Nhận viết luận văn Đại học , thạc sĩ - Zalo: 0917.193.864 Tham khảo bảng giá dịch vụ viết bài tại: vietbaocaothuctap.net Download luận văn thạc sĩ ngành tội phạm học với đề tài: Tội mua bán trái phép chất ma túy trên địa bàn thành phố Đà Nẵng: Tình hình, nguyên nhân và điều kiện, phòng ngừa, cho các bạn làm luận văn tham khảo

1. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
PHẠM PHÚ HƯNG
TỘI MUA BÁN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY TRÊN
ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG: TÌNH HÌNH,
NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN, PHÒNG NGỪA
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
HÀ NỘI, năm 2019

2. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
PHẠM PHÚ HƯNG
TỘI MUA BÁN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY TRÊN
ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG: TÌNH HÌNH,
NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN, PHÒNG NGỪA
Ngành: Tội phạm học và Phòng ngừa tội phạm
Mã số: 8.38.01.05
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. PHẠM VĂN TỈNH
HÀ NỘI, năm 2019

3. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn
Thạc sĩ Luật học “Tội mua bán trái phép chất ma túy trên địa bàn thành phố
Đà Nẵng: Tình hình, nguyên nhân và điều kiện, phòng ngừa” là hoàn toàn
trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác trong cùng lĩnh vực. Các
thông tin, tài liệu trình bày trong luận văn đã được ghi rõ nguồn gốc. Luận
văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi dưới sự hướng dẫn khoa học
của PGS.TS. Phạm Văn Tỉnh.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.
Tác giả luận văn
PHẠM PHÚ HƯNG

4. MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1. TÌNH HÌNH TỘI MUA BÁN TRÁI PHÉP CHẤT MA
TÚY TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ...................................... 7
1.1. Phần hiện của tình hình tội mua bán trái phép chất ma túy trên địa bàn
thành phố Đà Nẵng ........................................................................................... 7
1.2. Phần ẩn của tình hình tội mua bán trái phép chất ma túy trên địa bàn
thành phố Đà Nẵng ......................................................................................... 25
Tiểu kết Chương 1........................................................................................... 31
CHƯƠNG 2. NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN CỦA TÌNH HÌNH
TỘI MUA BÁN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG............................................................................. 34
2.1. Những yếu tố thuộc môi trường sống ở thành phố Đà Nẵng................... 34
2.2. Những yếu tố tiêu cực thuộc về chủ thể của tội phạm............................. 44
2.3. Các yếu tố tiêu cực thuộc về tình huống tội phạm................................... 49
Tiểu kết Chương 2........................................................................................... 51
CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHÒNG NGỪA
TỘI MUA BÁN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG............................................................................. 52
3.1. Dự báo tình hình tội mua bán trái phép chất ma túy trên địa bàn thành
phố Đà Nẵng.................................................................................................... 52
3.2. Các giải pháp phòng ngừa tội mua bán trái phép chất ma túy trên địa
bàn thành phố Đà Nẵng................................................................................... 54
Tiểu kết Chương 3........................................................................................... 72
KẾT LUẬN.................................................................................................... 74
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

5. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ANTT An ninh trật tự
BLHS Bộ luật hình sự
CAND Công an nhân dân
CHXHCN Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa
CMT Chất ma túy
CSĐT Cảnh sát điều tra
CSĐTTP Cảnh sát điều tra tội phạm
HSST Hình sự sơ thẩm
MTTH Ma túy tổng hợp
NXB Nhà xuất bản
PPHS Phạm pháp hình sự
TAND Tòa án nhân dân
THTP Tình hình tội phạm
TNHS Trách nhiệm hình sự
TTHS Tố tụng hình sự
TTXH Trật tự xã hội
UBND Ủy ban Nhân dân
VKSND Viện kiểm sát Nhân dân
XHCN Xã hội chủ nghĩa

6. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đà Nẵng là thành phố trực thuộc trung ương lớn nhất ở khu vực miền
Trung và Tây Nguyên. Diện tích toàn thành phố tính đến tháng 01/2018 là
1.256,53 km², bao gồm 06 quận (Hải Châu, Thanh Khê, Liên Chiểu, Ngũ
Hành Sơn, Sơn Trà, Cẩm Lệ) và 02 huyện (Hòa Vang, Hoàng Sa). Thành phố
nằm ở trung độ trục giao thông Bắc - Nam về đường bộ, đường sắt, đường
thuỷ và đường hàng không, là một trong những cửa ngõ giao lưu với các nước
trong khu vực và trên thế giới, là điểm cuối của tuyến hành lang kinh tế Đông
- Tây, trải dài từ Việt Nam, Lào, Thái Lan và Burma (Myanmar). Phía Bắc
giáp tỉnh Thừa Thiên - Huế, Tây và Nam giáp tỉnh Quảng Nam, Đông giáp
Biển Đông.
Hiện nay, thành phố Đà Nẵng là một trong 13 đô thị loại I của Việt Nam.
Dân số Đà Nẵng ước tính cuối năm 2018 là 1.215.000 người, phân theo địa bàn
thành thị 829.400 nhân khẩu và nông thôn 122.260 nhân khẩu, số người từ các
tỉnh, thành phố khác đến tạm trú để làm ăn là 108.627 người. Trong đó, người
Kinh chiếm 99,4%, nữ chiếm khoảng 50.91%, nam 49.09%, tỷ lệ tăng dân số cơ
học hằng năm là 2,62% cao hơn so với cả nước là 1,2%. Cùng với sự phát triển
của cả nước, trong những năm qua, tình hình kinh tế - xã hội của thành phố Đà
Nẵng đã có những bước phát triển đáng kể, đời sống vật chất và tinh thần của
nhân dân không ngừng được cải thiện và nâng cao.
Những đặc điểm về địa lý, tự nhiên, văn hóa, dân cư nêu trên đã góp
phần tạo nên những khả năng, điều kiện thuận lợi trong quá trình phát triển
kinh tế - xã hội của thành phố nhưng cũng đặt ra những thách thức không nhỏ
trong công tác quản lý xã hội, quản lý văn hóa, quản lý con người, được biểu
hiện tập trung ở các dạng tệ nạn xã hội cũng như các loại tội phạm, trong đó
có tệ nạn và tội phạm về ma túy, một loại hiểm họa có sức hủy hoại mọi giá

7. 2
trị xã hội, hủy hoại nòi giống và hủy hoại cả bản thân con người.
Trong nhiều năm qua, Đảng và chính quyền cấp Trung ương cũng như
địa phương (Đà Nẵng) liên tục quan tâm chỉ đạo sát sao công tác phòng,
chống tệ nạn nói chung và tội phạm ma túy nói riêng, song tình hình tội phạm
(THTP) về ma túy trên địa bàn thành phố Đà Nẵng vẫn tồn tại và chiếm tỷ
phần không nhỏ. Trong 05 năm (2014 - 2018), Tòa án Nhân dân (TAND) các
cấp thuộc thành phố Đà Nẵng đã tiến hành xét xử hình sự sơ thẩm (HSST)
688 vụ, với 980 bị cáo phạm các tội về ma túy, chiếm 18,8 % số vụ; 15,8% số
bị cáo trong THTP tại thành phố Đà Nẵng. Trong đó, tội mua bán trái phép
chất ma túy (CMT) là 272 vụ, 432 bị cáo, chiếm 39,5% số vụ và 44,1% số bị
cáo, tức là tội phạm này chiếm tỷ phần đặc biệt cao.
Vậy tại sao các tội phạm về ma túy nói chung và tội mua bán trái phép
CMT nói riêng vẫn xảy ra và duy trì ở mức độ cao như vậy? Thực tế này đòi hỏi
phải có nghiên cứu chuyên sâu trên nền tảng hướng dẫn của khoa học chuyên
ngành, hoặc theo hướng chống, hoặc theo hướng phòng ngừa. Và ở đây, đề tài
được chọn theo hướng phòng ngừa với tên gọi cụ thể là: “Tội mua bán trái phép
chất ma túy trên địa bàn thành phố Đà Nẵng: Tình hình, nguyên nhân và điều
kiện, phòng ngừa”, tức là đề tài lấy chuyên ngành tội phạm học và phòng ngừa
tội phạm làm cơ sở lý luận để thực hiện việc nghiên cứu trên một địa bàn cụ thể -
thành phố Đà Nẵng, trong thời gian 05 năm (từ 2014 đến 2018).
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
2.1. Các công trình lý luận tội phạm học
Để có cơ sở thực hiện đề tài, các công trình khoa học sau đây đã được
nghiên cứu:
- “Tội phạm học, Luật Hình sự, Luật Tố tụng Hình sự Việt Nam” Nxb.
Chính trị quốc gia, 1994;
- “Tội phạm học Việt nam-Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” của Viện
Nhà nước và Pháp luật, Nxb. CAND, năm 2000;

8. 3
- “Một số vấn đề lý luận về tình hình tội phạm ở Việt Nam” của PGS.TS.
Phạm Văn Tỉnh, Nxb. Tư pháp, 2007;
- Giáo trình “Tội phạm học” của GS.TS. Võ Khánh Vinh, Nxb CAND,
tái bản năm 2003, 2013;
- Giáo trình “Tội phạm học” của Học viện Cảnh sát Nhân dân, Nxb.
CAND, 2002, 2013;
Các công trình nêu trên thực sự cần thiết, là cơ sở cho việc thực hiện đề
tài luận văn.
2.2. Các công trình nghiên cứu liên quan trực tiếp đến vấn đề phòng,
chống tội phạm về ma túy.
- Ở cấp độ luận án tiến sỹ, có các đề tài khoa học sau:
+ Vũ Quang Vinh (2003), Hoạt động phòng ngừa các tội phạm về ma
túy của lực lượng Cảnh sát Nhân dân, Luận án tiến sỹ Luật học, Học viện
CSND, Hà Nội.
+ Ngô Đại Tuấn (2006), Hoạt động phòng ngừa và điều tra các tội phạm
về ma túy của lực lượng Công an cấp huyện, Học viện CSND, Hà Nội.
+ Nguyễn Tuyết Mai (2007), Đấu tranh phòng chống các tội phạm ma
túy ở Việt Nam, Đại học Luật Hà Nội.
- Ở cấp độ luận văn thạc sỹ, gồm các đề tài sau:
+ Đỗ Tiến Dũng (2013), Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
chất ma túy trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh: Tình hình, nguyên nhân và
giải pháp phòng chống, Học viện Khoa học Xã hội, Hà Nội.
+ Phạm Hồng Thủy (2016), Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
chất ma túy trong Luật Hình sự Việt Nam (trên cơ sở số liệu thực tiễn xét xử
tại địa bàn thành phố Đà Nẵng), Khoa luật Đại học Quốc gia, Hà Nội.
- Ở cấp độ bài viết về tội phạm và ma túy đăng trên các tạp chí chuyên
ngành như:

9. 4
+ Nguyễn Tiến Dũng (2018), Thực trạng lo ngại về ma túy, tội phạm ma túy
- những hạn chế, nguyên nhân và một số kiến nghị, Tạp chí TAND, Hà Nội.
+ Lăng Sỉ U Đôm (2018), Nguyên nhân và điều kiện của tội phạm tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy ở Nước CHDCND Lào, Tạp
chí CSND, Hà Nội.
+ Bùi Thị Quỳnh Phương (2018), Phòng ngừa tội phạm ma túy trong
tiến trình hội nhập Quốc tế, Tạp chí TAND, Hà Nội.
Các đề tài khoa học được nêu trên đều liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp
đến công tác đấu tranh, phòng ngừa tội phạm về ma túy trên phạm vi cả nước
hoặc một địa bàn cụ thể và đều có giá trị kế thừa đối với việc nghiên cứu đề
tài: “Tội mua bán trái phép chất ma túy trên địa bàn thành phố Đà Nẵng:
Tình hình, nguyên nhân và điều kiện, phòng ngừa”.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Thông qua việc làm rõ tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn
thành phố Đà Nẵng (từ năm 2014 đến năm 2018) để xác định nguyên nhân và
điều kiện của tình hình tội phạm này, từ đó đưa ra các dự báo và kiến nghị
những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa tội phạm mua
bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích trên, tác giả đặt ra và thực hiện những nhiệm vụ sau:
+ Làm rõ tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà
Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018;
+ Phân tích, xác định nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội mua bán
trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018;
+ Đánh giá hiện trạng hoạt động phòng ngừa tội mua bán trái phép CMT
trên địa bàn thành phố Đà Nẵng những năm qua;

