Nhận viết luận văn Đại học , thạc sĩ - Zalo: 0917.193.864 Tham khảo bảng giá dịch vụ viết bài tại: vietbaocaothuctap.net Download luận văn thạc sĩ ngành luật kinh tế với đề tài: Trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo pháp luật đất đai từ thực tiễn quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh, cho các bạn tham khảo

1. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
ĐINH THỊ HỒNG
TRÌNH TỰ, THỦ TỤC THU HỒI ĐẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN KINH
TẾ-XÃ HỘI VÌ LỢI ÍCH QUỐC GIA, CÔNG CỘNG THEO PHÁP
LUẬT ĐẤT ĐAI TỪ THỰC TIỄN QUẬN GÒ VẤP,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT KINH TẾ
HÀ NỘI, năm 2019

2. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
ĐINH THỊ HỒNG
TRÌNH TỰ, THỦ TỤC THU HỒI ĐẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN KINH
TẾ-XÃ HỘI VÌ LỢI ÍCH QUỐC GIA, CÔNG CỘNG THEO PHÁP
LUẬT ĐẤT ĐAI TỪ THỰC TIỄN QUẬN GÒ VẤP,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Ngành: Luật Kinh tế
Mã số: 8.38.01.07
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. PHẠM HỮU NGHỊ
HÀ NỘI, năm 2019

3. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ “Trình tự, thủ tục thu hồi đất để
phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo pháp luật đất
đai từ thực tiễn quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh” này là công trình
nghiên cứu của bản thân tôi, dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS Phạm
Hữu Nghị
Các thông tin, các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực
và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tôi xin chịu trách nhiệm về tính trung thực, khách quan của các kết
quả nghiên cứu trong Luận văn.
Tác giả luận văn
Đinh Thị Hồng

4. MỤC LỤC
MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TRÌNH TỰ, THỦ TỤC THU
HỒI ĐẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÌ LỢI ÍCH QUỐC GIA,
CÔNG CỘNG VÀ THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT ĐẤT ĐAI VỀ TRÌNH TỰ,
THỦ TỤC THU HỒI ĐẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÌ LỢI
ÍCH QUỐC GIA, CÔNG CỘNG...................................................................... 7
1.1. Những vấn đề chung về trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế-
xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng ................................................................ 7
1.1.1. Khái niệm “thu hồi đất” và “trình tự, thủ tục thu hồi đất”...................... 7
1.1.2. Mục đích, ý nghĩa và sự cần thiết về thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã
hội vì lợi ích quốc gia, công cộng...................................................................11
1.2. Thực trạng các quy định pháp luật về trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát
triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng ........................................15
1.2.1. Thực trạng các quy định của pháp luật đất đai về trình tự, thủ tục thu
hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng................15
1.2.2. Các quy định cụ thể của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh về
trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, lợi
ích công cộng. .................................................................................................16
CHƯƠNG 2 THỰC TIỄN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRÌNH TỰ, THỦ
TỤC THU HỒI ĐẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÌ LỢI ÍCH
QUỐC GIA, CÔNG CỘNG TẠI QUẬN GÒ VẤP, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH ..............................................................................................................21
2.1. Thực trạng trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi
ích quốc gia, công cộng được thực hiện trong thời gian vừa qua tại quận Gò
Vấp, thành phố Hồ Chí Minh..........................................................................21
2.1.1. Chuẩn bị hồ sơ địa chính cho khu đất bị thu hồi...................................22
2.1.2. Thông báo về việc thu hồi đất...............................................................25
2.1.3. Quyết định thu hồi đất...........................................................................27
2.1.4. Giải quyết khiếu nại đối với quyết định thu hồi ...................................28
2.1.5. Kê khai, kiểm kê và xác định nguồn gốc đất đai ..................................29
2.1.6. Lập, thẩm định và xét duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư.....................................................................................................................30
2.1.7. Công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư...........................34

5. 2.1.8. Thực hiện chi trả bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư.....................34
2.1.9. Thời điểm bàn giao đất đã thu hồi ........................................................36
2.1.10. Cưỡng chế thu hồi đất .........................................................................36
2.2. Kết quả thực hiện trình tự, thủ tục về thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã
hội vì lợi ích quốc gia, công cộng tại quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh39
2.2.1. Khái quát tình hình thực hiện trình tự, thủ tục về thu hồi đất để phát
triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng tại quận Gò Vấp, thành phố
Hồ Chí Minh....................................................................................................39
2.2.2. Những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong việc thực hiện
pháp luật về trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích
quốc gia, công cộng tại quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh.....................53
CHƯƠNG 3 ĐỊNH HƯỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VÀ TỔ CHỨC
THỰC HIỆN CÁC QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT ĐẤT ĐAI VỀ TRÌNH
TỰ, THỦ TỤC THU HỒI ĐẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÌ
LỢI ÍCH QUỐC GIA, CÔNG CỘNG TỪ THỰC TIỄN QUẬN GÒ VẤP,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ......................................................................61
3.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện các quy định pháp luật về trình tự, thủ tục
thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo
pháp luật đất đai từ thực tiễn quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh............61
3.1.1. Hoàn thiện định chế phân cấp, phân quyền, ủy quyền trong thủ tục thu
hồi đất phục vụ trình tự, thủ tục thu hồi đất đất để phát triển kinh tế - xã hội vì
lợi ích quốc gia, công cộng theo pháp luật đất đai từ thực tiễn quận Gò Vấp,
thành phố Hồ Chí Minh...................................................................................61
3.1.2. Yêu cầu phát huy dân chủ, công khai, minh bạch trong hoạt động quản
lý của Nhà nước ..............................................................................................62
3.1.3. Yêu cầu cải cách hành chính mà trọng tâm là cải cách thủ tục hành
chính, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nhà nước trong sạch,
vững mạnh.......................................................................................................64
3.1.4. Nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật về trình tự, thủ tục thu hồi đất..65
3.2. Các giải pháp sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật đất đai về trình
tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công
cộng .................................................................................................................67
3.2.1. Cần xem xét lại các quy định về trường hợp cho phép các tổ chức kinh
tế thoả thuận để nhận chuyển nhượng, thuê đất, góp vốn bằng quyền sử dụng
đất....................................................................................................................67

6. 3.2.2. Nêu quy định về trình tự, thủ tục thu hồi đất trong một văn bản của
Chính phủ về thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu
hồi đất..............................................................................................................69
3.2.3. Cần có quy định áp giá bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo đúng cơ
chế thị trường ..................................................................................................69
3.3. Các giải pháp tổ chức thực hiện pháp luật về trình tự, thủ tục thu hồi đất
để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng từ thực tiễn quận
Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh....................................................................72
3.3.1. Nhóm giải pháp về nhận thức ...............................................................72
3.3.2.Giải pháp về tổ chức và cán bộ..............................................................75
3.3.3. Các giải pháp khác ................................................................................76
KẾT LUẬN.....................................................................................................78
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................... 1
PHỤ LỤC.......................................................................................................... 1

7. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
BGMN: Bàn giao mặt bằng
BT, HT: Bồi thường, hỗ trợ
DA: Dự án
GCN: Giấy chứng nhận
GPMB: Giải phóng mặt bằng
HĐND: Hội đồng nhân dân
HP: Hiến pháp
LĐĐ: Luật đất đai
LKN: Luật khiếu nại
MB: Mặt bằng
NĐ: Nghị định
NGSDD: Nguồn gốc sử dụng đất
NSDĐ: Người sử dụng đất
ODA: Official Development Assistance
- Hỗ trợ phát triển chính thức
QĐ: Quyết định
QH: Quy hoạch
QSDĐ: Quyền sử dụng đất
SDĐ: Sử dụng đất
TĐC: Tái định cư
THĐ: Thu hồi đất
UBND: Ủy ban nhân dân

8. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sự nghiệp đổi mới của Đảng ta và nhân dân ta đã triển khai được hơn
30 năm, lấy điểm đột phá vào năm 1986 là đổi mới chính sách đất đai nhằm
phát triển kinh tế nông nghiệp. Tiếp theo, chính sách đất đai đã được liên tục
đổi mới theo hướng xác lập và hoàn thiện thị trường QSDĐ mà trọng tâm là
khu vực đất phi nông nghiệp. Bước đi của những năm qua đã phản ánh một
quá trình nhận thức về vai trò của đất đai trong phát triển chính trị, kinh tế, xã
hội. Đến nay, nước ta đã đạt được nhiều thành tựu trong thực hiện chính sách
đất đai, nhưng thực tế đời sống kinh tế- xã hội đã chỉ ra vẫn còn nhiều bất cập.
Thu hồi đất để phát triển kinh tế, xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng
có ý nghĩa tầm quan trọng rất lớn đối với bất kỳ địa phương nào trên cả nước
và là một vấn đề nổi cộm và nhức nhối ở nước ta hiện nay. Thực tiễn thực
hiện quá trình này còn gặp phải rất nhiều khó khăn. Ở hầu hết các địa phương,
hàng loạt các đơn thư khiếu nại của người dân liên quan đến bồi thường giải
phóng mặt bằng, tái định cư, ổn định đời sống, giải quyết việc làm khi THĐ
diễn ra rất căng thẳng. Nhiều dự án treo, nhiều công trình xây dựng dang dở,
ngổn ngang vẫn còn đang tiếp tục chờ đợi được tháo gỡ, gây nên sự lãng phí.
Trong khi đó nhiều doanh nghiệp đang mỏi mòn mong đợi có một cơ chế đầu
tư thông thoáng, một hành lang pháp lý an toàn dễ chịu để nhanh chóng có
“đất sạch” đầu tư.
Để quá trình thu hồi đất diễn ra theo đúng qui định của pháp luật, đảm
bảo lợi ích và an toàn cho người sử dụng đất, lợi ích cho toàn xã hội, đồng
thời đảm bảo hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về đất đai thì cần
phải có quy định về trình tự, thủ tục hành chính trong lĩnh vực này. Hiện nay,
cải cách thủ tục hành chính đang là một vấn đề thời sự được Đảng, Nhà nước

