کي‬ ‫هغه‬ ‫په‬‫چي‬ ‫دي‬ ‫نظام‬ ‫ټولنيز‬ ‫هغه‬‫ل‬‫ټو‬‫ا‬‫ر‬ ‫ه‬‫ر‬‫پا‬
‫ي‬‫کو‬ ‫کار‬ ‫کي‬ ‫چوکات‬ ‫په‬ ‫اتو‬‫ر‬‫مق‬ ‫او‬ ‫قواعدو‬ ‫ځينو‬‫د‬ ‫او‬ ‫ي‬‫و‬ ‫ی‬‫سو‬.

4. ‫ډولونه‬ ‫ې‬‫ادار‬‫د‬
‫ي‬‫لر‬ ‫ډولونه‬ ‫بيل‬ ‫بيل‬ ‫په‬‫مخي‬ ‫له‬‫اقتصاد‬‫د‬ ‫نګه‬‫ر‬‫همدا‬ ‫او‬ ‫علومو‬ ‫ي‬ ‫سياس‬ ‫او‬ ‫حقوقو‬‫د‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬.
‫اداره‬
‫له‬ ‫اقتصاد‬ ‫د‬
‫نظره‬
‫سوداګريزه‬ ‫غير‬
‫اداره‬
‫سوداګريزه‬
‫اداره‬
‫نظره‬ ‫له‬ ‫حقوقو‬
‫اداره‬ ‫خصوصي‬ ‫اداره‬ ‫عمومي‬

5. ‫ډولونه‬‫ې‬‫ادار‬‫د‬‫نظره‬ ‫د‬ ‫علومو‬‫ي‬ ‫سياس‬ ‫او‬‫حقوقو‬‫د‬
‫ه‬‫ر‬‫ادا‬ ‫عمومي‬:-‫کيږي‬ ‫ل‬‫نيو‬ ‫الندي‬ ‫بحث‬ ‫تر‬‫سطحه‬ ‫په‬ ‫هيواد‬ ‫ل‬‫ټو‬‫د‬‫چي‬ ‫ده‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫هغه‬.
‫ه‬‫ر‬‫ادا‬ ‫ي‬ ‫خصوص‬:-‫ب‬ ‫تر‬‫کچه‬ ‫په‬‫شرکت‬ ‫او‬ ‫،تصدۍ‬‫ې‬‫ژ‬‫و‬‫پر‬ ،‫ې‬ ‫موسس‬ ‫ي‬‫يو‬‫د‬ ‫چي‬ ‫ده‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬ ‫هغه‬‫حث‬
‫کيږي‬ ‫ل‬‫نيو‬ ‫الندي‬.

6. ‫ډولونه‬ ‫ې‬‫ادار‬‫د‬‫نظره‬‫له‬ ‫اقتصاد‬‫د‬
‫سوداګريزه‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬:-‫هغه‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫ده‬‫چي‬‫په‬‫ي‬‫لومړ‬‫قدم‬‫ي‬ ‫کښ‬‫ګټه‬‫په‬‫نظر‬‫کي‬‫ي‬ ‫نيس‬‫او‬‫پ‬‫ه‬‫دوهم‬‫قدم‬
‫کي‬‫خدمات‬‫تر‬‫سره‬‫ي‬‫کو‬.‫لکه‬‫موبايل‬‫کمپنياني‬‫او‬‫ي‬ ‫داس‬‫ر‬‫نو‬.
‫ي‬‫غير‬‫سوداګريزه‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬:-‫هغه‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫ده‬‫چي‬‫په‬‫ي‬‫لومړ‬‫قدم‬‫ي‬ ‫کښ‬‫خدمت‬‫ي‬‫کو‬‫او‬‫په‬‫دوهم‬‫ق‬‫دم‬
‫ي‬ ‫کښ‬‫خپل‬‫ف‬‫ر‬‫مصا‬‫ه‬‫ر‬‫پو‬‫ي‬‫کو‬‫لکه‬:‫صحت‬،‫عامه‬‫ت‬‫ر‬‫انسپو‬‫ر‬‫ت‬‫ياست‬‫ر‬‫او‬‫ي‬ ‫داس‬‫ر‬‫نو‬.

7. ‫عناصر‬‫ې‬‫ادار‬‫د‬
‫له‬ ‫دي‬ ‫ت‬‫ر‬‫عبا‬ ‫عناصر‬‫مهم‬ ‫ې‬‫ادار‬ ‫د‬:
‫موخي‬(‫اهداف‬)Objectives
‫سرچيني‬(‫منابع‬)Resources
‫مؤثريت‬(‫اغيزناکتوب‬)Effectiveness
‫مثمريت‬(‫توب‬‫ر‬‫ګټو‬)Efficiency
‫خونه‬‫ړ‬‫ا‬ ‫ښکيل‬Stakeholders

8. ‫موخي‬(‫اهداف‬)‫يا‬Objectives
‫موخي‬‫هغو‬‫غوښتل‬‫ي‬‫سو‬‫پايلو‬‫ته‬‫د‬‫سيدني‬‫ر‬‫څخه‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬،‫دي‬‫چي‬‫د‬‫السته‬‫لو‬‫ړ‬‫او‬‫ر‬‫ر‬‫لپا‬‫ه‬‫يي‬‫د‬
‫ې‬‫يو‬‫ې‬‫ادار‬‫ټولي‬‫کړني‬‫يا‬‫فعاليتونه‬‫متوجه‬‫ي‬‫و‬.‫او‬‫په‬‫بل‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬‫موخي‬‫د‬‫يو‬‫کار‬‫مخکي‬‫ل‬‫سنجو‬
‫ي‬‫سو‬‫پايلي‬‫ته‬‫ويل‬‫کيږي‬.

9. ‫موخي‬ ‫د‬(‫اهدافو‬)‫ځانګړني‬
‫ي‬‫ولر‬ ‫ځانګړني‬ ‫الندي‬ ‫بايد‬‫موخي‬.
‫څرګنده‬Specific
‫ي‬‫و‬ ‫به‬‫ړ‬‫و‬ ‫وني‬‫ز‬‫ار‬‫د‬Measurable
‫ي‬‫و‬ ‫به‬‫ړ‬‫و‬ ‫کيدو‬ ‫ترالسه‬Achievable
‫ي‬‫و‬ ‫به‬ ‫ښتيني‬‫ر‬Realistic
‫ي‬‫و‬ ‫به‬ ‫لودنکي‬‫ر‬‫د‬ ‫وخت‬ ‫ټاکلي‬.Time bond

10. ‫سرچينې‬(‫منابع‬)‫يا‬Resources
‫تعريف‬:-
‫ي‬‫لر‬ ‫ډولونه‬ ‫الندي‬ ‫سرچينې‬.
‫سرچينې‬ ‫ي‬‫بشر‬Human Resources
‫سرچينې‬ ‫فزيکي‬Physical Resources
‫سرچينې‬ ‫مالي‬Financial Resources
‫سرچينې‬ ‫ی‬ ‫محسوس‬‫ي‬‫غير‬Intangible Resources

11. ‫سرچينې‬Resources
‫ي‬‫بشر‬‫سرچينې‬:-‫ل‬‫ټو‬‫هغه‬‫ي‬‫وګړ‬‫چي‬‫د‬‫ې‬‫ادار‬‫د‬‫اهدافو‬‫د‬‫السته‬‫لو‬‫ړ‬‫او‬‫ر‬‫په‬‫ر‬‫منظو‬‫استف‬‫اده‬‫ځيني‬
‫کيږي‬.‫لکه‬:-‫پرسونل‬.
‫فزيکي‬‫سرچينې‬:-‫ل‬‫ټو‬‫هغه‬‫مواد‬‫ي‬‫دفتر‬‫وسايل‬‫او‬‫توليدي‬‫ماشينونه‬‫چي‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫ې‬‫ادار‬‫د‬‫ي‬‫کار‬
‫ې‬ ‫س‬‫و‬‫پر‬‫د‬‫پر‬‫مخ‬‫بيولو‬‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫ل‬‫و‬‫کار‬‫کيږي‬.