10. 5
+ Dự báo một cách khoa học về tình hình tội mua bán trái phép CMT trên
địa bàn thành phố Đà Nẵng trong thời gian tới;
+ Xây dựng các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa tội
mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài được xác định ngay trong tên đề tài, tức
là xác định quy luật vận động của khách thể nghiên cứu - tình hình tội mua bán
trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, nói cách khác là đi tìm nguyên
nhân và điều kiện của hiện tượng xã hội tiêu cực, cũng như tìm mối liên hệ của
nó với các hiện tượng, quá trình kinh tế - xã hội khác.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
+ Xét về mặt nội dung, đề tài này phải được nghiên cứu trong phạm vi
tội phạm học, thuộc chuyên ngành Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm, tức
là cả ba vấn đề mà tên đề tài đề cập phải có sự gắn kết với nhau tạo thành một
chỉnh thể tương thích với đặc thù thành phố Đà Nẵng. Trong đó, các vấn đề
đã nêu trong tên đề tài đã có lý luận tội phạm học dẫn dắt, những lý luận đó
phải được áp dụng để nghiên cứu thực tế trên địa bàn thành phố Đà Nẵng;
+ Xét về thời gian và địa bàn (không gian), khi nghiên cứu về hiện trạng,
thì cả ba vấn đề đều được xem xét trên địa bàn thành phố Đà Nẵng trong thời
gian 05 năm, từ năm 2014 đến năm 2018;
+ Xét về tội danh, đề tài chỉ nghiên cứu tội “Mua bán trái phép chất ma
túy”, được quy định tại Điều 251 BLHS hiện hành, tức là vào thời gian Bộ
luật này chưa có hiệu lực, việc nghiên cứu phải được thực hiện trên cơ sở số
liệu thống kê thường xuyên của Tòa án về tội: “Tàng trữ, vận chuyển, mua
bán hoặc chiếm đoạt trái phép chất ma túy” (Điều 194), bằng phương pháp
thống kê tách riêng tội mua bán trái phép CMT.

11. 6
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
- Về phương pháp luận, đề tài triệt để vận dụng phương pháp luận của
chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh để giải quyết các vấn đề do
tên đề tài đặt ra.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
- Về phương pháp nghiên cứu, luận văn sử dụng các phương pháp
nghiên cứu cụ thể như: Biện chứng; Hệ thống; Lô-gich; Kế thừa; Mô tả; Tổng
hợp; Phân tích, so sánh; Chuyên gia; Lịch sử và nghiên cứu điển hình.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Đề tài là công trình khoa học, nghiên cứu tội mua bán trái phép CMT
một cách toàn diện, hệ thống và nhất quán dưới góc độ tội phạm học Việt
Nam trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể
sử dụng làm tài liệu tham khảo trong các trường Luật, các trường CAND, Học
viện Khoa học xã hội.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động
phòng ngừa tội phạm nói chung và tội phạm mua bán trái phép CMT nói
riêng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn được cấu trúc thành 3 chương, gồm:
Chương 1: Tình hình tội mua bán trái phép chất ma túy trên địa bàn
thành phố Đà Nẵng.
Chương 2: Nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội mua bán trái phép
chất ma túy trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa tội phạm
mua bán trái phép chất ma túy trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.

12. 7
CHƯƠNG 1
TÌNH HÌNH TỘI MUA BÁN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
Từ khái niệm THTP mà lý luận tội phạm học Việt Nam đã nêu ra cho
phép nhận thức khái quát về tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn
thành phố Đà Nẵng từ 2014 đến 2018 là hiện tượng tâm - sinh lý - xã hội tiêu
cực, vừa mang tính lịch sử và lịch sử cụ thể, vừa mang tính pháp lý hình sự
với hạt nhân là tính giai cấp, được thể hiện bằng tổng thể các tội mua bán
trái phép chất ma túy đã xảy ra cùng các chủ thể thực hiện các hành vi đó
trên địa bàn thành phố Đà Nẵng từ 2014 đến 2018.
Nhìn nhận hiện tượng tiêu cực này, tức là tình hình tội mua bán trái phép
CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng từ 2014 đến 2018 dưới góc độ nhận
thức luận, thì thấy rằng, nó luôn luôn có hai phần: Phần hiện và phần ẩn.
Trong đó, phần hiện là toàn bộ những hành vi phạm tội mua bán trái phép
CMT và chủ thể của hành vi đó đã bị xử lý theo pháp luật hình sự trên địa bàn
thành phố Đà Nẵng từ 2014 đến 2018. Còn phần ẩn được tạo nên bởi tổng thể
các hành vi phạm tội đã xảy ra trong thực tế, song không được phát hiện,
không bị xử lý theo quy định của pháp luật hình sự hoặc không có trong thống
kê tội phạm [02, tr. 99]. Chương này có nhiệm vụ làm rõ cả hai phần đó của
tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn và thời gian đã định.
1.1. Phần hiện của tình hình tội mua bán trái phép chất ma túy trên
địa bàn thành phố Đà Nẵng
1.1.1. Mức độ (tình trạng) của tình hình tội mua bán trái phép chất ma túy
Mức độ của THTP là đặc điểm định lượng tiêu biểu, cho biết về toàn bộ
số người phạm tội cùng số tội phạm do họ thực hiện trong một đơn vị thời
gian và không gian nhất định [02, tr. 91- 92].

13. 8
Để nhìn nhận một cách toàn diện về mức độ của THTP, ta cần dựa trên
cả 3 tiêu chí: Mức độ tổng quan tuyệt đối, tổng quan tương đối và tổng quan
so sánh.
* Mức độ tổng quan tuyệt đối
Theo số liệu thống kê của TAND thành phố Đà Nẵng, từ năm 2014 đến
năm 2018, ngành tòa án thành phố đã xét xử HSST 272 vụ, 432 bị cáo phạm
tội mua bán trái phép CMT. Trong đó: Năm 2104: 39 vụ, 66 đối tượng; Năm
2015: 33 vụ, 60 đối tượng; Năm 2016: 53 vụ, 77 đối tượng; Năm 2017: 63 vụ,
99 đối tượng; Năm 2018: 84 vụ, 130 đối tượng. Bình quân mỗi năm ngành
TAND thành phố xét xử HSST 54,4 vụ, 86,4 đối tượng phạm tội mua bán trái
phép CMT (Xem Phụ lục, Bảng 1.1).
Đối tượng của tội phạm mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố
Đà Nẵng là: Ma túy có nguồn gốc tự nhiên (Cần sa), bán tổng hợp (Heroin) và
ma túy tổng hợp (MTTH) (MDMA, Methamphetamin, Ketamin). Trong đó,
phổ biến và có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây là MTTH. Trong
05 năm, lực lượng chuyên trách phòng chống ma túy đã thu giữ 19.602,06 g
MTTH các loại (Xem Phụ lục, Bảng 1.2).
* Mức độ tổng quan tương đối
- Mức độ tổng quan tương đối dựa trên cơ số tội mua bán trái phép CMT
trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, trong giai đoạn nghiên cứu:
Kết quả phân tích cho thấy bình quân 100.000 dân thì có 5,2 vụ phạm tội
xảy và có 8,3 người là tội phạm. Trong đó, vào các năm 2017 và 2018, các cơ
số này tăng gấp nhiều lần so với mức bình quân và dự báo sẽ tiếp tục gia tăng
trong thời gian tới. Đây là thực trạng đáng báo động, cần được các lực lượng
chức năng chú trọng trong quá trình hoạch định chiến lược phòng ngừa tội
phạm (Xem Phụ lục, Bảng 1.3).
- Mức độ tổng quan tương đối dựa trên mối quan hệ giữa hoạt động phát

14. 9
hiện, khởi tố điều tra, truy tố và xét xử tội phạm mua bán trái phép CMT:
Các hoạt động phát hiện, khởi tố điều tra, truy tố, xét xử được tiến hành
hết sức nghiêm túc. Số tội phạm phát hiện được truy tố chiếm đến 100%.
Trong đó, số vụ được tiến hành xét xử HSST bình quân chiếm đến hơn 79%
so với số đề nghị truy tố. Tuy nhiên, cũng cần thấy rằng, vào thời điểm thống
kê, số tội phạm mua bán trái phép CMT qua xét xử HSST hàng năm chỉ
chiếm 68,5% số vụ và 73% số đối tượng bị phát hiện, bắt giữ. Do vậy, công
tác phòng ngừa tội phạm cần được xem xét trên diện rộng, có tính khái quát
cao hơn con số xét xử HSST thực tế (Xem Phụ lục, Bảng 1.4).
- Mức độ tổng quan tương đối của tình hình tội mua bán trái phép CMT
và THTP nói chung trên địa bàn thành phố Đà Nẵng:
THTP trên địa bàn thành phố Đà Nẵng diễn ra tương đối phức tạp. Từ
năm 2014 đến năm 2018, toàn thành phố đã xét xử HSST 3659 vụ, 6192 bị
cáo, chiếm 1.19% số vụ; 2,26% số bị cáo, so với cả nước. Trong đó, tội mua
bán trái phép CMT chiếm đến 7,43% số vụ và 6,98% bị cáo trên tổng số. Điều
đó cho thấy, tội mua bán trái phép CMT là loại tội phạm phổ biến, chiếm tỷ lệ
cao, cần được chú trọng trong quá trình hoạch định chiến lược phòng chống
tội phạm (Xem Phụ lục, Bảng 1.5).
- Mức độ tổng quan tương đối của tình hình tội mua bán trái phép CMT
và THTP về ma túy trên địa bàn thành phố Đà Nẵng:
Trong 05 năm (2014 - 2018), ngành Tòa án thành phố đã xét xử HSST
688 vụ, 980 bị cáo phạm các tội về ma túy. Trong đó, tội mua bán trái phép
CMT chiếm bình quân 39,5% số vụ và 44,1% bị cáo (Xem Phụ lục, Bảng
1.6). Số liệu trên cho thấy tính tương quan giữa tội mua bán trái phép CMT
với các tội về ma túy khác quy định tại Chương XX của BLHS 2015.
* Mức độ tổng quan so sánh
Kết quả phân tích tại Bảng 1.7 cho thấy: So với các địa phương lân cận

15. 10
là Thừa Thiên – Huế, Quảng Nam và Quảng Ngãi, tội mua bán trái phép
CMT tại thành phố Đà Nẵng chiếm 40,9% số vụ; 42,1% số đối tượng trên
tổng số, cao khoảng 02 lần so với các địa phương được so sánh. Tuy nhiên, sự
so sánh này chỉ mang tính tham khảo vì điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của
những đơn vị hành chính này vẫn còn khác nhau ở nhiều phương diện.
Những con số được nêu và phân tích trên đây cho chúng ta thấy rõ tình
trạng (mức độ) của tội mua bán trái phép CMT, trên địa bàn thành phố Đà
Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018.
1.1.2. Động thái (diễn biến) của tình hình tội phạm mua bán trái phép
CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng
Động thái của THTP là sự vận động một cách tự nhiên của THTP theo
thời gian. Đo lường được sự vận động này là một bài toán vô cùng phức tạp.
Để bảo đảm tính khả thi, động thái của THTP cần được hiểu một cách đơn
giản là sự vận động của mức độ và cơ cấu của THTP theo thời gian, kèm theo
đó là lời giải thích sự vận động đó trên cơ sở của thực tiễn đời sống xã hội
[02, tr.94].
Việc đánh giá diễn biến của THTP không thể căn cứ và số vụ án, bị can đã
khởi tố hằng năm, vì không phải tất cả các vụ án thụ lý đều được đưa ra xét xử
mà còn có thể xử lý ở dưới nhiều hình thức khác nhau như, đình chỉ điều tra,
tạm đình chỉ điều tra vv… vì các lý do khác nhau. Để đánh giá mức độ tăng
giảm hàng năm của tình hình tội phạm cần căn cứ vào số vụ, số bị cáo XXST
hàng năm.
Áp dụng phương pháp so sánh định gốc, ta thấy rằng: Trong 5 năm, mức
độ của THTP này có cả biến động tăng và biến động giảm, trong đó biến động
tăng là chủ yếu. So với định gốc là năm 2014, THTP đã tăng 115,4% số vụ và
97% số bị cáo. Mức độ tăng duy trì ổn định qua các năm, trong đó tăng mạnh
nhất là vào năm 2018. Trong 5 năm nghiên cứu chỉ có một biến động giảm là

