SlideShare a Scribd company logo
MADENĠ YAĞISEKTÖRÜMÜZDENYERLĠ BĠR MOTOR YAĞI
MARKASIÇIKAR MI?

A.Faruk ġENER
Pazarlama Danışmanı
İstanbul,TÜRKİYE

ÖZET
Ülkemizde 17 milyon adetlik araç parkı ve yaklaşık 200.000 tonluk bir motor yağı pazarı
vardır.Onlarca farklı yağ firması markalı ve markasız ürünlerle bu pazarda faaliyet
göstermektedirler. Ancak marka değerine sahip ve pazarın üst segmentinde yer alan markalar
uluslararası firmalara aittir. Madeni yağ sektörümüz isepazarın orta ve alt segmentinde , fiyat
duyarlı Pazar kesimlerine hitap eden ürünlerle pazarda yer almaktadırlar. Bu, bir tercih değil bir
sonuçtur. Yerli firmalarımız stratejik pazarlama perspektifi ile hareket etmek yerine ticari
mevzuatların yarattığı fırsatlardan yararlanırlar. Bu çalışma tarzı ile istikrarlı ve kalıcı
markalar, şirketler oluşturulamayacağı açıktır. Nitekim ticari mevzuatlar gevşedikçe açılan,
ticari mevzuatlar sıkıştırdıkça sıkışan bir sektörümüz vardır. Madeni yağ sektörümüzün yerli
bir motor yağı markası çıkarmasının vakti gelmiş hatta geçmiştir.Henüz geç kalınmış değildir.
Marka yönetimi tekniklerini kullanan firmalar için hala pazarda bir fırsat vardır. Bu bildiride
yerli firmalarımız açısından ülkemizde yeni bir marka yaratmanın imkanları üzerinde
durulacaktır.

GĠRĠġ
Türkiye’de motorlu taşıtlar pazarı 2012 yılı itibari ile toplamda 17.033.413 adettir. Özellikle
2000’li yıllarda taşıt piyasasındaki artan rekabet ve finansman olanaklarındaki gelişim ile

A.FARUK ŞENER
taşıtlıaraçlara olan talep artmıştır. Aşağıdaki grafik 1991 ile 2012 arasındaki iki 11 yılı taşıt
sayılarındaki artış eğilimini göstermektedir. Çarpıcı olması açısından 1991-2003 arası 13 yılın
ortalama taşıt satış miktarı 396.397 iken 2004-2012 arası 9 yılda taşıt sayısı ortalama 903.286
adet olduğunu belirtmeliyiz. İki dönemin taşıt sayısının yıllık artış miktarı arasındaki fark
%128’dir.
18 000 000
16 000 000
14 000 000
12 000 000
10 000 000
1991-2001

8 000 000

2002-2012

6 000 000
4 000 000
2 000 000
0
1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Taşıt sayısındaki bu hızlı artış beraberinde bir çok sektörü hareketlendirmiştir. Başta akaryakıt
ve motor yağı olmak üzere, yedek parça, servis bakım hizmetleri, oto bakım kimyasalları gibi
sarf malzeme hatta oto yıkama sektörünü dahi pozitif yönde etkilemiştir.
Bu büyüme dönemini uluslararası motor yağı markaları çok iyi değerlendirerek pazarda
sağlam konumlar kazanmışlardır. Aynı zamanda markalar arasındaki rekabette yoğunlaşmıştır.
Zamanla ülkemiz pazarı özellikle Avrupalı ve diğer dünya motor yağı üreticilerinin dikkatini
çekmiş ve pazara giren firma sayısında artış olmuştur. Onlarca rakip firmanın faaliyet
gösterdiği bu pazarda ana oyuncuların pozisyonlarında ise bir değişme olmamıştır.
Uluslararası markalar pazarın üst segmentinde yer alırken söz konusu diğer markalar pazarın
orta ve alt segmentlerinde dağılmıştır. Çarpıcı olan bu segmentlerdehakim bir markanın
olmamasıdır.
Ancak bu gelişme dönemi ne yazık ki yerli madeni yağ firmalarınca yeterince
değerlendirilememiştir. Pazarın orta segmenti yerli bir motor yağı için fırsatlar barındırırken
yerli firmalarımız bu yılları “fırsatçı” zihniyet ve ticari uygulamalarla kısa dönemli hesaplarla
boşa geçirmişlerdir. Hiçbir firma pazarda kalıcı ve istikrarlı bir marka yaratmak için
uğraşmamıştır.

AMAÇ

Bu tebliğde Türkiye motor yağı pazarında yerli bir motor yağı markasının neden ve nasıl
mümkün olduğunu tartışacağız. Pazardaki gelişme trendi ve boşluğun devam etmesi nedeni ile
A.FARUK ŞENER
hala bu konuda imkanlar tükenmiş değildir. Tebliğde neden ve nasıl bir yerli motor yağı
markası çıkarılacağı açıklanacaktır.

Türkiye Motor Yağı Pazarı
Türkiye taşıt yağı pazarı 2012 yılı itibari ile yaklaşık 216.000 ton civarındadır. Bu pazarın
yaklaşık %16’ı(36.000 TON) dişli ve transmisyon yağı, %84’ü (181.000 TON) motor yağıdır.
(2009 yılında bu oran %13’e %87 idi. Dişli yağı kullanım oranı artmaktadır.) Mevcut Pazar
verileri yeterince detaylı olmadığı için bu aşamadan sonra kendi geliştirdiğim verileri
kullanacağım. Bu verilerin Petder raporları ile %5-6’lık bir sapma ile uyumlu olduğunu
söyleyebilirim.
1998-2012 otomotiv istatistiklerine dayanarak hesapladığım Pazar büyüklüğü (araç cinslerine
göre) aşağıdadır. Buna göre 2012 yılı sonu itibari ile toplam motor yağı pazarı 192.000
tondur.(Petder2012 raporuna göre 181.000 ton). Pazarın araç türlerinde göre dağılımı
aşağıdadır.

2012 MOTOR YAĞI PAZARI (TON)
200 000
180 000
160 000
140 000
120 000
100 000
80 000
60 000
40 000
20 000
0

192 119

90 591
40 630
5 574

16 086

Binek ve ticari olarak görünümü ise aşağıdadır;

A.FARUK ŞENER

31 845

7 393
MOTOR YAĞI(TON)
151 489
200000

40 630

100000
0
BİNEK

TİCARİ

Petder raporuna göre ise dağılım şu şekildedir.

2012 PETDER RAPORU
MOTOR YAĞI(TON)
136000
200000

42000

100000
0
BİNEK

TİCARİ

İki grafik arasındaki farkın binek otoda çok düşük ama ticari otoda fazla olması anlamlıdır.
Çünkü Petder’e veri sağlayan şirketlerin binek otoda hakimiyetleri çok yüksektir. Buna karşın
ticari yağlarda düşüktür. Bu durum rakamlara yansımıştır.
Pazarın farklı bir görünümü de yetkili servisler ve aftermarket Pazar olarak bölümlenmesidir.
After market pazarın araç cinslerine göre görünümü şu şekildedir.

A.FARUK ŞENER
2012 AFTER MARKET
PAZARI (TON)
160 000
140 000
120 000
100 000
80 000
60 000
40 000
20 000
0

140 379
61 447
25 812

5 222

31 250

11 765

4 883

Yetkili servisler pazarının detay dağılımı aşağıdadır.

2012 YETKİLİ SERVİSLER PAZARI
60 000
50 000
40 000
30 000
20 000
10 000
0

51 740
29 144
14 818
352

4 322

595

2 510

Bizim konumuz açısından iki Pazar kesimi arasında Pazar büyüklüğünün after market Pazar
lehine olması önemlidir. Bunu ilerde yeniden ele alacağız.

A.FARUK ŞENER
2012 MOTOR YAĞI (TON)
192 119
200 000

140 379

150 000

51 740

100 000
50 000
0
AFTERMARKET PAZAR

YETKİLİ SERVİSLER
PAZARI

TOPLAM

Motor Yağı Pazarının API Sınıflamasına Göre Dağılımı
Pazarı anlamada önemli bir veride pazarın yağ çeşitlerine göre nasıl bölümlendiğidir. 19982012 arası otomotiv adetlerine bağlı toplam yağ tonajı 38.484 tondur. Bu toplam miktarın API
performans sınıflarını dikkate alarak dağıttığımızda aşağıdaki tablo çıkmaktadır. Sentetik yağ
miktarı toplamın %86’ını oluşturmaktadır. Binek otolar artık sentetik yağ talep eden bir
segmenttir.