12. ‫ادامه‬
‫مالي‬‫سرچينې‬:-‫هغه‬‫پولي‬‫پانګه‬‫ده‬‫چي‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫ې‬‫ادار‬‫د‬‫پالن‬‫و‬‫شو‬‫فعاليتونو‬‫د‬‫تمويل‬‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫ل‬‫و‬‫کار‬
‫کيږي‬.‫لکه‬:،‫بوديجه‬‫نقدي‬‫ې‬ ‫پيس‬
‫ي‬‫غير‬‫ي‬ ‫محسوس‬‫سرچينې‬:-‫لکه‬،‫تونه‬‫ر‬‫مها‬‫استعدادونه‬‫او‬‫تجربې‬.

13. ‫مؤثريت‬Effectiveness
‫د‬‫فعاليتونو‬‫په‬‫سمه‬‫توګه‬‫سرته‬‫سولو‬‫ر‬‫څخه‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬‫دی‬.‫چي‬‫د‬‫موخو‬‫د‬‫السته‬‫لو‬‫ړ‬‫او‬‫ر‬‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫موږ‬‫ز‬
‫سره‬‫مرسته‬‫ي‬‫کو‬.‫او‬‫يا‬‫په‬‫بل‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬‫د‬‫يو‬‫ټاکلي‬‫هدف‬‫تر‬‫السه‬‫ل‬‫کو‬‫په‬‫ټاکل‬‫ي‬‫سو‬‫و‬‫خت‬‫کي‬
‫ت‬‫ر‬‫عبا‬‫د‬‫مؤثريت‬‫څخه‬‫دی‬.

14. ‫مثمريت‬Efficiency
‫د‬‫سرچينو‬‫ل‬‫و‬‫کار‬‫په‬‫ه‬‫ر‬‫ګټو‬‫توګه‬‫چي‬‫د‬‫هغې‬‫په‬‫نتيجه‬‫کي‬‫ډير‬‫ل‬‫محصو‬‫السته‬‫ي‬ ‫اس‬‫ر‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬‫د‬
‫مثمريت‬‫څخه‬‫دی‬.‫يا‬‫په‬‫بل‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬‫په‬‫و‬‫لږ‬‫منابعو‬‫او‬‫کم‬‫وخت‬‫کي‬‫د‬‫هدف‬‫السته‬‫لو‬‫ړ‬‫او‬‫ر‬‫ت‬‫ه‬‫مثمر‬
‫يت‬‫ويل‬‫کيږي‬.

15. ‫خونه‬‫ړ‬‫ا‬ ‫ښکيل‬Stakeholders
‫ښکيل‬‫خونه‬‫ړ‬‫ا‬‫د‬‫هغه‬‫و‬‫وګړ‬‫څخه‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬‫دي‬‫چي‬‫په‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫کي‬‫او‬‫يا‬‫د‬‫ې‬‫ادار‬‫په‬‫فعاليتونو‬‫کي‬‫برخي‬
‫ي‬‫لر‬.‫او‬‫يا‬‫د‬‫ې‬‫ادار‬‫فعاليتونه‬‫د‬‫ي‬‫هغو‬‫پر‬‫ګټه‬‫او‬‫تاوان‬‫باندي‬‫ې‬‫اغيز‬‫ي‬‫ولر‬.

16. ‫دي‬‫سره‬‫ل‬‫ډو‬ ‫الندي‬ ‫په‬ ‫خونه‬‫ړ‬‫ا‬‫ښکيل‬ ‫ي‬ ‫کښ‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬ ‫په‬
‫نکي‬‫و‬‫لر‬ ‫برخه‬Participants
‫نکي‬‫و‬‫کارکو‬Staff
‫مشتريان‬Customers
‫نکي‬‫و‬‫کو‬ ‫تمويل‬Donors
‫نکي‬‫و‬‫کو‬‫عرضه‬Suppliers
‫اوسيدونکي‬ ‫سيمي‬ ‫يا‬‫منطقي‬ ‫د‬Local Community

17. ‫ل‬‫اصو‬ ‫بنسټيز‬‫ې‬‫ادار‬ ‫د‬
‫له‬‫دي‬ ‫ت‬‫ر‬‫عبا‬ ‫ل‬‫اصو‬‫بنسټيز‬ ‫ي‬‫ادار‬‫ې‬‫يو‬ ‫د‬:
‫اصل‬‫يوالي‬ ‫موخود‬ ‫د‬
‫اصل‬‫ۍ‬‫لړ‬ ‫د‬‫اتبو‬‫ر‬‫م‬ ‫د‬(‫اتب‬‫ر‬‫م‬ ‫سلسله‬)
‫اصل‬‫تخصص‬ ‫د‬
‫اصل‬ ‫کولو‬‫ر‬‫و‬ ‫ر‬‫دستو‬ ‫ګډ‬ ‫د‬
‫اصل‬ ‫ني‬‫ر‬‫څا‬ ‫چاپيريال‬ ‫د‬
‫اصل‬ ‫ني‬‫ر‬‫سپا‬‫مسؤليت‬ ‫او‬ ‫صالحيت‬ ‫د‬
‫ل‬‫انډو‬ ‫د‬(‫تعادل‬)‫اصل‬
‫اصل‬ ‫والي‬ ‫پاتي‬ ‫تل‬ ‫او‬ ‫منلو‬‫ن‬‫بدلو‬ ‫د‬

18. ‫سيستم‬System
‫سيستم‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫ې‬‫ادار‬‫د‬‫څو‬‫څانګو‬‫مجموعي‬‫ته‬‫وائي‬‫چي‬‫د‬‫ې‬‫ادار‬‫ټاکل‬‫ي‬‫سو‬‫موخو‬‫ته‬‫د‬‫س‬‫ر‬‫يدو‬
‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫ديو‬‫لړ‬‫اصولو‬‫او‬‫قواعد‬‫پيروي‬‫ي‬‫کو‬‫او‬‫يو‬‫ځای‬‫سره‬‫کار‬‫ي‬‫کو‬.
‫له‬‫دي‬ ‫ت‬‫ر‬‫عبا‬‫چي‬ ‫دي‬ ‫ډوله‬ ‫دوه‬ ‫په‬‫سيستم‬:
.1‫سيستم‬ ‫تړلي‬:‫ي‬‫نلر‬‫يکه‬‫ړ‬‫ا‬‫سره‬ ‫چاپيريال‬ ‫بهرني‬ ‫له‬‫چي‬.
.2‫سيستم‬ ‫انستی‬‫ر‬‫پ‬:‫ي‬‫لر‬ ‫يکه‬‫ړ‬‫ا‬‫سره‬‫چاپيريال‬ ‫بهرني‬ ‫له‬‫چي‬.

19. ‫ي‬‫اتيژ‬‫ر‬‫ست‬
‫ي‬‫اتيژ‬‫ر‬‫ست‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫ي‬‫بشپړ‬‫واحدي‬‫ي‬‫کړنالر‬(‫برنامي‬)‫څخه‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬،‫ده‬‫چي‬‫د‬‫هغې‬‫پواسط‬‫ه‬‫د‬‫ې‬‫يو‬
‫ې‬‫ادار‬‫ي‬ ‫اساس‬‫اهداف‬‫تر‬‫السه‬‫کوالی‬‫سو‬.
‫ت‬‫ر‬‫عبا‬ ‫بل‬ ‫په‬ ‫يا‬
‫ي‬‫اتيژ‬‫ر‬‫ست‬‫د‬‫و‬‫تګالر‬‫او‬‫فعاليتونو‬‫د‬‫بشپړ‬‫پالن‬‫څخه‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬،‫ده‬‫چي‬‫پواسطه‬‫يي‬‫د‬‫ي‬‫ې‬‫و‬‫ې‬‫ادار‬‫ټولو‬
‫مخو‬‫ته‬‫سيدالی‬‫ر‬‫سو‬.