16. 11
vào năm 2015, giảm 15,4% số vụ và 9,1% bị cáo (Xem Phụ lục, Bảng 1.8).
Khi áp dụng phương pháp so sánh liền kề, ta thấy rằng mức độ của tình
hình tội mua bán trái phép CMT duy trì ở biến động tăng. Cụ thể: Năm 2016
tăng 51,3% số vụ và 25,8% số bị cáo so với năm 2015; Năm 2017 tăng 25,6%
số vụ và 18,2% bị cáo; Năm 2018, tăng mạnh nhất với 53,8% số vụ và 62,1%
bị cáo. Chỉ có 01 biến động giảm duy nhất là vào năm 2015, giảm 15,4% số
vụ, 9,1% bị cáo (Xem Phụ lục, Bảng 1.9).
Như vậy, diễn biến (động thái) của tình hình tội mua bán trái phép CMT
trên địa bàn thành phố Đà Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018 có cả biến động
giảm và biến động tăng. Trong đó biến động tăng là chủ yếu. Điều này cho
thấy thực trạng và cơ cấu của THTP này cũng có sự thay đổi theo thời gian.
Do vậy, việc nghiên cứu xác định mức độ của THTP này biến động do đâu, bị
tác động bởi những nhân tố nào, nhằm làm rõ bức tranh toàn cảnh về tình
hình tội mua bán trái phép CMT trong cả giai đoạn nghiên cứu là cần thiết,
nhằm hoạch định một cách chính xác, hiệu quả các giải pháp phòng ngừa tội
phạm này trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
Nguyên nhân của diễn biến (động thái) trên xuất phát từ các lý do chủ
yếu sau:
- Tác động bởi THTP và tệ nạn ma túy
Theo thống kê từ Bộ Công an, trong những năm gần đây, THTP và tệ
nạn ma túy diễn biến hết sức phức tạp và thể hiện xu hướng biến động tăng cả
về số vụ án và đối tượng. Cụ thể, năm 2016 lực lượng chuyên trách phòng
chống ma túy cả nước đã phát hiện, bắt giữ 19.315 vụ, 31.001 nghi can; Năm
2017 là 22.346 vụ, 34.494 nghi can; Năm 2018 là 24.500 vụ, 38.000 nghi can.
Số lượng vật chứng thu giữ cũng tăng hơn 100% trong 03 năm nghiên cứu.
Số liệu từ VKSND Tối cao cũng chỉ ra rằng, trong 10 năm (2007 -
2017), án ma túy liên tục tăng cả về số vụ và số bị can. Năm 2007, cả nước có

17. 12
hơn 10.900 vụ án, với gần 15.000 bị can, thì đến năm 2017, con số này đã
tăng gấp 10 lần với hơn 19.800 vụ và 24.800 bị can. Trong 05 năm (2014 -
2018), ngành TAND cả nước cũng đã xét xử HSST 79.843 vụ, 101.174 bị cáo
phạm các tội về ma túy. Trong đó, các tội tàng trữ trái phép CMT, vận chuyển
trái phép CMT và mua bán trái phép CMT chiếm đến 99% tổng số. Trong 05
năm, tội phạm về ma túy cả nước chỉ có 01 biến động giảm duy nhất vào năm
2015. Theo thống kê từ TAND tối cao, năm 2015, số vụ án về ma túy giảm
13,3%, số đối tượng giảm 16,2% so với cùng kì năm 2014.
Tại thành phố Đà Nẵng, THTP về ma túy cũng biến động tăng và diễn
biến phức tạp. Từ năm 2014 đến năm 2018, ngành TAND thành phố đã xét xử
HSST 688 vụ, 980 đối tượng phạm các tội về ma túy. Tính đến năm 2018 đã
tăng 90,4% số vụ; 89,4% số đối tượng với mốc nghiên cứu là năm 2014.
Trong giai đoạn nghiên cứu, chỉ có một biến động giảm vào năm 2015 (giảm
1,92% số vụ; 2,65% số đối tượng). Riêng tội mua bán trái phép CMT giảm
15,4% số vụ; 9,1% bị cao so với cùng kì năm 2014.
THTP và tệ nạn ma túy cả nước và thành phố Đà Nẵng gia tăng và diễn
biến phức tạp đã tác động đến tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa
bàn thành phố Đà Nẵng, làm tình hình tội này có biến động tăng trong các
năm 2014, 2016, 2017, 2018 và biến động giảm trong năm 2015.
- Sự điều chỉnh của chính sách pháp luật trong việc giám định hàm lượng
CMT có trong tang vật thu được.
Công văn 234/TANDTC-HS, ngày 17/09/2014 của TAND Tối cao nêu
rõ: Bắt buộc phải giám định hàm lượng của các CMT trong các chất thu giữ
nghi là CMT, để lấy đó làm căn cứ kết tội các bị cáo theo quy định tại
Chương XVIII “Các tội về ma túy” của BLHS 1999. Thực trạng trên dẫn đến
tình trạng số tội phạm về ma túy qua xét xử HSST giảm. Thực tế, tội phạm về
ma túy được phát hiện, bắt giữ trong giai đoạn này vẫn có xu hướng đi lên.

18. 13
1.1.3. Cơ cấu của tình hình tội mua bán trái phép chất ma túy trên địa
bàn thành phố Đà Nẵng
Cơ cấu của THTP được tội phạm học xếp vào loại đặc điểm định tính
tiêu biểu của THTP. Nó là tổng thể của các hệ thống cấu trúc bên trong của
THTP, cho biết về kết cấu cũng như tỷ lệ tương quan giữa các kết cấu đó, từ
tổng quan đến chi tiết, phản ánh về các mối liên hệ của THTP với các hiện
tượng, quá trình kinh tế - xã hội khác [02, tr.93].
Các chỉ số về cơ cấu của THTP chỉ rõ đặc điểm chất- lượng của tính
nguy hiểm cho xã hội của THTP, điều này có ý nghĩa mấu chốt đối với việc tổ
chức phòng ngừa và việc phân hóa thực tiễn áp dụng các biện pháp pháp luật
hình sự. Cơ cấu của THTP cũng chỉ rõ định hướng chính của công tác đấu
tranh với THTP cần tập trung vào những điểm then chốt nào. Cơ cấu của
THTP giữ vai trò là cơ sở chủ yếu cho việc đánh giá tính chất của THTP và
đặc biệt cho việc xác định nguyên nhân và điều kiện của THTP; là một trong
những cơ sở trực tiếp khách quan cho công tác xây dựng các biện pháp phòng
ngừa THTP phù hợp.
Tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng từ
năm 2014 đến năm 2018 được thể hiện qua những loại cơ cấu sau đây:
* Cơ cấu của tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành
phố Đà Nẵng so với THTP về ma túy cả nước từ năm 2014 đến năm 2018.
Trong 05 năm ngành Tòa án thành phố Đà Nẵng đã xét xử HSST 272 vụ,
432 bị cáo phạm tội mua bán trái phép CMT, chiếm 0,34% số vụ và 0,42% số
bị cáo so với THTP về ma túy cả nước (Xem Phụ lục, Bảng 1.10).
* Cơ cấu của tình hình tội mua bán trái phép CMT so với THTP nói
chung trên địa bàn thành phố Đà Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018.
Tội mua bán trái phép CMT tại thành phố Đà Nẵng bình quân chiếm
7,43% số vụ; 6,98% số bị cáo trong tổng THTP tại thành phố Đà Nẵng. Vào

19. 14
năm 2018 chỉ số này tăng lên 10,66% số vụ; 9,66% số bị cáo (Xem Phụ lục,
Bảng 1.5). Theo thống kê của Văn phòng Cơ quan CSĐT - Công an thành phố
Đà Nẵng, các tội chiếm tỷ lệ cao trong THTP là: Trộm cắp tài sản (bình quân
chiếm 31,6% số vụ; 26,9% số đối tượng); Cố ý gây thương tích (bình quân
chiếm 13,2% số vụ; 14,3% số đối tượng); Tàng trữ trái phép CMT (bình quân
chiếm 12,1% số vụ; 9,3% số đối tượng); Mua bán trái phép CMT (bình quân
chiếm 10,4 % số vụ và 8,9 % số đối tượng). Như vậy, mua bán trái phép CMT
là loại tội phạm hết sức phổ biến tại địa bàn thành phố Đà Nẵng.
* Cơ cấu của tình hình tội mua bán trái phép CMT so với tình hình các
tội về ma túy trên địa bàn thành phố Đà Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018.
Trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, tội phạm về ma túy chủ yếu là tàng trữ
trái phép CMT (chiếm 57% số vụ, 53% bị cáo); Mua bán trái phép CMT
(chiếm 39,5% số vụ, 44,1% bị cáo); Vận chuyển trái phép CMT (chiếm 3,5%
số vụ và 2,9% bị cáo) (Xem Phụ lục, Bảng 1.11). Trong đó, tội tàng trữ trái
phép CMT tuy chiếm tỷ lệ cao nhưng tính chất, mức độ ít nghiêm trọng hơn so
với tội mua bán trái phép CMT và vận chuyển trái phép CMT. Riêng tội mua
bán trái phép CMT, đây là loại tội phạm hết sức nguy hiểm, là nguồn cung ma
túy cho tội tàng trữ trái phép CMT. Các đối tượng phạm tội này thường hết sức
tinh vi, xảo quyệt, chỉ giao dịch thông qua hệ thống chân rết, thuê mướn những
người khác để thực hiện tội phạm nên rất khó thu thập tài liệu để chứng minh
hành vi phạm tội của chúng. Chính vì lẽ đó, việc nghiên cứu và hoạch định các
giải pháp phòng ngừa tội phạm mua bán trái phép CMT là hết sức cần thiết.
* Cơ cấu của tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành
phố Đà Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018 theo đơn vị hành chính cấp huyện.
Tại thành phố Đà Nẵng, tội mua bán trái phép CMT có ở hầu hết các đơn
vị hành chính, trừ huyện đảo Hoàng Sa. Tập trung nhiều nhất là Quận Thanh
Khê (71 vụ, chiếm 26,1%) và Quận Hải Châu (66 vụ, 24,3%). Thấp nhất là

20. 15
huyện Hòa Vang (11 vụ, chiếm 2,95%) (Xem Phụ lục, Bảng 1.12).
Cơ cấu trên hoàn toàn phù hợp bởi Quận Thanh Khê và Quận Hải Châu
là 02 đơn vị hành chính có số vụ PPHS cao nhất thành phố. Đây cũng là địa
bàn tập trung nhiều cơ sở kinh doanh có điều kiện về ANTT - vốn là điều kiện
để tội phạm về ma túy hình thành và phát triển. Tại Quận Thanh Khê, tính đến
tháng 10 năm 2018 đã cấp phép cho 324 cơ sở kinh doanh có điều kiện về
ANTT. Tuy nhiên, chỉ trong 09 tháng đầu năm 2018, Công an Quận Thanh
Khê đã tiến hành kiểm tra 263 lượt, phát hiện 58 trường hợp không khai báo
lưu trú, 17 trường hợp gồm 43 đối tượng sử dụng trái phép CMT trong các cơ
sở lưu trú, 04 trường hợp với hơn 30 đối tượng sử dụng trái phép CMT trong
cơ sở karaoke. Trong 266 thông tin về tội phạm hình sự được tiếp nhận thì có
66 tin xảy ra tại các cở sở kinh doanh có điều kiện.Tại Quận Hải Châu, hiện
đã cấp phép cho hơn 400 cơ sở kinh doanh có điều kiện. Các vũ trường, quán
bar, pub, karaoke tập trung chủ yếu ở phường Hải Châu 2 (Quận Hải Châu);
khu vực Vĩnh An A - Phường Vĩnh Trung, khu vực Cống - liên phường Thạc
Gián, Vĩnh Trung, Tân Chính, khu vực Núi Cùng - Phường Thạc Gián, khu
vực chung cư Thanh Khê Tây (Quận Thanh Khê) và một số khu vực mới nổi
thuộc Phường Thọ Quang, Mân Thái, An Hải Bắc (Quận Sơn Trà).
* Cơ cấu của tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành
phố Đà Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018 theo khung hình phạt.
Theo quy định của BLHS 1999 và BLHS 2015, tội mua bán trái phép
CMT có khung hình phạt thấp nhất là 2 - 7 năm tù, cao nhất là tử hình. Tuy
nhiên, trong 05 năm qua, chưa có trường hợp phạm tội mua bán trái phép
CMT nào bị hội đồng xét xử TAND thành phố tuyên án tử hình. Ngành tư
pháp thành phố Đà Nẵng cũng đã vận dụng điều 47 BLHS 1999 vào thực tế
xét xử để tuyên phạt 13 trường hợp dưới 02 năm tù, chiếm 03%; Từ 07 - 15
năm tù (206 trường hợp, chiếm 47,8%); Từ 15 - 20 năm tù (104 trường hợp,