68%

30 000
25 000
20 000

ORAN
15 000

25 987

10 000

14%

5 000

5 572

TON

18%
6 925

0
SG

SL

SM

Aynı şekilde ticari segmentte de sentetik yağ pazarının dominant olduğu görülecektir.

A.FARUK ŞENER
160 000
140 000
120 000
100 000
80 000

54%
46%

ORAN
TON

81 877

60 000
40 000

150 435

68 558

20 000
0
CH 4

CI 4

TOPLAM

Bütün bu veriler aşağıda tartışacağımız konuya giriş aşamasında önemlidir. Bu aşamada sadece
şunu söylemekle yetinelim; sentetik yağ pazarı zannedilenden daha yüksek olmakla birlikte
yerli firmalarımız karlılığın ve verimliliğin daha yüksek olduğu bu kesime yönelmek yerine
ısrarla niteliksiz yağ pazarında var olmaya çalışmaktadırlar.
Bu veriler pazar pratiğinde bildiğimiz bir gerçeği de vurgulamaktadır; Dizel yağ pazarı
benzinli yağ pazarından daha büyüktür ve buna bağlı olarak rekabet daha yoğundur.
Pazarın Genel Görünümü ve Dinamikleri
Bu açıklamalardan sonra motor yağı pazarını kabaca sentetik, yarı-sentetik ve mineral
yağlardan oluşan bir üçgen olarak düşünebiliriz. Aşağıdaki değerlendirme yukardaki veriler ile
çelişiyor görünebilir. Ancak yukarda bazı verileri değerlendirdiğimizi (CC sınıfı hiç yok),
fiiliyatta ise Pazar bölümleri arasında geçişler olduğunu belirtmeliyiz. Pazarda tüketici
davranışı sentetik ürünlerin aleyhinedir. Binek otoda hala tam sentetik yağlar yerine yarı
sentetik yağlar kullanılabilmektedir. Mineral grupta ise özellikle 20w50 yidahil edersek bu grup
ciddi oranda büyüyecektir. Bu nedenle aşağıdaki üçgen fiili durumu toplamda daha iyi ifade
etmektedir.

SENTETİK YAĞ PAZARI

YARI-SENTETİK PAZAR

MİNERAL YAĞ PAZARI

A.FARUK ŞENER
Pazar bölümleri yukardan aşağıya doğru büyümektedir. Bu pazardahakim firma yapısı ise şu
şekildedir.

ULUSLARARASI MARKALAR
SENTETİK YAĞ PAZARI

YARI-SENTETİK PAZAR
YERLİ FİRMALAR
MİNERAL YAĞ PAZARI

Ülkemiz motor yağı pazarında nitelikli yağlar olarak ifade edilen katma değeri yüksek sentetik
yağlar uluslararası markaların hakimiyetindedir. Bu segmentte özellikle Pazar lideri olan
Castrol ve yer yer bazı bölgelerde Castrol’ün önünde olan Mobil göze çarpmaktadır. Bu
segmentte yer almaya çalışan diğer firmalar Total, Opet ve Shell’dir.Bu firmaların pazardaki
konumları stabil ve dominant değildir. Pazarın bu kesiminde daha çok Mobil ve Castrol’ün
rekabeti sözkonusudur. Yerli ve bağımsız yağ üreticisi firmalar bu kesimde varlık
gösteremezler. PO özellikle mineral ve ağır ticari yağ pazarında ve tamamlayıcı ürünlerde
(antifriz,dot3-4,ATF vb)hakimdir.
Bu iki kesim dışında onlarca ithal marka da distribütörleri ile pazarda pay almaya
çalışmaktadırlar. Acdelco, Divinol, Prista, Texaco, Valvoline, GM, Delphi, Selenia sayılabilir.
Ancak bu firmaların pazardaki konumu (GM dışında) istikrarlı değildir. Üstelik çok düşük
fiyatlarla satış yapmaktadırlar. Bu aşamada şunu vurgulamak isteriz: Nitelikli yağ pazarında her
fiyatta ürün mevcuttur. En yüksek fiyat seviyesi Castrol ise bu fiyatın % 80’inden başlayan bir
fiyat skalası pazarda mevcuttur.
Pazarın üst kesiminde kalite beklentisi ve marka tercihi belirgindir. Alt kesimlerinde ise fiyat
duyarlılığı artmaktadır. Mineral grupta PO’nun belirleyiciliği vardır. Ancak niteliksiz mineral
yağlarda artık hakimiyet yerli üreticilerdedir. Devletin vergi politikalarındaki boşlukları
değerlendiren yerli üreticiler fiyat duyarlı bu kesime bir dizi vergi oyunları ile vergiden muaf
satış yapmaktadırlar. Fiyat avantajı nedeni ile tüketicilerin tercihi de bu firmalara kaymaktadır.
Pazarın dengelerine bağlı olarak mineral grupta perakende fiyatlarının üretim maliyetlerinin
altında olduğunu söyleyebiliriz. Fiyatları maliyetlerin üstünde satabilen sadece uluslararası
markalardır. Ancak bu çok düşük bir marjile mümkün olmaktadır. Bu nedenle artık uluslararası
firmaların satış hedefleriarasında mineral grup yağlar (hidrolik dahil) minimum ölçekteyer
almaktadır. Bu ürün gruplarına hiçbir şekilde destek verilmemektedir. Her şeye rağmen sadık
bir tüketici kitleye satış yapabilmektedirler.
Mevcut Pazar dinamikleri içinde mineral yağlar ve ticari yağ pazarı ötv’siz ve kdv’siz satış
yapan yerli firmaların elindedir. Ancak bu geçici bir durumdur. Her ne kadar uzun süredir bu

A.FARUK ŞENER
dinamikler varlığını korusa da sürdürülebilir değildir. Kanun koyucunun bu konuda alacağı
basit bir iki tedbir ile bütün dengeler değişebilir. Bugün satabilen yerli firmalarımız gelecekte
satamayacaklardır. (gerçi sektör bu gerçeğin farkındadır)
EPDK’dan madeni yağ üretici lisansı almış firma sayısı yaklaşık 300’dür. Bu arada dünyada da
bağımsız madeni yağ üreticisinin de yaklaşık 300 olduğu ifade ediliyor. Yani dünyadaki 600
üreticinin yarısı ülkemizdedir. Uluslararası markalar ve bir iki yerli üretici dışında yağ
üreticilerinin asıl meşgale konusunun 10 numara yağ üretimi olduğu sektörün bildiği bir
gerçektir. Bazı firmalarda ihracat ile ciddi bir satış hacmine ulaşmaktadırlar. Ancak bu
firmaların hiç birisinin yurtiçinde nitelikli yağ pazarında varlık gösterebildiği söylenemez.
Bugün kısa vadeli bakış açıları ile devam eden bu firmalardan hiç olmazsa birkaç tanesinin
yerli bir motor yağı markası inşaasına girmesinin mümkün olduğunu düşünüyoruz. Bugün
kolay kazanılan paralar ile gelecekte kazanacakları istikrarlı işlere yatırım yapmaları lehlerine
olacaktır.
Peki motor yağı pazarında yeni bir marka inşaası mümkün müdür? Ben kişisel olarak bunun
mümkün olduğunu düşünüyorum. Pazar her ne kadar göründüğünden daha da karmaşık olsa da
istikrarlı bir çalışma ile bu mümkündür.