9. 2
và toàn dân quan tâm. Bởi lẽ, cải cách thủ tục hành chính không chỉ là yêu
cầu mà còn là điều kiện để chúng ta phát triển bền vững trong tương lai.
Trong thực tiễn giải quyết các vụ án hành chính mà người dân khởi
kiện yêu cầu huỷ các quyết định thu hồi đất cho thấy trình tự, thủ tục thu hồi
đất là một vấn đề cốt lõi ảnh hưởng đến tiến độ, sự thành công của công tác
giải phóng mặt bằng. Nguyên nhân dẫn đến việc người dân không thống nhất
với quyết định của cơ quan nhà nước về thu hồi đất có nhiều bao gồm cả
nguyên nhân từ việc áp dụng pháp luật của cơ quan nhà nước chưa đúng hoặc
do sự thiếu hiểu biết về pháp luật của người dân nên đưa ra những yêu cầu
không phù hợp, những vấn đề bất cập của pháp luật trong quy định về trình tự
thủ tục thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia,
công cộng.
Thực tiễn quận Gò Vấp đã có nhiều cố gắng, đạt được nhiều thành tựu
quan trọng trên các lĩnh vực, trong đó, có việc thực hiện trình tự thủ tục thu
hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng đạt nhiều kết quả tích cực. Tuy
nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, phức tạp, làm ảnh hưởng nhất định đến phát
triển kinh tế - văn hóa - xã hội và trật tự an toàn xã hội. Vì vậy, việc nghiên
cứu, vận dụng lý luận, đề ra các giải pháp để giải quyết phù hợp là rất cần
thiết trong điều kiện hiện nay. Với những lý do trên, tôi chọn đề tài: “Trình
tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia,
công cộng theo pháp luật đất đai từ thực tiễn quận Gò Vấp, thành phố
Hồ Chí Minh”.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Bước đầu tìm hiểu, tôi xin nêu ra một số tài liệu phản ánh tình hình
nghiên cứu có liên quan đến đề tài này như Đỗ Quang Dương “thực hiện pháp
luật về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước THĐ giải phóng mặt
bằng ở quận Thanh Xuân, Hà Nội” Luận văn thạc sĩ năm 2013; Phan Hoài

10. 3
Thức “Pháp luật về tái định cư khi nhà nước THĐ, phát triển kinh tế xã hội
qua thực tiễn tại tỉnh Bình Định”. Đinh Thị Huê “Thực hiện pháp luật về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở tình Hà Nam hiện
nay” Luận văn thạc sĩ năm 2011; Tiến sĩ Nguyễn Thị Nga “Pháp luật về bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất – thực trạng và hướng
hoàn thiện”. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng Cộng
sản Việt Nam.
Tuy vậy, chưa có công trình nào nghiên cứu một cách đầy đủ và riêng
biệt về trình tự thủ tục thu hồi đất tại quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh.
Trong phạm vi Luận văn này, tôi xin được đi sâu nghiên cứu vấn đề lý luận và
thực tiễn về trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích
quốc gia, công cộng theo qui định của pháp luật về đất đai từ thực tiễn quận
Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh”, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao
hiệu quả, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đã và đang triển khai trên địa
bàn quận Gò Vấp.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục đích của luận văn
Mục đích của luận văn là xây dựng luận cứ cho các đề xuất nhằm thực
hiện trình tự, thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công
cộng một cách có hiệu quả trên địa bàn quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh
nói riêng và ở nước ta nói chung.
3.2. Nhiệm vụ của luận văn
Nghiên cứu những vấn đề chung và cơ sở thực tiễn về trình tự, thủ tục
thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trên địa
bàn quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh.
Đánh giá thực trạng thực hiện trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển
kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng của các cơ quan hành chính nhà

11. 4
nước ở quận Gò Vấp; chỉ ra ưu điểm, hạn chế; nguyên nhân của ưu điểm, hạn
chế và một số kinh nghiệm thực tiễn.
Phân tích các yêu cầu, xác định quan điểm và đề xuất giải pháp đảm
bảo thực hiện tốt hơn nữa các quy định về trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát
triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của Luận văn: Các quy định pháp luật và thực
tiễn thực hiện các quy định về trình tự thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế-
xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng tại quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí
Minh.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Không gian: quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh.
Thời gian: Nghiên cứu từ năm 2013 đến năm 2018.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Các quan điểm, đường lối của Đảng cộng sản Việt Nam về pháp chế và
xây dựng nhà nước pháp quyền của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân,
nhất là quan điểm chỉ đạo của Đảng về chính sách quản lý nhà nước về đất
đai, cụ thể là trình tự thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích
quốc gia, công cộng theo pháp luật đất đai từ thực tiễn quận Gò Vấp, thành
phố Hồ Chí Minh.
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu duy vật biện chứng và
phương pháp duy vật lịch sử Mác – Lênin.
Ngoài ra luận văn còn sử dụng một số phương pháp như: Phương pháp
so sánh, phân tích, thống kê, đánh giá bình luận…để làm sáng tỏ về mặt khoa
học các vấn đề tương ứng được nghiên cứu trong chương 1.

12. 5
Phương pháp tổng hợp, diễn giải, quy nạp, đối chiếu tìm hiểu pháp luật
về thu hồi đất trong chương 2.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Về mặt lý luận, luận văn đã nghiên cứu và tập hợp hệ thống các vấn đề
về lý luận liên quan đến quyền và nghĩa vụ của Nhà nước, cá nhân tổ chức khi
thực hiện trình tự thủ tục thu hồi đất, phân tích những điểm bất cập và đề xuất
những giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam về đất
đai.
Về mặt thực tiễn, trên cơ sở phân tích, tổng hợp, đánh giá về thực trạng
giải quyết trình tự thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích
quốc gia, công cộng theo pháp luật đất đai từ thực tễn quận Gò Vấp, Thành
phố Hồ Chí Minh.
Luận văn góp phần nâng cao nhận thức lý luận về quyền của cá nhân,
tổ chức trong việc chấp hành pháp luật đất đai về trình tực thủ tục thu hồi đất,
bồi thường giải phóng mặt bằng, về trách nhiệm, thẩm quyền, quy trình, thủ
tục… do cơ quan hành chính Nhà nước thực hiện liên quan đến giải quyết
khiếu nại về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư.
7. Kết cấu luận văn
Chương 1: Những vấn đề chung về trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát
triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng và thực trạng pháp luật đất
đai về trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc
gia, công cộng.
Chương 2: Thực tiễn thực hiện pháp luật về trình tự, thủ tục thu hồi đất
để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng tại quận Gò Vấp,
thành phố Hồ Chí Minh.
Chương 3: Định hướng, giải pháp hoàn thiện và tổ chức thực hiện các
quy định của pháp luật đất đai về trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển

13. 6
kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng từ thực tiễn quận Gò Vấp,
Thành phố Hồ Chí Minh.

14. 7
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TRÌNH TỰ, THỦ TỤC THU HỒI ĐẤT
ĐỂ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÌ LỢI ÍCH QUỐC GIA, CÔNG
CỘNG VÀ THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT ĐẤT ĐAI VỀ TRÌNH TỰ,
THỦ TỤC THU HỒI ĐẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÌ
LỢI ÍCH QUỐC GIA, CÔNG CỘNG
1.1. Những vấn đề chung về trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát
triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng
1.1.1. Khái niệm “thu hồi đất” và “trình tự, thủ tục thu hồi đất”
Khái niệm thu hồi đất
Khoản 11 Điều 3 Luật Đất đai năm 2013 quy định về khái niệm thu hồi
đất về cơ bản đã hợp lý hơn so với Luật Đất đai năm 2003: “Nhà nước thu hồi
đất là việc Nhà nước quyết định thu lại quyền sử dụng đất của người được
Nhà nước trao quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất của người sử dụng đất vi
phạm pháp luật về đất đai”. Như vậy, có thể hiểu một cách khái quát thu hồi
đất là việc Nhà nước ra quyết định hành chính để thu lại quyền sử dụng đất đã
giao cho các chủ thể sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai.
Hiện nay, trong quy định của pháp luật hiện hành, nội dung về thu hồi
đất, thẩm quyền thu hồi đất là những nội dung được quy định cụ thể tại Luật
Đất đai năm 2013, Nghị định 43/2014/NĐ-CP.
Trên cơ sở khái niệm thu hồi đất được xác định ở trên, có thể hiểu, khi
xảy ra sự kiện thu hồi đất thì hộ gia đình, cá nhân, tổ chức đang sử dụng đất
có nghĩa vụ phải trả lại phần đất thuộc diện thu hồi mà họ đang sử dụng cho
Nhà nước. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào Nhà nước cũng có thể tự
lấy đất từ phía người dân, mà hiện nay, theo quy định của pháp luật hiện
hành, cụ thể tại Điều 16 và các điều từ Điều 61 đến Điều 65 Luật đất đai năm

15. 8
2013 thì Nhà nước chỉ được thực hiện việc thu hồi đất nếu việc thu hồi đất
thuộc một trong những trường hợp mà pháp luật quy định.
Khái niệm về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc
gia, công cộng.
LĐĐ năm 2013 quy định hai hình thức bảo đảm cho nhà đầu tư có đất
thực hiện dự án xây dựng khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao,
khu đô thị mới…. đó là: Nhà nước THĐ theo Điều 62 hoặc nhà đầu tư nhận
chuyển nhượng, thuê QSDĐ, nhận góp vốn bằng QSDĐ để sản xuất, kinh
doanh theo Điều 73. Ở góc độ quản lý, thu hồi đất giao cho nhà đầu tư là một
trong những biện pháp cần thiết, thu hút đầu tư, tạo nguồn lực cho phát triển
kinh tế - xã hội. Nghiên cứu về các hình thức THĐ của người khác giao cho
nhà đầu tư là vấn đề cần thiết, có ý nghĩa thiết thực trong quản lý nhà nước về
đất đai, nhất là bảo đảm sự hài hòa giữa mục đích phát triển kinh tế, lợi ích
của nhà đầu tư và người bị thu hồi đất.
Trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội nước ta giai đoạn 2011-
2020, Đảng ta nhận định “Đất đai chưa được quản lý tốt, khai thác và sử dụng
kém hiệu quả, chính sách đất đai có mặt chưa phù hợp” (khoản 1 Mục I Chiến
lược phát triển kinh tế - xã hội nước ta giai đoạn 2011-2020).
Trên cơ sở đó, cùng với việc phân tích bối cảnh quốc tế và quan điểm
phát triển, Đảng ta xác định, một trong những nhiệm vụ quan trọng cho mục
tiêu định hướng phát triển kinh tế - xã hội, đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ
cấu lại nền kinh tế, đó là: “Hoàn chỉnh hệ thống pháp luật, chính sách về đất
đai bảo đảm hài hòa các lợi ích của Nhà nước, của NSDĐ, của người giao lại
QSDĐ và của nhà đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi để sử dụng có hiệu quả
nguồn lực đất đai cho sự phát triển; khắc phục tình trạng lãng phí và tham
nhũng đất đai.” (Khoản 1 Mục IV Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội nước
ta giai đoạn 2011-2020).