21. 16
chiếm 24%); Từ 02 - 7 năm tù (103 trường hợp, chiếm 23,9%); Chung thân
(06 trường hợp, chiếm 1,3%) (Xem Phụ lục, Bảng 1.13). Điều đó thể hiện tính
chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, cần được chú trọng khi đề
xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa.
* Cơ cấu của tình hình tội mua bán trái phép CMT, trên địa bàn thành
phố Đà Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018 theo động cơ, mục đích phạm tội.
Động cơ phạm tội là những nguyên nhân tâm lý bên trong; những
nguyên nhân này thôi thúc, thúc đẩy cá nhân thực hiện hành vi phạm tội. Mỗi
cá nhân khi thực hiện hành vi phạm tội của mình đều có những động cơ thúc
đẩy khác nhau. Việc xác định đúng động cơ, mục đích của từng nhóm đối
tượng là cơ sở đề ra các giải pháp phòng ngừa tội phạm một cách căn cơ nhất.
Trong 432 bị cáo phạm tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành
phố Đà Nẵng, có 267 bị cáo (chiếm 61,8%) phạm tội vì lợi ích vật chất. Đứng
thứ 2 là nhóm đối tượng thực hiện tội phạm để thỏa mãn nhu cầu sử dụng trái
phép CMT (95 bị cáo, chiếm 22%). Cuối cùng, chiếm tỷ lệ nhỏ (70 bị cáo,
chiếm 16,2%), phạm tội vì bị dụ dỗ, lôi kéo, kích động, thích thể hiện mình...
(Xem Phụ lục, Bảng 1.14). Những động cơ, mục đích trên cho thấy tính tiêu
cực trong đặc điểm đạo đức, tâm lý của người phạm tội, là một trong những
nguyên nhân thuộc về chủ thể của tội phạm mua bán trái phép CMT.
* Cơ cấu của tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành
phố Đà Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018 theo phương thức, thủ đoạn gây án.
Để hệ thống hóa một cách chi tiết phương thức, thủ đoạn gây án của tội
phạm mua bán trái phép CMT là một việc không dễ dàng. Bởi các đối tượng
thường cùng lúc sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn khác nhau, đồng thời
thường xuyên thay đổi nhằm đối phó với hoạt động phòng ngừa, đấu tranh
của lực lượng chức năng. Qua nghiên cứu 272 bản án xét xử HSST của
TAND thành phố Đà Nẵng, có thể thấy, phương thức, thủ đoạn gây án phổ

22. 17
biến của tội phạm là:
- Thành lập các công ty bình phong, mở các cơ sở kinh doanh, thuê các
địa điểm lưu trú... làm địa điểm cất giấu và giao dịch ma túy nhằm đối phó sự
phát hiện của lực lượng chức năng. Điển hình: Ngày 27/2/2016, TAND thành
phố Đà Nẵng xét xử vụ án Phạm Thị Nga cùng đồng bọn mua bán trái phép
CMT. Nga đã trực tiếp vận chuyển trái phép CMT từ thành phố Hà Nội về
thành phố Đà Nẵng để tiêu thụ. Tại Đà Nẵng, Nga sử dụng khách sạn Honey
(1064 Ngô Quyền, Q. Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng) do mình đứng tên kinh
doanh để làm nơi cất giấu và mua bán trái phép CMT.
- Sử dụng các dịch vụ thanh toán trực tuyến để chuyển tiền mua bán trái
phép CMT, hạn chế giao dịch trực tiếp. Điển hình: Bản án số 53/2081/HSST
ngày 25/03/2018 của TAND quận Thanh Khê xác định: Phạm Văn Sơn là đối
tượng sử dụng trái phép CMT. Tối 26/6/2017, để có tiền tiêu xài và sử dụng
trái phép CMT, Sơn đã liên lạc với một nam thanh niên (chưa rõ nhân thân
lai lịch) để đặt mua 20gram ma túy tổng hợp dạng đá mang về tiêu thụ.
Phương thức thanh toán là Sơn chuyển tiền cho thanh niên này qua ứng dụng
ví Momo. Sau đó, người này sẽ dùng ứng dụng Grab chuyển hàng đến địa
điểm nhà văn hóa Quận Thanh Khê để Sơn ra nhận.
- Sử dụng các ứng dụng di động để liên lạc, trao đổi thông tin, gây khó
khăn cho việc triển khai các biện pháp nghiệp vụ của lực lượng công an. Thực
tế trong các vụ án ma túy hiện nay, các đối tượng chủ yếu trao đổi thông tin
qua điện thoại di động và các ứng dụng như Zalo, Viber, Facebook,
Whatsapp... Hiện nay, máy chủ của các ứng dụng này đặt ở nước ngoài.
Ngoài ra, các ứng dụng trên đều có chương trình chủ động xóa tin nhắn và
cuộc gọi sau khi liên lạc, hạn chế tối đa việc lưu trữ thông tin trên điện thoại.
- Sử dụng dịch vụ vận chuyển để giao nhận ma túy. Giao nhận qua nhiều
điểm trung gian. Nhân viên giao nhận thường không biết về số ma túy trong

23. 18
hàng hóa gây khó khăn cho công tác điều tra, xử lý tội phạm. Điển hình: Ngày
30/3/2018, tại địa chỉ K32/8 Phạm Văn Nghị, P. Thạc Gián, Q. Thanh Khê,
thành phố Đà Nẵng, tổ công tác phòng CSĐTTP về ma túy – Công an thành
phố Đà Nẵng bắt quả tang đối tượng Nguyễn Thanh Duy khi Duy đang nhận
500 viên ma túy tổng hợp, dạng “thuốc lắc”, được gửi từ thành phố Hồ Chí
Minh về thành phố Đà Nẵng dưới dạng bưu phẩm thông qua nhà xe Phương
Trang. Khi nhận được tin nhắn từ nhà xe là bưu phẩm đã về đến bến, đối
tượng không trực tiếp đến địa điểm được thông báo để nhận, mà thông qua 01
nhân viên làm dịch vụ vận chuyển hàng hóa tên Nguyễn Duy Bửu để nhận và
chuyển gói bưu phẩm đến nơi cư trú của mình thì bị phát hiện, bắt giữ.
- Sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ nhằm chống đối lực lượng chức năng
khi bị phát hiện, bắt giữ.
Việc xác định phương thức, thủ đoạn gây án của tội phạm có ý nghĩa đặc
biệt trong việc đề xuất các biện pháp ngăn chặn tội phạm, không để tội phạm
được thực hiện đến cùng.
* Cơ cấu của tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành
phố Đà Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018 theo đặc điểm nhân thân người
phạm tội.
Dưới góc độ tội phạm học, khi nghiên cứu tình hình tội phạm để làm
sáng tỏ nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội phạm và nhất là để thiết lập
hệ thống là biện pháp phòng ngừa thì không thể không nghiên cứu về chính
những con người đã tạo nên tình hình tội phạm đó- tức những người có hành
vi lệch chuẩn xã hội, còn gọi là: Người phạm tội. Nhân thân người phạm tội
chính là tổng hợp những đặc điểm, dấu hiệu thể hiện bản chất xã hội của con
người đã thực hiện tội phạm.
- Đặc điểm về độ tuổi
Người phạm tội mua bán trái phép CMT chủ yếu nằm trong độ tuổi 18 -

24. 19
35 (347 bị cáo, chiếm 80,3); Tiếp theo là độ tuổi trên 35 (72 bị cáo, chiếm
16,7%); Số bị cáo dưới 18 tuổi chiếm 03%; Không có bị cáo nào dưới 16 tuổi
(Xem Phụ lục, Bảng 1.15).
- Đặc điểm về giới tính
Đối tượng thực hiện hành vi mua bán trái phép CMT, trên địa bàn thành
phố Đà Nẵng phần lớn là nam giới (293 đối tượng, chiếm 67,8%), nữ giới là
139 đối tượng, chiếm 32,2%. Tuy nhiên, tỷ lệ nữ giới duy trì ở tỷ lệ cao và có
xu hướng gia tăng qua các năm là một thực tế đáng báo động trong tình hình
tội mua bán trái phép CMT (Xem Phụ lục, Bảng 1.16).
- Đặc điểm về nghề nghiệp
Phần lớn các bị cáo phạm tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành
phố Đà Nẵng chủ yếu là thành phần không nghề nghiệp (165 bị cáo; 38,2%);
Nghề nghiệp không ổn định (142 bị cáo; 32,9%) (Xem Phụ lục, Bảng 1.17).
Bên cạnh đó, một số đối tượng có nghề nghiệp nhưng lợi dụng đặc thù nghề
nghiệp liên quan đến lĩnh vực kinh doanh có điều kiện về ANTT để mua bán
trái phép CMT. Điển hình: Ngày 24/11/2017, Phòng CSĐTTP về ma túy bắt
quả tang đối tượng Ngô Đức Vinh (22 tuổi, quê Nam Lý, Đồng Hới, Quảng
Bình) về hành vi mua bán trái phép CMT. Lợi dụng vị trí nhân viên bảo vệ
quán bar Phương Đông, thành phố Đà Nẵng, Vinh đã liên hệ một số đầu nậu ở
các tỉnh phía Nam mua ma túy về tiêu thụ. Vì vậy, cơ cấu này cần được chú ý
trong quá trình nghiên cứu, xác định nguyên nhân và điều kiện của THTP này.
- Đặc điểm về trình độ học vấn
Trong 432 bị cáo phạm tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành
phố Đà Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018, có 161 bị cáo có trình độ tiểu học,
trung học cơ sở, chiếm 37,3%; 259 bị cáo có trình độ phổ thông trung học,
chiếm 60%; Số bị cáo không biết chữ và có trình độ trung cấp, cao đẳng, đại
học chiếm tỷ lệ thấp (xem Phụ lục, Bảng 1.18). Việc số bị cáo là người có

25. 20
trình độ cao đẳng, đại học phạm tội mua bán trái phép CMT là thực tế đáng
báo động cần phải được chú trọng khi đề xuất các giải pháp phòng ngừa.
- Đặc điểm về nơi cư trú
Đối tượng hoạt động phạm tội mua bán trái phép CMT, trên địa bàn
thành phố Đà Nẵng chủ yếu là người địa phương (372 đối tượng, chiếm
79,6%). Tuy nhiên, số đối tượng ngoại tỉnh đến Đà Nẵng để hoạt động phạm
tội cũng chiếm tỷ lệ đương đối cao (88 đối tượng, chiếm 20,4%) (Xem Phụ
lục, Bảng 1.19). Thực tế trên đặt ra thách thức không nhỏ cho công tác quản
lý quản lý nhà nước về ANTT trong đó có quản lý nhân hộ khẩu, quản lý tạm
trú, tạm vắng.
- Đặc điểm thành phần dân tộc
Đối tượng mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng chủ
yếu là người dân tộc Kinh (416 đối tượng, chiếm 96,3%); Dân tộc thiểu số
chiếm tỷ lệ 3,7% (Xem Phụ lục, Bảng 1.20). Đây đa phần là người dân tộc Cơ
Tu sống ở một số xã miền núi thuộc huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng và
vùng giáp ranh thuộc tỉnh Thừa Thiên - Huế, có điều kiện sống khó khăn, bị
các đối tượng chủ mưu cầm đầu lôi kéo, tham gia vào các đường dây vận
chuyển trái phép CMT từ những vùng giáp ranh về địa bàn thành phố Đà
Nẵng để tiêu thụ. Vì vậy, các giải pháp về mặt kinh tế cần được chú trọng khi
thiết lập các biện pháp phòng ngừa tội phạm mua bán trái phép CMT.
- Đặc điểm về quốc tịch
Tội mua bán trái phép CMT tại thành phố Đà Nẵng chủ yếu do các đối
tượng người Việt Nam thực hiện (425 đối tượng, chiếm 98,4%). Số đối tượng
người nước ngoài/ người Việt Nam có Quốc tịch nước ngoài chiếm tỷ lệ thấp
(07đối tượng, chiếm 1,6%) (Xem Phụ lục, Bảng 1.21).
Theo thống kê của Công an thành phố Đà Nẵng, thời gian qua, người
nước ngoài đến Đà Nẵng có xu hướng gia tăng nhanh. Năm 2017, có 1,4 triệu