Motor Yağı Markası Ġçin Öneriler;

Aşağıda bu çerçevede önerilerimi sıralamaya çalışacağım;
Öncelikle işe bir segmentasyonla başlanmalıdır. Pazarı doğru bir şekilde segmente
edebilen firma önemli bir aşamayı geçecektir. Bu segmentasyona göre hedef Pazar
kesimi ve iletişim için hedef tüketici tanımları yapılmalıdır. Yağı kime satacağız; yetkili
servislere mi, özel servislere mi? Hedef tüketicimiz araç sahipleri mi olacak yoksa
motor ustaları da olabilir mi? Ya da servis patronları ve işletmecileri mi olmalı? Araç
sahipleri olacak ise hangi tür araç sahipleri olacaktır? Aracını işinde kullananlar mı
yoksa keyif için kullananlar mı? Üst gelir grubu mu, orta ve alt-orta grup mu olacaktır?
Vb.
Nitelikli yağlar ekseninde bir ürün stratejisi oluşturulmalıdır. Bir iki firma dışında
pazarın ihtiyaçlarına karşılık verebilen yerli firma yoktur. Ürün stratejisinde olmazsa
olmazlardan biri hem ağır ticari hem binek otoda OEM onaylarının alınmasıdır.
Tüketici de kalite algısının oturtulması ve kalite tartışması yaşanmaması için OEM
onayları alınmalıdır. Mercedes ve WV’nin son nesil onaylarına kadar tüm onaylar
alınmış olmalıdır.
Fiyat ne çok düşük ne de çok yüksek olmalıdır. Fiyat stratejisi Castrol’e göre %60-70
seviyesine uygun olmalıdır. Bu fiyat aralığında da rakip ürünler mevcuttur.
Fiyatlandırmada dikkat edilecek bir husus sentetik yağ pazarının çok düşük fiyatları
kabul etmediği gerçeğidir. Bu nedenlerle fiyat pazardan pay almak için tek başına

A.FARUK ŞENER
yeterli bir parametre değildir. Fiyatın mutlaka diğer fonksiyonel programlara
bağlanması gerekir.
Marka konumlaması yapılmalıdır. Hedef tüketiciye ne vaat edileceği, hangi özellik
veya hizmetin öne çıkarılacağı belirlenmelidir. Hedef segmentiniz için anlamlı olan ve
rakiplerce sahiplenilmemiş bir özellik, nitelik ve hatta soyut bir fayda üzerinde
çalışılmalıdır. Mevcut marka çağrışımları performans,kalite ve koruyuculuk
arasındadolaşmaktadır. Mevcut çağrışımların ötesinde yepyeni marka konumları
bulunabilir. Bana göre sahiplenilmeyi bekleyen bir iki konum da bulunmaktadır.
İletişim stratejisinde iki kritik eşik vardır. Biri algılanan kalite diğeri marka bilinirliği.
Yerli markanın kalite algısı yükseltilmeden ve bilinirliği geliştirilmeden tatmin edici
satış hedeflerine ulaşılması mümkün olmayacaktır. OEM onayları çok önemli olmakla
birlikte ürün ambalajlarından kolilere, lojistikten satış sonrası hizmetlere kadar bir dizi
süreç algılanan kaliteyi yükseltecek şekilde tasarlanmalıdır. Marka bilinirliği hiç
olmazsa yardımlı hatırlama aşamasına kadar geliştirilmelidir. Ancak iletişim için acele
edilmemelidir. Satış ve dağıtım altyapısı kurulduktan sonra iletişime başlanmalıdır.
Sektörün klasik yatırım uygulamalarından uzak durulmalıdır. Bu alanda uluslararası
markalarla rekabete girilmemelidir. Marka oturtulmadan, yeterli bir satış ve dağıtım
tabanına kavuşmadan yapılacak yatırımlar kaynak israfı olacaktır.
Kesinlikle direkt satış yapılmalıdır. Daha inşa aşamasında olan bir marka kendisine
doğru distribütörler bulamayacaktır. Oldukça karmaşık bir distribütör ve toptancı ağına
sahip olan bu sektörde ipler distribütörlere teslim edilmemelidir. Marka oturuncaya
kadar ve hatta sonrasında da direk satışa devam edilmelidir. Başlangıçta hiç olmazsa ilk
3 yıl ulusal coğrafyanın tamamı hedeflenmemelidir. Türkiye’de satılan otomobillerin
%80’i 12 ilde satılmaktadır. Bu illeri kapsayacak bir satış teşkilatı ile başlanmalıdır.
Direkt satış ekibi zannedildiği gibi çok pahalı değildir. % 60-70’i nitelikli yağ olmak
üzere 5 ton/ay lık bir satış hacmi bir satıcının bütün masraflarını çıkararak karda
bırakabilmektedir. Ve bu satış mümkündür.
o Herşeye rağmen distribütörlükte ısrar edenlere yine after markete çalışan farklı
bir firma ile ortak distribütörlükler oluşturulmasını tavsiye ederim. Pek
kullanılmamış olsa da yapılanma için değerlendirilebilecek bir sistemdir.
Örneğin bir akü firmasının distribütörleriortaklaşılabilir. Tabi onlarca detay ve
asgari müştereklerde anlaşılması şartı ile.
Direkt satış ekibinin yanında güçlü bir pazarlama ekibi kurulmalıdır. Pazar
dinamiklerini ve verilerini takip eden, yorumlayan ve raporlayan, ürün stratejisi için arge ile çalışan, ürün ve marka çağrışımlarını tüketicilere aktaracak doğru materyalleri
tasarlayan, bölgesel kampanyalar planlayan ve uygulayan kısacası stratejik olarak üst
yönetimin önünü açarken taktik olarak satış ekibini destekleyen bir pazarlamacılar
grubu şirkete dahil edilmelidir.
Özel servislere dönük fonksiyonel bir pazarlama programı geliştirilmelidir. Bu programı
geliştirirken marka konumu ile tutarlı olunmalıdır. Sektörde Castrol’ün “Service Point”
projesi örnek bir çalışmadır. Benzeri programlar geliştirilebilir. Pazarda var olmak
isteyen bir yerli yağ markası özel servislerin gönüllerini fethedebilmelidir. Bu alanda
ciddi boşluklar vardır.

A.FARUK ŞENER
Yerli marka, yerlilik kimliğine uygun olarak da özel servislere “özel” bir önem
vermelidir. Özel servisleri kazanan bir yağ markasının çok başarılı olacağına
inanıyorum. Yetkili servisler arkalarında uluslararası şirket deneyimleri, birikimleri,
eğitimleri ve programları ile çalışırken özel servisler kişisel becerileri ve birikimleri ile
pazarda var olmaktadırlar. Uluslararası markalar aynı zamanda yetkili servislere de
hizmet verdikleri için özel servislere odaklanamamaktadırlar. Hatta yetkili servislere
özel uyguladıkları bazı programları yetkili servisleri kaybetmemek adınaözel servislere
uygulamamaktalar. Güçlü uluslararası markaların zayıf oldukları yer burasıdır. Özel
servisleri destekleyecek programlar uygulayacak bir marka onları kazanacaktır. Ki bana
göre yerli markanın başarısı özel servisleri kazanmasına bağlıdır.
Marka inşaası sabır, vizyon ve kaynak gerektiren bir süreçtir. Uygulamanın başarılı olması için
kuvvetli bir strateji geliştirilmesi ve bu stratejiye inanılması gerekir. Strateji Pazar analizinden,
konumlamaya, satış organizasyon ve sistemine hatta işbirliklerine kadar bütün aşamaları
kapsamalıdır. Şimdiye kadar yapıldığı üzere önce ürünü üretip sonra hasbelkader kazanılan
birkaç bayi ile satış çabası şirketleri bir yere götürmeyecektir.
Kişisel deneyimlerim sektörün nihai tüketicide kalite algısı yüksek, sorun çıkarmayan ve aynı
zamanda servislere kazandıran markalara açık olduğu yönündedir. Bu çerçevede ve yukardaki
prensipler ışığında istikrarlı ve bütünlüklü bir program uygulayan bir yerli firma (5 ila 10 yıl
içinde) pazarda %5 ila 10 arasında Pazar payı alabilecektir.

SONUÇ
Türkiye ekonomisindeki dinamikler motorlu taşıtlar pazarındaki büyümenin devam edeceğini
göstermektedir. Marka yatırımı için yeterli büyüklüğe sahip olan motor yağı pazarı bu
dinamiklerle büyümeye devam edecektir. Büyüyen Pazar yeni oyuncuları pazara çekecektir.
Pazarda özellikle orta segmentte bir marka boşluğu mevcuttur. Pazarın bu kesimine bütünlüklü
bir şekilde (ürün portföyü, fiyatı, iletişimi,promosyonu, dağıtım kanalı ve marka değeri
açısından) hitap edebilen bir markanın eksikliği çekilmektedir. Yerli firmalarımız üst
segmentten ziyade orta segmente odaklanarak bu boşluğu kapatabilirler. Bunun için gereken ise
sadece çağdaş pazarlama tekniklerinden yararlanmaktır. Ülkemizdeki pazarlama bilgi ve
birikimi böyle bir atağı başlatmak için yeterlidir. İç pazarda yaratılacak bir marka ülkemize
yakın coğrafik bölgelerde de genişleme şansı yakalayabilecektir. Ülkemiz madeni yağ
sektörünün geleceği sahip olduğu markalara bağlıdır. Güçlü markalara sahip olan bir sektör
daha çok istihdam ve vergi üreterek ülke ekonomisine katma değerini arttırır. Aynı zamanda
uluslararası rekabete karşı daha dayanıklı olur.