16. 9
Có thể nói những quan điểm chỉ đạo nói trên của Đại hội XII là một
trong những cơ sở để Nhà nước tiếp tục duy trì quy định của LĐĐ năm 2013
về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội nhưng có sự điều chỉnh, sửa đổi.
Mặt khác, lợi ích công cộng là điều có lợi thuộc về mọi người hoặc
phục vụ chung cho mọi người trong xã hội. Nói cách khác, theo tác giả, đó là
những giá trị (vật chất, tinh thần) mà mọi người, xã hội đều được hưởng.
Theo cụm từ “phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng”
trong Điều 62, Luật Đất đai 2013 có thể áp dụng vào bất kỳ dự án nào. Do đó,
dự án phát triển kinh tế cần được tách biệt rõ ràng với những dự án công cộng
vì lợi ích quốc gia, điểm này cần được sửa đổi trong Luật Đất đai mới". - Luật
sư Trương Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế của Hiệp hội Bất động sản Việt
Nam.
Từ những điều trình bày trên đây, dựa trên khái niệm thu hồi đất, ta có
thể đưa ra khái niệm thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc
gia, công cộng như sau: Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích
quốc gia, công cộng là việc Nhà nước quyết định thu lại quyền sử dụng đất
của người được Nhà nước trao quyền sử dụng đất để phục vụ cho nhu cầu
phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm lợi ích quốc gia, lợi ích cho mọi người
trong xã hội.[24]
Khái niệm về trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội
vì lợi ích quốc gia, công cộng
Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 05 năm 2014 của Chính phủ
về hướng dẫn luật đất đai, Quyết định số 28/2018/QĐ-UBND ngày 09 tháng
05 năm 2018 của UBND Thành phố Hồ Chí Minh về thủ tục thu hồi đất là
văn bản quy phạm pháp luật, quy định trình tự, thủ tục trong thu hồi đất nói
chung và thu hồi đất phục vụ lợi ích quốc gia công cộng nói riêng; do dố quy
trình, thủ tục này được xem như là một thủ tục hành chính, nên cần thể hiện

17. 10
và xây dựng thành bộ thủ tục hành chính nhằm thực hiện chung đồng bộ,
thống nhất.
Trên thực tế khi giải quyết một công việc nhất định, các cơ quan nhà
nước cần phải thực hiện theo những nguyên tắc pháp lý được xác định một
cách cụ thể - các quy phạm thủ tục. Cho nên, thủ tục có thể được hiểu là
những quy tắc, chế độ, phép tắc hay quy định chung phải tuân theo khi làm
những việc nhất định. Như vậy, trình tự, thủ tục hành chính là thứ tự thực hiện
thẩm quyền trong quản lý nhà nước, là cách thức Nhà nước áp dụng để làm
cho các quy định của pháp luật có được sự đảm bảo thống nhất trong quá trình
thực thi. Đây là một bộ phận cấu thành thể chế hành chính giúp cho các cơ
quan nhà nước thực hiện chức năng của mình, đồng thời giúp cho các cá
nhân, tổ chức thực hiện các quyền của mình một cách dễ dàng.
Từ những điều trên, có thể hiểu trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát
triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng là cách thức giải quyết
công việc về THĐ về thời gian, không gian của cơ quan có thẩm quyền được
ghi nhận trong các quy phạm pháp luật nhằm chấm dứt một quan hệ pháp luật
đất đai để phục vụ lợi ích của quốc gia, lợi ích công cộng.
Yêu cầu đặt ra hiện nay là trình tự, thủ tục hành chính thực hiện THĐ
phải góp phần là bước tiếp theo của chủ trương cải cách thủ tục hành chính
theo cơ chế “một cửa”, rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục. Tạo điều kiện
thuận lợi cho các chủ thể đầu tư thuận lợi dễ dàng trong việc tìm kiếm địa
điểm đầu tư và nhanh chóng có “đất sạch” thực hiện đầu tư, không phải tốn
thời gian, công sức một cách khó khăn và không có hướng đúng đắn hoặc lại
phải thông qua những “cò đất” không mấy tin cậy. Việc thu hồi đất vì mục
đích phát triển kinh tế lần đầu tiên được quy định trong Luật Đất đai năm
2003 với những quy tắc xử sự còn đơn giản về các trường hợp thu hồi đất như
để đầu tư xây dựng công nghiệp, khu công nghệ, khu kinh tế và các dự án đầu

18. 11
tư lớn do Chính phủ quy định. Đối với các trường hợp khác mà việc sử dụng
đất phù hợp với quy hoạch sử dụng đất thì nhà đầu tư được tự thoả thuận với
chủ đang sử dụng để nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất hoặc nhận
góp vốn bằng QSDĐ với tổ chức kinh tế và cá nhân khác”. Hơn nữa, không
nhất thiết cứ phải thông qua các quyết định hành chính trong khi họ có thể
thiết kế với nhau các quan hệ dân sự. Thời gian là tiền bạc, các nhà đầu tư có
thể đi bằng con đường nhanh nhất và ngắn nhất có thể để có QSDĐ như mong
muốn.
1.1.2. Mục đích, ý nghĩa và sự cần thiết về thu hồi đất để phát triển
kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng
Trên thực tế, việc thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội mang lại cho
doanh nghiệp, nhà đầu tư cơ hội phát triển từ việc được giao đất thực hiện dự
án, nhưng đồng thời làm mất đi tư liệu sản xuất của người bị thu hồi đất. Tuy
nhiên, từ góc độ hiệu quả kinh tế, quy định về thu hồi đất để phát triển kinh tế
- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; đồng thời, để tạo động lực cơ sở vật
chất cho quá trình thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, việc thu
hồi đất nhằm mục đích phát triển kinh tế - xã hội là cần thiết, xuất phát từ
những lý do sau đây:
Thứ nhất, Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI khẳng định:
“Phấn đấu đến năm 2020, nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo
hướng hiện đại" [2]. Ở Việt Nam đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước
đại diện chủ sở hữu (Hiến pháp năm 2013). Nhà nước thực hiện quyền của
chủ sở hữu thông qua việc quyết định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; cho
phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất; quyết định chính sách điều tiết phần
giá trị tăng thêm từ đất không phải do người sử dụng đất, hoặc người được
trao quyền sử dụng đất tạo ra. Như vậy, thu hồi đất là phạm trù không thể

19. 12
thiếu trong toàn bộ các quyền của chủ sở hữu đất đai do Nhà nước làm đại
diện.
Thực tế, để làm tăng giá trị cao nhất của đất, Nhà nước cần phải điều
tiết việc quản lý, SDĐ thông qua nhiều hình thức, trong đó có THĐ, đây là
một trong những nội dung quan trọng của chức năng quản lý nhà nước về đất
đai, nhưng phải bảo đảm lợi ích quốc gia và nhu cầu phát triển chung của toàn
xã hội. Xuất phát từ yêu cầu này, các vấn đề liên quan đến thu hồi đất để phát
triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng phải được luật hóa nhằm
tạo cơ sở pháp lý cho việc thu hồi đất. Bởi vì, đây không chỉ là một phương
thức thực hiện quyền đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai của Nhà nước,
mà còn là trách nhiệm của Nhà nước trong việc làm cho đất đai trở thành tư
liệu sản xuất hiệu quả vào quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Thứ hai, THĐ để thực hiện các dự án xây dựng khu công nghiệp, khu
chế xuất, khu đô thị, dự án tái định cư… sẽ làm tăng thêm giá trị của đất,
không chỉ những nơi có đất bị thu hồi, mà còn những khu vực “vệ tinh” của
dự án. Đây là trách nhiệm của Nhà nước trong việc thực hiện chính sách quản
lý đất đai, điều tiết giá trị tăng thêm từ đất thông qua việc dịch chuyển vị trí
đất trong các dự án phát triển kinh tế - xã hội, chuyển các loại đất khác thành
đất thực hiện dự án.
Ở góc nhìn này, việc thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong các
dự án phát triển kinh tế - xã hội sẽ mang lại lợi ích cho Nhà nước, nhà đầu tư
và người có đất bị thu hồi. Cụ thể:
Đối với Nhà nước, chế định thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội
mang đến nhiều lợi ích cho công tác quản lý nhà nước như: Một là, giúp Nhà
nước thực hiện quy hoạch sử dụng đất nhằm làm tăng tối đa hiểu quả sử dụng
của từng loại đất; Hai là, tạo điều kiện cho nhà đầu tư tham gia thực hiện các
dự án có sử dụng đất, từ đó kích thích nền kinh tế phát triển; Ba là, Nhà nước

20. 13
không phải bỏ ra một khoản kinh phí rất lớn để xây dựng cơ sở hạ tầng phục
vụ cho nền kinh tế hoặc nhu cầu của xã hội, nhà đầu tư sẽ thay Nhà nước làm
việc này, thậm chí việc này còn tạo ra nguồn thu cho Nhà nước từ tiền giao
đất, cho thuê đất, thuế…
Đối với nhà đầu tư, Nhà nước THĐ để giao hoặc cho các tổ chức kinh
tế thuê để thực hiện các dự án. Xét về mặt kinh tế, đất đai là tư liệu sản xuất
đặc biệt nên người nào nắm trong tay nhiều đất đai sẽ có nhiều lợi thế hoạt
động sản xuất, kinh doanh.
Đối với người có đất bị thu hồi, trong quá trình phát triển đất nước theo
hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tất yếu phải THĐ để phục vụ cho lợi
ích quốc gia, lợi ích công cộng, bản thân việc này cũng tác động rất lớn đến
người bị THĐ. Để bù đắp cho họ về những thiệt hại mà họ phải gánh chịu,
trước khi ban hành LĐĐ năm 2003, Nhà nước ta đã có những quy định về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư dành cho người bị THĐ. Trên thực tế, những
chính sách này ngày càng hoàn thiện và bảo đảm tốt hơn cho người có đất bị
thu hồi ổn định đời sống và sản xuất, họ được bồi thường QSDĐ trên cơ sở có
sự thỏa thuận theo khung giá quy định và thị trường.
Thứ ba, ngoài mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, việc THĐ còn phải
bảo đảm sự ổn định về chính trị, an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Muốn vậy,
Nhà nước cần phải điều tiết, giải quyết hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu
tư và người bị thu hồi đất, đây là động lực của sự phát triển, nếu giải quyết tốt
lợi ích kinh tế giữa ba chủ thể này thì sẽ tạo động lực cho sự phát triển của xã
hội; ngược lại, chế định thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội sẽ là nguyên
nhân của những đối kháng và mâu thuẫn xã hội.
Thực tiễn cho thấy, ở nhiều nơi, THĐ diễn ra không rõ ràng, cơ quan
nhà nước có thẩm quyền không thực hiện đúng các quy định của pháp luật về
thông báo cho người sử dụng đất biết lý do thu hồi, thời gian và kế hoạch di