20. Manager ‫يا‬‫مدير‬
‫مدير‬‫په‬‫لغت‬‫کي‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫نکي‬‫و‬‫کو‬‫او‬‫کار‬‫نکي‬‫و‬‫چلو‬‫ته‬،‫وايي‬‫او‬‫په‬‫اصطالح‬‫کي‬‫مدير‬‫هغ‬‫ه‬‫شخص‬
‫دي‬‫چي‬‫د‬‫خپل‬‫ټيم‬‫د‬‫کړنو‬‫ليت‬‫و‬‫مسو‬‫پر‬‫ه‬‫ړ‬‫غا‬‫ي‬‫ولر‬.
‫يعني‬‫مدير‬‫هغه‬‫څوک‬،‫دی‬‫چي‬‫پالن‬‫ي‬‫و‬‫ړ‬‫جو‬‫د‬‫ې‬‫ادار‬‫او‬‫مربوطه‬‫څانګو‬‫ي‬‫چار‬،‫ي‬‫تنطيمو‬‫تصم‬‫يم‬
،‫ی‬ ‫نيس‬‫د‬‫ې‬ ‫مؤسس‬‫ي‬‫کار‬‫پ‬‫و‬‫ګر‬‫نه‬‫ر‬‫څا‬‫ي‬‫کو‬‫او‬‫نکي‬‫و‬‫کارکو‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫ي‬‫کو‬.

21. ‫دندي‬ ‫يومدير‬ ‫د‬ ‫يا‬ ‫مديريت‬ ‫د‬
Functions of Management
‫دی‬ ‫ی‬‫سو‬ ‫ويشل‬ ‫دندو‬‫ي‬‫ادار‬ ‫پنځو‬ ‫په‬ ‫کار‬ ‫مدير‬ ‫يو‬‫د‬.‫له‬‫دي‬ ‫ت‬‫ر‬‫عبا‬‫چي‬:
.1‫ل‬‫و‬‫ړ‬‫جو‬ ‫پالن‬Planning
.2‫دهي‬‫مان‬‫ز‬‫سا‬Organizing
.3‫نه‬‫و‬‫ښو‬‫ر‬‫ال‬Leading
.4‫استخدام‬Staffing
.5‫کنټرول‬Controlling

22. ‫ل‬‫و‬‫ړ‬‫جو‬‫پالن‬Planning
‫پالن‬‫تعريف‬:-‫د‬‫مخکي‬‫څخه‬‫ي‬‫ړ‬‫جو‬‫ي‬‫سو‬‫ذهني‬‫طرحي‬‫څخه‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬،‫دی‬‫چي‬‫د‬‫هغي‬‫په‬‫مرس‬‫ته‬
‫په‬‫منظمه‬‫توګه‬‫خپلو‬‫اهدافوته‬‫سيدالی‬‫ر‬‫سو‬.
‫په‬‫پالن‬‫ونه‬‫ړ‬‫جو‬‫کي‬‫بايد‬‫الندي‬‫نقطي‬‫په‬‫نظر‬‫کي‬‫و‬‫ولر‬.
‫څه‬‫و‬‫وکړ‬–(‫خپل‬‫هدف‬‫ل‬‫معلومو‬)
‫څنګه‬‫يي‬‫و‬‫وکړ‬–(‫ځنۍ‬‫ر‬‫و‬‫ي‬‫چار‬‫ل‬‫معلومو‬)
‫ي‬‫چير‬‫يي‬‫و‬‫وکړ‬–(‫ځاي‬‫ل‬‫تعينو‬)
‫کله‬‫يي‬‫و‬‫وکړ‬–(‫وخت‬‫ل‬‫تعينو‬)
‫او‬‫څوک‬‫يي‬‫ي‬‫وکړ‬–(‫اهل‬‫کار‬‫ل‬‫تعينو‬)

23. ‫ادامه‬
‫ونه‬‫ړ‬‫جو‬‫پالن‬:-‫ع‬ ‫څخه‬ ‫ي‬‫الر‬ ‫د‬ ‫ل‬‫حصو‬‫د‬ ‫ته‬‫هغي‬ ‫توګه‬ ‫لنډه‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫ټاکل‬ ‫موخو‬ ‫مهال‬ ‫لنډ‬‫د‬‫ت‬‫ر‬‫با‬
‫ده‬.
‫له‬‫دي‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬ ‫چي‬ ،‫ي‬‫لر‬ ‫ډولونه‬ ‫مختلف‬ ‫ونه‬‫ړ‬‫جو‬‫پالن‬:
‫ونه‬‫ړ‬‫جو‬‫پالن‬‫اتيژيکي‬‫ر‬‫ست‬
‫ونه‬‫ړ‬‫جو‬ ‫پالن‬ ‫عملياتي‬(‫ي‬‫ائيو‬‫ر‬‫اج‬)
‫ونه‬‫ړ‬‫جو‬ ‫پالن‬ ‫ي‬ ‫تخصص‬

24. ‫ی‬‫او‬‫ز‬‫اج‬‫عمده‬‫پالن‬ ‫د‬
‫له‬‫دي‬ ‫ت‬‫ر‬‫عبا‬ ‫ي‬‫او‬‫ز‬‫اج‬‫عمده‬ ‫پالن‬‫د‬:
o‫اهداف‬
o‫ل‬‫کو‬ ‫لست‬ ‫فعاليتونو‬‫د‬
o‫ل‬‫کو‬‫ر‬‫و‬‫حق‬ ‫لومړيتوب‬‫د‬ ‫او‬‫تشخيص‬ ‫فعاليتونو‬ ‫مهمو‬ ‫د‬
o‫ل‬‫تعينو‬ ‫وخت‬‫د‬
o‫ل‬‫تعينو‬ ‫انو‬‫ر‬‫همکا‬ ‫د‬ ‫ه‬‫ر‬‫لپا‬ ‫کومک‬‫د‬
o‫بوديجه‬
o‫توکي‬ ‫او‬ ‫وسايل‬‫م‬‫ر‬‫ال‬
o‫نتيجه‬ ‫فعالت‬ ‫د‬

25. ‫ډولونه‬‫پالن‬ ‫د‬
‫له‬‫دي‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬ ‫چي‬ ‫ي‬‫لر‬ ‫ډولونه‬ ‫مختلف‬ ‫پالن‬:
‫ډولونه‬ ‫پالن‬ ‫د‬‫اساس‬ ‫پر‬ ‫وخت‬‫د‬
‫ډولونه‬ ‫پالن‬ ‫د‬ ‫اساس‬ ‫پر‬ ‫شموليت‬‫غير‬ ‫او‬ ‫شموليت‬ ‫د‬
‫ډولونه‬ ‫پالن‬‫د‬‫اساس‬ ‫پر‬ ‫موقيعت‬ ‫ي‬‫افيو‬‫ر‬‫جغ‬‫د‬
‫و‬‫کو‬‫تشريح‬ ‫ل‬‫ډو‬ ‫لنډ‬ ‫په‬‫سره‬ ‫ترتيب‬ ‫په‬ ‫يو‬ ‫هر‬.