A.FARUK ŞENER

More Related Content

Similar to Madeni yağ sektörümüzden yerli bir motor yaği çikar mi sempozyum formatı

Kpmg sektorel bakis-2020-otomotiv
Kpmg sektorel bakis-2020-otomotivKpmg sektorel bakis-2020-otomotiv
Kpmg sektorel bakis-2020-otomotiv
Sebnem Ozdemir
 
Otomotiv Sektöründe Gündem 2018
Otomotiv Sektöründe Gündem 2018Otomotiv Sektöründe Gündem 2018
Otomotiv Sektöründe Gündem 2018
Ali Rıza Babaoğlan
 
2001 otomotiv krizi
2001 otomotiv krizi2001 otomotiv krizi
2001 otomotiv krizi
Anıl Ceyhan
 
Volkswagen Yeni Medya'da Halkla ilişkiler Çalışması
Volkswagen Yeni Medya'da Halkla ilişkiler ÇalışmasıVolkswagen Yeni Medya'da Halkla ilişkiler Çalışması
Volkswagen Yeni Medya'da Halkla ilişkiler Çalışması
Melek Ergün
 
t.Report - Şubat 2015 Otomobil & Hafif Ticari Araç Değerlendirmesi
t.Report - Şubat 2015 Otomobil & Hafif Ticari Araç Değerlendirmesit.Report - Şubat 2015 Otomobil & Hafif Ticari Araç Değerlendirmesi
t.Report - Şubat 2015 Otomobil & Hafif Ticari Araç Değerlendirmesi
Tasit.com
 
Mercedes-Benz Servis Kampanyası Sunumu
Mercedes-Benz Servis Kampanyası SunumuMercedes-Benz Servis Kampanyası Sunumu
Mercedes-Benz Servis Kampanyası SunumuPublicist Reklamevi
 
t.Report - Temmuz 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesi
t.Report - Temmuz 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesit.Report - Temmuz 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesi
t.Report - Temmuz 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesi
Tasit.com
 
Safak Ebesek Insaatta fleksibilite ve kapasite
Safak Ebesek Insaatta fleksibilite ve kapasiteSafak Ebesek Insaatta fleksibilite ve kapasite
Safak Ebesek Insaatta fleksibilite ve kapasite
Safak EBESEK
 
Kurthan Tarakcioglu OYDER Mersin sunumu
Kurthan Tarakcioglu OYDER Mersin sunumuKurthan Tarakcioglu OYDER Mersin sunumu
Kurthan Tarakcioglu OYDER Mersin sunumu
Kurthan Tarakcioglu
 
Fortune global 500 listesindeki ilk 10 otomotiv firmasi
Fortune global 500 listesindeki ilk 10 otomotiv firmasiFortune global 500 listesindeki ilk 10 otomotiv firmasi
Fortune global 500 listesindeki ilk 10 otomotiv firmasi
Suleyman Bayindir
 
satış yönetimii.pptx
satış yönetimii.pptxsatış yönetimii.pptx
satış yönetimii.pptx
AgaliTeymurKarahun
 
t.Report - Haziran 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesi
t.Report - Haziran 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesit.Report - Haziran 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesi
t.Report - Haziran 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesi
Tasit.com
 

Similar to Madeni yağ sektörümüzden yerli bir motor yaği çikar mi sempozyum formatı (15)

Reklam Analizi
Reklam AnaliziReklam Analizi
Reklam Analizi
 
Kpmg sektorel bakis-2020-otomotiv
Kpmg sektorel bakis-2020-otomotivKpmg sektorel bakis-2020-otomotiv
Kpmg sektorel bakis-2020-otomotiv
 
Otomotiv Sektöründe Gündem 2018
Otomotiv Sektöründe Gündem 2018Otomotiv Sektöründe Gündem 2018
Otomotiv Sektöründe Gündem 2018
 
2001 otomotiv krizi
2001 otomotiv krizi2001 otomotiv krizi
2001 otomotiv krizi
 
Volkswagen Yeni Medya'da Halkla ilişkiler Çalışması
Volkswagen Yeni Medya'da Halkla ilişkiler ÇalışmasıVolkswagen Yeni Medya'da Halkla ilişkiler Çalışması
Volkswagen Yeni Medya'da Halkla ilişkiler Çalışması
 
t.Report - Şubat 2015 Otomobil & Hafif Ticari Araç Değerlendirmesi
t.Report - Şubat 2015 Otomobil & Hafif Ticari Araç Değerlendirmesit.Report - Şubat 2015 Otomobil & Hafif Ticari Araç Değerlendirmesi
t.Report - Şubat 2015 Otomobil & Hafif Ticari Araç Değerlendirmesi
 
Mercedes-Benz Servis Kampanyası Sunumu
Mercedes-Benz Servis Kampanyası SunumuMercedes-Benz Servis Kampanyası Sunumu
Mercedes-Benz Servis Kampanyası Sunumu
 
t.Report - Temmuz 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesi
t.Report - Temmuz 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesit.Report - Temmuz 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesi
t.Report - Temmuz 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesi
 
Safak Ebesek Insaatta fleksibilite ve kapasite
Safak Ebesek Insaatta fleksibilite ve kapasiteSafak Ebesek Insaatta fleksibilite ve kapasite
Safak Ebesek Insaatta fleksibilite ve kapasite
 
Toyota sunum
Toyota sunumToyota sunum
Toyota sunum
 
Kurthan Tarakcioglu OYDER Mersin sunumu
Kurthan Tarakcioglu OYDER Mersin sunumuKurthan Tarakcioglu OYDER Mersin sunumu
Kurthan Tarakcioglu OYDER Mersin sunumu
 
Fortune global 500 listesindeki ilk 10 otomotiv firmasi
Fortune global 500 listesindeki ilk 10 otomotiv firmasiFortune global 500 listesindeki ilk 10 otomotiv firmasi
Fortune global 500 listesindeki ilk 10 otomotiv firmasi
 
satış yönetimii.pptx
satış yönetimii.pptxsatış yönetimii.pptx
satış yönetimii.pptx
 
t.Report - Haziran 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesi
t.Report - Haziran 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesit.Report - Haziran 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesi
t.Report - Haziran 2015 Otomobil & Hafif Ticari Arac Degerlendirmesi
 
Türkiye motor yaği pazar analizi
Türkiye motor yaği pazar analiziTürkiye motor yaği pazar analizi
Türkiye motor yaği pazar analizi
 

More from Faruk Şener Satış ve Bayi Yönetimi Danışmanlığı

Bayi Yönetiminde Sık Sorulan Sorular.pdf
Bayi Yönetiminde Sık Sorulan Sorular.pdfBayi Yönetiminde Sık Sorulan Sorular.pdf
Bayi Yönetiminde Sık Sorulan Sorular.pdf
Faruk Şener Satış ve Bayi Yönetimi Danışmanlığı
 
Geleneksel Bayi Kanalında Büyüme.pdf
Geleneksel Bayi Kanalında Büyüme.pdfGeleneksel Bayi Kanalında Büyüme.pdf
Geleneksel Bayi Kanalında Büyüme.pdf
Faruk Şener Satış ve Bayi Yönetimi Danışmanlığı
 
Bayi Kanalıyla Büyüme_Linkedin.pdf
Bayi Kanalıyla Büyüme_Linkedin.pdfBayi Kanalıyla Büyüme_Linkedin.pdf
Bayi Kanalıyla Büyüme_Linkedin.pdf
Faruk Şener Satış ve Bayi Yönetimi Danışmanlığı
 
Satış Kanalı Haritası Örnekleri.pdf
Satış Kanalı Haritası Örnekleri.pdfSatış Kanalı Haritası Örnekleri.pdf
Satış Kanalı Haritası Örnekleri.pdf
Faruk Şener Satış ve Bayi Yönetimi Danışmanlığı
 