21. 14
chuyển, phương án tổng thể về bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư.
Có nhiều trường hợp, người bị THĐ không nhận được quyết định THĐ mà
chỉ có thông báo, không xây dựng khu TĐC trước khi thu hồi hoặc tiến hành
THĐ mà chưa có quyết định THĐ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền…
Chính những điều này đã gây nên sự nghi ngờ về sự công tâm của các cán bộ
thực thi, trong một số trường hợp quá trình thu hồi đất không công khai, minh
bạch là nguyên nhân làm phát sinh tham nhũng, tiêu cực, bớt xén làm “xói
mòn” lòng tin của người dân đối với Đảng và Nhà nước.
Thu hồi đất là một quá trình diễn ra trong một thời gian tương đối dài
và ảnh hưởng không nhỏ tới các chủ thể có liên quan. Quá trình này bao gồm
nhiều thủ tục, trải qua nhiều giai đoạn. Thủ tục nào pháp luật quy định trước
thì thực hiện trước, nó là cơ sở để tiến hành những bước tiếp sau. Trong quá
trình thực hiện, không được bỏ qua, lãng quên hay đốt cháy giai đoạn. Bởi vì
chính bản thân các thủ tục này sẽ tạo nên một khung pháp lý, một trật tự ổn
định trong quá trình thực hiện chức năng quản lý của cơ quan nhà nước. Ví
dụ: trước khi ra quyết định thu hồi, cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần phải
xác định và công bố chủ trương THĐ, chuẩn bị hồ sơ địa chính cho khu đất bị
thu hồi; lập, thẩm định và xét duyệt phương án tổng thể về bồi thường hỗ trợ
tái định cư và cần phải thông báo về quyết định thu hồi. Đồng thời, các giai
đoạn này cũng được quy định cụ thể về chủ thể tiến hành, cần những công
việc gì, thời gian cụ thể cho quá trình thực hiện. Chỉ khi có một trình tự, thủ
tục hành chính tốt thì việc thực hiện quyền mới diễn ra nhanh chóng, an toàn.
Tạo điều kiện cho các chủ thể sử dụng đất hợp pháp được thực hiện các quyền
của mình một cách thuận lợi, dễ dàng, giúp cho người sử dụng đất có cơ hội
để được biết, được bàn, được làm, được kiểm tra công việc của các cơ quan
quản lý nhà nước về đất đai, nghiêm túc chấp hành thủ tục và nhanh chóng
bàn giao đất để thực hiện dự án đầu tư. Đồng thời hạn chế quan liêu, cửa

22. 15
quyền của một bộ phận cán bộ quản lý đất đai, nâng cao tinh thần trách nhiệm
cũng như tính chuyên nghiệp của các ngành, các cấp trong quá trình thực hiện
thu hồi đất.
1.2. Thực trạng các quy định pháp luật về trình tự, thủ tục thu hồi
đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng
1.2.1. Thực trạng các quy định của pháp luật đất đai về trình tự, thủ tục
thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Điều 69 Luật đất đai năm 2013 quy định cụ thể:
Xây dựng và thực hiện kế hoạch THĐ, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm
đếm được quy định như sau: UBND có thẩm quyền THĐ ban hành thông báo
THĐ.
Thông báo thu hồi đất được gửi đến từng người có đất thu hồi, họp phổ
biến đến người dân trong khu vực có đất thu hồi và thông báo trên phương
tiện thông tin đại chúng, niêm yết tại trụ sở UBND cấp xã, địa điểm sinh hoạt
chung của khu dân cư nơi có đất thu hồi; UBND cấp xã có trách nhiệm phối
hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng triển khai
thực hiện kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm; NSDĐ
có trách nhiệm phối hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng
mặt bằng thực hiện việc điều tra, khảo sát, đo đạc xác định diện tích đất,
thống kê nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất để lập phương án bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư; Trường hợp NSDĐ trong khu vực có đất thu hồi không phối
hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng trong việc
điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm thì UBND cấp xã, Ủy ban Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam cấp xã nơi có đất thu hồi và tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường,
giải phóng mặt bằng tổ chức vận động, thuyết phục để người sử dụng đất thực
hiện.

23. 16
Việc tổ chức lấy ý kiến phải được lập thành biên bản có xác nhận của
đại diện UBND cấp xã, đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã,
đại diện những người có đất thu hồi: Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải
phóng mặt bằng có trách nhiệm tổng hợp ý kiến đóng góp bằng văn bản, ghi
rõ số lượng ý kiến đồng ý, số lượng ý kiến không đồng ý, số lượng ý kiến
khác đối với phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; phối hợp với UBND
cấp xã nơi có đất thu hồi tổ chức đối thoại đối với trường hợp còn có ý kiến
không đồng ý về phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; hoàn chỉnh
phương án trình cơ quan có thẩm quyền; Cơ quan có thẩm quyền thẩm định
phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trước khi trình UBND cấp có thẩm
quyền quyết định THĐ.
1.2.2. Các quy định cụ thể của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí
Minh về trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích
quốc gia, lợi ích công cộng.
Trên cơ sở Luật đất đai năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành
của chính phủ và các bộ ngành trung ương, UBND thành phố Hồ Chí Minh
ban hành nhiều văn bản có liên quan đến công tác THĐ, bồi thường giải
phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố như:
Quyết định số 28/2018/QĐ-UBND ngày 09 tháng 08 năm 2018 về ban
hành quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước THĐ trên địa
bàn thành phố hồ chí minh;
Các quy định này, chủ yếu là cụ thể hóa các quy định pháp luật và đưa
vào những nét đặc thù mà chỉ thành phố Hồ Chí Minh mới có như chế độ ủy
quyền một số dự án THĐ được giao cho các quận, huyện; đơn giá đất thành
phố sẽ khác đơn giá đất của các tỉnh, thành phố khác,…Nhìn chung, nội dung
các quy định liên quan đến: Nguyên tắc bồi thường về đất khi Nhà nước
THĐ; việc xác định giá đất cụ thể để tính bồi thường về đất khi Nhà nước

24. 17
THĐ; điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích
quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng;
Hỗ trợ đối với trường hợp không đủ điều kiện bồi thường về đất; Bồi thường
chi phí đầu tư vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc
phòng, an ninh; phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội vì lợi ích quốc gia, công
cộng; bồi thường về đất, chi phí đầu tư vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi
đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân; bồi thường về đất, chi phí đầu tư
vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp của tổ chức kinh tế, tổ
chức sự nghiệp công lập tự chủ tài chính, cộng đồng dân cư, cơ sở tôn giáo;
bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất ở; bồi thường về đất, chi phí đầu
tư vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đất phi nông nghiệp không phải là đất
ở của hộ gia đình, cá nhân; bồi thường về đất, chi phí đầu tư vào đất còn lại
khi Nhà nước thu hồi đất phi nông nghiệp không phải là đất ở của tổ chức
kinh tế, tổ chức sự nghiệp công lập tự chủ tài chính, cộng đồng dân cư, cơ sở
tôn giáo, tín ngưỡng, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức nước
ngoài có chức năng ngoại giao, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; bồi
thường, hỗ trợ về đất khi Nhà nước thu hồi đối với đất được giao không đúng
thẩm quyền trước ngày 01 tháng 7 năm 2004 nhưng đã nộp tiền để được SDĐ
mà chưa được cấp Giấy chứng nhận; bồi thường, hỗ trợ về đất khi Nhà nước
THĐ đối với trường hợp diện tích đo đạc thực tế khác với diện tích ghi trên
giấy tờ về quyền sử dụng đất; Về bồi thường, hỗ trợ đối với diện tích đất còn
lại nhỏ ngoài ranh Dự án; bồi thường về đất cho người đang sử dụng đất mà
không có giấy tờ về QSDĐ; Bồi thường về đất đối với những người đang
đồng QSDĐ; bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các trường hợp thu hồi
đất ở trong khu vực bị ô nhiễm môi trường có nguy cơ đe dọa tính mạng con
người; đất ở có nguy cơ sạt lở, sụt lún, bị ảnh hưởng bởi hiện tượng thiên tai
khác đe dọa tính mạng con người; Bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước THĐ để

25. 18
thực hiện Dự án đầu tư do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư, Thủ tướng
Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư; bồi thường, hỗ trợ diện tích đất ở
đối với trường hợp có vườn, ao; trường hợp Nhà nước THĐ không được bồi
thường về đất.
Ngoài ra, tùy theo từng dự án mà UBND thành phố phê duyệt phương
án khác nhau nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn, khách quan như vị trí dự án,
nguồn vốn và ý kiến góp ý của người dân.
Kết luận chương 1
Thu hồi đất để phát triển kinh tế vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng là
một trong những giải pháp lớn tạo động lực cho việc phát triển kinh tế - xã
hội thông qua các dự án xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công
nghệ cao, khu kinh tế, khu đô thị mới; các dự án xây dựng khu đô thị mới,
khu dân cư nông thôn, cụm công nghiệp… Các trường hợp thu hồi đất vì mục
đích phát triển kinh tế được quy định từ Luật Đất đai năm 2003, hoàn thiện
theo Luật Đất đai năm 2013. Những quy định này là cơ sở pháp lý quan trọng
cho quá trình hoàn thiện pháp luật theo hướng phù hợp với cơ chế quản lý
kinh tế thị trường, việc tổ chức thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của
Nhà nước nhằm tạo quỹ “đất sạch” phục vụ cho các dự án đầu tư, cũng như
khuyến khích nhà đầu tư tạo quỹ đất thông qua việc tự thỏa thuận với người
bị thu hồi đất đã bảo đảm ngày càng tốt hơn lợi ích hợp pháp của người bị thu
hồi đất. Tuy nhiên, quá trình thu hồi đất để phát triển kinh tế đến nay đã bộc
lộ nhiều hạn chế, vướng mắc, như nhiều doanh nghiệp không có năng lực tài
chính, lợi dụng quy định này để “chạy dự án”, đầu cơ “giữ đất”, làm phát sinh
những “dự án treo” ở nhiều nơi, gây lãng phí tài nguyên đất. Vì vậy, cần phải
hoàn thiện các quy định pháp luật chưa bảo đảm mục đích phát triển kinh tế -
xã hội. Ở phương diện này, các quy định hiện hành về thu hồi đất có thể được
coi là hợp lý.