26. ‫ډولونه‬‫پالن‬ ‫د‬ ‫اساس‬‫پر‬ ‫وخت‬ ‫د‬
‫مهاله‬‫ږ‬‫او‬‫پالن‬:-‫هغه‬‫پالن‬‫ته‬‫ويل‬‫کيږي‬‫چي‬‫تر‬‫پنځو‬‫کالو‬‫څخه‬‫ته‬‫ر‬‫پو‬‫ي‬‫و‬.‫چي‬‫ديته‬‫ات‬‫ر‬‫ست‬‫يژيک‬‫پالن‬‫هم‬
‫ويل‬‫کيږي‬.
‫پالن‬ ‫مهاله‬ ‫منځ‬:-‫ی‬‫و‬ ‫ي‬‫ر‬‫پو‬ ‫کالو‬ ‫پنځو‬ ‫تر‬ ‫څخه‬ ‫کال‬ ‫يو‬ ‫د‬ ‫چي‬ ‫دی‬ ‫پالن‬ ‫هغه‬.
‫لنډ‬‫مهاله‬‫پالن‬:-‫دا‬‫هغه‬‫پالن‬‫دی‬‫چي‬‫د‬‫ي‬‫يو‬‫ځي‬‫ر‬‫و‬‫څخه‬‫تر‬‫يو‬‫کال‬‫ي‬‫ر‬‫پو‬‫ي‬‫و‬.‫لکه‬:‫ځنی‬‫ر‬‫و‬،‫پالن‬‫مياشتنی‬
،‫پالن‬‫بع‬‫ر‬‫وار‬‫پالن‬‫او‬‫کلنی‬‫پالن‬.

27. ‫ډولونه‬ ‫دپالن‬ ‫اساس‬‫ر‬‫پ‬ ‫شموليت‬ ‫غير‬ ‫او‬ ‫شموليت‬ ‫د‬
‫جامع‬‫پالن‬:-‫چي‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫ې‬‫ادار‬‫ل‬‫ټو‬‫خونه‬‫ړ‬‫ا‬‫او‬‫فعاليتونه‬‫په‬‫بر‬‫کی‬‫ي‬ ‫نيس‬.
‫وکی‬‫ړ‬‫و‬‫پالن‬:-‫چي‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫ې‬‫ادار‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫څانګي‬‫او‬‫ياهم‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫ي‬‫ژ‬‫و‬‫پر‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫برخي‬‫فعاليتو‬‫نه‬‫په‬‫بر‬
‫کی‬‫ي‬ ‫نيس‬.

28. ‫ډولونه‬ ‫پالن‬‫د‬‫اساس‬ ‫پر‬ ‫موقعيت‬‫ي‬‫افيو‬‫ر‬‫جغ‬ ‫د‬
‫ملي‬‫پالن‬:-‫هغه‬‫پالن‬‫دي‬‫چي‬‫د‬‫يو‬‫دولت‬‫د‬‫ټولو‬‫ي‬‫ادار‬‫واحدونو‬‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫ترتيب‬‫ي‬‫سو‬‫ي‬‫و‬.
‫ي‬‫و‬‫ز‬‫حو‬‫پالن‬:-‫هغه‬‫پالن‬‫دي‬‫چي‬‫په‬‫دولت‬‫کي‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫سيمي‬‫يا‬‫ن‬‫و‬‫ز‬‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫ترتيب‬‫ی‬‫سو‬‫ي‬‫و‬.
‫محلي‬‫پالن‬:-‫چي‬‫نه‬‫په‬‫ملي‬‫او‬‫نه‬‫په‬‫ی‬‫و‬‫ز‬‫حو‬‫کچه‬‫ترتيب‬‫ی‬‫سو‬‫ي‬‫و‬‫بلکي‬‫د‬‫دولت‬‫د‬‫محلي‬‫واکم‬‫نانو‬‫له‬‫خوا‬‫د‬
‫هماغه‬‫ي‬‫ادار‬‫واحد‬‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫ترتيب‬‫ی‬‫سو‬‫ي‬‫و‬.

29. ‫دهي‬ ‫مان‬‫ز‬‫سا‬Organizing
‫د‬‫يو‬‫ارګان‬‫يا‬‫ې‬‫ادار‬،‫مالي‬،‫ي‬‫بشر‬‫فزيکي‬‫او‬‫ي‬ ‫داس‬‫ي‬‫ر‬‫نو‬‫منابع‬‫سره‬‫همږغي‬(‫هماهنګ‬)‫ک‬‫ل‬‫و‬‫او‬‫په‬
‫صحيحه‬‫توګه‬‫ل‬‫تنظيمو‬‫چي‬‫د‬‫يو‬‫ارګان‬‫اغيزمنتوب‬‫ي‬ ‫پکښ‬‫نغښتي‬،‫ي‬‫و‬‫او‬‫د‬‫خلګو‬‫پ‬‫ه‬‫منځ‬‫کي‬‫د‬
‫ي‬‫هغو‬‫د‬‫شتو‬‫ر‬‫مطابق‬‫د‬‫وظايفو‬‫تقسيمولو‬‫ته‬‫مان‬‫ز‬‫سا‬‫دهي‬‫وايي‬.

30. ‫ښونه‬‫ر‬‫ال‬Leading
‫د‬‫ادو‬‫ر‬‫اف‬،‫ل‬‫و‬‫بيدار‬،‫ل‬‫تشويقو‬‫هنمايي‬‫ر‬،‫ل‬‫کو‬‫ل‬‫ز‬‫و‬‫ر‬‫او‬‫تريننګ‬‫کولو‬‫ر‬‫و‬‫ې‬ ‫س‬‫و‬‫پر‬‫ته‬‫هن‬‫ر‬‫مايي‬‫وايي‬.

31. ‫استخدام‬Staffing
‫د‬‫ې‬‫ادار‬‫په‬‫تشکيالتي‬‫ښت‬‫ړ‬‫جو‬‫کي‬‫د‬‫تيا‬‫ړ‬‫و‬‫او‬‫لياقت‬‫پر‬‫اساس‬‫د‬‫تشو‬‫بستونو‬‫ډکول‬‫و‬‫ته‬
‫استخدام‬‫ويل‬‫کيږي‬.
‫يا‬‫په‬‫بل‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬‫د‬‫ې‬‫ادار‬‫په‬‫تشکيل‬‫او‬‫ښت‬‫ړ‬‫جو‬‫ي‬ ‫کښ‬‫د‬‫تشو‬‫بستونو‬،‫ل‬‫ډکو‬‫د‬‫ادو‬‫ر‬‫اف‬،‫ل‬‫جلبو‬
،‫ل‬‫نيو‬‫ل‬‫تبديلو‬‫او‬‫تبه‬‫ر‬‫کولو‬‫ر‬‫و‬‫ې‬ ‫س‬‫و‬‫پر‬‫ته‬‫استخدام‬‫وايي‬.

32. ‫ډولونه‬ ‫استخدام‬ ‫د‬
‫داخلي‬‫استخدام‬:-‫پدې‬‫استخدام‬‫کي‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫د‬‫ت‬‫ر‬‫و‬‫ضر‬‫ړ‬‫و‬‫خالي‬‫بستونه‬‫په‬‫خپلو‬‫موجوده‬‫ک‬‫نکو‬‫و‬‫ارکو‬
‫باندي‬‫ي‬‫ډکو‬.‫چي‬‫په‬‫الندي‬‫ل‬‫ډو‬‫سره‬‫دي‬.
‫له‬‫ې‬‫يو‬‫شعبې‬‫څخه‬‫و‬‫بلي‬‫شعبې‬‫ته‬‫د‬‫نکو‬‫و‬‫کارکو‬‫ل‬‫تبديلو‬:-‫پدې‬‫ل‬‫ډو‬‫چي‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫د‬‫خپل‬
‫نکي‬‫و‬‫کارکو‬،‫تحصيل‬‫ي‬‫کار‬‫تجربه‬‫او‬‫تونه‬‫ر‬‫مها‬‫په‬‫نظر‬‫کي‬‫ی‬ ‫نيس‬‫او‬‫بيا‬‫هغه‬‫من‬‫اسب‬‫بست‬‫ته‬
‫ي‬‫تبديلو‬.
‫له‬‫موجوده‬‫بست‬‫څخه‬‫خالي‬‫ړ‬‫لو‬‫يا‬‫ټيټ‬‫بست‬‫ته‬‫ل‬‫تبديلو‬:-‫هغه‬‫نکي‬‫و‬‫کارکو‬‫چي‬‫د‬‫خپل‬
‫بست‬‫څخه‬‫يات‬‫ز‬‫استعداد‬‫او‬‫تيا‬‫ړ‬‫و‬‫ي‬‫ولر‬‫نو‬‫خالي‬‫ړ‬‫لو‬‫بست‬‫ته‬‫ترفيع‬‫ي‬‫کو‬.‫او‬‫هغه‬‫چي‬‫مه‬‫ز‬‫ال‬
‫تيا‬‫ړ‬‫و‬‫ونه‬‫ي‬‫لر‬‫نو‬‫موجوده‬‫خالي‬‫ټيټ‬‫بست‬‫ته‬‫تنزيل‬‫ل‬‫کو‬‫ر‬‫و‬‫کيږي‬.