Türkiye'de Bayilik Sistemleri_Sektörlere Göre.pdf
Türkiye'de Bayilik Sistemleri_Sektörlere Göre.pdfTürkiye'de Bayilik Sistemleri_Sektörlere Göre.pdf
Türkiye'de Bayilik Sistemleri_Sektörlere Göre.pdf
Faruk Şener Satış ve Bayi Yönetimi Danışmanlığı
 
Türkiye'de Bayilik Sistemleri ve Çeşitleri_Linkedin.pdf
Türkiye'de Bayilik Sistemleri ve Çeşitleri_Linkedin.pdfTürkiye'de Bayilik Sistemleri ve Çeşitleri_Linkedin.pdf
Türkiye'de Bayilik Sistemleri ve Çeşitleri_Linkedin.pdf
Faruk Şener Satış ve Bayi Yönetimi Danışmanlığı
 
Bayi İskonto Sistemi.pdf
Bayi İskonto Sistemi.pdfBayi İskonto Sistemi.pdf
Satiş departmani kurma
Satiş departmani kurmaSatiş departmani kurma
Karlı Bir Şirket İçin Pazarlama
Karlı Bir Şirket İçin PazarlamaKarlı Bir Şirket İçin Pazarlama
Türkiye'de Ekonomik Gidişat: Durgunluk veya Kriz mi?
Türkiye'de Ekonomik Gidişat: Durgunluk veya Kriz mi?Türkiye'de Ekonomik Gidişat: Durgunluk veya Kriz mi?
Türkiye'de Ekonomik Gidişat: Durgunluk veya Kriz mi?
Faruk Şener Satış ve Bayi Yönetimi Danışmanlığı
 
Turkey motor oil sector 2015
Turkey motor oil sector 2015Turkey motor oil sector 2015
Satiş Yönetimi Eğitimi
Satiş Yönetimi EğitimiSatiş Yönetimi Eğitimi
Markaların Logo Değişimleri
Markaların Logo DeğişimleriMarkaların Logo Değişimleri
B2B MARKA YÖNETİMİ
B2B MARKA YÖNETİMİB2B MARKA YÖNETİMİ
Türkiyede pazarlama pratiği
Türkiyede pazarlama pratiğiTürkiyede pazarlama pratiği
Konumlandirma stratejisinin geliştirilmesi ana yazi
Konumlandirma stratejisinin geliştirilmesi ana yaziKonumlandirma stratejisinin geliştirilmesi ana yazi
Konumlandirma stratejisinin geliştirilmesi ana yazi
Faruk Şener Satış ve Bayi Yönetimi Danışmanlığı
 
Stratejik Pazarlama
Stratejik PazarlamaStratejik Pazarlama
BAYİ YÖNETİMİ (Güçlü Bayilik Sistemleri Nasıl Kurulur, Nasıl Yönetilir?)
BAYİ YÖNETİMİ (Güçlü Bayilik Sistemleri Nasıl Kurulur, Nasıl Yönetilir?)BAYİ YÖNETİMİ (Güçlü Bayilik Sistemleri Nasıl Kurulur, Nasıl Yönetilir?)
BAYİ YÖNETİMİ (Güçlü Bayilik Sistemleri Nasıl Kurulur, Nasıl Yönetilir?)
Faruk Şener Satış ve Bayi Yönetimi Danışmanlığı
 

More from Faruk Şener Satış ve Bayi Yönetimi Danışmanlığı (20)

Bayi Yönetiminde Sık Sorulan Sorular.pdf
Bayi Yönetiminde Sık Sorulan Sorular.pdfBayi Yönetiminde Sık Sorulan Sorular.pdf
Bayi Yönetiminde Sık Sorulan Sorular.pdf
 
Geleneksel Bayi Kanalında Büyüme.pdf
Geleneksel Bayi Kanalında Büyüme.pdfGeleneksel Bayi Kanalında Büyüme.pdf
Geleneksel Bayi Kanalında Büyüme.pdf
 
Bayi Kanalıyla Büyüme_Linkedin.pdf
Bayi Kanalıyla Büyüme_Linkedin.pdfBayi Kanalıyla Büyüme_Linkedin.pdf
Bayi Kanalıyla Büyüme_Linkedin.pdf
 
Satış Kanalı Haritası Örnekleri.pdf
Satış Kanalı Haritası Örnekleri.pdfSatış Kanalı Haritası Örnekleri.pdf
Satış Kanalı Haritası Örnekleri.pdf
 
Türkiye'de Bayilik Sistemleri_Sektörlere Göre.pdf
Türkiye'de Bayilik Sistemleri_Sektörlere Göre.pdfTürkiye'de Bayilik Sistemleri_Sektörlere Göre.pdf
Türkiye'de Bayilik Sistemleri_Sektörlere Göre.pdf
 
Türkiye'de Bayilik Sistemleri ve Çeşitleri_Linkedin.pdf
Türkiye'de Bayilik Sistemleri ve Çeşitleri_Linkedin.pdfTürkiye'de Bayilik Sistemleri ve Çeşitleri_Linkedin.pdf
Türkiye'de Bayilik Sistemleri ve Çeşitleri_Linkedin.pdf
 
Bayi İskonto Sistemi.pdf
Bayi İskonto Sistemi.pdfBayi İskonto Sistemi.pdf
Bayi İskonto Sistemi.pdf
 
Satiş departmani kurma
Satiş departmani kurmaSatiş departmani kurma
Satiş departmani kurma
 
Karlı Bir Şirket İçin Pazarlama
Karlı Bir Şirket İçin PazarlamaKarlı Bir Şirket İçin Pazarlama
Karlı Bir Şirket İçin Pazarlama
 
Türkiye'de Ekonomik Gidişat: Durgunluk veya Kriz mi?
Türkiye'de Ekonomik Gidişat: Durgunluk veya Kriz mi?Türkiye'de Ekonomik Gidişat: Durgunluk veya Kriz mi?
Türkiye'de Ekonomik Gidişat: Durgunluk veya Kriz mi?
 
Turkey motor oil sector 2015
Turkey motor oil sector 2015Turkey motor oil sector 2015
Turkey motor oil sector 2015
 
Satiş Yönetimi Eğitimi
Satiş Yönetimi EğitimiSatiş Yönetimi Eğitimi
Satiş Yönetimi Eğitimi
 
Markaların Logo Değişimleri
Markaların Logo DeğişimleriMarkaların Logo Değişimleri
Markaların Logo Değişimleri
 
B2B MARKA YÖNETİMİ
B2B MARKA YÖNETİMİB2B MARKA YÖNETİMİ
B2B MARKA YÖNETİMİ
 
Türkiyede pazarlama pratiği
Türkiyede pazarlama pratiğiTürkiyede pazarlama pratiği
Türkiyede pazarlama pratiği
 
Konumlandirma stratejisinin geliştirilmesi ana yazi
Konumlandirma stratejisinin geliştirilmesi ana yaziKonumlandirma stratejisinin geliştirilmesi ana yazi
Konumlandirma stratejisinin geliştirilmesi ana yazi
 
Stratejik Pazarlama
Stratejik PazarlamaStratejik Pazarlama
Stratejik Pazarlama
 
BAYİ YÖNETİMİ (Güçlü Bayilik Sistemleri Nasıl Kurulur, Nasıl Yönetilir?)
BAYİ YÖNETİMİ (Güçlü Bayilik Sistemleri Nasıl Kurulur, Nasıl Yönetilir?)BAYİ YÖNETİMİ (Güçlü Bayilik Sistemleri Nasıl Kurulur, Nasıl Yönetilir?)
BAYİ YÖNETİMİ (Güçlü Bayilik Sistemleri Nasıl Kurulur, Nasıl Yönetilir?)
 