26. 19
Tuy nhiên, quan trọng hơn, xét ở góc độ quản lý kinh tế, thu hồi đất là
phương tiện hỗ trợ đắc lực cho quá trình điều phối đất đai. Ở mặt này, thu hồi
đất có thể được xem như một loại “giao dịch” của thị trường quyền sử dụng
đất. Dù giao dịch này mang tính “cưỡng bức” nhưng vẫn có thể là một loại
quan hệ “hàng hóa - tiền tệ”, khi mà Người sử dụng đất được bồi thường
những thiệt hại do việc THĐ gây ra. Để thu hồi đất không còn là một sự “cản
trở” đối với giao đất, cho thuê đất theo quy hoạch (đặc biệt là trường hợp sử
dụng đất để phát triển kinh tế - xã hội), các quy định về trường hợp THĐ, bồi
thường cho người có đất bị thu hồi phải được quy định phù hợp. Điều này
pháp LĐĐ vẫn chưa làm được, ngay cả các quy định mới nhất trong LĐĐ
năm 2013 và các văn bản quy định thi hành.
Hiện nay, quy định pháp luật đã điều chỉnh hầu hết các quan hệ liên
quan đến công tác thu hồi đất, nhất là các nhà đầu tư vi phạm trong thực hiện
dự án; tuy nhiên việc thu hồi các dự án từ những nhà đầu tư này thường diễn
biến phức tạp, do công tác quản lý Nhà nước chưa chặt chẽ, một số nhà đầu tư
chưa hoàn thiện dự án đã chuyển nhượng, hợp tác, kinh doanh, … Do vậy để
khách quan, minh bạch chúng ta cần tổ chức đấu thầu, chọn nhà đầu tư phù
hợp.
Tóm lại, trong điều kiện kinh tế thị trường, chúng ta không nên nhầm lẫn thu
hồi đất chỉ là một công cụ hành chính thuần túy, mà phải nhận thấy được nó
còn là một công cụ kinh tế quan trọng của chủ sở hữu Nhà nước. Sử dụng
công cụ THĐ cho các dự án phát triển kinh tế - xã hội một cách rộng rãi
không có nghĩa là “lạm dụng” quyền lực nhà nước gây tổn hại đến quyền tài
sản của NSDĐ. Lợi ích của người bị thu hồi đất là lợi ích riêng của từng chủ
thể sử dụng đất, nhưng phát triển bền vững kinh tế - xã hội chính lại là lợi ích
chung của xã hội. Chỉ khi nào Nhà nước có quy định phù hợp và vận dụng tốt
công cụ THĐ cho phát triển kinh tế - xã hội thì hai lợi ích này mới có thể hài
hòa được. Trên cơ sở lý luận, người viết đề tài đã phân tích đánh giá những

27. 20
ưu khuyết điểm, nguyên nhân chủ quan, khách quan ảnh hưởng đến thủ tục
thu hồi đất; đó là tiền đề để so sánh, làm rõ hơn trình tự thủ tục thu hồi đất để
phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trên địa bàn quận Gò
Vấp.

28. 21
Chương 2
THỰC TIỄN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRÌNH TỰ, THỦ TỤC
THU HỒI ĐẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÌ LỢI ÍCH
QUỐC GIA, CÔNG CỘNG TẠI QUẬN GÒ VẤP,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
2.1. Thực trạng trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế-
xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng được thực hiện trong thời gian vừa
qua tại quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh
Quá trình quản lý, điều hành nhằm thực hiện trình tự thủ tục thu hồi đất
để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng của UBND quận
Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh đã thể hiện trong nhiều văn bản. Có thể nêu
ra một số văn bản gần đây như sau:
Báo cáo số 996/UBND-BBT ngày 01 tháng 3 năm 2018 của Ủy ban
nhân dân quận Gò Vấp về xác định lộ trình thực hiện các nhiệm vụ nhằm
hoàn thành 04 mục tiêu tại Chỉ thị số 17-CT/TU ngày 12/01/2018 của Thành
ủy về tăng cường lãnh đạo, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư các dự án có thu hồi đất, góp phần ổn định tình
hình chính trị - kinh tế - xã hội trên địa bàn thành phố giai đoạn 2018 - 2020.
Báo cáo số 5781/UBND-BBT ngày 17 tháng 12 năm 2018 của UBND
quận Gò Vấp Về báo cáo tổng kết kết quả thực hiện công tác bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn quận Gò Vấp năm 2018.
Văn bản số 5113/UBND-BBT ngày 15 tháng 10 năm 2018 về góp ý
dự thảo Quy định về quy chế phối hợp thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ,
tái định cư khi Nhà nước THĐ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
Văn bản số 6272/UBND-BBT ngày 07 tháng 11 năm 2017 về việc
nội dung họp giao ban Quý 3 về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư với
UBND 24 quận, huyện.

29. 22
Trên thực tế, trong thời gian qua có rất nhiều vi phạm pháp luật liên
quan đến việc công bố chủ trương THĐ. Vấn đề công khai dân chủ khi tiến
hành thu hồi chưa được quan tâm đúng mức gây nhiều bức xúc trong dân cư.
Qua vụ việc thu hồi 6000m2
của UBND Thành phố Hồ Chí Minh như trên đã
phân tích, khi cơ quan này có chủ trương thu hồi đất, giao đất cho công ty cổ
phần BOT xây dựng cầu Phú Mỹ, nếu làm đúng theo những trình tự, thủ tục
này, nếu các cơ quan chức năng xác định rõ chủ trương thu hồi và công bố
công khai, thông báo rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng, tại các
trụ sở UBND thì đơn vị đang được giao quản lý sử dụng (Công ty Tàu thuỷ
Sài Gòn) có thể nắm bắt được thông tin chính xác bảo vệ quyền, lợi ích chính
đáng của mình, đồng thời hạn chế được những sai phạm nghiêm trọng có thể
xảy ra sau đó. Các công trình của công ty tàu thuỷ Sài Gòn đã không phải để
dang dở, chậm tiến độ ảnh hưởng lớn đến dây chuyền sản xuất, gây thất thoát
tài sản Nhà nước như vậy [26].
2.1.1. Chuẩn bị hồ sơ địa chính cho khu đất bị thu hồi
Thẩm quyền và các công việc cần thiết khi thực hiện giai đoạn này
được pháp luật quy định cụ thể:
Căn cứ các dự án do Hội đồng nhân dân thành phố chấp thuận mà phải
thu hồi đất, Trung tâm Phát triển quỹ đất phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp
huyện tiến hành khảo sát, điều tra, thống kê sơ bộ trên cơ sở tài liệu hồ sơ địa
chính và đề xuất quỹ đất dự kiến thu hồi; dự thảo văn bản để Sở Tài nguyên
và Môi trường trình Ủy ban nhân dân Thành phố xem xét, chấp thuận chủ
trương thu hồi tạo quỹ đất và giao Ủy ban nhân dân quận, huyện cập nhật và
trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm.
Trên cơ sở văn bản chấp thuận chủ trương thực hiện dự án của UBND
Thành phố, UBND quận giao phòng Tài Nguyên môi trường quận chủ trì,
phối hợp với phòng quản lý đô thị văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất,

30. 23
UBND phường nơi có đất bị thu hổi; Ban bồi thường giải phóng mặt bằng
chuẩn bị hồ sơ địa chính nhà đất, thành phần hồ sơ chuẩn bị gồm có:
 Bản đồ địa chính chính quy qua các thời kỳ 2000, 2001…
 Trích sao, điền thổ khu đất xác định nguồn gốc đất, chủ thể sử dụng
đất.
 Bản đồ quy hoạch đô thị tỷ lệ 1/5000, 1/2000, 1/500.
 Bản đồ ranh quy hoạch chỉ giới đường đỏ qua các thời kỳ.
 Bản đồ kèm theo kế hoạch sử dụng đất qua các thời kỳ.
 Trích sao điền thổ, địa chính, hồ sơ pháp lý liên quan, đến mua bán,
chuyển nhượng, thuế, phí….
 Thống kê thửa đất, diện tích đất, số hộ gia đình, cá nhân tổ chức bị
thu hồi.
Việc quy định chi tiết như thế nhằm hạn chế sai sót trong quá trình thu
hồi đất, giúp UBND quận lựa chọn quyết định thu hồi một cách phù hợp,
đúng quy định, hạn chế việc khiếu nại, khiếu kiện về sau. Điển hình thực hiện
dự án mở rộng đường Phạm Văn Bạch phường 12 quận Gò Vấp: Dự án mở
rộng đường Phạm Văn Bạch có quy mô thu hồi đất tại hai quận Tân Bình và
Gò Vấp, do đó công tác chuẩn bị hết sức quan trọng vì dự án này có nguồn
gốc đất thuộc quốc phòng quản lý. Các hộ tại thời điểm thu hồi đất đa số là
chuyển nhượng bằng giấy tay qua các thời kỳ; trong khi pháp lý cao nhất là
giấy cấp đất do đơn vị quốc phòng cấp không đúng thẩm quyền.
Điều thuận lợi nhất là đa số các hộ thuộc diện thu hồi đất, một phần
(phần đất thu hồi chủ yếu là sân, hiên mái….)
UBND quận Gò Vấp đã chuẩn bị hồ sơ tương đối tốt nên khi thực hiện
thu hồi đất được sự đồng thuận của người dân; Riêng phần đất thuộc quận
Tân Bình cho đến nay chưa thực hiện xong, dẫn đến quy hoạch nham nhỡ