26. 21
lượt, tăng 47% so với năm 2016. Năm 2018, tăng 93% so với năm 2017. Dự
kiến năm 2019, con số này còn tăng thêm 70 - 80% so với cùng kì năm 2018.
Trong đó, hơn 41% là người Trung Quốc và Hàn Quốc. Người nước ngoài
đến Việt Nam bên cạnh tham quan, du lịch còn tham gia vào nhiều hoạt động
xã hội khác nhau, trong đó có cả hoạt động vi phạm pháp luật. Trong năm
2018, Công an thành phố Đà Nẵng đã phát hiện, xử lý gần 300 trường hợp
người nước ngoài đánh bạc, mua bán trái phép CMT, sử dụng trái phép CMT.
Đặc biệt, trong bối cảnh tội phạm sản xuất, mua bán trái phép CMT có yếu tố
nước ngoài đang có xu hướng chọn Việt Nam là địa bàn trung chuyển CMT
từ các nước khu vực Tam giác vàng sang nước thứ ba để tiêu thụ thì công tác
phòng ngừa tội phạm mua bán trái phép CMT có yếu tố nước ngoài cần được
các lực lượng chức năng chú trọng.
- Đặc điểm về tiền án, tiền sự
Người phạm tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng
đa số là người có tiền án, tiền sự (256 bị cáo, chiếm 59,3%). Số phạm tội lần
đầu là 176 bị cáo, chiếm 40,7% (Xem Phụ lục, Bảng 1.22).
Phạm trù tái phạm, tái phạm nguy hiểm đối với tội phạm học có giá trị
thông tin rất lớn, không chỉ cho phép đánh giá, nghiên cứu về tội phạm ẩn, mà
còn là cơ sở để đánh giá về ý thức pháp luật của người phạm tội, cũng như về
hiệu quả của công tác giáo dục, phòng ngừa tội phạm của các trại giam.
- Đặc điểm về sử dụng trái phép CMT
Theo số liệu thống kê từ Sở Lao động - Thương binh - Xã hội thành phố
Đà Nẵng, thời điểm cuối năm 2017, toàn thành phố có 3.548 trường hợp
người nghiện, người sử dụng ma túy có hồ sơ kiểm soát. Thì đến cuối năm
2018, con số này đã tăng lên 3.951 người, gồm 1.965 người sử dụng trái phép
chất ma túy và 1.986 người nghiện, tăng 10,2% so với năm 2017.
Đặc trưng của tội phạm về ma túy nói chung và tội phạm mua bán trái

27. 22
phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng nói riêng là đối tượng phạm tội là
người sử dụng trái phép CMT chiếm tỷ lệ cao. Kết quả phân tích cho thấy, số
bị cáo là người sử dụng trái phép CMT chiếm 78%, trong đó người tái nghiện
chiếm 12%, số sử dụng lần đầu chiếm 66%. Số đối tượng không sử dụng
CMT chiếm 22%. Cơ cấu trên đặt ra trách nhiệm hết sức nặng nề cho các cơ
quan làm công tác quản lý người nghiện, cai nghiện và áp dụng các giải pháp
sau cai, tái hòa nhập cộng đồng.
- Đặc điểm hoàn cảnh gia đình
Trong 432 bị cáo được phân tích, có 120 bị cáo, chiếm 27,8% có đặc
điểm hoàn cảnh gia đình có kết cấu hoàn thiện; 312 bị cáo, chiếm 72,2% có
hoàn cảnh gia đình có kết cấu không hoàn thiện. Trong đó: 142 bị cáo, chiếm
32,9% có bố mẹ thiếu gương mẫu, vi phạm pháp luật; 87 bị cáo, chiếm 32,9% có
bố mẹ mâu thuẫn, ly hôn hoặc chết; 83 bị cáo, chiếm 19,2% bị cáo có hoàn
cảnh sống khó khăn (Xem Phụ lục, Bảng 1.24).
Những đặc điểm hoàn cảnh gia đình trên cho thấy các yếu tố tiêu cực
trong môi trường gia đình chính là một trong những nguyên nhân và điều kiện
của tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng cần được chú
trọng trong thiết lập các biện pháp phòng ngừa tội phạm.
1.1.4. Tính chất của tình hình tội mua bán trái phép chất ma túy, trên
địa bàn thành phố Đà Nẵng
Tính chất của THTP phản ánh mức độ nguy hiểm, mức độ nghiêm trọng
khác nhau của THTP ở từng thời gian và không gian khác nhau, thông qua
tương quan và tỷ lệ giữa các thành phần tạo nên cơ cấu thành phần tội phạm.
Tính chất của THTP được thể hiện cụ thể ở:
- Số lượng tội phạm và số bị cáo;
- Diễn biến của tình hình tội phạm;
- Phương thức, thủ đoạn hoạt động phạm tội;

28. 23
- Mức độ nghiêm trọng của tội phạm;
- Tỷ lệ tái phạm;
- Đặc điểm nhân thân người phạm tội;
- Thiệt hại gây ra do hành vi phạm tội [20, tr.34].
Áp dụng lý luận tội phạm học vào nghiên cứu tính chất của tình hình tội
mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng từ năm 2014 đến
năm 2018, có thể rút ra một số tính chất đặc trưng của THTP này như sau:
Thứ nhất: Tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố
Đà Nẵng diễn ra phổ biến. Trong 05 năm (2014 - 2018), TAND hai cấp đã xét
xử HSST 272 vụ, 432 bị cáo, chiếm 7,43 % số vụ, 6,98% số bị cáo so với
tổng PPHS và 39,5 % số vụ, 44,1% số bị cáo trong nhóm các tội về ma túy.
Thứ hai: Tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà
Nẵng được kiểm soát trong cả biên độ giao động tăng, giảm. Trong đó, giao
động tăng là chủ yếu. So với định gốc là năm 2014, THTP này đã tăng 215,4
% số vụ; 197% số đối tượng. So với năm liền kề, THTP này 03 biến động
tăng (các năm 2016, 2017, 2018) và 01 biến động giảm (năm 2015); Tính chất
nghiêm trọng của tội phạm, mức độ nguy hiểm của hành vi cũng theo chiều
hướng gia tăng.
Thứ ba: Tội phạm mua bán trái phép CMT có tính chống đối pháp luật
cao và ngày càng diễn ra quyết liệt. Nhiều đường dây phạm tội khi bị phát
hiện, bắt giữ, các đối tượng được trang bị vũ trang, phương tiện thông tin liên
lạc hiện đại; Khi bị phát hiện, bắt giữ sẵn sàng chống trả lực lượng chức năng,
tiêu hủy tài liệu chứng cứ gây khó khăn cho công tác điều tra, mở rộng vụ án.
Thứ tư: Tính liên quan và cấu kết giữa các đối tượng phạm tội ngày càng
rộng. Các đường dây mua bán trái phép CMT hoạt động có tổ chức, cấu kết
với các đối tượng trong và ngoài địa bàn, thậm chí là móc nối với các đối
tượng từ nước ngoài vận chuyển trái phép CMT về Việt Nam để tiêu thụ.

29. 24
Thứ năm: Tội phạm mua bán trái phép CMT có ở tất cả các đơn vị hành
chính thuộc thành phố Đà Nẵng (trừ huyện đảo Hoàng Sa), trong đó tập trung
nhiều nhất ở 02 Quận Hải Châu và Thanh Khê - đây là 02 đơn vị hành chính
tập trung đông các cơ sở kinh doanh có điều kiện về ANTT, vốn là môi
trường thuận lợi để tội phạm ma túy nói chung và tội mua bán trái phép CMT
hình thành và phát triển.
Thứ sáu: Tội mua bán trái phép CMT thâm nhập ngày càng sâu rộng vào
cộng đồng gây tác hại nghiêm trọng đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội,
đặc biệt làm gia tăng số người nghiện ma túy trong cộng đồng. Thống kê của
02 ngành Công an và Lao động - Thương binh - Xã hội, tính đến năm 2018,
số người nghiện và sử dụng trái phép chất ma túy là 3.951 người, tăng 10,2%
so với cùng kì năm 2017.
Thứ bảy: Phương thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng mua bán
trái phép CMT không ngừng thay đổi. Một số phương thức, thủ đoạn mới đó
là: Lập công ty bình phong, mở cơ sở kinh doanh, thuê cơ sở lưu trú... làm địa
điểm cất giấu và giao dịch ma túy; Sử dụng các dịch vụ ngân hàng để thanh
toán tiền mua bán trái phép CMT, hạn chế giao dịch trực tiếp; Sử dụng các
ứng dụng di động để liên lạc, trao đổi thông tin; Sử dụng dịch vụ vận chuyển
để giao nhận ma túy...
Thứ tám: Bên cạnh những đặc điểm nhân thân người phạm tội đã được
xem xét ở phần cơ cấu của THTP, cần chú ý đặc biệt đến một số đặc điểm
nhân thân đặc thù tác động đến quá trình kế hoạch hóa hành vi phạm tội đó là:
+ Về độ tuổi: Đối tượng phạm tội có xu hướng ngày càng trẻ hóa, tập
trung vào nhóm đối tượng đang trong độ tuổi lao động (18 – 35 tuổi). Đây là
một thách thức lớn đối với các cơ quan quản lý và là hệ lụy có thể nhìn thấy
trước đối với quá trình phát triển kinh tế, xã hội của thành phố.
+ Về tiền án, tiền sự: 59,3% đối tượng phạm tội là người có tiền sự. Tình

30. 25
trạng trên cho thấy, để nâng cao hiệu quả phòng ngừa tội phạm mua bán trái
phép CMT cần thiết phải áp dụng đồng bộ các biện pháp về mặt quản lý nhà
nước với biện pháp về mặt xã hội và kinh tế.
+ Về đặc điểm sử dụng trái phép CMT: 78% đối tượng phạm tội có sử
dụng trái phép CMT. Tình trạng trên đặt ra thách thức không nhỏ cho lực
lượng chuyên trách phòng chống ma túy và chính quyền địa phương trong
việc quản lý số đối tượng nghiện, rà soát, kiểm danh, kiểm diện, phát hiện số
đối tượng nghiện mới.
+ Về đặc điểm cư trú: 79,6% đối tượng phạm tội là người thường trú tại
địa phương. Số đối tượng tạm trú, lưu trú vẫn chiếm tỷ lệ tương đối cao (88
đối tượng, chiếm 20,4). Đây là những đối tượng không có nơi cư trú nhất
định, di biến động phức tạp. Do vậy, các giải pháp phòng ngừa nếu được áp
dụng sẽ rất khó tiếp cận số đối tượng này, dẫn đến hiệu quả công tác không
cao.
Như vậy, qua nghiên cứu các yếu tố về lượng và chất nói trên có thể
nhận định: Tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà
Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018 là phức tạp và tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Do
đó, công tác phòng ngừa loại tội phạm này cần được quan tâm, đầu tư hơn
nữa trong thời gian tới.
1.2. Phần ẩn của tình hình tội mua bán trái phép chất ma túy trên
địa bàn thành phố Đà Nẵng
Khi nghiên cứu THTP và đánh giá đúng đặc điểm định lượng của tình
hình tội mua bán trái phép CMT, ngoài việc nghiên cứu những vụ phạm tội đã
được phát hiện và xét xử, thì một phần quan trọng cần phải được xem xét,
phân tích, đó là phần ẩn của THTP.
Các tội phạm không được phát hiện (hay còn gọi là tội phạm ẩn): Là một
trong hai phần của THTP, tội phạm ẩn được tạo nên bởi tổng thể các hành vi