33. ‫ادامه‬
‫جي‬‫ر‬‫خا‬‫استخدام‬:-‫کله‬‫چي‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫د‬‫خپل‬‫خالي‬‫بست‬‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫په‬‫داخل‬‫ي‬ ‫کښ‬‫ړ‬‫و‬‫او‬‫مناسب‬‫ک‬‫س‬‫پيدا‬
،‫ي‬‫نکړ‬‫نو‬‫بيا‬‫د‬‫جي‬‫ر‬‫خا‬‫استخدام‬‫څخه‬‫استفاده‬،‫ي‬‫کو‬‫نو‬‫ددې‬‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫مدير‬‫د‬‫ې‬‫ادار‬‫څخه‬‫ب‬‫يرون‬
‫شخص‬‫ي‬‫پيداکو‬‫چي‬‫مخکي‬‫يي‬‫په‬‫ی‬‫ړ‬‫نومو‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫کي‬‫کار‬‫نه‬‫ي‬‫و‬‫ی‬‫اکړ‬‫ر‬‫اج‬.

34. ‫د‬ ‫ر‬‫مامو‬ ‫يو‬‫د‬ ‫مخي‬ ‫له‬ ‫ن‬‫قانو‬‫د‬ ‫خدمتونو‬ ‫ملکي‬‫د‬ ‫افغانستان‬ ‫د‬
‫ايط‬‫ر‬‫ش‬ ‫استخدام‬
‫ي‬‫ولر‬ ‫تابعيت‬ ‫افغانستان‬ ‫د‬
‫اتلس‬‫د‬ ‫يي‬ ‫عمر‬(18)‫ي‬‫و‬ ‫نه‬ ‫کم‬ ‫څخه‬ ‫کالو‬
‫شپيتو‬ ‫ر‬‫څلو‬‫د‬ ‫يي‬ ‫عمر‬(64)‫ي‬‫و‬ ‫نه‬ ‫يات‬‫ز‬ ‫څخه‬ ‫کالو‬
‫ي‬‫ولر‬ ‫اسناد‬ ‫تحصلي‬
‫ي‬‫لر‬ ‫ونه‬ ‫غي‬‫و‬‫نار‬ ‫ي‬‫سار‬
‫ي‬‫و‬ ‫نه‬ ‫ن‬‫ر‬‫تو‬ ‫جرم‬ ‫جنايي‬ ‫په‬

35. ‫ښت‬‫ړ‬‫جو‬‫تنخوا‬ ‫د‬‫ينو‬‫ر‬‫مامو‬‫د‬
‫دی‬ ‫ډوله‬ ‫دوه‬ ‫په‬ ‫ښت‬‫ړ‬‫جو‬ ‫تنخوا‬‫د‬ ‫ينو‬‫ر‬‫مامو‬ ‫د‬.
‫مزد‬:-‫که‬‫ينو‬‫ر‬‫مامو‬‫ته‬‫حق‬‫الزحمه‬‫في‬‫ساعت‬‫يا‬‫د‬‫يو‬‫جنس‬‫په‬‫يدو‬‫ړ‬‫جو‬‫يعني‬‫في‬‫واح‬‫د‬‫جنس‬
‫پر‬‫اساس‬‫ل‬‫کړ‬‫ر‬‫و‬،‫ي‬ ‫س‬‫نو‬‫هغې‬‫ته‬‫مزد‬‫ويل‬‫کيږي‬.
‫تنخوا‬:-‫که‬‫ينوته‬‫ر‬‫مامو‬‫حق‬‫الزحمه‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫ټاکل‬‫ي‬‫سو‬‫مودي‬‫پر‬‫اساس‬‫ل‬‫کړ‬‫ر‬‫و‬،‫ی‬ ‫س‬‫ن‬‫و‬‫هغې‬
‫ته‬‫تنخوا‬‫وايي‬.‫تنخوااکثره‬‫هغه‬‫ينو‬‫ر‬‫مامو‬‫ته‬‫ل‬‫کو‬‫ر‬‫و‬‫کيږي‬‫چي‬‫په‬‫دفترونو‬‫کي‬‫کار‬‫ي‬‫کو‬.

36. ‫ل‬‫کنټرولو‬Controlling
‫کنټرول‬ ‫د‬ ‫ت‬‫ر‬‫عبا‬ ‫ونه‬‫ز‬‫ار‬‫يي‬ ‫سره‬ ‫پالن‬ ‫او‬ ‫د‬‫ر‬‫ستند‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کتنه‬ ‫کره‬ ‫فعاليتونو‬ ‫ي‬‫سو‬ ‫سره‬ ‫تر‬ ‫د‬‫ده‬ ‫څخه‬.
‫له‬‫دي‬ ‫ت‬‫ر‬‫عبا‬ ‫چي‬ ‫ي‬‫لر‬ ‫ډولونه‬‫مختلف‬ ‫کنټرول‬:
‫کنټرول‬ ‫مخکي‬ ‫څخه‬‫ر‬‫کا‬ ‫د‬
‫کنټرول‬ ‫کي‬ ‫جريان‬ ‫په‬ ‫کار‬ ‫د‬
‫کنټرول‬ ‫وسته‬‫ر‬‫و‬ ‫سيدو‬‫ر‬ ‫ته‬ ‫پاي‬ ‫د‬ ‫فعاليت‬ ‫د‬

37. ‫تفتيش‬
‫تفتيش‬‫د‬‫لغت‬‫له‬‫مخي‬‫د‬‫پلټني‬‫په‬‫معني‬‫دي‬‫او‬‫د‬‫اتلونکي‬‫ر‬‫کنټرول‬‫يو‬‫ل‬‫ډو‬،‫دی‬‫چي‬‫د‬‫ټولو‬‫مالي‬‫او‬
‫حسابي‬‫کړنو‬‫د‬‫ا‬‫ر‬‫اج‬‫څخه‬‫منځته‬‫اځي‬‫ر‬.‫تفتيش‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫ې‬‫ادار‬‫مالي‬‫او‬‫ي‬‫بوديجو‬‫نو‬‫و‬‫کار‬‫ک‬‫ي‬‫د‬‫ښه‬
‫ډاډ‬‫په‬‫خاطر‬‫تحقيق‬‫کولو‬‫ته‬‫ويل‬‫کيږي‬.‫چي‬‫د‬‫حسابي‬‫فعاليتونو‬‫په‬‫پاي‬‫کي‬‫منځ‬‫ت‬‫ه‬‫اځي‬‫ر‬.

38. ‫کتنه‬Monitoring
‫کتنه‬‫يا‬Monitoring‫له‬‫هغه‬‫جريان‬‫څخه‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬،‫دی‬‫چي‬‫په‬‫هغه‬‫کي‬‫موجوده‬‫حالت‬‫تر‬
‫وني‬‫ز‬‫ار‬‫الندي‬‫ل‬‫نيو‬،‫کيږي‬‫د‬‫فعاليتونو‬‫ي‬‫ر‬‫و‬‫کمز‬‫او‬‫ي‬‫قو‬‫ټکي‬‫تشخيص‬‫او‬‫د‬‫هغه‬‫د‬‫ر‬‫غو‬‫ه‬‫والي‬
‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫مي‬‫ز‬‫ال‬‫ښتني‬‫ر‬‫سپا‬‫اندي‬‫ړ‬‫و‬‫کيږي‬.