31. 24
thiếu đồng bộ (đoạn Gò Vấp sạch đẹp, Tân Bình đường đất + sỏi mất mỹ quan
đô thị).
Việc Tân Bình không thu hồi được có nhiều nguyên nhân; nguyên nhân
lớn nhất là công tác vận động mà công tác vận động thì rất cần tính chính xác
pháp lý của từng hồ sơ như diện tích, số tờ, sô thửa, quy hoạch qua các thời
kỳ.
Nói như thế để thấy rằng công tác chuẩn bị hồ sơ địa chính là quá trình
chuẩn bị đóng vai trò quan trọng, quyết định sự thành bại của các quá trình
thu hồi đất phục vụ để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công
cộng.
Với các quy định trên, nghị định đã gián tiếp quy định cho các cơ quan
chức năng không được “đốt cháy giai đoạn” khi tiến hành thu hồi đất. Chuẩn
bị hồ sơ địa chính cho khu đất bị thu hồi là một giai đoạn khá quan trọng, nó
ảnh hưởng đến quyền và lợi ích chính đáng của nhiều người. Vấn đề này từ
trước đến nay pháp luật còn “bỏ ngỏ” chưa thực sự coi trọng, chưa được quan
tâm đúng mức. Cho nên, trên thực tế đã xảy ra rất nhiều sai phạm, dẫn đến
nhiều quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa hợp lòng dân.
Qua vụ việc trên, có thể nhận thấy rằng chính quyền cần quan tâm hơn đến
quyền và lợi ích chính đáng của người dân, ngoài việc xác định trên sổ lâm bạ
và các giấy tờ liên quan, thì rất cần phải có khâu kiểm đếm đo đạc thực tế khi
thu hồi đất, xác định đúng hạng đất, mục đích sử dụng đất, nhằm giải quyết
quyền lợi cho người dân một cách thấu tình, đạt lý.
Trong hồ sơ địa chính, cần xác định cụ thể tên NSDĐ, mục đích sử
dụng làm cơ sở cho công tác bồi thường sau này được chính xác, tránh tình
trạng bồi thường sai đối tượng, tình trạng xác định sai hạng đất, diện tích đất,
mục đích sử dụng đất. Bởi vì, trên thực tế đã xảy ra rất nhiều sai phạm liên
quan đến bản đồ địa chính, xác định hạng đất, số thửa đất, xác định mục đích

32. 25
sử dụng đất cả từ phía người sử dụng đất, cả từ phía các cơ quan chức năng.
Vì vậy, chuẩn bị hồ sơ địa chính cho khu đất bị thu hồi là công việc rất quan
trọng, là bước đệm cho việc thực hiện các bước tiếp sau.
2.1.2. Thông báo về việc thu hồi đất
Thông báo về việc THĐ là công việc cần thiết và phải được tiến hành
cụ thể nghiêm túc.
Việc thông báo thu hồi đất, thành phần Ban thực hiện cưỡng chế thu
hồi đất, kinh phí cưỡng chế thu hồi đất, giải quyết khiếu kiện phát sinh từ việc
cưỡng chế thu hồi đất quy định tại Điều 61 và Điều 62 của Luật Đất đai thực
hiện theo quy định sau đây:
1. Cơ quan tài nguyên và môi trường trình Ủy ban nhân dân cùng cấp
phê duyệt kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm, gồm các
nội dung sau đây:
a) Lý do thu hồi đất;
b) Diện tích, vị trí khu đất thu hồi trên cơ sở hồ sơ địa chính hiện có
hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê
duyệt; trường hợp thu hồi đất theo tiến độ thực hiện dự án thì ghi rõ tiến độ
thu hồi đất;
c) Kế hoạch điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm;
d) Dự kiến về kế hoạch di chuyển và bố trí tái định cư;
đ) Giao nhiệm vụ lập, thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư.
2. Thông báo thu hồi đất bao gồm các nội dung quy định tại các Điểm
a, b, c và d Khoản 1 Điều này.
3. Thành phần Ban thực hiện cưỡng chế thu hồi đất gồm:
a) Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện là trưởng
ban;

33. 26
b) Các thành viên gồm đại diện các cơ quan tài chính, tài nguyên và
môi trường, thanh tra, tư pháp, xây dựng cấp huyện; Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam cấp xã; tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường giải phóng mặt bằng, Ủy ban
nhân dân cấp xã nơi có đất và một số thành viên khác do Chủ tịch Ủy ban
nhân dân cấp huyện quyết định.
4. Lực lượng Công an căn cứ vào phương án cưỡng chế thu hồi đất để
xây dựng kế hoạch bảo vệ trật tự, an toàn trong quá trình tổ chức thi hành
quyết định cưỡng chế thu hồi đất.
5. Khi thực hiện cưỡng chế thu hồi đất mà người bị cưỡng chế từ chối
nhận tài sản theo quy định tại Điểm c Khoản 4 Điều 71 của Luật Đất đai thì
Ban thực hiện cưỡng chế giao tài sản cho Ủy ban nhân dân cấp xã bảo quản
tài sản theo quy định của pháp luật.
6. Người có đất thu hồi, tổ chức, cá nhân có liên quan có quyền khiếu
nại về việc thu hồi đất theo quy định của pháp luật về khiếu nại.
Trong khi chưa có quyết định giải quyết khiếu nại thì vẫn phải tiếp tục
thực hiện quyết định thu hồi đất, quyết định cưỡng chế thu hồi đất. Trường
hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết khiếu nại có kết luận việc thu
hồi đất là trái pháp luật thì phải dừng cưỡng chế nếu việc cưỡng chế chưa
hoàn thành; hủy bỏ quyết định thu hồi đất đã ban hành và bồi thường thiệt hại
do quyết định thu hồi đất gây ra (nếu có).
Đối với trường hợp việc thu hồi đất có liên quan đến quyền và lợi ích
của tổ chức, cá nhân khác trong việc sử dụng đất theo quy định của pháp luật
khác có liên quan thì Nhà nước tiến hành thu hồi đất, cưỡng chế thực hiện
quyết định thu hồi đất theo quy định mà không phải chờ cho đến khi giải
quyết xong quyền và nghĩa vụ liên quan đến việc sử dụng đất giữa người có
đất thu hồi và tổ chức, cá nhân đó theo quy định của pháp luật có liên quan.

34. 27
2.1.3. Quyết định thu hồi đất
Hiện nay, căn cứ theo quy định của pháp luật đất đai hiện hành, không
phải cơ quan nào cũng có thẩm quyền thu hồi đất mà theo quy định tại Điều
66 Luật đất đai năm 2013 thì chỉ có Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc Ủy ban
nhân dân cấp tỉnh mới có thẩm quyền thu hồi đất. Trong đó: Ủy ban nhân dân
thành phố hoặc huyện là cấp có thẩm quyền chịu trách nhiệm xem xét và ký
quyết định thu hồi đất sau khi được cơ quan Tài nguyên và Môi trường gửi tờ
trình. Trong thời hạn 15 ngày, UBND cấp huyện quyết định THĐ thuộc thẩm
quyền của mình. Các quy định này hoàn toàn phù hợp với thẩm quyền thu hồi
đất tại LĐĐ năm 2013.
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh là cơ quan có thẩm quyền để thu hồi đất
trong các trường hợp sau:
– Thu hồi đất mà người sử dụng đất có yếu tố nước ngoài cụ thể là tổ
chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có
vốn đầu tư nước ngoài, tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao trừ
trường hợp thu hồi đất của cá nhân người Việt Nam định cư ở nước ngoài
được sở hữu nhà ở tại Việt Nam.
– Thu hồi đối với phần đất nông nghiệp thuộc quỹ đất công ích của xã,
phường, thị trấn.
Còn Ủy ban nhân dân cấp huyện có thẩm quyền thu hồi đất đối với các
trường hợp thu hồi đất của hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư (không có
yếu tố nước ngoài) hoặc thu hồi đất ở của người Việt Nam định cư ở nước
ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam.
Ngoài ra, trong trường hợp đặc biệt, trong khu vực thu hồi đất vừa
có đối tượng bị thu hồi đất thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh
vừa có đối tượng thuộc thẩm quyền thu hồi của Ủy ban nhân dân cấp huyện

35. 28
thì trường hợp này Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ quyết định việc thu hồi đất
hoặc ủy quyền cho Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định thu hồi đất.
Như vậy, thu hồi đất là một hình thức mà Nhà nước thu hồi lại quyền
sử dụng đất từ người sử dụng đất. Việc thu hồi dù được thực hiện trong
trường hợp này thì chỉ được xác định là hợp pháp nếu thuộc vào một trong
các trường hợp theo quy định tại Điều 16, Điều 61 đến Điều 65 Luật đất đai
năm 2013, và được thực hiện bởi cơ quan có thẩm quyền thu hồi đất theo
Điều 66 Luật đất đai năm 2013.
2.1.4. Giải quyết khiếu nại đối với quyết định thu hồi
Người có đất bị thu hồi có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện quyết định
thu hồi đất của cơ quan Nhà nước nhằm bảo vệ quyền và nghĩa vụ hợp pháp
của người dân theo quy định của Luật khiếu nại.
Việc khiếu nại về quyết định bồi thường thu hồi đất được thực hiện như
sau:
Đầu tiên, bạn gửi đơn khiếu nại về quyết định bồi thường, thu hồi đất
lên chủ tịch UBND cấp huyện. Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được
khiếu nại, chủ tịch UBND cấp huyện xem xét và thụ lý giải quyết và thông
báo quyết định này cho bạn.
Thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu: 30 ngày kể từ ngày thụ lý, trong
trường hợp vụ việc phức tạp thì có thể kéo dài nhưng không quá 45 ngày.
Trong trường hợp vùng sâu vùng xa thì thời hạn giải quyết khiếu nại là 45
ngày có thể kéo dài đến 60 ngày.
Trong thời hạn 3 ngày làm việc, quyết định về giải quyết khiếu nại sẽ
được gửi đến cho bạn kể từ ngày có quyết định.
Trong trường hợp bạn không đồng ý với quyết định này thì có thể nộp
đơn khiếu nại lần hai lên chủ tịch UBND tỉnh trong thời hạn 30 ngày kể từ
ngày nhận được quyết định hoặc từ ngày hết thời hạn giải quyết khiếu nại lần