31. 26
phạm tội đã xảy ra trong thực tế, song không được phát hiện, không bị xử lý
theo quy định của pháp luật hình sự hoặc không có trong thống kê tội phạm
[02, tr.99].
Về phương diện khoa học, chỉ có thể đánh giá mức độ tội phạm ẩn một
cách tương đối, dựa trên những căn cứ, cơ sở khoa học và thực tiễn nhất định,
việc mong muốn đánh giá chính xác một cách tuyệt đối phần ẩn của THTP là
điều không thể thực hiện được, bởi nhiều lý do khác nhau.
Tội phạm ẩn, theo quan điểm của phần lớn các nhà nghiên cứu về tội
phạm học thì có thể bao gồm:
Số vụ, số người phạm tội tuy đã xảy ra trên thực tế nhưng chưa bị phát
hiện (phần ẩn này được coi là: tội phạm ẩn tự nhiên hay tội phạm ẩn khách
quan). Đây là phần lớn nhất và chủ yếu của tình hình tội mua bán trái phép
CMT.
Phần ẩn tiếp theo là những vụ phạm tội, người thực hiện tội phạm đã bị
phát hiện, nhưng vì nhiều lý do khác nhau mà các cơ quan tư pháp lại cho
rằng hành vi của người đó không cấu thành tội phạm (phần ẩn này được gọi
là: tội phạm ẩn nhân tạo hay tội phạm ẩn chủ quan) ; Tội phạm ẩn này có thể
có ở mọi giai đoạn của TTHS như: Khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử. Tuy
nhiên, loại tội phạm này thường xảy ra ở giai đoạn khởi tố, điều tra và truy tố,
còn giai đoạn xét xử chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ, không đáng kể.
Ngoài ra, còn có quan điểm cho rằng tội phạm ẩn còn bao gồm cả số liệu
các vụ phạm tội, con người phạm tội tuy bị xử lý hình sự, nhưng vì lý do nào
đó mà không có trong số liệu thống kê và coi đây là “tội phạm ẩn thống kê”.
Từ cơ sở lý luận trên, ta có thể khẳng định rằng, rất khó để đưa ra con số
chính xác về tội phạm ẩn, mức độ ẩn của tình hình tội mua bán trái phép CMT
trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. Tuy nhiên, trên cơ sở phân tích phần hiện
của THTP; trên cơ sở đánh giá phương thức thủ đoạn hoạt động của tội phạm,

32. 27
ta có thể khẳng định phần ẩn của tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn
thành phố Đà Nẵng là khá cao. Nguyên nhân của tình hình này là do:
1.2.1. Tội phạm ẩn khách quan
* Thứ nhất: Chủ thể của hành vi phạm tội
- Chúng ta thấy rằng, các đối tượng mua bán trái phép CMT dùng mọi
phương thức, thủ đoạn để che giấu hành vi và thông tin về hoạt động của
chúng. Trong thực tế, các tội phạm mua bán trái phép CMT luôn có xu hướng
« tinh vi hóa » hành vi phạm tội ; Tận dụng mọi khả năng, điều kiện để che
giấu tội phạm và tạo ra những cản trở để tránh sự phát hiện của các lực lượng
chức năng. Hoặc khi tội phạm bị phát hiện thì các đối tượng này tận dụng mọi
phương thức, thủ đoạn để chống đối, cản trở quá trình thu thập tài liệu chứng
cứ làm rõ các vấn đề cần chứng minh trong vụ án hình sự và quá trình điều tra
mở rộng. Thậm chí, nhiều trường hợp các đối tượng chủ mưu, cầm đầu sử
dụng « luật rừng » để « trừ khử » những người có ý định tố giác, làm chứng,
cung cấp thông tin về tội phạm.
- Người phạm tội liên tục : Những người này đã có một quá trình dài
thực hiện các hành vi phạm tội mua bán trái phép CMT, cho đến khi bị lực
lượng chức năng phát hiện bắt giữ. Hoạt động phạm tội của họ thường diễn ra
khép kín, gắn kết các thành viên trong gia đình. Các đối tượng chủ mưu, cầm
đầu thường tạo ra nhưng đảm bảo khá chắc chắn cho việc che giấu hành vi
phạm tội, cũng như tiêu hủy tài liệu, chứng cứ khi bị phát hiện. Do đó, khi bị
phát hiện, các đối tượng chỉ khai nhận về hành vi bị phát hiện quả tang, không
khai nhận về toàn bộ quá trình hoạt động phạm tội của bản thân và đồng bọn.
- Người tái phạm : Đối với tội phạm học, cũng như hoạt động điều tra
hình sự, phát hiện tội phạm và chứng minh được sự lặp lại của hành vi phạm
tội là một vấn đề cần phải được quan tâm nghiên cứu nhằm xác định phương
thức thủ đoạn của tội phạm cũng như xây dựng các phương án nâng cao hiệu

33. 28
quả hoạt động phòng ngừa tội phạm. Sự lặp lại của hành vi phạm tội ở dạng
tái phạm, tái phạm nguy hiểm chính là điểm báo rõ nhất về tình hình nhân
thân người phạm tội có khuynh hướng chống đối xã hội bền vững, có mức độ
trầm trọng của những sai lệch trong ý thức đạo đức, ý thức pháp luật, và cả
trong khuynh hướng thỏa mãn nhu cầu vv...
* Thứ hai : Do tính chất manh động của tội phạm, người tố giác, báo tin,
làm chứng trong các vụ án mua bán trái phép CMT vì nhiều lý do khách quan
(tâm lý sợ bị gia đình người phạm tội trả thù, ảnh hưởng đến cá nhân và cuộc
sống gia đình họ…) đã không thực hiện các nghĩa vụ cung cấp tin báo tố giác
tội phạm, phản ánh sự thật khách quan của vụ án hình sự.
Điều 5, Bộ luật TTHS 2015 quy định trách nhiệm của cơ quan nhà nước,
tổ chức và cá nhân trong đấu tranh phòng, chống tội phạm.Trong đó, khoản 2,
Điều 5 quy định: Tổ chức, cá nhân có quyền và nghĩa vụ phát hiện, tố giác,
báo tin về tội phạm; tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm. Tuy nhiên,
trong thực tế, do tính chất đặc thù của tội phạm, quyền và nghĩa vụ của tổ
chức, cá nhân đã không được thực hiện một cách triệt để.
Phân tích trong 397 vụ mua bán trái phép CMT do Phòng CSĐTTP về
ma túy - Công an thành phố Đà Nẵng bắt giữ trong 05 năm (2014 - 2018) cho
thấy: 100% các vụ án được lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ là thông
qua các biện pháp nghiệp vụ Công an. Số vụ do quần chúng nhân dân tố giác,
cung cấp tin báo: 0 vụ. Số vụ do các cơ quan, đơn vị khác ngoài ngành Công
an phát hiện, trao đổi thông tin: 0 vụ (Xem Phụ lục, Bảng 1.25). Hầu hết các
tin báo, tố giác mới dừng lại ở việc tố giác người nghiện, người sử dụng trái
phép CMT. Đó là một trong những lý do dẫn đến tội phạm mua bán trái phép
CMT được các chuyên gia tội phạm học đánh giá có độ ẩn cấp IV - cấp độ ẩn
cao nhất.
* Thứ ba: Do công tác quản lý, phát hiện tội phạm của các cơ quan chức

34. 29
năng còn nhiều bất cập, sơ hở.
- Sơ hở thiếu sót trong công tác xây dựng lực lượng
Như đã phân tích ở phần THTP, tội mua bán trái phép CMT không
ngừng gia tăng và diễn biến phức tạp trong những năm gần đây. Qua các
năm, lực lượng CSĐTTP về ma túy đã được lãnh đạo Công an thành phố
quan tâm cả về số lượng và chất lượng. Qua 05 năm (2014 - 2018), tổng
biên chế đã tăng 62,3%. Số điều tra viên tăng 35,7%. Trình độ của cán bộ
cũng được cải thiện đáng kể. 100% cán bộ thuộc lực lượng đã qua bồi dưỡng
nghiệp vụ, pháp luật tại các trường CAND. Số cán bộ có trình độ đại học là
255/586 cán bộ, chiếm 43,5%; Cao đẳng, trung cấp là 244/586 cán bộ, chiếm
41,6%; Sau đại học là 47/586 cán bộ, chiếm 08%. Qua các năm, số cán bộ
được học tập nâng cao trình độ đại học và sau đại học không ngừng tăng
(Xem Phụ lục, Bảng 1.26 và Bảng 1.27).
Tuy nhiên, qua 05 năm, tội phạm mua bán trái phép CMT tăng 115,4%
% số vụ, 97% số đối tượng. Đến riêng 2018, tính bình quân 01 điều tra viên
phải thụ lý 4,4 vụ/năm. Bên cạnh đó, điều tra viên còn phải thụ lý những vụ
án khác và tiến hành các công việc khác (trực ban hình sự, báo cáo chuyên đề,
báo cáo truy nã, tham gia tổ công tác 911, tham gia kế hoạch 222, kế hoạch
333, kế hoạch 8394…) theo sự phân công của lãnh đạo đơn vị. Thực tế trên
làm phát sinh tình trạng tiến độ điều tra các vụ án còn hạn chế, số vụ án phải
gia hạn điều tra lần 1, 2 chiếm tỷ lệ cao. Số vụ án bị trả điều tra bổ sung vì
nhiều nguyên nhân khác nhau còn diễn ra tương đối phổ biến. Công tác điều
tra mở rộng án còn gặp nhiều khó khăn.
- Sơ hở thiếu sót trong công tác phối hợp lực lượng, trao đổi thông tin
trong phòng, chống tội phạm mua bán trái phép CMT.
Ngày 09/10/2002, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số
133/2002/QĐ-TTg quy định quy chế phối hợp giữa lực lượng Công an, Bộ

35. 30
đội biên phòng, Cảnh sát biển và Hải quan trong đấu tranh phòng, chống các
tội phạm về ma túy tại địa bàn biên giới, cửa khẩu và trên biển. Lực lượng
Công an, Hải quan, Bộ đội biên phòng thành phố Đà Nẵng cũng đã chủ động
triển khai quy chế phối hợp và đạt được một số kết quả nhất định. Công an
thành phố Đà Nẵng, Công an tỉnh Quảng Nam và Công an tỉnh Thừa Thiên-
Huế đã chủ động xây dựng, ký kết quy chế phối hợp đảm bảo ANTT khu vực
giáp ranh.
Tuy nhiên, trong phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm mua bán trái
phép CMT, vì nhiều nguyên nhân khác nhau (quan điểm chỉ đạo, tính nghiệp
vụ của ngành, bệnh thành tích…) việc phối hợp, trao đổi thông tin giữa các
lực lượng chuyên trách với nhau và giữa lực lượng chuyên trách với các tổ
chức đoàn thể xã hội nhìn chung còn mang tính hình thức, chưa đạt được kết
quả như mong đợi.
- Việc thực hiện các quy định của pháp luật trong đấu tranh, phòng
chống tội phạm.
Điều 6, Bộ luật TTHS năm 2015 quy định trách nhiệm của các cơ quan
tiến hành tố tụng trong việc phát hiện và khắc phục nguyên nhân điều kiện
phạm tội. Tuy nhiên, thực tế hiện nay hầu hết các cơ quan tiến hành tố tụng
chỉ mới dừng lại ở việc chứng minh tội phạm và người phạm tội, chưa quan
tâm đến việc xác định nguyên nhân và điều kiện phạm tội.
1.2.2. Tội phạm ẩn chủ quan
Tội phạm ẩn chủ quan có lý do ẩn xuất phát từ chính các chủ thể mà
pháp luật quy định có chức năng trực tiếp đấu tranh, phòng chống tội phạm.
Việc làm rõ tội phạm ẩn do nguyên nhân chủ quan được xác định là nhiệm vụ
quan trọng, điều này được nêu rõ trong Nghị quyết số 08/NQ-TW ngày
02/01/2002 của Bộ Chính trị về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp
trong thời gian tới. Tội phạm ẩn chủ quan có thể có trong mọi giai đoạn