39. ‫يابي‬‫ز‬‫ار‬Evaluation
‫په‬‫ټاکل‬‫و‬‫سو‬‫وقفو‬‫کي‬‫د‬‫برياليتوب‬‫او‬‫نه‬‫برياليتوب‬‫ه‬‫ز‬‫اندا‬‫کولو‬‫ته‬‫يابي‬‫ز‬‫ار‬‫واي‬‫ي‬.

40. ‫ت‬‫ر‬‫نظا‬Supervision
‫ت‬‫ر‬‫نظا‬‫په‬‫يوه‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫کي‬‫د‬‫ل‬‫سپار‬‫و‬‫سو‬‫و‬‫چار‬‫نه‬‫ر‬‫څا‬‫او‬‫د‬‫نژدې‬‫څخه‬‫کتلو‬‫ته‬‫ويل‬‫کيږي‬.

41. ‫تعريفونه‬ ‫او‬‫اصطالحات‬‫ي‬‫ادار‬‫ځيني‬

42. ‫ليک‬(‫مکتوب‬)Official Letter
‫هغه‬‫سمي‬‫ر‬‫پاڼه‬‫ده‬‫چي‬‫له‬‫ې‬‫يو‬،‫ې‬‫ادار‬‫دفتر‬‫يا‬‫مديريت‬‫څخه‬‫د‬‫يوه‬‫مطلب‬‫د‬‫ښودلو‬‫په‬‫خاط‬‫ر‬‫ې‬‫يو‬
‫بلي‬،‫ې‬‫ادار‬‫دفتر‬‫يا‬‫مدير‬‫ته‬‫سما‬‫ر‬‫ل‬‫استو‬‫کيږي‬.
‫مکتوب‬‫مهم‬‫ي‬‫ادار‬‫سند‬‫دي‬‫چي‬‫د‬‫هغه‬‫په‬‫واسطه‬‫د‬‫مهمو‬‫موضوعاتو‬‫لکه‬(،‫ښوني‬‫ر‬‫ال‬،‫اوامر‬
،‫ي‬‫ر‬‫مقر‬‫د‬‫اتو‬‫ر‬‫اج‬‫ونه‬‫ر‬‫اپو‬‫ر‬‫او‬‫ر‬‫نو‬‫د‬‫و‬‫ړ‬‫لو‬‫څخه‬‫کښته‬‫او‬‫د‬‫کښته‬‫څخه‬‫و‬‫ړ‬‫لو‬‫مقاماتو‬‫ته‬‫د‬
‫وستيو‬‫ر‬‫و‬‫اآتو‬‫ر‬‫اج‬‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫خبر‬‫ي‬‫کو‬‫ر‬‫و‬.‫مکتوب‬‫بايد‬‫تر‬‫د‬‫ږ‬‫لي‬‫دمخه‬‫ثبت‬،‫ي‬ ‫س‬‫او‬‫وسته‬‫ر‬‫و‬‫ي‬‫ي‬‫بايد‬
‫ندي‬‫و‬‫اړ‬‫مرجع‬‫ته‬‫وليږي‬.‫هغه‬‫مرجع‬‫هم‬‫مکتوب‬‫اخلي‬‫او‬‫په‬‫ده‬‫ر‬‫وا‬‫کتاب‬‫کي‬‫يي‬،‫ي‬‫ثبتو‬‫او‬‫م‬‫کتوب‬‫د‬
‫دفتر‬‫په‬‫اسنادو‬‫کي‬‫ساتل‬‫کيږي‬.

43. ‫ي‬‫ځانګرتياو‬‫عمده‬‫مکتوب‬‫د‬.
.1‫کيږي‬ ‫ليکل‬‫متن‬ ‫باندي‬‫هغه‬ ‫پر‬‫چي‬ ‫الي‬‫و‬‫کمپيوټر‬ ‫او‬ ‫والي‬ ‫مستند‬‫قي‬‫ر‬‫و‬ ‫هغه‬ ‫د‬.
.2‫ي‬‫و‬ ‫ښانه‬‫و‬‫ر‬ ‫او‬ ‫ړ‬‫و‬ ‫لوستلو‬‫د‬ ‫به‬‫متن‬ ‫مکتوب‬ ‫د‬.‫ي‬‫کو‬‫ايه‬‫ر‬‫ا‬ ‫به‬ ‫مطلب‬ ‫نظر‬‫د‬‫ر‬‫مو‬ ‫او‬.
.3‫ي‬‫لر‬ ‫نمبر‬ ‫به‬ ‫مکتوب‬.
.4‫ي‬‫لر‬ ‫نيټه‬ ‫به‬ ‫مکتوب‬.
.5‫ي‬‫و‬ ‫معلوم‬ ‫به‬‫مرجع‬ ‫اخيستلو‬ ‫او‬ ‫لو‬‫ږ‬‫لي‬‫د‬ ‫مکتوب‬ ‫د‬.
.6‫ي‬‫و‬ ‫ې‬‫پر‬ ‫به‬ ‫السليک‬ ‫کس‬ ‫ل‬‫مسؤ‬ ‫د‬ ‫مرجع‬ ‫دونکي‬‫ږ‬‫لي‬‫د‬.

44. ‫کتاب‬ ‫ې‬‫صادر‬ ‫او‬‫دې‬‫ر‬‫وا‬ ‫د‬
‫د‬‫دې‬‫ر‬‫وا‬‫او‬‫ې‬‫صادر‬‫کتاب‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫ې‬‫ادار‬‫له‬‫مهمو‬‫اسنادو‬‫څخه‬‫ل‬‫شمير‬،‫کيږي‬‫لکه‬‫چي‬‫له‬‫نام‬‫ه‬
‫څخه‬‫يي‬،‫معلوميږي‬‫په‬‫دغه‬‫کتاب‬‫کي‬‫له‬‫مختلفو‬‫اجعو‬‫ر‬‫م‬‫څخه‬‫اغلي‬‫ر‬‫مکتوبونه‬‫او‬‫نو‬‫و‬‫ر‬
‫اجعو‬‫ر‬‫م‬‫ته‬‫تللي‬‫مکتوبونه‬‫د‬‫وستيو‬‫ر‬‫و‬‫اآتو‬‫ر‬‫اج‬‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫په‬‫هغه‬‫کي‬‫ثبتيږي‬.‫دغه‬‫کت‬‫اب‬‫د‬‫يوه‬‫کال‬
‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫د‬‫و‬‫ادار‬‫له‬‫خوا‬‫ی‬‫ځانګړ‬‫کيږي‬‫او‬‫عنوان‬‫او‬‫کال‬‫يي‬‫په‬‫وقايه‬‫باندي‬‫ليکل‬‫ی‬‫شو‬‫ي‬‫و‬.‫ددغه‬
‫کتاب‬‫د‬‫ثبت‬‫او‬‫خانه‬‫ۍ‬‫پر‬‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫يو‬‫شخص‬‫ټاکل‬‫کيږي‬‫او‬‫د‬‫مکتوبونو‬‫د‬‫تګ‬‫اتګ‬‫ر‬‫په‬‫وخت‬‫کي‬‫يي‬
‫سم‬‫له‬‫السه‬‫خانه‬‫ي‬‫ر‬‫پو‬،‫ي‬‫کو‬‫کله‬‫چي‬‫د‬‫چا‬‫څخه‬‫مکتوب‬‫ي‬‫تسليمو‬‫ي‬‫استحضار‬‫کو‬‫ر‬‫و‬‫ي‬‫او‬‫چي‬
‫چاته‬‫مکتوب‬‫ي‬‫کو‬‫ر‬‫و‬‫د‬‫هغه‬‫شخص‬‫امضاء‬‫اوالسليک‬‫اخلي‬.