36. 29
đầu mà không được giải quyết. Thời hạn này có thể kéo dài đến 45 ngày ở
vùng sâu, vùng xa.
Đơn khiếu nại lần hai phải kèm theo quyết định giải quyết khiếu nại lần
đầu (nếu có) và một số tài liệu liên quan.Trong trường hợp hết thời hạn khiếu
nại lần hai mà khiếu nại không được giải quyết hoặc đã được giải quyết mà
bạn không đồng ý với quyết định này thì bạn có thể khởi kiện vụ án hành
chính tại Tòa theo luật tố tụng hành chính.
2.1.5. Kê khai, kiểm kê và xác định nguồn gốc đất đai
Nội dung của quá trình tự kiểm kê cần thể hiện được đầy đủ các thông
tin như: diện tích, mục đích sử dụng đất, nguồn gốc, thời điểm bắt đầu sử
dụng, số lượng nhà, loại nhà, cấp nhà, số lượng cây, diện tích, năng suất sản
lượng nuôi trồng thuỷ sản, làm muối, số nhân khẩu, số lao động chịu ảnh
hưởng do việc THĐ gây ra, nguyện vọng TĐC, chuyển đổi nghề nghiệp, số
lượng mồ mả phải di dời… Những quy định này chứng tỏ rằng, người dân
được tham gia vào quá trình thu hồi đất tạo điều kiện cho họ thể hiện ý chí
nguyện vọng của mình, việc người bị THĐ tự nguyện và trung thực trong quá
trình kê khai tạo điều kiện cho các cơ quan chức năng thực hiện tốt nhiệm vụ,
bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người dân.
Tiếp theo, tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng thực
hiện việc kiểm tra xác định nội dung kê khai và thực hiện kiểm kê đất đai, tài
sản gắn liền với đất, xác định nguồn gốc đất đai theo trình tự:
a) Kiểm tra tại hiện trường về diện tích đất đối với trường hợp có mâu
thuẫn, khiếu nại về số liệu diện tích; kiểm đếm tài sản bị thiệt hại và so sánh
với nội dung người sử dụng đất đã kê khai. Việc kiểm tra, kiểm đếm tại hiện
trường phải có sự tham gia của đại diện của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có
đất và người có đất bị thu hồi. Kết quả kiểm đếm phải có chữ ký của người
trực tiếp thực hiện kiểm đếm tại hiện trường, người bị thu hồi đất (hoặc người

37. 30
được ủy quyền theo quy định của pháp luật), người bị thiệt hại tài sản (hoặc
người được ủy quyền theo quy định của pháp luật), cán bộ địa chính cấp xã,
đại diện của Phòng Tài nguyên và Môi trường, đại diện của lãnh đạo tổ chức
làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng;
b) Làm việc với Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất và UBND cấp
xã nơi có đất để xác định nguồn gốc sử dụng đất; xác định các trường hợp
được bồi thường, được hỗ trợ, được tái định cư. Cũng theo Nghị định 84 nói
trên, trong thời hạn không quá ba (03) ngày, kể từ ngày nhận được phương án
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được phê duyệt, tổ chức làm nhiệm vụ bồi
thường, giải phóng mặt bằng có trách nhiệm phối hợp với UBND cấp xã phổ
biến và niêm yết công khai quyết định phê duyệt phương án bồi thường tại trụ
sở UBND cấp xã và địa điểm sinh hoạt khu dân cư nơi có đất bị thu hồi; gửi
quyết định bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho người có đất bị thu hồi, trong
đó nêu rõ về mức bồi thường, hỗ trợ, về bố trí nhà hoặc đất tái định cư (nếu
có), thời gian, địa điểm chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ và thời gian bàn giao
đất đã bị thu hồi cho tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng.
2.1.6. Lập, thẩm định và xét duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư
- Căn cứ vào các Điều 85 Luật Đất đai năm 2013 quy định như sau:
1. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách
nhiệm tổ chức lập và thực hiện dự án tái định cư trước khi thu hồi đất.
2. Khu tái định cư tập trung phải xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ, bảo
đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng, phù hợp với điều kiện, phong tục, tập
quán của từng vùng, miền.
3. Việc thu hồi đất ở chỉ được thực hiện sau khi hoàn thành xây dựng
nhà ở hoặc cơ sở hạ tầng của khu tái định cư.
4. Chính phủ quy định chi tiết điều này.

38. 31
Theo đó tại Điều 26 Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thì
điều kiện phương án tái định cư cần đảm bảo một số yếu tố như sau:
- Việc lập và thực hiện dự án tái định cư quy định tại Điều 85 của Luật
Đất đai được thực hiện theo quy định như sau đây:
1. Dự án tái định cư được lập và phê duyệt độc lập với phương án bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư nhưng phải bảo đảm có đất ở, nhà ở tái định cư
trước khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định thu hồi đất.
2. Việc lập dự án tái định cư, lựa chọn chủ đầu tư thực hiện theo quy
định của pháp luật về phát triển và quản lý nhà ở tái định cư và phải bảo đảm
các quy định tại Khoản 2 và Khoản 3 Điều 69 của Luật Đất đai.
3. Khu tái định cư được lập cho một hoặc nhiều dự án; nhà ở, đất ở
trong khu tái định cư được bố trí theo nhiều cấp nhà, nhiều mức diện tích
khác nhau phù hợp với các mức bồi thường và khả năng chi trả của người
được tái định cư.
4. Đối với dự án khu tái định cư tập trung có phân kỳ xây dựng theo
các dự án thành phần thì tiến độ thu hồi đất và hoàn thành xây dựng nhà ở
hoặc cơ sở hạ tầng của khu tái định cư được thực hiện theo tiến độ của từng
dự án thành phần nhưng các công trình cơ sở hạ tầng của từng dự án thành
phần trong khu tái định cư phải bảo đảm kết nối theo đúng quy hoạch chi tiết
đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
5. Việc bảo đảm kinh phí để thực hiện dự án tái định cư thực hiện theo
quy định tại Điều 32 của Nghị định này.
- Trình tự thực hiện:
* Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng nộp hồ sơ đề
nghị thẩm định phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, Chủ đầu tư nộp hồ
sơ đề nghị thu hồi đất tại Bộ phận giao dịch một cửa của Sở Tài nguyên và
Môi trường.

39. 32
* Bộ phận giao dịch một cửa kiểm tra hồ sơ, vào sổ theo dõi và viết
phiếu tiếp nhận hồ sơ cho người nộp hồ sơ, chuyển hồ sơ đến lãnh đạo Sở
giao Phòng Quy hoạch – Kế hoạch kiểm tra, giải quyết. Sở Tài nguyên và
Môi trường kiểm tổ chức họp thẩm định phương án, bồi thường hỗ trợ, tái
định cư; kiểm tra hồ sơ thu hồi đất. Trường hợp hồ sơ không hợp lệ, Sở Tài
nguyên và Môi trường thông báo trả lại hồ sơ và nêu rõ lý do trả lại hồ sơ
hoặc hướng dẫn bổ sung, hoàn chỉnh lại hồ sơ để nộp theo quy định.
*Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì cùng các cơ quan có liên quan tổ
chức họp thẩm định phương án án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trình UBND
tỉnh xem xét, quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư;
quyết định thu hồi đất. Trường hợp sau khi thẩm định mà phương án bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư cần phải bổ sung, chỉnh sửa lại theo ý kiến thống
nhất của Hội đồng thẩm định thì thời gian thực hiện thủ tục hành chính được
tính từ ngày Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường giải phóng mặt bằng hoàn
chỉnh lại hồ sơ.
* Sở Tài nguyên và Môi trường trình. Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét,
ký quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; quyết định
thu hồi đất trong cùng một ngày gửi kết quả cho các sở, ban, ngành, địa
phương có liên quan và chủ đầu tư.
- Cơ quan có thẩm quyền thực hiện thủ tục hành chính:
* Cơ quan có thẩm quyền quyết định: UBND tỉnh .
* Cơ quan trực tiếp thực hiện: Sở Tài nguyên và Môi trường.
* Cơ quan phối hợp: Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng
mặt bằng; UBND cấp huyện; UBND cấp xã; các tổ chức, cá nhân có liên
quan.

40. 33
Cụ thể trong từng trường hợp cụ thể mà phương án hỗ trợ tái định cư
được thực hiện theo Nghị định số 47/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính
phủ quy định về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất;
Về thẩm quyền phê duyệt, theo Khoản 3 Điều 69 Luật Đất đai năm
2013 quy định:
- Việc quyết định thu hồi đất, phê duyệt và tổ chức thực hiện phương
án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được quy định như sau:
a) Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quy định tại Điều 66 của Luật
này quyết định thu hồi đất, quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư trong cùng một ngày;
b) Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng có trách
nhiệm phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp xã phổ biến và niêm yết công khai
quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại trụ sở Ủy
ban nhân dân cấp xã và địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư nơi có đất
thu hồi; gửi quyết định bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đến từng người có đất
thu hồi, trong đó ghi rõ về mức bồi thường, hỗ trợ, bố trí nhà hoặc đất tái định
cư (nếu có), thời gian, địa điểm chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ; thời gian bố trí
nhà hoặc đất tái định cư (nếu có) và thời gian bàn giao đất đã thu hồi cho tổ
chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng;
c) Tổ chức thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, bố trí tái định cư theo
phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được phê duyệt;
d) Trường hợp người có đất thu hồi không bàn giao đất cho tổ chức làm
nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng thì Ủy ban nhân dân cấp xã, Ủy
ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã nơi có đất thu hồi và tổ chức làm
nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng tổ chức vận động, thuyết phục để
người có đất thu hồi thực hiện.

41. 34
Trường hợp người có đất thu hồi đã được vận động, thuyết phục nhưng
không chấp hành việc bàn giao đất cho tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải
phóng mặt bằng thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện ban hành quyết định
cưỡng chế thu hồi đất và tổ chức thực hiện việc cưỡng chế theo quy định tại
Điều 71 của Luật này.
Trong thời hạn không quá 15 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ
trình của cơ quan Tài nguyên và Môi trường, Ủy ban nhân dân cấp có thẩm
quyền, ban hành Quyết định thu hồi đất và Quyết định phê duyệt phương án
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo quy định tại điểm a, Khoản 3, Điều
69, Luật Đất đai năm 2013.
2.1.7. Công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
Đa số người dân có đất bị thu hồi quan tâm đến đơn giá bồi thường, hỗ
trợ và các chính sách có liên quan tới tái định cư. Do vậy để thuyết phục
người dân ủng hộ chủ trương chính sách thu hồi đất, cơ quan có thẩm quyền
xây dựng và công bố phương án bồi thường, hỗ trợ kịp thời, đúng thời gian
trình tự thủ tục quy định từ khâu, xây dựng lấy ý kiến, thẩm định, công khai,
minh bạch, niêm yết tại UBND cấp phường và khu dân cư nơi có đất bị thu
hồi.
Theo quy định Điều 69 Luật đất đai 2013, phương án bồi thường, hỗ
trợ tái đinh cư cần niêm yết công khai lấy ý kiến của nhân dân.
Sau khi phương án chi tiết được lập, tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường,
giải phóng mặt bằng có trách nhiệm phối hợp với UBND cấp xã nơi có đất
thu hồi tổ chức lấy ý kiến của nhân dân, nhất là các đối tượng bị thu hồi đất.
Hình thức lấy ý kiến là: tổ chức họp trực tiếp với người dân trong khu vực có
đất thu hồi, đồng thời niêm yết công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư tại trụ sở UBND cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư nơi
có đất thu hồi.