36. 31
TTHS, từ khâu tiếp nhận tin báo tố giác tội phạm đến hoạt động phát hiện,
điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án.
Trước hết, có thể nói tội phạm ẩn chủ quan ẩn trong hoạt động phát hiện
tội phạm mua bán trái phép CMT của các lực lượng chức năng. Một yếu tố
then chốt cần được đề cập trong giai đoạn này là hệ thống các văn bản quy
phạm pháp luật còn chưa đồng bộ, chặt chẽ, một số văn bản áp dụng thực hiện
chương XX của BLHS chưa thực sự phù hợp với thực tiễn giải quyết THTP.
1.2.3. Tội phạm ẩn thống kê
Tội phạm ẩn thống kê gồm những hành vi phạm tội đã bị xử lý hình sự.
Tuy nhiên, theo biểu mẫu chung của ngành TAND thì thống kê sẽ tuân thủ
nguyên tắc “vụ án và bị cáo theo tội danh nghiêm trọng nhất và hình phạt cao
nhất”. Vì vậy khi thống kê đối với trường hợp bị cáo phạm nhiều tội mà trong
đó có tội phạm nghiêm trọng hơn tội mua án trái phép CMT, thì trong biểu
mẫu thống kê chỉ xuất hiện vụ án với tội danh trên. Như vậy, trong trường
hợp này tội mua bán trái phép CMT sẽ bị ẩn.
Ngoài ra, thì trình độ năng lực của cán bộ làm công tác thống kê cũng là
một trong những nguyên nhân làm hình thành tội phạm ẩn này.
Tiểu kết Chương 1
Tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng từ
năm 2014 đến năm 2018 là nghiêm trọng, thể hiện ở những điểm định lượng
và định tính sau:
- Tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng
diễn ra phổ biến. Trong 05 năm (2014 - 2018), TAND đã xét xử HSST 272
vụ, 432 bị cáo, chiếm 7,43 % số vụ, 6,98% số bị cáo so với tổng PPHS và
39,5 % số vụ, 44,1% số bị cáo trong nhóm các tội về ma túy. Bên cạnh mức
độ của THTP đã được làm rõ thì độ ẩn của tình hình tội mua bán trái phép

37. 32
CMT được các chuyên gia đánh giá ở mức độ IV - mức độ ẩn cao nhất. Như
vậy, trong thực tế số vụ, số đối tượng phạm tội mua bán trái phép CMT cao
hơn nhiều so với số thống kê.
- Tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng
diễn biến cả giao động tăng, giảm. Trong đó, giao động tăng là chủ yếu. So
với định gốc là năm 2014, THTP này đã tăng 215,4 % số vụ; 197% số đối
tượng. So với năm liền kề, THTP này 03 biến động tăng (các năm 2016,
2017, 2018) và 01 biến động giảm (năm 2015); Tính chất nghiêm trọng của
tội phạm, mức độ nguy hiểm của hành vi cũng theo chiều hướng gia tăng.
- Tội phạm mua bán trái phép CMT có tính chống đối pháp luật cao và
ngày càng diễn ra quyết liệt. Nhiều đường dây phạm tội khi bị phát hiện, bắt
giữ, các đối tượng được trang bị vũ trang, phương tiện thông tin liên lạc hiện
đại; Khi bị phát hiện, bắt giữ sẵn sàng chống trả lực lượng chức năng, tiêu
hủy tài liệu chứng cứ gây khó khăn cho công tác điều tra, mở rộng vụ án.
Tính liên quan và cấu kết giữa các đối tượng phạm tội ngày càng rộng. Các
đường dây mua bán trái phép CMT hoạt động có tổ chức, cấu kết với các đối
tượng trong và ngoài địa bàn, thậm chí là móc nối với các đối tượng từ nước
ngoài vận chuyển trái phép CMT về Việt Nam để tiêu thụ.
- Phương thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng mua bán trái phép
CMT không ngừng thay đổi. Một số phương thức, thủ đoạn mới là: Lập công
ty bình phong, cơ sở kinh doanh, thuê cơ sở lưu trú... làm địa điểm cất giấu và
giao dịch ma túy; Sử dụng các dịch vụ ngân hàng để thanh toán tiền mua bán
trái phép CMT, hạn chế giao dịch trực tiếp; Sử dụng các ứng dụng di động để
liên lạc, trao đổi thông tin; Sử dụng dịch vụ vận chuyển để giao nhận ma túy...
- Tội phạm mua bán trái phép CMT có ở tất cả các đơn vị hành chính
thuộc thành phố Đà Nẵng (trừ huyện đảo Hoàng Sa), trong đó tập trung nhiều
nhất ở 02 Quận Hải Châu và Thanh Khê - đây là 02 đơn vị hành chính tập
trung đông các cơ sở kinh doanh có điều kiện về ANTT.

38. 33
- Những đặc điểm nhân thân người phạm tội tác động đến quá trình kế
hoạch hóa hành vi phạm tội đó là:
+ Về độ tuổi: Đối tượng phạm tội có xu hướng ngày càng trẻ hóa, tập
trung vào nhóm đối tượng đang trong độ tuổi lao động (18 - 35 tuổi).
+ Về tiền án, tiền sự: 59,3% đối tượng phạm tội là người có tiền sự.
+ Về đặc điểm sử dụng trái phép CMT: 78% đối tượng phạm tội có sử
dụng trái phép CMT.
+ Về đặc điểm cư trú: 79,6% đối tượng phạm tội là người thường trú tại
địa phương. Số đối tượng tạm trú, lưu trú vẫn chiếm tỷ lệ tương đối cao (88
đối tượng, chiếm 20,4).
Những kết quả nghiên cứu được đề cập ở Chương 1 là cơ sở quan trọng
trong việc xác định nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội mua bán trái
phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng sẽ được đề cập ở Chương 2

39. 34
CHƯƠNG 2
NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN CỦA TÌNH HÌNH
TỘI MUA BÁN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
Xét dưới góc độ lý luận tội phạm học về nguyên nhân và điều kiện của
tình hình tội phạm thì thấy rằng, nguyên nhân của tình hình tội mua bán trái
phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018 như
đã mô tả ở chương trước chính là sự tác động qua lại giữa các yếu tố tiêu cực
thuộc môi trường sống với các yếu tố tâm- sinh lý- xã hội tiêu cực thuộc cá
nhân con người mà trong những hoàn cảnh, tình huống nhất định đã dẫn tới
việc thực hiện một hành vi nguy hiểm cho xã hội mà BLHS hiện hành quy
định là tội mua bán trái phép CMT.
Với cách nhìn nhận như vậy, việc nghiên cứu về vấn đề nguyên nhân và
điều kiện của tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà
Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018 phải được tiến hành theo cách xác định
những yếu tố tiêu cực hay còn gọi là những yếu tố làm phát sinh tình hình tội
mua bán trái phép CMT ở hai “địa chỉ” chủ yếu gồm môi trường sống và con
người với tính cách là chủ thể của hành vi mua bán trái phép chất ma túy.
Trong quá trình tìm kiếm này, hai mô hình lý luận phổ biến cũng được vận
dụng: Mô hình cơ chế hành vi phạm tội và mô hình động cơ hóa hành vi
phạm tội (Xem Phụ lục, Sơ đồ 2.1 và 2.2).
2.1. Những yếu tố thuộc môi trường sống ở thành phố Đà Nẵng
2.1.1. Môi trường tự nhiên - địa lý
Thành phố Đà Nẵng trải dài từ 15 độ15’ đến 16 độ 40’ Bắc và từ 107 độ
17’ đế 108 độ 20’ Đông. Phía Bắc giáp tỉnh Thừa Thiên - Huế, phía Tây và
Nam giáp tỉnh Quảng Nam, phía Đông giáp biển Đông. Là thành phố lớn nhất

40. 35
miền Trung, với vị trí gần như là trung tâm của cả nước, cách thủ đô Hà Nội
764Km về phía Bắc, cách thành phố Hồ Chí Minh 964 Km về phía Nam.
Thành phố Đà Nẵng nằm trên trục đường bộ, đường thủy, đường sắt và đường
hàng không của cả nước và khu vực. Thành phố nằm trên tuyến đường sắt
Bắc Nam và quốc lộ 1A. Từ Đà Nẵng có các chuyến bay đi Hà Nội, Hồ Chí
Minh, Nha Trang, Buôn Mê Thuột, Pleiku. Có 06 đường bay quốc tế trực tiếp
đến Đà Nẵng từ Thái Lan, Hong Kong, Siêm Riệp, Đài Bắc, Singapore và
Nhật Bản với các hãng hàng không Việt Nam Airlines, PB Air, Siem Riep Air
way, Far Transportation và Sil Airway. Ngoài ra, Đà Nẵng còn có đặc điểm
hết sức thuận lợi về giao thông đường biển như: Cách cảng Hải Phòng 310 hải
lý, cảng Sài Gòn 520 hải lý, cảng Manila 720 hải lý, cảng Macao 480 hải lý,
cảng Malaysia 720 hải lý, cảng Hong Kong 550 hải lý, cảng Singapore 960
hải lý, cảng Thái Lan 1060 hải lý... nên rất thuận lợi cho việc đi lại, vận
chuyển. Hàng hóa từ các nước trong khu vực có thể về đến Đà Nẵng trong
vòng 48 giờ và ngược lại. Những điều kiện về tự nhiên và giao thông thuận
tiện như trên đã hình thành nên những yếu tố làm cho Đà Nẵng dần trở thành
điểm trung chuyển và tiêu thụ của tội phạm về ma túy nói chung và tội mua
bán trái phép CMT nói riêng.
Ngày 16/10/2003, Bộ Chính trị (khóa IX) ban hành nghị quyết số 33-
NQ/TW về “Xây dựng thành phố Đà Nẵng trong thời kỳ công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước”. Qua 15 năm (2003 - 2015) Đà Nẵng đã có những
bước phát triển nhanh và toàn diện. Tổng sản phẩm xã hội trên địa bàn tăng
bình quân 10%/năm. Riêng giá trị năm 2018 đã tăng 4,2 lần so với năm 2003,
bằng 1,39% so với cả nước. Thu nhập bình quân đầu người năm 2018 ước đạt
82,8 triệu đồng, gấp gần 07 lần so với năm 2003, cao hơn 1,42 lần so với
vùng kinh tế trọng điểm miền Trung và đạt khá khi so sánh với một số địa
phương có điều kiện tương đồng và năng động của cả nước. Công tác quy

41. 36
hoạch, xây dựng và phát triển hạ tầng đô thị đạt được nhiều dấu ấn rõ nét.
Đến năm 2018, không gian đô thị đã được mở rộng gấp 04 lần so với năm
2003. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, chính quyền và nhân
dân thành phố Đà Nẵng cũng đang phải đối mặt với vô số thách thức hiện
hữu. Đó là: Quy mô nền kinh tế còn nhỏ, chưa phát huy hết tiềm năng, nội lực
sẵn có; Tốc độ tăng trường kinh tế có dấu hiệu chững lại so với mặt bằng
chung cả nước; Nhiều bất cập trong tổ chức bộ máy dẫn đến sự trì trệ, ách tắc,
cản trở sự phát triển năng động của thành phố; Quy hoạch không gian đô thị
còn nhiều điểm nghẽn, manh mún; Quản lý sử dụng đất, phát triển hạ tầng
chưa kết nối đồng bộ với hệ thống chung của vùng, quốc gia; Một số công
trình, dự án trọng điểm được đề ra trong Nghị quyết chưa triển khai hoặc triển
khai chậm tiến độ; Tỷ lệ thất nghiệp chiếm tỷ lệ cao so với cả nước... Những
tồn tại trên chính là nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh nhiều loại tội phạm
và tệ nạn trong đó có tội mua bán trái phép CMT.
2.1.2. Môi trường xã hội
* Môi trường gia đình
Gia đình là tế bào của xã hội, là tổng hợp các mối quan hệ, ứng xử, giá
trị nhân cách, tình cảm, đạo đức, nghĩa vụ và trách nhiệm đối với cộng đồng,
dân tộc. Chính vì vậy, sự bền vững của gia đình là nền tảng phát triển xã hội
tốt đẹp. Gia đình đồng thời là nơi chứa đựng các quan hệ huyết thống, ruột
thịt, do đó gia đình luôn có tính gắn kết bền vững hơn so các môi trường
khác. Trong gia đình, cha mẹ là người đầu tiên và tác động nhiều nhất đến sự
phát triển con cái, sau đó là những người lớn khác trong gia đình. Do vậy, có
thể nói các đối tượng phạm tội mua bán trái phép CMT trước hết là do chịu
tác động của những hành vi tiêu cực của cha mẹ và những người thân trong
gia đình.
Trong 432 bị cáo phạm tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành

42. 37
phố Đà Nẵng, có 120 bị cáo, chiếm 27,8% có đặc điểm hoàn cảnh gia đình có
kết cấu hoàn thiện; 312 bị cáo, chiếm 72,2% có hoàn cảnh gia đình có kết cấu
không hoàn thiện. Trong đó:
+ 142 bị cáo, chiếm 32,9% có bố mẹ thiếu gương mẫu, vi phạm pháp
luật;
+ 87 bị cáo, chiếm 32,9% có bố mẹ mâu thuẫn, ly hôn hoặc chết;
+ 83 bị cáo, chiếm 19,2% bị cáo có hoàn thành sống khó khăn (Xem Phụ
lục, Bảng 1.24).
Như vậy, yếu tố tiêu cực trong môi trường gia đình của các bị cáo phạm
tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng bao gồm:
+ Gia đình không hoàn thiện: Thiếu bố hoặc mẹ, hoặc có bố mẹ, người
lớn trong gia đình thiếu gương mẫu, vi phạm pháp luật… sẽ góp phần hình
thành nên sự biến dạng nhân cách, phẩm chất đạo đức và nhu cầu lợi ích cá
nhân đi ngược lại các chuẩn mực xã hội hoặc vượt quá khả năng thực tế của
bản thân. Cách duy nhất để thỏa mãn các nhu cầu, lợi ích này là thực hiện các
hành vi đi ngược các chuẩn mực xã hội, kể cả hành vi vi phạm pháp luật;
+ Cha, mẹ đối xử thô bạo, thiếu tính giáo dục với con cái như: đánh đập,
chửi mắng… sẽ hình thành những tính tiêu cực ở các con như tính lỳ lợm, hay
ngang bướng, thích thể hiện cái tôi cá nhân một cách thái quá... và dễ bị lôi
kéo tham gia vào các nhóm có cùng tính cách, thích đánh nhau, phá phách,
trộm cắp, sử dụng trái phép CMT, mua bán trái phép CMT;
+ Gia đình phó mặc cho nhà trường, đặt toàn bộ trách nhiệm giáo dục
nhân cách lên vai nhà trường mà thiếu sự kết nối, trao đổi thông tin dẫn đến
khi phát hiện ra con em của mình có sự lệch lạc về mặt nhân cách, hành vi thì
các em đã bị lôi kéo vào các hoạt động tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật, kể cả
là mua bán trái phép CMT.
* Môi trường nhà trường

43. 38
Nhà trường là cái nôi thứ hai sau gia đình góp phần quan trọng vào việc
giáo dục và rèn luyện con người. Nhà trường ngoài việc truyền thụ kiến thức,
còn làm nhiệm vụ giáo dục những phẩm chất nhân cách của học sinh và hoàn
thiện những nhân cách đó. Mục tiêu của Luật Giáo dục là: “Đào tạo con người
Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và
nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội;
hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp
ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Trong 432 bị cáo phạm tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn thành
phố Đà Nẵng, có 60% bị cáo có trình độ phổ thông trung học; 37,3% bị cáo
có trình độ tiểu học, trung học cở sở; 2,5% bị cáo có trình độ sau đại học;
0,2% bị cáo là người không biết chữ (Xem Phụ lục, Bảng 1.18). Như vậy, có
rất nhiều người có trình độ học thức cao đẳng, đại học và sau đại học vẫn
tham gia hoạt động phạm tội. Điều đó cho thấy, bản thân môi trường giáo dục
vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định, chưa tác động tích cực đến việc hình
thành nhân cách con người.
Điều 10, Luật phòng chống ma túy quy định: “Nhà trường và các cơ sở
giáo dục có trách nhiệm: Tổ chức thực hiện chương trình giáo dục về phòng
chống ma túy; giáo dục pháp luật về phòng chống ma túy và lối sống lành
mạnh cho học sinh, sinh viên, học viên; quản lý chặt chẽ, ngăn chặn học sinh,
sinh viên, học viên tham gia tệ nạn ma túy”. Tuy nhiên, thực tế hiện nay môi
trường giáo dục trong nhà trường còn tồn tại nhiều bất cập, yếu kém, thậm chí
nhiều tiêu cực đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc hình thành nhân cách
học sinh. Cụ thể là:
+ Chỉ chú trọng dạy chữ, xem nhẹ giáo dục đạo đức và buông lỏng việc
quản lý, giáo dục học sinh - sinh viên. Chức năng của nhà trường là giáo dục
toàn diện nhân cách cho người học, tuy nhiên ở nhiều trường việc này chưa

44. 39
được thực hiện đồng bộ, mới chỉ chú trọng “dạy chữ” mà xem nhẹ việc “dạy
người”. Đa phần các trường mới chỉ làm được chức năng là nơi cung cấp tri
thức qua sách vở, còn việc quản lý, giáo dục về đạo đức, lối sống chưa được
chú trọng đúng mức;
+ Bệnh thành tích trong giáo dục, tình trạng chạy điểm, sửa điểm còn
diễn ra phổ biến, sự quá tải trong học tập đó đã khiến cho nhiều học sinh học
yếu hay trung bình dễ bi quan, chán nản, chây lười học tập, kết quả học tập
sút kém dẫn đến bỏ bê học tập hoặc bỏ học... Học sinh bỏ học, có trình độ văn
hóa thấp là xuất phát điểm cho những hành vi lệch chuẩn mực xã hội, thậm
chí là vi phạm pháp luật;
+ Tình trạng dạy thêm, học thêm vẫn diễn ra ở các cấp học, với nhiều
hình thức: Tại trường học, tại các lò luyện thi, tại nhà giáo viên… Hệ quả tất
yếu từ việc dạy thêm, học thêm tràn lan là chất lượng khó kiểm soát và chịu
thiệt thòi nhiều nhất vẫn là học sinh;
+ Đội ngũ giáo viên vừa thừa, vừa thiếu, trình độ chuyên môn nghiệp vụ
chưa đồng bộ, ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân chưa cao, năng lực sư
phạm của một số cá nhân chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trọng tâm
của ngành giáo dục trong tình hình mới;
+ Kỷ luật trong nhà trường lỏng lẻo, hình thức và chưa có sự công bằng
với mọi đối tượng học sinh- sinh viên. Một số trường áp dụng kỷ luật bằng
cách cho thôi học những học sinh hư, cá biệt thay vì tìm biện pháp giáo dục
hiệu quả, dẫn tới tình trạng học sinh hư bỏ học, bị đuổi học, thiếu giáo dục,
sống lang thang, nguy cơ trở thành người phạm tội;
+ Hoạt động của các ban đại diện cha mẹ học sinh mang tính hình thức
hoặc có hoạt động thì chỉ tập trung vào một số nội dung nhằm hỗ trợ nhà
trường về các điều kiện vật chất. Giáo viên chủ nhiệm, vì nhiều lý do khác
nhau còn chưa thực sự nhiệt tình, trách nhiệm đối với công việc của mình,

45. 40
chưa có sự liên hệ chặt chẽ với gia đình và thống nhất với gia đình về nội
dung, phương pháp giáo dục;
+ Tình trạng bạo lực học đường diễn ra ngày càng phổ biến ở tất cả các
cấp học. Bạo lực xảy ra ở cả nam và nữ, không chỉ giữa học sinh - sinh viên
với nhau, mà còn giữa học sinh - sinh viên với giáo viên. Những hậu quả học
đường gây ra, cả về thể chất hay tinh thần cũng đều trực tiếp ảnh hưởng đến
việc học tập cũng như tương lai của người học nếu không can thiệp kịp thời.
* Môi trường xã hội với Nhà nước là chủ thể quản lý
Điều 11, Luật phòng chống ma túy quy định: “Cơ quan Nhà nước, đơn vị
vũ trang nhân dân trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách
nhiệm tổ chức phòng, chống ma túy ở cơ quan, đơn vị mình; phòng ngừa,
ngăn chặn cán bộ, công chức và cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang nhân dân
tham gia tệ nạn ma túy; tuyên truyền, động viên cán bộ, công chức và cán bộ,
chiến sĩ thuộc lực lượng vũ trang nhân dân và nhân dân phát hiện, tố giác, đấu
tranh với tệ nạn ma túy”.
Kết quả phân tích tình hình tội mua bán trái phép CMT trên địa bàn
thành phố Đà Nẵng từ năm 2014 đến năm 2018 cho thấy:
+ Số đối tượng có hộ khẩu thường trú, tạm trú là 372 người, chiếm
79,6%; Số đối tượng không đăng ký tạm trú, tạm vắng là 88 người, chiếm
20,4% (Xem Phụ lục, Bảng 1.19).
+ Đối tượng người Việt Nam phạm tội là 425 người, chiếm 98,4%; Đối
tượng người nước ngoài là 07 người, chiếm 1,6% (Xem Phụ lục, Bảng 1.21).
Như vậy, môi trường xã hội với Nhà nước là chủ thể quản lý vẫn tồn tại
nhiều mặt hạn chế trong công tác quản lý nhà nước về ANTT, về quản lý xuất
nhập cảnh để các đối tượng lợi dụng để hoạt động phạm tội. Nói như vâỵ
không có nghĩa là chúng ta đổ lỗi hoàn toàn cho Nhà nước trong việc làm
phát sinh THTP, mà cần đánh giá yếu tố tiêu cực của Nhà nước với tư cách là

46. 41
chủ thể quản lý ở cả 02 mặt khách quan và chủ quan.
- Những yếu tố khách quan
+ Sự tác động tiêu cực của mặt trái nền kinh tế thị trường và quá trình
hội nhập thế giới, với các biểu hiện thấy rõ như, lối sống lệch lạc, thực dụng,
không yêu lao động mà chỉ thích hưởng thụ, sống ích kỉ, biến chất, tha hóa về
đạo đức.
+ Sự phân hóa giàu nghèo. Hiện tượng này phản ánh quá trình phân chia
xã hội thành các nhóm xã hội có điều kiện kinh tế và chất lượng sống khác
nhau. Hội nhập kinh tế đã làm cho đời sống đại bộ phận nhân dân khấm khá,
tốt đẹp hơn, thế nhưng nó cũng khiến một bộ phận người dân đang đối mặt
với nghèo khó, cơ hội của họ ngày giảm dần, càng thêm khó khăn.
- Những yếu tố chủ quan
+ Việc tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước
trong công tác phòng chống, kiểm soát ma túy
* Chỉ thị số 21-CT/TW ngày 26/3/2008 của Bộ Chính trị về “Tăng
cường sự lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy trong
tình hình mới”. Thành ủy Đà Nẵng đã ban hành chỉ thị số 37-CT/TU ngày
20/8/ 2014 về “Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng,
chống tội phạm và tệ nạn ma túy trên địa bàn thành phố Đà Nẵng”. Tuy nhiên,
ở nhiều cấp ủy, chính quyền vai trò của các cấp lãnh đạo còn mờ nhạt, đùn
đẩy trách nhiệm cho lực lượng Công an.
* Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2015 của Bộ Chính trị về chiến
lược cải cách tư pháp đến năm 2020 đã đặt ra vấn đề quan tâm đầu tư xây
dựng trụ sở, phương tiện, trang thiết bị làm việc cho các cơ quan tư pháp. Tuy
nhiên, đến nay nhiều nội dung trong Nghị quyết vẫn chưa được quan tâm thực
hiện đúng mức, nhiều trụ sở cơ quan tư pháp xuống cấp, hư hỏng nghiêm
trọng, không đảm bảo việc thực hiện các nhiệm vụ công tác tư pháp. Điển