45. ‫ده‬‫ر‬‫وا‬ ‫او‬‫ه‬‫ر‬‫صاد‬
‫ه‬‫ر‬‫صاد‬:-‫ل‬‫ړ‬‫و‬ ‫ته‬ ‫بهر‬‫څخه‬‫ې‬‫ادار‬‫د‬ ‫ر‬‫منظو‬ ‫په‬ ‫کار‬‫د‬ ‫او‬‫خبرتيا‬ ‫أتو‬‫ر‬‫اج‬‫د‬ ‫چي‬ ‫دی‬‫دفتر‬ ‫هغه‬
‫کيږي‬ ‫ثبت‬ ‫کي‬ ‫په‬ ‫ليکونه‬ ‫کيدونکی‬.
‫ده‬‫ر‬‫وا‬:-‫ليکون‬ ‫ي‬‫سو‬ ‫ل‬‫ړ‬‫او‬‫ر‬ ‫ته‬‫ې‬‫ادار‬ ‫ر‬‫منظو‬ ‫په‬ ‫کار‬ ‫او‬‫خبرتيا‬ ‫أتو‬‫ر‬‫اج‬‫د‬ ‫چي‬ ‫دی‬ ‫دفتر‬ ‫هغه‬‫ه‬
(‫مکتوبونه‬)‫کيږي‬ ‫ثبت‬ ‫پکي‬.

46. ‫استعالم‬ ‫او‬‫انديز‬‫ړ‬‫و‬ ‫يا‬‫پيشنهاد‬
‫پيشنهاد‬:-‫له‬‫ن‬‫قانو‬‫سره‬‫سم‬‫و‬‫ړ‬‫لو‬‫مقاماتو‬‫ته‬‫د‬‫يو‬‫شمير‬‫مسايلو‬‫مطرح‬،‫ل‬‫کو‬‫ترڅو‬‫د‬‫هغود‬
‫ا‬‫ر‬‫اج‬‫او‬‫ترسره‬‫کيدو‬‫ه‬‫ز‬‫اجا‬‫تر‬‫السه‬‫او‬‫له‬‫حکم‬‫سره‬‫سم‬‫ات‬‫ر‬‫اج‬‫ی‬ ‫وس‬.
‫استعالم‬:-‫د‬‫هغو‬‫مسايلو‬‫طرح‬‫ل‬‫کو‬‫چي‬‫د‬‫ړ‬‫لو‬‫مقام‬‫لخوا‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫وظيفي‬‫د‬‫اء‬‫ر‬‫اج‬‫کولو‬‫لپا‬‫ه‬‫ر‬
‫ي‬‫يږ‬‫ړ‬‫جو‬‫او‬‫له‬‫ړ‬‫لو‬‫مقام‬‫څخه‬‫و‬‫ر‬‫نو‬‫ټيټو‬‫اجعو‬‫ر‬‫م‬‫ته‬‫ليږل‬‫ر‬‫و‬‫کيږي‬.

47. ‫استعالم‬
‫د‬‫ي‬‫ادار‬‫اسنادو‬‫له‬‫جملې‬‫څخه‬‫هغه‬‫مهم‬‫سند‬‫دی‬‫چي‬‫په‬‫واسطه‬‫يي‬‫مختلف‬‫دولتي‬‫او‬‫خص‬‫ي‬ ‫وص‬
‫ارګانونه‬‫د‬‫ړ‬‫و‬‫نظر‬‫موضوعاتو‬‫په‬‫ه‬‫ړ‬‫ا‬‫د‬‫معلوماتو‬‫د‬‫السته‬‫لو‬‫ړ‬‫او‬‫ر‬‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫له‬‫ادو‬‫ر‬‫اف‬‫او‬‫نو‬‫و‬‫ر‬‫مرجعو‬
‫څخه‬‫له‬‫ته‬‫ر‬‫پو‬‫نه‬‫کښته‬‫او‬‫له‬‫کښته‬‫څخه‬‫ته‬‫ر‬‫پو‬‫استفاده‬‫ي‬‫کو‬.‫استعالم‬‫د‬‫مکتو‬‫ب‬‫برعکس‬‫د‬
‫ثبت‬‫نمبر‬‫نه‬‫ي‬‫لر‬‫او‬‫د‬‫اخيستونکي‬‫مرجع‬‫څخه‬‫د‬‫جواب‬‫د‬‫ايه‬‫ر‬‫ا‬‫کولو‬‫مستلزم‬‫ي‬‫و‬.

48. ‫متحداملال‬
‫د‬‫و‬‫ړ‬‫لو‬‫مقاماتو‬‫هغه‬‫ليکونه‬‫او‬‫هدايات‬‫چي‬‫ټيټو‬‫اجعو‬‫ر‬‫م‬‫ته‬‫د‬‫يو‬‫شمير‬‫و‬‫ځانګړ‬‫موضوع‬‫اتو‬‫په‬
‫ه‬‫ړ‬‫ا‬‫ي‬‫يږ‬‫ر‬‫صاد‬‫او‬‫ل‬‫ټو‬‫يي‬‫يو‬‫شان‬‫په‬‫تطبق‬‫مکلف‬‫دي‬.

49. ‫حکم‬
‫د‬‫ر‬‫جمهو‬‫ئيس‬‫ر‬‫هغه‬‫ليکلي‬‫هدايت‬،‫دی‬‫چي‬‫د‬،‫قوانينو‬‫اتو‬‫ر‬‫مقر‬‫او‬‫د‬‫دولت‬‫د‬‫بيالبيلو‬‫ب‬‫رخو‬‫د‬
‫اتو‬‫ر‬‫اج‬‫په‬‫ه‬‫ړ‬‫ا‬‫صادر‬‫ی‬‫سو‬‫ي‬‫و‬.‫ټيټ‬‫ارګانونه‬‫مکلف‬‫دي‬‫ځان‬‫باندي‬‫ر‬‫و‬‫خبر‬‫او‬‫پوه‬‫ي‬‫کړ‬‫او‬‫د‬‫هغه‬
‫له‬‫محتوا‬‫سره‬‫سم‬‫ات‬‫ر‬‫اج‬‫ي‬‫وکړ‬.

50. ‫خلص‬‫سوانح‬:-‫د‬‫افغانستان‬‫په‬‫و‬‫ادار‬‫کي‬‫يو‬‫کتاب‬،‫دي‬‫چي‬‫د‬‫نکي‬‫و‬‫کارکو‬(‫ر‬‫مامو‬)‫ل‬‫ټو‬‫ر‬‫سمي‬
،‫کيفيتونه‬‫د‬‫ي‬ ‫شخص‬‫ند‬‫و‬‫ژ‬‫معلومات‬‫او‬‫د‬‫دندي‬‫په‬‫جريان‬‫کي‬‫بدلونونه‬‫په‬‫کي‬‫ثبت‬‫کيږي‬.‫او‬‫د‬
‫ر‬‫مامو‬‫منپاڼه‬‫ژ‬‫او‬‫عکس‬‫هم‬‫په‬‫کي‬‫ي‬‫و‬.‫په‬‫دې‬‫کي‬‫د‬‫ر‬‫مامو‬‫ل‬‫ټو‬‫سمي‬‫ر‬،‫اطالعات‬‫تبې‬‫ر‬‫اخي‬،‫ستل‬
،‫مکافات‬،‫ات‬‫ز‬‫مجا‬‫تبديلي‬‫او‬‫ر‬‫نو‬‫ثبت‬‫ي‬‫و‬‫او‬‫د‬‫سوانحو‬‫مديريت‬‫کي‬‫ساتل‬‫کيږي‬.