İNGİLİZCE VE TÜRKÇE'DE ORTAK ATASZÖLERİ
İNGİLİZCE VE TÜRKÇE'DE ORTAK ATASZÖLERİİNGİLİZCE VE TÜRKÇE'DE ORTAK ATASZÖLERİ
İNGİLİZCE VE TÜRKÇE'DE ORTAK ATASZÖLERİ
 
Pazarlama stratejisi belirleme metodolojisi
Pazarlama stratejisi belirleme  metodolojisiPazarlama stratejisi belirleme  metodolojisi
Pazarlama stratejisi belirleme metodolojisi
 

Madeni yağ sektörümüzden yerli bir motor yaği çikar mi sempozyum formatı

  • 1. MADENĠ YAĞISEKTÖRÜMÜZDENYERLĠ BĠR MOTOR YAĞI MARKASIÇIKAR MI? A.Faruk ġENER Pazarlama Danışmanı İstanbul,TÜRKİYE ÖZET Ülkemizde 17 milyon adetlik araç parkı ve yaklaşık 200.000 tonluk bir motor yağı pazarı vardır.Onlarca farklı yağ firması markalı ve markasız ürünlerle bu pazarda faaliyet göstermektedirler. Ancak marka değerine sahip ve pazarın üst segmentinde yer alan markalar uluslararası firmalara aittir. Madeni yağ sektörümüz isepazarın orta ve alt segmentinde , fiyat duyarlı Pazar kesimlerine hitap eden ürünlerle pazarda yer almaktadırlar. Bu, bir tercih değil bir sonuçtur. Yerli firmalarımız stratejik pazarlama perspektifi ile hareket etmek yerine ticari mevzuatların yarattığı fırsatlardan yararlanırlar. Bu çalışma tarzı ile istikrarlı ve kalıcı markalar, şirketler oluşturulamayacağı açıktır. Nitekim ticari mevzuatlar gevşedikçe açılan, ticari mevzuatlar sıkıştırdıkça sıkışan bir sektörümüz vardır. Madeni yağ sektörümüzün yerli bir motor yağı markası çıkarmasının vakti gelmiş hatta geçmiştir.Henüz geç kalınmış değildir. Marka yönetimi tekniklerini kullanan firmalar için hala pazarda bir fırsat vardır. Bu bildiride yerli firmalarımız açısından ülkemizde yeni bir marka yaratmanın imkanları üzerinde durulacaktır. GĠRĠġ Türkiye’de motorlu taşıtlar pazarı 2012 yılı itibari ile toplamda 17.033.413 adettir. Özellikle 2000’li yıllarda taşıt piyasasındaki artan rekabet ve finansman olanaklarındaki gelişim ile A.FARUK ŞENER
  • 2. taşıtlıaraçlara olan talep artmıştır. Aşağıdaki grafik 1991 ile 2012 arasındaki iki 11 yılı taşıt sayılarındaki artış eğilimini göstermektedir. Çarpıcı olması açısından 1991-2003 arası 13 yılın ortalama taşıt satış miktarı 396.397 iken 2004-2012 arası 9 yılda taşıt sayısı ortalama 903.286 adet olduğunu belirtmeliyiz. İki dönemin taşıt sayısının yıllık artış miktarı arasındaki fark %128’dir. 18 000 000 16 000 000 14 000 000 12 000 000 10 000 000 1991-2001 8 000 000 2002-2012 6 000 000 4 000 000 2 000 000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Taşıt sayısındaki bu hızlı artış beraberinde bir çok sektörü hareketlendirmiştir. Başta akaryakıt ve motor yağı olmak üzere, yedek parça, servis bakım hizmetleri, oto bakım kimyasalları gibi sarf malzeme hatta oto yıkama sektörünü dahi pozitif yönde etkilemiştir. Bu büyüme dönemini uluslararası motor yağı markaları çok iyi değerlendirerek pazarda sağlam konumlar kazanmışlardır. Aynı zamanda markalar arasındaki rekabette yoğunlaşmıştır. Zamanla ülkemiz pazarı özellikle Avrupalı ve diğer dünya motor yağı üreticilerinin dikkatini çekmiş ve pazara giren firma sayısında artış olmuştur. Onlarca rakip firmanın faaliyet gösterdiği bu pazarda ana oyuncuların pozisyonlarında ise bir değişme olmamıştır. Uluslararası markalar pazarın üst segmentinde yer alırken söz konusu diğer markalar pazarın orta ve alt segmentlerinde dağılmıştır. Çarpıcı olan bu segmentlerdehakim bir markanın olmamasıdır. Ancak bu gelişme dönemi ne yazık ki yerli madeni yağ firmalarınca yeterince değerlendirilememiştir. Pazarın orta segmenti yerli bir motor yağı için fırsatlar barındırırken yerli firmalarımız bu yılları “fırsatçı” zihniyet ve ticari uygulamalarla kısa dönemli hesaplarla boşa geçirmişlerdir. Hiçbir firma pazarda kalıcı ve istikrarlı bir marka yaratmak için uğraşmamıştır. AMAÇ Bu tebliğde Türkiye motor yağı pazarında yerli bir motor yağı markasının neden ve nasıl mümkün olduğunu tartışacağız. Pazardaki gelişme trendi ve boşluğun devam etmesi nedeni ile A.FARUK ŞENER
  • 3. hala bu konuda imkanlar tükenmiş değildir. Tebliğde neden ve nasıl bir yerli motor yağı markası çıkarılacağı açıklanacaktır. Türkiye Motor Yağı Pazarı Türkiye taşıt yağı pazarı 2012 yılı itibari ile yaklaşık 216.000 ton civarındadır. Bu pazarın yaklaşık %16’ı(36.000 TON) dişli ve transmisyon yağı, %84’ü (181.000 TON) motor yağıdır. (2009 yılında bu oran %13’e %87 idi. Dişli yağı kullanım oranı artmaktadır.) Mevcut Pazar verileri yeterince detaylı olmadığı için bu aşamadan sonra kendi geliştirdiğim verileri kullanacağım. Bu verilerin Petder raporları ile %5-6’lık bir sapma ile uyumlu olduğunu söyleyebilirim. 1998-2012 otomotiv istatistiklerine dayanarak hesapladığım Pazar büyüklüğü (araç cinslerine göre) aşağıdadır. Buna göre 2012 yılı sonu itibari ile toplam motor yağı pazarı 192.000 tondur.(Petder2012 raporuna göre 181.000 ton). Pazarın araç türlerinde göre dağılımı aşağıdadır. 2012 MOTOR YAĞI PAZARI (TON) 200 000 180 000 160 000 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0 192 119 90 591 40 630 5 574 16 086 Binek ve ticari olarak görünümü ise aşağıdadır; A.FARUK ŞENER 31 845 7 393
  • 4. MOTOR YAĞI(TON) 151 489 200000 40 630 100000 0 BİNEK TİCARİ Petder raporuna göre ise dağılım şu şekildedir. 2012 PETDER RAPORU MOTOR YAĞI(TON) 136000 200000 42000 100000 0 BİNEK TİCARİ İki grafik arasındaki farkın binek otoda çok düşük ama ticari otoda fazla olması anlamlıdır. Çünkü Petder’e veri sağlayan şirketlerin binek otoda hakimiyetleri çok yüksektir. Buna karşın ticari yağlarda düşüktür. Bu durum rakamlara yansımıştır. Pazarın farklı bir görünümü de yetkili servisler ve aftermarket Pazar olarak bölümlenmesidir. After market pazarın araç cinslerine göre görünümü şu şekildedir. A.FARUK ŞENER
  • 5. 2012 AFTER MARKET PAZARI (TON) 160 000 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0 140 379 61 447 25 812 5 222 31 250 11 765 4 883 Yetkili servisler pazarının detay dağılımı aşağıdadır. 2012 YETKİLİ SERVİSLER PAZARI 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0 51 740 29 144 14 818 352 4 322 595 2 510 Bizim konumuz açısından iki Pazar kesimi arasında Pazar büyüklüğünün after market Pazar lehine olması önemlidir. Bunu ilerde yeniden ele alacağız. A.FARUK ŞENER
  • 6. 2012 MOTOR YAĞI (TON) 192 119 200 000 140 379 150 000 51 740 100 000 50 000 0 AFTERMARKET PAZAR YETKİLİ SERVİSLER PAZARI TOPLAM Motor Yağı Pazarının API Sınıflamasına Göre Dağılımı Pazarı anlamada önemli bir veride pazarın yağ çeşitlerine göre nasıl bölümlendiğidir. 19982012 arası otomotiv adetlerine bağlı toplam yağ tonajı 38.484 tondur. Bu toplam miktarın API performans sınıflarını dikkate alarak dağıttığımızda aşağıdaki tablo çıkmaktadır. Sentetik yağ miktarı toplamın %86’ını oluşturmaktadır. Binek otolar artık sentetik yağ talep eden bir segmenttir. 68% 30 000 25 000 20 000 ORAN 15 000 25 987 10 000 14% 5 000 5 572 TON 18% 6 925 0 SG SL SM Aynı şekilde ticari segmentte de sentetik yağ pazarının dominant olduğu görülecektir. A.FARUK ŞENER