42. 35
Việc tổ chức lấy ý kiến phải được lập thành biên bản có xác nhận của
đại diện UBND cấp xã, đại diện Ủy ban MTTQVN cấp xã, đại diện những
người có đất thu hồi.
Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng có trách nhiệm
tổng hợp ý kiến đóng góp bằng văn bản, ghi rõ số lượng ý kiến đồng ý, số
lượng ý kiến không đồng ý, số lượng ý kiến khác đối với phương án bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư; phối hợp với UBND cấp xã nơi có đất thu hồi tổ
chức đối thoại đối với trường hợp còn có ý kiến không đồng ý về phương án
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; hoàn chỉnh phương án trình cơ quan có thẩm
quyền.
2.1.8. Thực hiện chi trả bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư
Theo Điều 93 Luật đất đai năm 2013 việc chi trả tiền bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư được quy định như sau:
1. Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày quyết định thu hồi đất của cơ
quan nhà nước có thẩm quyền có hiệu lực thi hành, cơ quan, tổ chức có trách
nhiệm bồi thường phải chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ cho người có đất thu
hồi.
2. Trường hợp cơ quan, tổ chức có trách nhiệm bồi thường chậm
chi trả thì khi thanh toán tiền bồi thường, hỗ trợ cho người có đất thu hồi,
ngoài tiền bồi thường, hỗ trợ theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
được cấp có thẩm quyền phê duyệt thì người có đất thu hồi còn được thanh
toán thêm một khoản tiền bằng mức tiền chậm nộp theo quy định của Luật
quản lý thuế tính trên số tiền chậm trả và thời gian chậm trả.
3. Trường hợp người có đất thu hồi không nhận tiền bồi thường, hỗ
trợ theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được cấp có thẩm quyền
phê duyệt thì tiền bồi thường, hỗ trợ được gửi vào tài khoản tạm giữ của Kho
bạc nhà nước.

43. 36
4. Người sử dụng đất được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất mà
chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai đối với Nhà nước theo quy định
của pháp luật thì phải trừ đi khoản tiền chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính vào
số tiền được bồi thường để hoàn trả ngân sách nhà nước.
2.1.9. Thời điểm bàn giao đất đã thu hồi
Như trên đã phân tích, ở một số nơi, sự hiểu biết và chấp hành pháp
luật của người dân còn chưa cao. Bởi vậy, có nhiều dự án đã thực hiện và tuân
thủ đầy đủ các quy định của pháp luật về bồi thường thiệt hại; nhưng lại chưa
được sự đồng tình ủng hộ của người dân. Ở rất nhiều dự án người dân đã cố
tình không bàn giao đất và viện vào nhiều lý do: giá đất đền bù chưa thoả
đáng, chưa giải quyết được quyền lợi cho họ, gây cản trở chậm tiến độ cho
các công trình.
Do đó, pháp luật có quy định cụ thể tại khoản 2 điều 83 Nghị định
43/2014 như sau: “trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày Tổ chức làm nhiệm vụ
bồi thường, giải phóng mặt bằng thanh toán xong tiền bồi thường, hỗ trợ cho
người bị thu hồi đất theo phương án đã được xét duyệt thì người có đất bị thu
hồi phải bàn giao đất cho Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt
bằng”.
Thời điểm này được coi là mốc thời gian quan trọng làm cơ sở để tiến
hành các thủ tục cưỡng chế sau này (nếu có).
2.1.10. Cưỡng chế thu hồi đất
Việc cưỡng chế THĐ chỉ được thực hiện khi có đủ các điều kiện quy
định tại điều 71 LĐĐ năm 2013:
1. Nguyên tắc cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất được thực
hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 70 của Luật này.
2. Cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất được thực hiện khi có đủ
các điều kiện sau đây:

44. 37
a) Người có đất thu hồi không chấp hành quyết định thu hồi đất sau khi
UBND cấp xã, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã nơi có đất thu hồi
và tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng đã vận động, thuyết
phục;
b) Quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã được niêm
yết công khai tại trụ sở UBND cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân
cư nơi có đất thu hồi;
c) Quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã có hiệu lực
thi hành;
d) Người bị cưỡng chế đã nhận được quyết định cưỡng chế thực hiện
quyết định thu hồi đất có hiệu lực thi hành.
3. Chủ tịch UBND cấp huyện ban hành quyết định cưỡng chế thực hiện
quyết định thu hồi đất và tổ chức thực hiện quyết định cưỡng chế.
4. Trình tự, thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi đất:
a) Trước khi tiến hành cưỡng chế, Chủ tịch UBND cấp huyện quyết
định thành lập Ban thực hiện cưỡng chế;
b) Ban thực hiện cưỡng chế vận động, thuyết phục, đối thoại với người
bị cưỡng chế; nếu người bị cưỡng chế chấp hành thì Ban thực hiện cưỡng chế
lập biên bản ghi nhận sự chấp hành.
Trường hợp người bị cưỡng chế không chấp hành quyết định thì Ban
thực hiện cưỡng chế tổ chức thực hiện cưỡng chế;
c) Ban thực hiện cưỡng chế có quyền buộc người bị cưỡng chế và
những người có liên quan phải ra khỏi khu đất cưỡng chế, tự chuyển tài sản ra
khỏi khu đất cưỡng chế; nếu không thực hiện thì Ban thực hiện cưỡng chế có
trách nhiệm di chuyển người bị cưỡng chế và người có liên quan cùng tài sản
ra khỏi khu đất cưỡng chế.

45. 38
Trường hợp người bị cưỡng chế từ chối nhận tài sản thì Ban thực hiện
cưỡng chế phải lập biên bản, tổ chức thực hiện bảo quản tài sản theo quy định
của pháp luật và thông báo cho người có tài sản nhận lại tài sản.
5. Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quyết định
cưỡng chế thu hồi đất:
a) Ủy ban nhân dân cấp huyện chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện việc
cưỡng chế, giải quyết khiếu nại liên quan đến việc cưỡng chế theo quy định
của pháp luật về khiếu nại; thực hiện phương án tái định cư trước khi thực
hiện cưỡng chế; bảo đảm điều kiện, phương tiện cần thiết phục vụ cho việc
cưỡng chế; bố trí kinh phí cưỡng chế thu hồi đất;
b) Ban thực hiện cưỡng chế có trách nhiệm chủ trì lập phương án
cưỡng chế và dự toán kinh phí cho hoạt động cưỡng chế trình UBND cấp có
thẩm quyền phê duyệt; thực hiện cưỡng chế theo phương án đã được phê
duyệt; bàn giao đất cho tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt
bằng;
Như vậy, trình tự, thủ tục cưỡng chế thu hồi đất được thực hiện theo
các bước sau:
- Bước 1: Trước khi tiến hành cưỡng chế, Chủ tịch Ủy ban nhân dân
cấp huyện quyết định thành lập Ban thực hiện cưỡng chế;
- Bước 2: Ban thực hiện cưỡng chế vận động, thuyết phục, đối thoại
với người thừa kế bị cưỡng chế; họ chấp hành thì Ban thực hiện cưỡng chế
lập biên bản ghi nhận sự chấp hành. Việc bàn giao đất được thực hiện chậm
nhất sau 30 ngày kể từ ngày lập biên bản. Trường hợp người bị cưỡng chế
không chấp hành quyết định cưỡng chế thì Ban thực hiện cưỡng chế tổ chức
thực hiện cưỡng chế;
- Bước 3: Ban thực hiện cưỡng chế có quyền yêu cầu những người
thừa kế của bà A phải ra khỏi khu đất cưỡng chế, tự chuyển tài sản ra khỏi

46. 39
khu đất đó. Trường hợp những người thừa kế của bà A không thực hiện di rời
thì ban cưỡng chế có trách nhiệm di chuyển họ ra khỏi phần đất bị thu hồi.
Như vậy, trong trường hợp trên nếu những người thừa kế của bà A
không thực hiện quyết định thu hồi đất thì UBND cấp huyện có thể căn cứ
vào khoản 2, Khoản 3 Điều 71 Luật Đất đai năm 2013 để ra quyết định cưỡng
chế buộc họ phải di rời khỏi khu đất và trả tài sản cho những người đó (hoặc
bảo quản tài sản và thông báo cho người có tài sản nhận lại tài sản khi người
những người thừa kế từ chối nhận tài sản).
2.2. Kết quả thực hiện trình tự, thủ tục về thu hồi đất để phát triển
kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng tại quận Gò Vấp, thành phố
Hồ Chí Minh
2.2.1. Khái quát tình hình thực hiện trình tự, thủ tục về thu hồi đất để
phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng tại quận Gò Vấp,
thành phố Hồ Chí Minh
Quận Gò Vấp là quận nội thành nằm ở phía Bắc của Thành phố Hồ Chí
Minh, phía Đông giáp Quận 12 qua sông Bến Cát, sông Vàm Thuật, phía
Nam giáp sân bay Tân Sơn Nhất quận Tân Bình, quận Bình Thạnh và quận
Phú Nhuận, phía Tây giáp Quận 12 qua kênh Tham Lương, phía Bắc giáp
Quận 12 qua sông Bến Cát. Tổng diện tích đất tự nhiên toàn quận khoảng
1.973,25 ha, chiếm gần 13,9% diện tích các quận nội thành và chiếm gần 1%
tổng diện tích toàn Thành phố, có tốc độ đô thị hóa nhanh. Tính đến ngày 01
tháng 7 năm 2018, tổng dân số cư trú thực tế 685.747 người và 172.630 hộ,
chiếm khoảng 7,5% dân số toàn Thành phố, dân cư đông thứ 02/24 quận -
huyện, mật độ dân số khoảng 29.000 người/km2
.
Giai đoạn 2013-2018, trên địa bàn quận có 110 dự án, tổng số hộ và tổ
chức bị ảnh hưởng 15.411; trong đó quận đã và đang thực hiện 42 dự án, với
tổng số 72.34 ha, với 4131 hộ dân và tổ chức bị ảnh hưởng trong các dự án,