51. ‫بست‬:-‫هغه‬‫جه‬‫ر‬‫د‬‫چي‬‫يو‬‫ر‬‫مامو‬‫يي‬‫د‬‫خپل‬‫لياقت‬‫په‬‫ت‬‫ر‬‫صو‬‫کي‬‫د‬‫خپل‬‫تعصيلي‬،‫سند‬،‫تجربې‬
‫پوهي‬‫او‬‫کفايت‬‫له‬‫مخي‬‫تر‬‫السه‬‫ي‬‫کو‬.
‫سلسله‬‫اتب‬‫ر‬‫م‬:-‫أت‬‫ر‬‫اج‬‫د‬‫الندي‬‫نه‬‫ته‬‫ر‬‫پو‬‫او‬‫هدايات‬‫د‬‫ته‬‫ر‬‫پو‬‫نه‬‫کښته‬‫ته‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬‫د‬‫س‬‫لسله‬
‫اتب‬‫ر‬‫م‬‫څخه‬‫دي‬.
‫ي‬‫ادار‬‫اسناد‬:-‫ل‬‫ټو‬‫هغه‬‫دفترونه‬‫او‬‫سندونه‬‫چي‬‫په‬‫دولتي‬‫او‬‫غير‬‫دولتي‬‫و‬‫ادار‬‫کي‬‫شت‬‫ن‬‫و‬،‫ي‬‫لر‬‫چي‬
‫ساتل‬‫يي‬‫ين‬‫ړ‬‫ا‬،‫دي‬‫د‬‫ي‬‫ادار‬‫اسنادو‬‫څخه‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬‫دي‬.

52. ‫صالحيت‬:-‫هغه‬‫مادي‬‫او‬‫ي‬‫معنو‬‫واک‬‫او‬‫اختيار‬‫دی‬‫چي‬‫حدود‬‫يي‬‫د‬‫ن‬‫قانو‬‫لخوا‬‫ټاکل‬‫ي‬‫سو‬‫ي‬‫و‬.
‫ه‬‫ژ‬‫و‬‫پر‬:-‫په‬‫خاصه‬،‫بوديجه‬‫مشخص‬،‫وخت‬‫معين‬‫کيفيت‬‫او‬‫د‬‫ر‬‫ستند‬‫سره‬‫ي‬‫ځانګړ‬‫مقا‬‫صدو‬‫ته‬
‫د‬‫سيدو‬‫ر‬‫په‬‫خاطر‬‫د‬‫فعاليتونو‬‫سلسله‬‫د‬‫ې‬‫ژ‬‫و‬‫پر‬‫څخه‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬‫ده‬.
‫بوديجه‬:-‫هغه‬‫اليحه‬‫ده‬‫چي‬‫د‬‫دولتي‬‫مؤسساتو‬‫کلني‬‫تخميني‬‫او‬‫قانوني‬‫سند‬‫دي‬‫چي‬‫د‬‫ې‬‫يو‬‫ټاکلي‬
‫مودي‬‫په‬‫جريان‬‫کي‬‫د‬‫عوايدو‬‫او‬‫لګښتونو‬‫مجموعه‬‫پکي‬‫ټاکل‬‫ی‬‫سو‬‫ي‬‫و‬.

53. ‫کتاب‬ ‫ۍ‬‫حاضر‬‫د‬
‫د‬‫ۍ‬‫حاضر‬‫کتاب‬‫د‬‫هغه‬‫مهم‬‫قانوني‬‫او‬‫ي‬‫ادار‬‫سند‬‫څخه‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬،‫دی‬‫چی‬‫د‬‫و‬‫ادار‬‫د‬،‫ينو‬‫ر‬‫مامو‬
،‫منسوبينو‬‫نکو‬‫و‬‫کارکو‬‫او‬‫انو‬‫ر‬‫اجي‬‫موجوديت‬‫او‬‫عدم‬‫موجوديت‬،‫ي‬‫تشخيصو‬‫او‬‫د‬‫هغه‬‫له‬‫مخي‬
‫يي‬‫معاش‬‫او‬‫ر‬‫نو‬‫ات‬‫ز‬‫امتيا‬‫اء‬‫ر‬‫اج‬‫کيږي‬.

54. ‫ي‬‫لر‬‫ستونونه‬‫الندي‬‫کتاب‬ ‫ۍ‬‫حاضر‬‫د‬
‫شامليږي‬ ‫ته‬ ‫کال‬ ‫او‬‫مياشت‬ ،‫نوم‬‫ې‬‫ادار‬‫د‬ ‫چي‬ ‫عنوان‬ ‫کتاب‬ ‫هغه‬ ‫د‬.
‫نمبر‬ ‫عمومي‬
‫نمبر‬ ‫ي‬ ‫خصوص‬
‫دواير‬
‫ي‬‫هغو‬ ‫د‬‫چي‬ ‫شهرت‬ ‫ينو‬‫ر‬‫مامو‬ ‫د‬(‫تبی‬‫ر‬ ‫او‬ ،‫ولد‬ ،‫نوم‬)‫شامليږي‬ ‫ته‬.
‫وختونه‬(‫ديګر‬‫ز‬‫ما‬ ‫او‬ ‫سهار‬.)
‫ځای‬ ‫السليک‬ ‫د‬ ‫ينو‬‫ر‬‫مامو‬ ‫د‬.
‫نيټه‬ ‫السليک‬ ‫د‬.

55. ‫ادامه‬
‫د‬‫ۍ‬‫حاضر‬‫د‬‫پاڼو‬‫شميره‬‫د‬‫يو‬‫کال‬‫ه‬‫ر‬‫لپا‬‫په‬‫نظر‬‫کي‬‫ل‬‫نيو‬،‫کيږی‬‫د‬‫نده‬‫و‬‫اړ‬‫و‬‫ادار‬‫له‬‫خوا‬‫ددې‬‫کت‬‫اب‬‫اوله‬‫او‬
‫اخره‬‫صفحه‬‫مهر‬‫او‬‫په‬‫نښه‬‫کيږي‬.‫د‬‫دولت‬‫ينو‬‫ر‬‫دمامو‬‫له‬‫ن‬‫قانو‬‫سره‬،‫سم‬‫نکي‬‫و‬‫کارکو‬‫او‬‫ي‬‫ر‬‫کا‬‫ګر‬‫سهار‬‫او‬
‫ديګر‬‫ز‬‫ما‬‫دوه‬‫وخته‬‫دهغې‬‫په‬‫مهر‬‫او‬‫السليکولومکلف‬‫دي‬.‫په‬‫دغه‬‫کتاب‬‫کي‬‫د‬‫باصالحيته‬‫آم‬‫ر‬‫يا‬‫هغه‬‫چا‬‫له‬
‫ي‬‫ر‬‫لو‬‫چي‬‫آمر‬‫مؤظف‬‫ی‬‫کړ‬‫ي‬‫و‬‫د‬‫ينو‬‫ر‬‫مامو‬‫او‬‫کارکونکو‬‫د‬‫موجوديت‬‫کنترول‬‫او‬‫څار‬‫کيږي‬‫څو‬‫په‬‫دې‬
‫توګه‬‫په‬‫ه‬‫ر‬‫ادا‬‫کي‬‫نظم‬‫تامين‬‫ي‬‫کړ‬.‫که‬‫ينوته‬‫ر‬‫مامو‬‫کومه‬‫ستونزه‬‫پيښه‬‫ې‬‫سو‬،‫ي‬‫و‬‫کوالی‬‫س‬‫ي‬‫چي‬‫د‬‫قعې‬‫ر‬‫په‬
‫لو‬‫ږ‬‫لي‬‫سره‬‫له‬‫خپلي‬‫ناسوبتيا‬‫ځان‬،‫ي‬‫ر‬‫غو‬‫ژ‬‫و‬‫له‬‫دې‬‫پرته‬‫به‬‫غائب‬‫شخص‬‫ناسوب‬‫ل‬‫شمير‬‫ک‬‫يږي‬.