  • 7. 160 000 140 000 120 000 100 000 80 000 54% 46% ORAN TON 81 877 60 000 40 000 150 435 68 558 20 000 0 CH 4 CI 4 TOPLAM Bütün bu veriler aşağıda tartışacağımız konuya giriş aşamasında önemlidir. Bu aşamada sadece şunu söylemekle yetinelim; sentetik yağ pazarı zannedilenden daha yüksek olmakla birlikte yerli firmalarımız karlılığın ve verimliliğin daha yüksek olduğu bu kesime yönelmek yerine ısrarla niteliksiz yağ pazarında var olmaya çalışmaktadırlar. Bu veriler pazar pratiğinde bildiğimiz bir gerçeği de vurgulamaktadır; Dizel yağ pazarı benzinli yağ pazarından daha büyüktür ve buna bağlı olarak rekabet daha yoğundur. Pazarın Genel Görünümü ve Dinamikleri Bu açıklamalardan sonra motor yağı pazarını kabaca sentetik, yarı-sentetik ve mineral yağlardan oluşan bir üçgen olarak düşünebiliriz. Aşağıdaki değerlendirme yukardaki veriler ile çelişiyor görünebilir. Ancak yukarda bazı verileri değerlendirdiğimizi (CC sınıfı hiç yok), fiiliyatta ise Pazar bölümleri arasında geçişler olduğunu belirtmeliyiz. Pazarda tüketici davranışı sentetik ürünlerin aleyhinedir. Binek otoda hala tam sentetik yağlar yerine yarı sentetik yağlar kullanılabilmektedir. Mineral grupta ise özellikle 20w50 yidahil edersek bu grup ciddi oranda büyüyecektir. Bu nedenle aşağıdaki üçgen fiili durumu toplamda daha iyi ifade etmektedir. SENTETİK YAĞ PAZARI YARI-SENTETİK PAZAR MİNERAL YAĞ PAZARI A.FARUK ŞENER
  • 8. Pazar bölümleri yukardan aşağıya doğru büyümektedir. Bu pazardahakim firma yapısı ise şu şekildedir. ULUSLARARASI MARKALAR SENTETİK YAĞ PAZARI YARI-SENTETİK PAZAR YERLİ FİRMALAR MİNERAL YAĞ PAZARI Ülkemiz motor yağı pazarında nitelikli yağlar olarak ifade edilen katma değeri yüksek sentetik yağlar uluslararası markaların hakimiyetindedir. Bu segmentte özellikle Pazar lideri olan Castrol ve yer yer bazı bölgelerde Castrol’ün önünde olan Mobil göze çarpmaktadır. Bu segmentte yer almaya çalışan diğer firmalar Total, Opet ve Shell’dir.Bu firmaların pazardaki konumları stabil ve dominant değildir. Pazarın bu kesiminde daha çok Mobil ve Castrol’ün rekabeti sözkonusudur. Yerli ve bağımsız yağ üreticisi firmalar bu kesimde varlık gösteremezler. PO özellikle mineral ve ağır ticari yağ pazarında ve tamamlayıcı ürünlerde (antifriz,dot3-4,ATF vb)hakimdir. Bu iki kesim dışında onlarca ithal marka da distribütörleri ile pazarda pay almaya çalışmaktadırlar. Acdelco, Divinol, Prista, Texaco, Valvoline, GM, Delphi, Selenia sayılabilir. Ancak bu firmaların pazardaki konumu (GM dışında) istikrarlı değildir. Üstelik çok düşük fiyatlarla satış yapmaktadırlar. Bu aşamada şunu vurgulamak isteriz: Nitelikli yağ pazarında her fiyatta ürün mevcuttur. En yüksek fiyat seviyesi Castrol ise bu fiyatın % 80’inden başlayan bir fiyat skalası pazarda mevcuttur. Pazarın üst kesiminde kalite beklentisi ve marka tercihi belirgindir. Alt kesimlerinde ise fiyat duyarlılığı artmaktadır. Mineral grupta PO’nun belirleyiciliği vardır. Ancak niteliksiz mineral yağlarda artık hakimiyet yerli üreticilerdedir. Devletin vergi politikalarındaki boşlukları değerlendiren yerli üreticiler fiyat duyarlı bu kesime bir dizi vergi oyunları ile vergiden muaf satış yapmaktadırlar. Fiyat avantajı nedeni ile tüketicilerin tercihi de bu firmalara kaymaktadır. Pazarın dengelerine bağlı olarak mineral grupta perakende fiyatlarının üretim maliyetlerinin altında olduğunu söyleyebiliriz. Fiyatları maliyetlerin üstünde satabilen sadece uluslararası markalardır. Ancak bu çok düşük bir marjile mümkün olmaktadır. Bu nedenle artık uluslararası firmaların satış hedefleriarasında mineral grup yağlar (hidrolik dahil) minimum ölçekteyer almaktadır. Bu ürün gruplarına hiçbir şekilde destek verilmemektedir. Her şeye rağmen sadık bir tüketici kitleye satış yapabilmektedirler. Mevcut Pazar dinamikleri içinde mineral yağlar ve ticari yağ pazarı ötv’siz ve kdv’siz satış yapan yerli firmaların elindedir. Ancak bu geçici bir durumdur. Her ne kadar uzun süredir bu A.FARUK ŞENER
  • 9. dinamikler varlığını korusa da sürdürülebilir değildir. Kanun koyucunun bu konuda alacağı basit bir iki tedbir ile bütün dengeler değişebilir. Bugün satabilen yerli firmalarımız gelecekte satamayacaklardır. (gerçi sektör bu gerçeğin farkındadır) EPDK’dan madeni yağ üretici lisansı almış firma sayısı yaklaşık 300’dür. Bu arada dünyada da bağımsız madeni yağ üreticisinin de yaklaşık 300 olduğu ifade ediliyor. Yani dünyadaki 600 üreticinin yarısı ülkemizdedir. Uluslararası markalar ve bir iki yerli üretici dışında yağ üreticilerinin asıl meşgale konusunun 10 numara yağ üretimi olduğu sektörün bildiği bir gerçektir. Bazı firmalarda ihracat ile ciddi bir satış hacmine ulaşmaktadırlar. Ancak bu firmaların hiç birisinin yurtiçinde nitelikli yağ pazarında varlık gösterebildiği söylenemez. Bugün kısa vadeli bakış açıları ile devam eden bu firmalardan hiç olmazsa birkaç tanesinin yerli bir motor yağı markası inşaasına girmesinin mümkün olduğunu düşünüyoruz. Bugün kolay kazanılan paralar ile gelecekte kazanacakları istikrarlı işlere yatırım yapmaları lehlerine olacaktır. Peki motor yağı pazarında yeni bir marka inşaası mümkün müdür? Ben kişisel olarak bunun mümkün olduğunu düşünüyorum. Pazar her ne kadar göründüğünden daha da karmaşık olsa da istikrarlı bir çalışma ile bu mümkündür. Motor Yağı Markası Ġçin Öneriler; Aşağıda bu çerçevede önerilerimi sıralamaya çalışacağım; Öncelikle işe bir segmentasyonla başlanmalıdır. Pazarı doğru bir şekilde segmente edebilen firma önemli bir aşamayı geçecektir. Bu segmentasyona göre hedef Pazar kesimi ve iletişim için hedef tüketici tanımları yapılmalıdır. Yağı kime satacağız; yetkili servislere mi, özel servislere mi? Hedef tüketicimiz araç sahipleri mi olacak yoksa motor ustaları da olabilir mi? Ya da servis patronları ve işletmecileri mi olmalı? Araç sahipleri olacak ise hangi tür araç sahipleri olacaktır? Aracını işinde kullananlar mı yoksa keyif için kullananlar mı? Üst gelir grubu mu, orta ve alt-orta grup mu olacaktır? Vb. Nitelikli yağlar ekseninde bir ürün stratejisi oluşturulmalıdır. Bir iki firma dışında pazarın ihtiyaçlarına karşılık verebilen yerli firma yoktur. Ürün stratejisinde olmazsa olmazlardan biri hem ağır ticari hem binek otoda OEM onaylarının alınmasıdır. Tüketici de kalite algısının oturtulması ve kalite tartışması yaşanmaması için OEM onayları alınmalıdır. Mercedes ve WV’nin son nesil onaylarına kadar tüm onaylar alınmış olmalıdır. Fiyat ne çok düşük ne de çok yüksek olmalıdır. Fiyat stratejisi Castrol’e göre %60-70 seviyesine uygun olmalıdır. Bu fiyat aralığında da rakip ürünler mevcuttur. Fiyatlandırmada dikkat edilecek bir husus sentetik yağ pazarının çok düşük fiyatları kabul etmediği gerçeğidir. Bu nedenlerle fiyat pazardan pay almak için tek başına A.FARUK ŞENER
  • 10. yeterli bir parametre değildir. Fiyatın mutlaka diğer fonksiyonel programlara bağlanması gerekir. Marka konumlaması yapılmalıdır. Hedef tüketiciye ne vaat edileceği, hangi özellik veya hizmetin öne çıkarılacağı belirlenmelidir. Hedef segmentiniz için anlamlı olan ve rakiplerce sahiplenilmemiş bir özellik, nitelik ve hatta soyut bir fayda üzerinde çalışılmalıdır. Mevcut marka çağrışımları performans,kalite ve koruyuculuk arasındadolaşmaktadır. Mevcut çağrışımların ötesinde yepyeni marka konumları bulunabilir. Bana göre sahiplenilmeyi bekleyen bir iki konum da bulunmaktadır. İletişim stratejisinde iki kritik eşik vardır. Biri algılanan kalite diğeri marka bilinirliği. Yerli markanın kalite algısı yükseltilmeden ve bilinirliği geliştirilmeden tatmin edici satış hedeflerine ulaşılması mümkün olmayacaktır. OEM onayları çok önemli olmakla birlikte ürün ambalajlarından kolilere, lojistikten satış sonrası hizmetlere kadar bir dizi süreç algılanan kaliteyi yükseltecek şekilde tasarlanmalıdır. Marka bilinirliği hiç olmazsa yardımlı hatırlama aşamasına kadar geliştirilmelidir. Ancak iletişim için acele edilmemelidir. Satış ve dağıtım altyapısı kurulduktan sonra iletişime başlanmalıdır. Sektörün klasik yatırım uygulamalarından uzak durulmalıdır. Bu alanda uluslararası markalarla rekabete girilmemelidir. Marka oturtulmadan, yeterli bir satış ve dağıtım tabanına kavuşmadan yapılacak yatırımlar kaynak israfı olacaktır. Kesinlikle direkt satış yapılmalıdır. Daha inşa aşamasında olan bir marka kendisine doğru distribütörler bulamayacaktır. Oldukça karmaşık bir distribütör ve toptancı ağına sahip olan bu sektörde ipler distribütörlere teslim edilmemelidir. Marka oturuncaya kadar ve hatta sonrasında da direk satışa devam edilmelidir. Başlangıçta hiç olmazsa ilk 3 yıl ulusal coğrafyanın tamamı hedeflenmemelidir. Türkiye’de satılan otomobillerin %80’i 12 ilde satılmaktadır. Bu illeri kapsayacak bir satış teşkilatı ile başlanmalıdır. Direkt satış ekibi zannedildiği gibi çok pahalı değildir. % 60-70’i nitelikli yağ olmak üzere 5 ton/ay lık bir satış hacmi bir satıcının bütün masraflarını çıkararak karda bırakabilmektedir. Ve bu satış mümkündür. o Herşeye rağmen distribütörlükte ısrar edenlere yine after markete çalışan farklı bir firma ile ortak distribütörlükler oluşturulmasını tavsiye ederim. Pek kullanılmamış olsa da yapılanma için değerlendirilebilecek bir sistemdir. Örneğin bir akü firmasının distribütörleriortaklaşılabilir. Tabi onlarca detay ve asgari müştereklerde anlaşılması şartı ile. Direkt satış ekibinin yanında güçlü bir pazarlama ekibi kurulmalıdır. Pazar dinamiklerini ve verilerini takip eden, yorumlayan ve raporlayan, ürün stratejisi için arge ile çalışan, ürün ve marka çağrışımlarını tüketicilere aktaracak doğru materyalleri tasarlayan, bölgesel kampanyalar planlayan ve uygulayan kısacası stratejik olarak üst yönetimin önünü açarken taktik olarak satış ekibini destekleyen bir pazarlamacılar grubu şirkete dahil edilmelidir. Özel servislere dönük fonksiyonel bir pazarlama programı geliştirilmelidir. Bu programı geliştirirken marka konumu ile tutarlı olunmalıdır. Sektörde Castrol’ün “Service Point” projesi örnek bir çalışmadır. Benzeri programlar geliştirilebilir. Pazarda var olmak isteyen bir yerli yağ markası özel servislerin gönüllerini fethedebilmelidir. Bu alanda ciddi boşluklar vardır. A.FARUK ŞENER
  • 11. Yerli marka, yerlilik kimliğine uygun olarak da özel servislere “özel” bir önem vermelidir. Özel servisleri kazanan bir yağ markasının çok başarılı olacağına inanıyorum. Yetkili servisler arkalarında uluslararası şirket deneyimleri, birikimleri, eğitimleri ve programları ile çalışırken özel servisler kişisel becerileri ve birikimleri ile pazarda var olmaktadırlar. Uluslararası markalar aynı zamanda yetkili servislere de hizmet verdikleri için özel servislere odaklanamamaktadırlar. Hatta yetkili servislere özel uyguladıkları bazı programları yetkili servisleri kaybetmemek adınaözel servislere uygulamamaktalar. Güçlü uluslararası markaların zayıf oldukları yer burasıdır. Özel servisleri destekleyecek programlar uygulayacak bir marka onları kazanacaktır. Ki bana göre yerli markanın başarısı özel servisleri kazanmasına bağlıdır. Marka inşaası sabır, vizyon ve kaynak gerektiren bir süreçtir. Uygulamanın başarılı olması için kuvvetli bir strateji geliştirilmesi ve bu stratejiye inanılması gerekir. Strateji Pazar analizinden, konumlamaya, satış organizasyon ve sistemine hatta işbirliklerine kadar bütün aşamaları kapsamalıdır. Şimdiye kadar yapıldığı üzere önce ürünü üretip sonra hasbelkader kazanılan birkaç bayi ile satış çabası şirketleri bir yere götürmeyecektir. Kişisel deneyimlerim sektörün nihai tüketicide kalite algısı yüksek, sorun çıkarmayan ve aynı zamanda servislere kazandıran markalara açık olduğu yönündedir. Bu çerçevede ve yukardaki prensipler ışığında istikrarlı ve bütünlüklü bir program uygulayan bir yerli firma (5 ila 10 yıl içinde) pazarda %5 ila 10 arasında Pazar payı alabilecektir. SONUÇ Türkiye ekonomisindeki dinamikler motorlu taşıtlar pazarındaki büyümenin devam edeceğini göstermektedir. Marka yatırımı için yeterli büyüklüğe sahip olan motor yağı pazarı bu dinamiklerle büyümeye devam edecektir. Büyüyen Pazar yeni oyuncuları pazara çekecektir. Pazarda özellikle orta segmentte bir marka boşluğu mevcuttur. Pazarın bu kesimine bütünlüklü bir şekilde (ürün portföyü, fiyatı, iletişimi,promosyonu, dağıtım kanalı ve marka değeri açısından) hitap edebilen bir markanın eksikliği çekilmektedir. Yerli firmalarımız üst segmentten ziyade orta segmente odaklanarak bu boşluğu kapatabilirler. Bunun için gereken ise sadece çağdaş pazarlama tekniklerinden yararlanmaktır. Ülkemizdeki pazarlama bilgi ve birikimi böyle bir atağı başlatmak için yeterlidir. İç pazarda yaratılacak bir marka ülkemize yakın coğrafik bölgelerde de genişleme şansı yakalayabilecektir. Ülkemiz madeni yağ sektörünün geleceği sahip olduğu markalara bağlıdır. Güçlü markalara sahip olan bir sektör daha çok istihdam ve vergi üreterek ülke ekonomisine katma değerini arttırır. Aynı zamanda uluslararası rekabete karşı daha dayanıklı olur. A.FARUK ŞENER